AÜA-nın ÜAR və TKY 2010 ilin yenilənmiş təklifləri ÜAR-nın keyfiyyətini artırmaq yolunda
ÜAR-nın yardımçı qrup şəraitində aparılmasının önəmli olduğunu nəzərə çarpdırır. Əsas Yaşam
Dəstəyinə aid olan alqoritm tək xilasedici üçün işlənən yardım addımları idi.
ÜAR-nı qrup şəraitində aparılmasının vacibliyi ondadır ki, təcili tibbi yardım təşkilatlarının
çoxunda xilasedici qrupun üzvləri eyni vaxtda bir neçə işi icra edə bilər. Məsələn, xilasedicinin
biri təcili yardım sistemini aktivləşdirənə (zəng edənə) qədər, ikinci ürək massajını başlayır,
üçüncü havalandırmanı təmin edir ya tənəffüsün təmini üçün torba-maskanı quraşdırır, dördüncü
defibrillatoru istifadəyə hazırlayır.
___________________________________________________
Baxma, Qulaq asma,
Hiss etmə
Dəyərləndirmə mərhələsində “ tənəffüs üçün bax, qulaq as və hiss et” addımının çıxarılması
edilən başqa bir önəmli dəyişiklikdir. Bu addım ona görə ləğv
olunub ki, çox vaxt zərərçəkən
aqoniyada boğulan zaman yanında olan şəxslər ÜAR-nın başlanqıcını ləngidirlər. Yardım
göstərən şəxs təcili yardım sisteminə zəng edilməni ləngitməməli, amma 2 işi eyni zamanda
etməli: zərərçəkənin cavab verib/verməməsini öyrənib və nəfəs verməli idi. Yeni ardıcıllıqda,
böyük yaşlı zərərçəkən cavab vermir, nəfəs almır, ya normal nəfəs almır (yalnız boğulur), və
nəbzi yoxdursa, yardımedici təcili yardıma telefon edib, ürək massajını başlayır. Uşaq və körpə
yaşlı zərərçəkənlər cavab vermir, nəfəs almır, ya boğulur, və nəbzi yoxsa, onlara ÜAR-sı
aparılır.
Yaşından asılı olmayaraq, bütün zərərçəkənlərə (yenidogulanları istisna etməklə), ÜAR-nı döş
qəfəsi kompressiyalardan (ürək massajından),
C-A-B ardıcıllığı ilə, başlayın. Hər kompressiya seriyasından sonra, tənəffüs yollarını açıb 2
nəfəs verin.
___________________________________________________
Əlavə dəyişikliklər
AÜA-nın ÜAR və TKY 2010 ilin yenilənmiş təkliflərində bir sıra əlavə dəyişikliklər edilmiş:
Dəyişikliklər
Ətraflı
Ürək dayanmasında
üzüyəoxşar ximirçəyə rutin
təzyiq edilməsi artıq məqsədə
uyğun deyil
Üzüyəoxşar ximirçəyə rutin təzyiq etmə torba-maska ilə
havalandırma zamanı mədə köpməsinin qabağını alıb
requrgtasiya və aspirasiya riskini azaldsa da, ximirçəyə təzyiq
ventilyasiyanı blokada edə bilər.
Bir neçə randomizə edilmiş tədqiqatların nəticələri göstərmiş
ki, üzüyəoxşar ximirçəyə
təzyiq edilməsi artırılmış tənəffüs alətinin qoyulmasına maneə
olub ya ləngidə bilər. Tədqiqatlar həmçinin göstərmiş ki,
üzüyəoxşar ximirçəyə təzyiqin edilməsinə ramən bir qədər
aspirasiya halları qalır. Əlavə olaraq, xilasedicilərə ximirçəyə
təzyiq səriştəsinin öyrədilməsi çətinlik törədir.
Ona görə, ürək dayanmasında üzüyəoxşar ximirçəyə rutin
təzyiq edilməsi artıq tövsiyyə edilmir.
Nəbzin təyin edilməsi önəmli
olmayaraq qalır
10 saniyə ərzində nəbzin olub-olmaması haqqında düzgün
məlumat
almaq çətin ola bilər, özəlliklə təxirəsalınmaz
hallarda. Tədqiqatlar göstərmiş ki, həm hazırlıqlı tibb işçiləri,
həm qeyri-professional xilasedənlər nəbzi düzgün təyin edə
bilmirlər.
Əgər zərərçəkən cavab vermir və nəfəs almırsa, ya boğulur,
xilasedicilər nəbzin təyin edilməsinə (körpələrdə braxial,
uşaqlarda femoral ya karotid) yalnız 10 saniyə sərf edə
bilərlər.
Əgər10 saniyə ərzində siz nəbzi hiss etmirsinizsə, ya hiss
etdiyinizə əmin deyilsiniz, ürək massajını başlayın.
Körpələrdə AXD - Avtomatik
xarici defibrillatordan istifadə
edin
Körpələrdə defibrillasiya üçün AXD-ra manual defibrillatorun
istifadəsi üstünlük təşkil edir.
Əgər manual defibrillator mövcud deyilsə, pediatrik dozalara
qədər zəiflədən cihazla təmin olunmuş AXD-dan istifadə
edin.
Heç biri yoxdursa, pediatrik dozalara qədər zəiflədici cihazsız,
sadəcə AXD-dan istifadə edin.
Daha ətraflı məlumatlarla, İcracı Komitənin Yekun buraxılışı daxil olmaqla, AÜA-nın ÜAR və
TKY təklifləri ilə 2010-cu ilin oktyabr ayında çap olunmuş “Circulation” –da, ya AÜA-nın
ÜAR və TKY 2010 seçilmiş dəyişikliklərlə
www.heart.org/eccguidelines-
da tanış ola bilərsiniz.
Ürək-Ağciyər Reanimasiyası və Təxirəsalınmaz Kardiovaskulyar Yardım və Müalicə
Təkliflərinə aid reanimasiya elmi tədqiqatlarla ətraflı 2010-da “Circulation” və “Reanimasiya”
da çap olunmuş Beynalxalq Anlaşmada tanış ola bilərsiniz.
Böyüklərdə ƏYD -Əsas Yaşam Dəstəyi/ ÜAR- Ürək-Ağciyər Reanimasiyasının Əsasları
___________________________________________________
Ümumi icmal
Bu bölümdə böyüklər üçün ÜAR-nın əsas addımları təsvir edilib. Böyüklər qrupuna həmçinin
yeniyetmələr daxildir (məsələn, cinsi inkişaf başlanandan sonra). Oqlanlarda cinsi inkişafın
əlamətlərinə döş qəfəsində ya qoltuqaltı tüklərin mövcudluğu, qızlarda süd vəzlərinin hər hansı
bir inkişaf əlaməti daxildir.
Təlimin Bu bölümün sonunda siz aşağıdakılara qadir olacasınız:
məqsədi ●böyüklərdə ÜAR-nın əsas addımlarını sadalamaq
● böyüklərdə ÜAR-nın əsas addımlarını göstərmək
___________________________________________________
2-ci Hissə