TəBİƏt elmləRİ VƏ Tİbb seriyasi series of natural sciences and mediCİNE

- 41 - 
=  Yarpaqlarının  hammısı,  aşağıdakılardan  başqa, 3 mm-dən  enlidir,  ovaldır,   
     lansetli  və ya elliptikdir  ---------------------------------------------------------------------------  7 
6. Yarpağı  tükşəkillidir,  eni  1 mm-dən  azdır.  Meyvəciyi  dəyirmidir.   
                                                                                                   P.trichoides  Cham.  et Schlecht. 
=Yarpağı  daha enli  olub,1mm-dən  2 mm-ə  qədər enindədir.  ---------------------P.  pusilus  L.                                                                                               
7. Yarpaqlarının  hammısı  oturaqdır  ------------------------------------------------ -----------------8 
=  Yarpaqlarının  hammısı  saplaqlıdır,  suya  batmışdır,  bəzən  öz  formasına  görə  saplağa 
bənzəyir  ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 9 
8. Yarpaqlarının  kənarı  qıvrımdır,  ürəkşəkilli  əsası  yoxdur.  ------------------------P.crispus.  L.                                                                                                   
=  Yarpaqlarının  kənarı  qıvrım  deyil.  Onların  əsası  aydın  seçilən  ürəkşəkillidir,  gövdəni  əhatə 
edəndir.  ------------------------------------------------------------------------------------------ P.perfoliatus L.                                                                                     
9. Yarpaqlarının  hammısı  5-15 mm  uzunluqda  qısa  saplaq  üzərindədir,   
    enli-  lansetlidir.  --------------------------------------------------------------------------P.  lusens L. 
=  Üzən  yarpaqları  uzun  saplaq  üzərindədir,  sualtı  yarpaqları  dar-  xətli-  lansetlidir  və  ya  
saplağabənzərdir  ----------------------------------------------------------------------------------------------- 10 
10.  Sualtı  yarpaqları  saplağabənzərdir,  bəzən  tez  dağılandır,  üzən  dərivaridir,  ürəkşəkilli  və 
ya pazşəkilli  əsaslıdır  ------------------------------------------------------------------------------------------ 11 
11.  Üzən  yarpaqları  əsasından  ürəkşəkillidir,  uzun  saplaq  üzərindədir,  sualtı  yarpaqları 
saplaqşəkillidir.--------------------------------------------------------------------------------P. natans L.                 
= Üzənyarpaqları  aşağıya  doğru  sivriləşmişdir,  əsası  ürəkşəkilli  deyil,  sualtı  yarpaqları 
saplaqşəkillidir,  bəzən  tez  töküləndir.  -----------------------------------------------------P.  nodosus Poir. 
                                                 Ruppiyakimilə r  -  Ruppiaceae L. fəsiləsi 
         Fəsilənin  ümumi  əlamətləri:  Çiçəkləri  ikicinsli  olub,  çiçəkyanlıqsızdır.  Hər  bir  çiçək  1 
erkəklidir,  qısa  saplı,  iri  tozcuqludur  və  4  dişiciklidir  (bəzən  dişiciklərin  sayı  10-a  qədər  artır). 
Çiçəkləri  ikiçiçəkli,  sünbülşəkilli  çiçəkqrupunda  toplanır,  yarpaqları  örtən  qınla  əhatə  olunmuşdur, 
Meyvə  saplağı   meyvə  zamanı  güclü  uzanandır.  Meyvəciyi-  armudabənzər  fındıqcıqdır. 
         Bütün  yer  kürəsində  yayılmış  3  növündən    Qafqazda  və  Azərbaycanda  2  növü    vardır. 
Azərbaycan  florasının  I  cildində  Naxçıvan  MR  florası  üçün  heç  bir  növü  verilmir.  1  növ  -  Ruppia 
maritima  L.  -  Dəniz  rupiyası  Ə.Ş.  İbrahimov  və  T.H.  Talıbov,  2-ci  isə  Ə.Ş  İbrahimov,  A.M. 
İbrahimova  və F.X. Nəbiyeva  tərəfindən  yeni  aşkar edilmişdir.   
                                                   Növlərin  təyinetmə cədvəli 
 
1.  Çiçəkqrupunun  ayaqcığı  meyvə  zamanı  güclü  uzanandır,  10  sm-ə  qədər  və  daha  çox, 
əsasından  spiralvari  burulmuşdur.  Meyvəsi  çəpinə-armudşəkillidir.  -------R. spiralis (L) Dum.                                                                                                   
2. Çiçəkqrupunun  ayaqcığı  meyvə  zamanı  3 sm-dən  uzun  olmur,  əsasından  spiralvari 
burulmamışdır.  Meyvəsi  düzdür  -------------------------------------------------------------R.  maritima  L.  
                               Zannikellliyakimilə r  - Zannichelliaceae  L. fəsiləsi   
          Fəsilənin  ümumi  əlamətləri:  Çiçəkləri  bircinslidir,  birevlidir,erkək  və  dişi  çiçəkləri  bir 
çiçəkqrupunda  yaxınlaşmışdır.  Erkək  çiçəkləri  çılpaqdır,  çiçəkyanlıqsızdır,  erkəkcikləri  1-2  ədəddir, 
dişi  çiçəkləri  4-8  dişiciklidir,  oturaqdır  və  ya  ayaqcıq  üzərindədir,  çiçəkyanlığını  əvəz  edən  qısa 
pərdəvari  qədəhəbənzər.  Örtüklə  əhatə  olunmuşdur.  Yumurtacıq  1-dir,  asılıdır.  Meyvəciyi 
dərivaridir,  Meyvəcik  dərivaridir,  sıxdır.  Toxum  uzunsovdur. 
 
Yer  kürəsində  cinsin  Avstraliyadan  başqa  yayılmış  3  növünün  hamısı  Qafqazda  və 
Azərbaycanda  rast  gəlinir.  Azərbaycan  florasının  I  cildində  heç  birinin  Naxçıvan  MR-də  olduğu 
verilmir.  Ancaq  1  növü  -  Z.  palustris  L.  Bizim  tərəfimizdən  yeni  aşkar  edilmişdir.  Cinsin  Z. 
pedunculata növünün  Naxçıvan  MR-də tapılması  ehtimalı  vardır.  Növün  axtarışı  davam  etdirilir. 
 
Növlərin  təyin edilməsi üçün  cədvəl 
 
1. Sütuncuq  meyvəcikdən  2-3 dəfə  qısadır.  ----------------------------------------Z.  palustris  L.                                                                     
= Sütuncuq  demək olar  ki,  tamamilə  meyvəciyin  uzunluğuna  bərabərdir  ---------------------- 2 
2. Meyvəciyi  xırdadır,  2 mm  - ə qədər uzunluqdadır,  ayaqcıq  üzərində  uzunluğu  onlara 
bərabərdir  və ya  bir  qədər qısadır  ------------------------------------------------------Z. pedunculata                                               
= Meyvəcikləri  bir  qədər iridir,  2,5-3,5 mm  uzunluqdadır,  tamamilə  oturaqdır. 
Naxçıvan  MR - də yayılması  ehtimal  olunur.  ------------------------------------------Z.  major  Boenn.                                                                                                                      

---