Logo Parku Tatrzańskiego przedstawia kozice na tle zaśnieżonych Tatr.
Mapa Parku Tatrzańskiego
Podstawowe informacje o parku Tatrzański Park Narodowy utworzony został w 1954 roku. Jest jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski. Jego powierzchnia wynosi 211,64 km².
Szata roślinna Klimat Tatr, a co za tym idzie ich roślinność, charakteryzuje się piętrowością. Piętro najniższe, czyli piętro regla dolnego, porastają bory świerkowe z domieszką jodły, buka i jaworu. Regiel górny to prawie wyłącznie bór świerkowy. Piętro kosówki (1550-1800) porasta roślinność krzaczasta z przewagą kosodrzewiny. Piętro hal to łąki wysokogórskie z zadziwiająco bogatą roślinnością alpejską. Można tu spotkać wiele gatunków goryczek, goździki, sasankę i szarotkę. Piętro turni zadziwia tym, że i tam można znaleźć zaskakująco dużo roślin, zwykle bardzo niewielkich i rosnących w kępach "przycupniętych" między skałami (np. lepnica bezłodygowa, skalnica tatrzańska).
Flora
Arcydzięgiel litwor (Angelica archangelica) Gatunek rośliny dwuletniej z rodziny selerowatych. Występuje w stanie dzikim w górzystych i wilgotnych terenach Europy i Azji. W Polsce podgatunek typowy rośnie w Sudetach i Karpatach, podgatunek nadbrzeżny występuje w pasie wybrzeża i dolinach rzek. Gatunek rodzimy. Okazała roślina do 2m wysokości o silnym zapachu.
Dzwonek alpejski (Campanula alpina) Gatunek rośliny z rodziny dzwonkowatych. Występuje we wschodnich Alpach i w Karpatach. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach (roślina tatrzańska) i jest tu rośliną pospolitą. Ma szaro-fioletowo-niebieskie kwiaty, o długości ok. 2,5 cm zebrane w gronie, wystające na długich szypułkach z łodygi.
Goryczka wiosenna (Gentiana verna) Roślina trwała należąca do rodziny goryczkowatych. Występuje w Tatrach, Pieninach, na Małej Fatrze oraz na Spiszu. Występuje też we wschodnich Sudetach, ale jest tam bardzo rzadka. Środkowo- i południowoeuropejska roślina górska. Kolor kwiatów intensywnie lazurowoszafirowy - bardzo charakterystyczny. Kwiat na szczycie łodygi, pojedynczy o długości do 2 cm. Kwiat: kielich zrosłodziałkowy, rurkowaty, o 5 ząbkach i 5 oskrzydlonych krawędziach.
Goryczuszka orzęsiona (Gentianella ciliata) Roślina dwuletnia lub trwała należąca do rodziny goryczkowatych. Występuje w południowej i środkowej Europie. Pospolita jest w Sudetach i Karpatach, występuje także na pogórzu. Kolor kwiatów może być różny (od niebieskich do białych), zależnie od środowiska. Kwiat lub kilka kwiatów na szczycie łodygi, płatki korony charakterystycznie postrzępione na brzegu (przypominają rzęski) i stąd pochodzi gatunkowa nazwa rośliny.
Goździk okazały (Dianthus speciosus) Gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny goździkowatych. W Polsce występuje głównie w górach – w Sudetach i Karpatach. Roślina bardzo rzadka. W liczbie przeważnie kilku wyrastają na szczytach rozgałęzionej łodygi. Mają różowy kolor, z wyjątkiem dolnej części, która od wewnętrznej strony jest ciemnożółta i posiada charakterystyczne brązowofiołkowe włoski.
Len karpacki (Linum extraaxillare) Gatunek byliny należący do rodziny lnowatych. Występuje w Karpatach, oraz w górach Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach. Roślina rzadka. Kwiaty na długich szypułkach. Na jednej łodydze przeważnie kilka kwiatków. Działki kielicha o kształcie jajowato-lancetowatym i obłonione. 5 niebieskich płatków korony.
Modrzyk górski (Cicerbita alpina) Gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny astrowatych. Występuje w górach środkowej Europy oraz w północnej Europie. W Polsce występuje w Karpatach i Sudetach oraz w okolicach Bolesławca. Kwiatostan złożony – wzniesione koszyczki zebrane na szczycie łodygi w wiechę podobną do grona. Ich korona ma niebieskofioletową barwę, czasami (rzadko) zdarzają się okazy o białych lub różowych kwiatach.
Pierwiosnek maleńki (Primula minima) Gatunek byliny z rodziny pierwiosnkowatych. Występuje w górach Europy - w Alpach, Pirenejach, Apeninach, Karpatach oraz w Bośni. W Polsce występuje głównie w Tatrach, gdzie jest dosyć częsty. Na krótkiej łodyżce wyrastają pojedyncze, ale bardzo duże, w stosunku do wielkości rośliny kwiaty, o purpurowym kolorze. Kwiaty mają średnicę ok. 3 cm. Ich dzwonkowaty, pięcioząbkowy kielich ma zrośnięte działki.
Skalnica nakrapiana (Saxifraga aizoides) Gatunek byliny należący do rodziny skalnicowatych. Występuje w górach Europy. W Polsce niemal wyłącznie w Tatrach, gdzie jest rośliną pospolitą. Zdarza się ją spotkać poza Tatrami, wzdłuż potoków, gdzie jest czasami znoszona przez wodę. Kwiat zbudowany jest z 5 podługowatoowalnych, żółtozielonych działek kielicha. Płatki korony są ciemnożółte i przeważnie czerwono nakrapiane, co jest cechą charakterystyczną tego gatunku.
Szarotka alpejska (Leontopodium alpinum) Gatunek byliny należący do rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje w górach Europy. Jedyne naturalne stanowiska w Polsce znajdują się w Tatrach. Kwiatostan tworzą koszyczki zebrane w szczytowy baldaszkowy kwiatostan. Pod nimi występuje kilka liści tworzących okrywę podkwiatostanową (przez laików uważane są one za płatki korony).
Zerwa kulista (Phyteuma orbiculare) Gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny dzwonkowatych. Występuje w Europie. W Polsce roślina dość rzadka, występuje w Karpatach, Sudetach i na rozproszonych stanowiskach w południowej Polsce - na pogórzu i w pasie wyżyn. Kwiaty ciemnoniebieskie, bezszypułkowe, zebrane w główkę na szczycie łodygi.
Zawilec narcyzowy (Anemone narcissiflora) Gatunek roślin wieloletnich z rodziny jaskrowatych. Występuje w południowej i środkowej Europie, w Azji i Ameryce Północnej. W Polsce rośnie tylko w Tatrach, w Sudetach, w Bieszczadach i na Babiej Górze. Na szczycie łodygi kwiatowej, tuż nad okółkiem liści łodygowych wyrasta kila kwiatów, tworząc mały baldach. Białe kwiaty mają promienistą budowę.
Fauna
Świstak alpejski (Marmota marmota) Gryzoń z rodziny wiewiórkowatych. Długość ciała: 42 - 54 cm. Barwa jest różna - od żółtawobrązowej do czerwonawej lub szarej. Wierzch głowy zawsze czarny, boki ciała i nogi żółtawoszare. Zamieszkuje Alpy i niektóre pasma Karpat, sztucznie został wprowadzony w Pirenejach. W Polsce zamieszkuje jedynie wysokie rejony Tatr.
Kozica tatrzańska (Rupicapra rupicapra tatrica) Występuje w Tatrach oraz w Niżnych Tatrach na Słowacji. Kozice odżywiają się pokarmem roślinnym, najczęściej wybieranymi przez nie gatunkami są: pędy, kora i liście jarząbu pospolitego górskiego.
Lis (vulpes) Pożywienie: ssaki (głównie gryzonie), ptaki, padlina, czasem gady, bezkręgowce, i pokarm roślinny (jagody, orzechy). Lisy żyją w parach lub grupach socjalnych, złożonych z dominującej samicy (zwanej alfa), dominującego samca i różnej liczby (3-5) podporządkowanych samic. Najgroźniejszą chorobą roznoszoną przez lisy jest wścieklizna.
Niedźwiedź (Ursus arctos) Drapieżny ssak z rodziny niedźwiedziowatych. Sierść gęsta, barwy rudej, brunatnej, czarnej lub srebrzystej. Zamieszkiwał pierwotnie całą Europę, obecnie w południowo-zachodniej Europie wytępiony (podjęta została próba reintrodukcji w Pirenejach). Żywi się nasionami, owocami, grzybami, dżdżownicami, ślimakami, jajami ptaków, chętnie zjada miód; z braku produktów naturalnych może wyrządzać znaczne szkody wśród bydła i zwierzyny leśnej.
Ryś (Lynx lynx) Ssak z rodziny kotowatych. Wierzch czarnożółtorudy z brunatnymi plamkami (wyraźniejsze u populacji górskich, i mniej wyraźne u nizinnych), brzuch i bokobrody białe. Uszy są zakończone charakterystycznym pędzelkiem, ogon ciemniejszy na czubku. W Polsce pozostało około 200 rysiów. Pożywienie: gryzonie, ptaki, sarny, młode jelenie i dziki. Nie je padliny.
Wilk (Canis lupus) Gatunek ssaków z rodziny psowatych, rzędu drapieżnych. Wilk zamieszkuje lasy, równiny, tereny bagienne oraz góry. Żywią się głównie ssakami średniej wielkości (jelenie), nie gardząc mniejszymi zwierzętami czy padliną, a jeśli stado jest duże, wspólnie polują także na większe ssaki lub ich stada.
Cel utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego Tatrzański Park Narodowy to park narodowy obejmujący swym zasięgiem całe polskie Tatry. Celem ochrony jest zachowanie unikalnej przyrody i krajobrazu młodych gór alpejskich. W Tatrach możemy więc zapoznać się rzeźbą wysokogórską, formami polodowcowymi w tym jeziorami cyrkowymi, dolinami U-kształtnymi. Zachodnia część górotworu to skały węglanowe z licznymi formami krasowymi w tym wspaniałymi jaskiniami. Ze świata fauny spotkać możemy w Tatrach niedźwiedzia, kozicę i świstaka. Z ptaków spotyka się tutaj orla przedniego, sokoła, płochacza i pomurnika a także zdarza się, że z obszaru Alp w Tatry doleci sęp płowy.
Ciekawostki o Tatrzańskim Parku Narodowym
Morskie Oko Morskie Oko jest największym jeziorem w polskiej części Tatr, zajmuje powierzchnię 34,93ha, szerokość 566m, długość 862m, w najgłębszym miejscu osiąga 50,8m. Morskie Oko położone jest w Dolinie Rybiego Potoku, na wysokości około 1395m n.p.m..
Widmo Brockenu Dość rzadkim zjawiskiem jest oglądanie własnego cienia na powłoce chmur znajdującej się kilkanaście lub kilkadziesiąt metrów poniżej. Jest to możliwe w słoneczny dzień, kiedy słońce znajduje się z tyłu za plecami. Cień własnej sylwetki jest zwykle otoczony pojedynczą lub podwójną tęczową aureolą.Zjawisko to polega na załamaniu się światła w kropelkach mgły i tworzeniu tęczowych okręgów. Nazwa pochodzi od szczytu Brocken w górach Hartzu gdzie po raz pierwszy opisano zaobserwowane zjawisko. Wśród doświadczonych turystów krąży przekonanie, że kiedy człowiek zobaczy ten efekt po raz pierwszy to grozi mu niebezpieczeństwo pozostania w górach na zawsze. Dopiero po 3 razach groźba gór mija. Zjawisko to jest bardzo widowiskowe i nawet najlepsze zdjęcie nie jest w stanie tego oddać.
Tatry - pochodzenie nazwy W dokumentach nazwa Tatr pojawia się po raz pierwszy w 1086 w przywileju cesarskim Henryka IV dla biskupstwa praskiego, w postaci Triti czy Tritri. Następnie przed 1125 występuje - powtórzona z poprzedniego dokumentu w poprawionej postaci - w rękopisie kronikarza czeskiego - Kosmasa w formie Tatri, która przez różnych wydawców tego rękopisu była źle odczytana i podawana jako Tryn, Tritri, Triti, Tryti itd. W źródłach węgierskich z XII-XIV w. nazwa istnieje w postaci Turtur, Turtul, Tortol, Tarczal, Alpes Tatrarum itd. W tej samej postaci, co dziś, w polskich źródłach nazwa pojawia się od 1255 roku.
Czarny Staw Gąsienicowy Czarny Staw jest największym jeziorem Doliny Gąsienicowej i jednym z dwóch położonych w części wschodniej nazywanej Czarną Doliną Gąsienicową (drugie jezioro to Zmarzły Staw).Nad staw prowadzi niebieski szlak turystyczny. Przy północnym brzegu szlak rozwidla się prowadząc w prawo na Przełęcz Karb (szlak zielony), a w lewo wzdłuż wschodniego brzegu jeziora niebieski szlak prowadzi nad Zmarzły Staw i dalej na Przełęcz Zawrat. Nad wschodnim brzegiem Czarnego Stawu odbija w lewo szlak na Skrajny Granat (szlak żółty).
Jaskinia Raptawicka Otwór wejściowy jest obszerny i wchodzi się nim pod górkę. Aby dostać się do głównej komory trzeba pokonać drabinkę. Sala ta ma charakter zawaliskowy i na jej dnie leżą bloki wapienne oderwane od stropu. Z sali tej można iść w trzech kierunkach. W prawo prowadzi w dół długi na 30 m ślepy korytarz z boczną szczeliną. W lewo znajduje się również opadający w dół korytarz o długości 20 m. Na końcu tego korytarza możemy przedostać się do ciasnej szczeliny o równoległym do korytarza przebiegu. Główny ciąg prowadzi na wprost do następnej sali, z której biegną w lewo dwa łączące się korytarze. Idąc na wprost można przedostać się przez ciasny przełaz do kolejnego obszernego korytarza z kapliczką na ścianie.
Jaskinia Dziura Jaskinia Dziura położona jest najbliżej Zakopanego ze wszystkich jaskiń dostępnych dla zwykłego turysty, znajduje się w małej dolinie ku Dziurze. Jest to pierwsza dolina reglowa położona na wschód od doliny Strążyskiej.Znali ją już siedemnastowieczni poszukiwacze skarbów i kruszców. Jest też jaskinią znaną z dawnych opisów w literaturze. Początkowo nazywano ją Jaskinią Strążyską lub Zbójnicką Jamą (od ostatniego zbójnika tatrzańskiego Wojciecha Mateji). Nazwa Dziura, oznacza w góralskiej gwarze jaskinię.
Smocza Jama Smocza Jama położona jest w odnodze Doliny Kocieliskiej w Wąwozie Kraków. Posiada dwa otwory:dolny, wejściowy, położony na wysokości ok. 1100 m n.p.m. (15 metrów nad dnem wąwozu) i górny, wyjściowy znajdujący się na wysokości ok. 1120 m n.p.m. (ok. 50 m nad dnem Doliny Kocieliskiej).Nazwa jaskini pochodzi od doliny, w jakiej się znajduje ( są tu też Ratusz, Kazimierz, Rynek, Zamek ). Jaskinia znana od dawna góralom, poszukiwaczom skarbów i górnikom zamieszkującym Stare Kościeliska. Pisał o niej Gotfryd Ossowski w 1882 r. nazywając ją Smokiem, ale pomylił się, co do długości, 100 m to dużo za dużo. Zwiedzano ją już w XIX w.
Pytania 1.Jaki jest najwyższy szczyt w Tatrzańskim Parku Narodowym?2.Co przedstawia logo parku?3.Jaki był cel utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego?4.Jakie jest największe jezioro leżące w polskiej części Tatr?5.Zwierze powszechnie występujące w Tatrach to...
Prezentacje przygotowała: Aleksandra PiegdońKlasa III F
Dostları ilə paylaş: |
