- 34 -
8. Баь силвиsi – Сйлвиа борин Бодд.
Нахчыван фаунасына номинал йарымнювц дахилдир. Ареалы Авропада йерляшир.
Гышда Тропик вя Жянуби Африкайа кючцр. Нахчыванда йувалайан гуш щесаб едиля биляр,
чцнки чохалма дюврцндя мцшащидя едилир.
Апрелдя эялян гушлар mухтар rеспубликанын баь вя мешяляриндя йайылыр. Йувалама
дюврцндя ися бир гисми чай кянары коллуглара кючцр. Май айында от эювдяляри цзяриндя
йува тикирвя йумурта гойурлар. Августuн сонунда кючцб эедирляр.
9. Боз силви – Сйлвиа жоммунис Латщам.
Полиморф нювдур. Нахчыван фаунасына Сйлвиа жоммунис истеропс йарымнювц
дахилдир. Ареалы Qярби авропа, Кичик Асийа, Иран, Яфганыстан, Пакiстан, Орта Асийа,
Гафгаз, Загафгазийа вя Шимал-Qярби Африкада йерляшир. Гышда Жянуб-Гярби Асийа
(Щиндистанын Шимал-Гярбиня гядяр) вя Aфрикайа кючцр. Нахчыванда йувалайан гуш
сайыла биляр. Она эюря ки, чохалма дюврцндян сонра яразинин щеч бир
йериндя мцшащидя
едилмир.
Апрел айында яразийя эялян гушлар Нахчыванын даь мешяляриня гядяр галхырлар.
Ясасян коллуг, мешя вя баьларда юзляриня йува гуруб чохалырлар. 12 ийун 2014-жц ил
тарихдя Шащбуз районунда мцшащидя апараркян боз силвинин юз балаларына йем
вердийинин шащиди олдуг. Пайыз кючмяси дюврцндя бу гушлар мцвяггяти олараг Аразбойу
дцзянлийя енир вя бир нечя эцндян сонра кючцб эедирляр.
10. Аьбыь силви – Сйлвиа мустажеа Менетр.
Нахчыван фаунасына номинал йарымнювц дахилдир. Ареалы Кичик Асийа вя Орта
Асийанын Шярг щиссяси, Ирак, Иран вя Яфганыстанда йерляшир. Гышда Ярябистан
йарымадасынын гярбиня вя Сомали йарымадасына кючцр. Нахчыанда йувалайан гуш сайыла
биляр, йалныз чохалма дюврцндя мцшащидя олунур.
Мартын сонунда эялян гушлар яразинин аран зонасында олан коллуг вя
йашыллыгларда йерляшир вя апрелин ахырларында йува тикирляр. Бу вахта гядяр
эюстярилян ядябиййат мялуматларына ясасян аьбыь силвинин Нахчыванда йувалама
биолоэийасына даир мялумат олмамышдыр. Она эюря биз онун чохалма биолоэийасыны
юйрянмяк цчцн ятрафлы мялумат топламаьа чалыşдыг. Бу мягсядля 2014-жц ил май айында
Ордубад районунда апардыьымыз тядгигат нятижясиндя аьбыь силвинин 5 йувасыны тапа
билдик. Йувалар ясасян коллар вя алчаг бойлу жаван тинэляр цзяриндя гурулур. Йуванын
йердян щцндцрлцйц 1 метрдян артыг олмур. Йуванын материалы бириллик вя чохиллик
биткилярдян, дюшямяси ися йун, аьаж габыгалты лиfляри, тцк вя с. ибарят олур. Йуванын
кцтляси орта щесабла 5-8 г, харижи диаметри 6-8 см, дахили диаметри 4-5 см,
дяринлийи ися
4,5-5 см олур. Кянзя кянд ярик баьы кянарында май айында тапдыьымыз йувалардан икиси
цзяриндя мцшащидя апарыб, материал топладыг. Йуvалар бир-бириндян 120 метр мясафядя
йерляшиб бири йемишан колу цзяриндя, диэяри ися жаван ийдя аьажы цзяриндя
гурулмушду. Щяр ики йувада 4 йумурта вар иди.Yумуртадан чыхан балалар тамамиля
чылпаг вя чох ажиз олса да йуvада жями 10-11 эцн галыр. Постембрионал бюйцмянин
биринжи 5 эцнц даща сцрятля эедир. Биринжи эцнц баланын димдийи, дабан дараьы вя
ганады ейни узунлугда олса да сонракы эцнлярдя димдийинин бюйцмяси лянэийир. Бала
дюрд эцнлцк оланда ися даbан дараьынын узунлуьу ганадын узунлуьундан эери галыр.
Чцнки бу заман чалма лялякляри узаныр. Артыг май айынын сонунда бу гушун тязя учан
балаларына раст эялмяк олур. Балалар бюйцдцкдян сонра октйабр айында йашлыларла
бирликдя яразидян кючцб эедирляр.
11. Кюлэялик йарпагэцдяни – Пщйллосжопус жоллйбита Виеилл.