TəBİƏTDƏN İSTİfadəNİN İQTİsadi VƏ ekoloji problemləRİ



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə27/34
tarix26.01.2018
ölçüsü5,01 Kb.
#22529
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   34

 
- 79 - 
“EKSSON”,  “Mobil”  və  Fransanın  “Total”  neft  şirkətləri  ilə  müqavilə 
imzalanmışdır. 
8.
 
1997-ci  il  sentyabrın  25-də  İtaliyada  “Kürdaşı”,  “Araz”  və  “Hirkan” 
yataqlarının  istismarı  üçün  İtaliyanın  “Eni  ACYP”,  İspaniyanın  “Repsol”  və 
Türkiyənin “Türk petrolları” şirkətləri ilə müqavilə imzalanmışdır.  
9.
 
1998-ci il iyunun 2-də Bakıda “Kürdaşı” (1940-cı ildə kəşf olunmuş) yatağının 
birgə  işlənməsi  üçün  Yaponiyanın  “Mitsui”  bə  Türkiyənin  “Türk  petrolları” 
neft şirkətləri ilə müqavilə imzalanmışdır. 
10.
 
1998-ci  il  iyulun  2-də  Lindonda  “Araz”,  “Alov”  və  “Şərq”  yataqlarının  birgə 
istismarı üçün B.Britaniyanın Norveç müştərək şirkəti olan “Bi-Pi-Statoyl” ilə 
“İnam”  yatağının  qalan  hissəsinin  ABŞ-ın  “AMOKO”,  B.Britaniyanın 
“Monument  oil  and  gaz”  və  Rusiyanın  Mərkəzi  Yanacaq  şirkəti  ilə  müqavilə 
bağlanmışdır. 
11.
 
1998-ci  ilin  dekabrın  25-də  “Yanan  tava”,  “Atəşgah”  və  “Muğan-dəniz” 
yataqlarının birgə istismarı üçün Yaponiyanın “Capanpetrolium”, “İndoneziya 
petrolium”, “İtoçu”, “Teykoku oyl” neft şirkətləri ilə müqavilə imzalanmışdır. 
12.
 
1999-cu il aprelin 27-də Vaşinqtonda “Zəfər” və “Məşəl” yataqlarından ABŞ-
ın “Eksson”, “Savalan”, “Dalğa”, “Lerik-dəniz” və “Cənub” neft yataqlarından 
“Mobil” şirkətləri ilə müqavilə imzalanmışdır. 
Eyni  zamanda  quruda  olan  köhnə  və  yeni  quyuların  xarici  ölkə  şirkətləri  ilə 
yenidən qurulması, bərpası və istismarı ilə bağlı bir neçə müqavilə də imzalanmışdır:    
1.
 
1998-ci  il  iyunun  2-də  Cənub-Qərbi  Qobustana  aid  olan  sahələrin  ABŞ-ın 
“Yunion  Teksas”,  B.Britaniya  və  Kanadanın  “Komonvels  oyl  ənd  qaz”, 
“Kürsəngi-Qarabağlı”  yatağının  ABŞ-ın  “Amirada  Hess”,  Səudiyyə 
Ərəbistanının  “Delta”  və  ABŞ-ın  “Frontera  Resorses  Korporeyşn”  neft 
şirkətlərinin birgə işlənməsi barədə müqavilə imzalanmışdır. 
2.
 
1998-ci  il  iyulun  21-də  Londonda  “Muradxanlı”,  “Cəfərli”  və  “Zərdab” 
yataqlarının  B.Britaniyanın  “Remko”  şirkəti  ilə  istismarı  barədə  müqavilə 
imzalanmışdır. 


 
- 80 - 
3.
 
1999-cu  il  aprelin  27-də  Vaşinqtonda  Şamaxı  və  Hacıqabul  rayonları 
ərazisində  yerləşən  “Padar”,  “Böyük  və  Kiçik  Hərəmi”,  “Qırlıq”  yataqlarının 
hasilatı barədə ABŞ-ın “Monikrif” neft şirkəti ilə müqavilə imzalanmışdır. 
Dünyanın  aparıcı  neft  şirkətləri  ilə  bağlanan  bu  müqavilələrin  nəinki  iqtisadi 
inkişafın,  həmçinin  siyasi  müstəqilliyin  əldə  olunmasına,  Dağlıq  Qarabağ 
probleminin həllinə də ciddi köməyi danılmazdır. 
Cədvəl 1.9 
Şirkətlər 
İnvestisiya payı 
Britiş Petrolium (B.Britaniya) 
17.12% 
AMOKO (ABŞ) 
17.01% 
LUKoyl (Rusiya) 
10% 
Penzoil (ABŞ) 
4.81% 
Eksson (ABŞ) 
8.00 % 
Statoyl (Norveç) 
8.56% 
İtoçu Sladzi (Yaponiya) 
3.92% 
Remko Enerji: Qrup (B.Britamiya) 
2.08% 
Yunokal (ABŞ) 
10.05% 
Turkiş Petrolium Cor. (Türkiyə) 
6.75% 
Delta Nimir Xəzər (S.Ərəbistanı) 
1.68% 
ARDNŞ (Azərbaycan) 
10% 
  
 
Ölkəmizin sənaye istehsalının sahə strukturunda neft-qaz sənayesinin payı ili-
ildən  sürətlə  artmaqdadır.  Neft-qaz  sənayesinə  investisiyaların  cəlb  edilməsi  dövlət 
siyasətinin  prioritet  istiqamətlərindən  biri  kimi  qiymətləndirilir.  Son  illərdə  xarici 
şirkətlərlə  birgə  aparılan  geoloji  –  kəşfiyyat  işlərinin  nəticələrinə  əsaslanaraq  qeyd 
etmək  olar  ki,  ölkəmiz  nəinki  təbii  qaza  olan  daxili  tələbatı  ödəməyə  qadirdir,  hətta 
NABUKO  və  digər  beynəlxalq  layihələrdə  iştirak  etməklə  iri  təbii  qaz  ixracatçısı 
rolunu da oynayacaqdır.  


 
- 81 - 
 
Neft və təbii qaz hasilatı ölkəmizdə elektroenergetika sənayesinin yaranmasına, 
inkişaf edib təsərrüfatın ayrı-ayrı sahələrinin formalaşmasına öz töhfəsini vermişdir. 
Hal-hazırda  respublikamızın  energetika  sisteminə  ümumi  istehsal  gücləri  5000  mvt-
dan  artıq  olar  10  istilik  elektrik  stansiyası  və  7  su  elektrik  stansiyası  daxildir  ki,  il 
ərzində bu stansiyalarda 20 mlrd. kvt/saatdan artıq elektrik enerjisi istehsal edilir. 
 
Azərbaycanda  yerli  təbii  resurslar  əsasında  qismən  inkişaf  etmiş  sənaye 
sahələrindən  biri  qara  metallurgiyadır.  Bu  sənaye  sahəsini  xammalla  təmin  edən 
dəmir  filizi  əsasən  Daşkəsən  rayonu  ərazisində  cəmləşmişdir.  Burada  Daşkəsən, 
Cənubi  Daşkəsən,  Dəmir  və  Dardərə  yataqları,  müəyyən  qədər  Gədəbəy  rayonunun 
Novo-İvanovka  kəndi  yaxınlığında  və  Ordubad  rayonunun  Başyurd  sahəsində  aşkar 
edilmişdir.  Eyni  zamanda  Alabaşlı,  Çardaxlı,  Atabəy,  Aşağı  Morul,  Mansurlu, 
Təknəli,  Lənkəran-Astara  sahili  boyu  ərazilərdə  (çökmə  mənşəli)  dəmir  filizi 
yataqları  yayılmışdır.  Xromitin  iri  yataqları  Göydərə,  Zaidərə,  Nikolayev, 
Kəzimbinin, Xotovəng, Qarilov və İpək qrupu ərazilərindədir. Xromit filizi ilə yanaşı 
filiz  saxlayan  alunit  süxurları  odadavamlı  xammal  kimi,  maqnium  metalı  və  nikel 
almaq, eləcə də turş torpaqları neytrallaşdırmaq üçün istifadəyə yararlıdır. 
 
Molla Cəlilli, Eldar və Daşsalahlı manqan yataqları sənaye əhəmiyyətlidir. 
 
Ölkəmizdə  qara  metallurgiya  natamam  silsiləli  inkişaf  etməklə  Daşkəsən 
filizsaflaşdırma kombinatı, Sumqayıt boru-prokat zavodu, “Bakı Steel Company” və 
digər  müəssisələrlə  təmsil  olunur.  Daşkəsən  filizsaflaşdırma  kombinatı  1954-cü  ildə 
istifadəyə  verilmişdir.  Burada  filiz  çıxarıldıqdan  sonra  süxurlardan  təmizlənir, 
baraban  tipli  yuyucu  maşınlara  doldurulur,  baraban  fırlandıqca  dəmir  filizi  suyun 
köməyilə süxurlardan azad olur, barabanın daxilindəki güclü elektrik-maqnit qurğusu 
dəmiri torpaqdan ayırır, filiz xırdalandıqdan sonra domna sobasına daxil olur. 
 
Sumqayıt  boru-prokat  zavodu  1952-ci  ildə  istifadəyə  verilmiş,  çuquna  xrom, 
nikel, ferroərinti qatmaqla sobalarda polad əridilir. 
 
Ölkəmizdə  əlvan  metallurgiya  sənayesi  mis,  qurğuşun,  sink,  kobalt,  alunit, 
molibden,  civə,  boksit,  volfram,  arsen,  sürmə,  qızıl,  bismut  və  s.  metallar,  Gəncə  və 
Sumqayıt  alüminium  zavodları  ilə  təmsil  olunur.  Alüminium  sənayesindən  başqa 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   34




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə