http://www.amu.edu.az
15 oktyabr 2014-ъц ил
2
Forumun
keçirilməsi
çox
əlamətdar hadisədir. Artıq bu,
gözəl ənənəyə çevrilib. Forum
dördüncü dəfədir ki, keçirilir.
Bu, əslində onu göstərir ki, belə
müzakirələrə böyük ehtiyac
var. Dünyada gedən proseslər,
bəzi
hallarda
narahatedici
məqamlar tələb edir ki, humani-
tar sahəyə daha da böyük diqqət
göstərilsin. Əminəm ki, Forum
çərçivəsində aparılacaq diskus-
siyalar, fikir mübadiləsi humani-
tar əməkdaşlığın dərinləşməsinə
xidmət
edəcəkdir.
Biz
Azərbaycanda bu sahəyə çox
böyük diqqət göstəririk. Təsadüfi
deyil ki, bu Forum da məhz
Azərbaycanda keçirilir. Deyə
bilərəm ki, hazırda dünyada hu-
manitar məsələlərin müzakirəsi,
təhlilin aparılması üçün bu Fo-
rumun müstəsna rolu vardır.
Əlbəttə, buna görədir ki, Foruma
maraq durmadan artır. Bu, artıq
beynəlxalq aləmdə önəmli bir
formata çevrilibdir.
Biz Azərbaycan olaraq ölkələr
arasındakı əlaqələrin inkişa-
fı üçün humanitar aspektlərə
daim böyük diqqət göstərmişik.
Çünki bizim tarixi keçmişimiz,
mədəniyyətimiz bunu diktə
edir. Əsrlər boyu Azərbaycanda
çoxkonfessiyalı,
çoxmillətli
cəmiyyət formalaşıb, mövcud-
dur və müstəqillik dövründə
bu müsbət meyillər daha da
gücləndi. Azərbaycanda bü-
tün xalqlar dostluq, mehribanlıq
şəraitində, bir ailə kimi yaşayır.
Heç vaxt Azərbaycanda dini,
milli zəmində qarşıdurma, an-
laşılmazlıq olmayıb və bu, bi-
zim böyük sərvətimizdir. Çünki
hər bir ölkənin gücünü əlbəttə
ki, bir neçə amil müəyyən edir
– siyasi imkanlar, iqtisadi güc
və eyni zamanda, cəmiyyətdə
mövcud olan ab-hava, sağlam
mühit və həmrəylik duyğuları.
Hesab edirəm ki, bu baxımdan
Azərbaycanın təcrübəsi çox
müsbətdir və biz öz işimizlə dün-
yada gedən proseslərə müsbət
töhfəmizi veririk.
Multikulturalizm Azərbaycanda
həyat tərzidir. Düzdür, bu ter-
min nisbətən yenidir. Ancaq
əsrlər
boyu
Azərbaycanda
multimədəniyyətli cəmiyyətlər
mövcud olub. Xalqlar arasındakı
dostluq və həmrəylik bunun ba-
riz nümunəsidir. Biz bu gün də
çalışırıq ki, öz təşəbbüsümüzlə
regionda və dünyada gedən
proseslərə müsbət təsirimizi
göstərək. Təsadüfi deyil ki,
Azərbaycan tərəfindən irəli sü-
rülmüş bir neçə təşəbbüs artıq
həyatda öz yerini tapıbdır və
bu təşəbbüslər ətrafında yeni
imkanlar yaranır. Misal üçün
qeyd etməliyəm ki, 2008-ci ildə
Avropa Şurasına üzv ölkələrin
mədəniyyət nazirlərinin Bakıda
keçirilən toplantısına biz İslam
Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv
ölkələrin mədəniyyət nazirlərini
dəvət etdik və birgə toplantı ke-
çirdik. Bu, tarixdə ilk dəfə baş
vermişdir və Azərbaycan həm
Avropa Şurasına, həm İslam
Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv ol-
duğu üçün bu təşəbbüsü öz
üzərinə götürmüşdür. 2009-
cu ildə artıq Bakıda İslam
Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv
ölkələrin mədəniyyət nazirlərinin
toplantısına biz Avropa Şurasın-
dan mədəniyyət nazirlərini dəvət
etmişdik. Yəni, bu təşəbbüsə
“Bakı prosesi” adı verilmişdir.
Bu gün “Bakı prosesi” yaşayır və
inkişaf edir. Bakıda sivilizasiyala-
rarası dialoq forumları keçirilmiş-
dir. Bizim təşəbbüsümüzlə bir
neçə il bundan əvvəl dünya dini
liderlərinin Zirvə görüşü keçiril-
mişdir və Bakı Beynəlxalq Hu-
manitar Forumunun mahiyyəti
də məhz bundadır.
Əminəm ki, Forumda iştirak
edən görkəmli dövlət xadimləri,
ictimai
xadimlər,
alimlər,
mütəxəssislər, ekspertlər bu
günlər ərzində öz maraqlı
fikirlərini bizimlə bölüşəcəklər
və beləliklə, biz birgə səylərlə
humanitar sahəyə öz töhfəmizi
vermiş olacağıq. Biz gələcəkdə
də humanitar əməkdaşlığın
dərinləşməsi üçün öz səylərimizi
göstərəcəyik. Əlbəttə, hesab
edirəm, sirr deyil ki, bu Forum ar-
tıq hər il keçiriləcək və beləliklə,
bu format yaşayacaqdır.
Onu da qeyd etməliyəm ki, hu-
manitar əməkdaşlığa, humanitar
məsələlərin həllinə həmişə bö-
yük diqqət göstərməyimizə bax-
mayaraq, xalqımız və dövlətimiz
humanitar fəlakətlə üzləşmişdir.
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü
pozulmuşdur. Bizə qarşı işğalçı
siyasət aparılır. Azərbaycanın
beynəlxalq birlik tərəfindən tanı-
nan ərazisi Ermənistanın işğalı
altındadır. Bu işğal nəticəsində
torpaqlarımızın 20 faizi ermənilər
tərəfindən zəbt edilibdir. Bir mil-
yondan artıq soydaşımız qaçqın
və məcburi köçkün vəziyyətinə
düşmüşdür və bizə qarşı etnik
təmizləmə siyasəti aparılmışdır.
Xocalı soyqırımı törədilmişdir
ki, yüzlərlə günahsız insan bu
soyqırımının qurbanı olmuşdur.
Xocalı soyqırımını 10-dan çox
ölkə rəsmi şəkildə soyqırımı
kimi tanıyıbdır. Bu münaqişə,
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqişəsi ilə bağ-
lı bütün mötəbər beynəlxalq
təşkilatlar qərar və qətnamələr
qəbul etmişlər. BMT Təhlükəsizlik
Şurası 4 qətnamə qəbul et-
mişdir ki, orada erməni silahlı
qüvvələrinin işğal edilmiş tor-
paqlardan qeyd-şərtsiz çıxarıl-
ması tələb olunur. Əfsuslar olsun
ki, bu qətnamələr icra edilmir və
biz burada böyük ədalətsizliklə,
ikili standartlarla üzləşirik. Çünki
biz yaxşı bilirik ki, bəzi hallarda
BMT Təhlükəsizlik Şurasının
qətnamələri bir gün ərzində icra
edilir. Ancaq bizim üçün ən vacib
məsələdə 20 ildən artıqdır ki, bu
qətnamələr kağız üzərində qa-
lıbdır. ATƏT, Avropa Parlamen-
ti, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı,
Avropa Şurası Parlament As-
sambleyası və digər beynəlxalq
təşkilatlar Azərbaycanın ərazi
bütövlüyünü dəstəkləyən qərar
və qətnamələr qəbul etmişlər
və bu format, bu hüquqi baza
münaqişənin həlli üçün yeganə
yoldur.
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü
bütün dünya tərəfindən tanınır və
qeyd-şərtsiz bərpa edilməlidir.
İşğaldan əziyyət çəkən, öz
yerindən didərgin düşən soy-
daşlarımız doğma torpaqlarına
qayıtmalıdırlar. Baxmayaraq ki,
o torpaqlarda artıq həyat yox-
dur, hər şey dağıdılıb. ATƏT-in
faktaraşdırıcı və qiymətləndirmə
missiyaları işğal edilmiş torpaq-
lara iki dəfə ezam olunmuş-
dur və onların məruzələrində
açıq-aydın göstərilir ki, hər şey
dağıdılıb. Bizim məscidlərimiz,
əcdadlarımızın qəbirləri, ta-
rixi
abidələrimiz
dağıdılıb,
muzeylərimiz talan edilib. Yəni,
bu, böyük humanitar fəlakətdir
və Azərbaycan təkbaşına, öz
gücü hesabına bu humanitar
məsələnin həlli, köçkünlərin
yerləşdirilməsi, onları işlə təmin
etmək üçün böyük işlər görüb və
hələ bu işlər davam edir. Çünki
köçkünlərin bir hissəsi hələ ki,
ağır vəziyyətdə yaşayır.
Ermənistan-Azərbaycan, Dağ-
lıq Qarabağ münaqişəsi bölgə
üçün ən böyük təhlükədir. Bu
münaqişənin tezliklə beynəlxalq
hüququn norma və prinsipləri
əsasında həll olunması bölgəyə
sülh, daha da böyük inkişaf
gətirəcək, regional əməkdaşlıq
üçün də yeni imkanlar yarada-
caqdır. Bu ağır vəziyyətə bax-
mayaraq, Azərbaycanın inkişafı
dayanıqlı olmuşdur, o cümlədən
biz humanitar sahədə son illərdə
böyük uğurlara imza atmışıq. Hu-
manitar sahə bizim hökumətimiz
üçün prioritet sahələrdən biri-
dir və bu sahəyə investisiyalar
qoyulur. Eyni zamanda, hesab
edirəm ki, Azərbaycanda huma-
nitar məsələlər uğurla öz həllini
tapır.
Təhsilə böyük diqqət göstərilir.
Son 10 il ərzində 3 minə yaxın
yeni məktəb tikilibdir. Təhsilin
keyfiyyətinin artırılması üçün is-
lahatlar aparılır. Hesab edirəm
ki, biz yaxın gələcəkdə bu is-
lahatların gözəl nəticələrini
görəcəyik.
Eyni
zamanda,
Azərbaycan gəncləri dövlət
vəsaiti hesabına dünyanın apa-
rıcı ali məktəblərinə oxumağa
göndərilirlər və onlar gələcəkdə
ölkəmizin inkişafında öz sözlərini
deyəcəklər.
Səhiyyə sisteminin təkmil ləş-
dirilməsi məsələsi çox aktualdır.
Nəzərə alsaq ki, müstəqilliyimizin
ilk illərində səhiyyə sisteminin
maddi-texniki bazası tamamilə
yararsız vəziyyətə düşmüşdü
və biz böyük investisiyalar qoy-
maqla müasir səhiyyə infrastruk-
turunu yaratmışıq. Son 10 ildə
500-dən çox səhiyyə ocağı tiki-
lib, təmir edilib və bu gün onların
bir çoxu ən yüksək standartlara
cavab verir.
Bizim mədəniyyətlə bağlı
təşəbbüslərimiz öz nəticəsini
verir. Azərbaycanda mütəmadi
qaydada beynəlxalq tədbirlər,
festivallar, konkurslar keçirilir. Bi-
zim tarixi abidələrimiz bərpa edi-
lir, xüsusi proqram icra olunub-
dur. Azərbaycanda çoxlu qədim
tarixi abidələr var. Onlar bizim
milli sərvətimizdir, o cümlədən
dini
abidələrimiz
dövlət
tərəfindən bərpa edilir və yeniləri
tikilir. Qeyd etməliyəm ki, dün-
yanın ən qədim məscidlərindən
biri olan Şamaxı Cümə məscidi
əsaslı şəkildə bərpa edilibdir.
Bu məscid 743–cü ildə Şa-
maxı şəhərində tikilmişdir və
müsəlman aləmində ən qədim
məscidlərdən biridir. Şəki rayo-
nunun Kiş kəndində Qafqazın
ən qədim kilsəsi yerləşir. O kilsə
də bərpa edilib və bu, bizim mil-
li sərvətimizdir. Azərbaycanda
pravoslav kilsələr, katolik kilsə,
sinaqoqlar dövlətin dəstəyi ilə
əsaslı şəkildə təmir edilib. Yəni,
bu, bizim böyük sərvətimizdir
və bir daha demək istəyirəm
ki, multimədəniyyətli cəmiyyət,
dinlərarası dialoq, xalqlar ara-
sındakı dostluq, qardaşlıq bizim
dövlətimizi gücləndirir. Çünki
bu, cəmiyyətdə çox gözəl ab-
hava yaradır. Bir daha demək
istəyirəm ki, bu, həm dövlət
siyasətidir,
eyni
zamanda,
cəmiyyətin sifarişidir. Yəni, he-
sab edirəm ki, biz bu istiqamətdə
uğurla inkişaf edəcəyik. Onu da
qeyd etməliyəm ki, bu sahədə
əldə edilmiş təcrübə başqa
ölkələr üçün də maraqlı ola bilər.
Biz, eyni zamanda, iqtisadi
sahəyə böyük diqqət göstəririk.
Çünki güclü iqtisadiyyat olma-
sa, humanitar təşəbbüsləri irəli
sürmək də o qədər asan olma-
yacaq. Ona görə çalışırdıq ki,
iqtisadi təhlükəsizliyimizi təmin
edək, dövlətimizi gücləndirək və
eyni zamanda, ağır vəziyyətdə
yaşayan soydaşlarımız üçün
yeni imkanlar yaradaq. Bizim
sosial siyasətimiz məqsədyönlü
şəkildə aparılır. Son 10 il ərzində
pensiyalar, maaşlar dəfələrlə
artmışdır, yoxsulluğun səviyyəsi
kəskin şəkildə aşağı düşmüş-
dür. Yoxsulluq cəmi 10 il ərzində
49 faizdən 5,3 faizə düşmüş-
dür. Demək olar ki, yoxsulluq-
la mübarizə artıq başa çatmaq
üzrədir. Hesab edirəm ki, ya-
xın bir neçə il ərzində yoxsul-
luq Azərbaycanda bir amil kimi
tamamilə aradan götürüləcəkdir.
İşsizliklə bağlı mübarizə də,
ilk növbədə, humanitar xa-
rakter daşıyır. Çünki son illər
ərzində 1 milyon 200 mindən
çox iş yeri yaradılmışdır və iş-
sizlik də kəskin şəkildə aşağı
düşmüşdür. İndi 5 faizdən az-
dır. Artıq Azərbaycana başqa
ölkələrdən iş tapmaq üçün miq-
rantlar gəlir. Yəni, bütün bunların
təməlində düşünülmüş siyasət
dayanır. Çünki iqtisadi inkişaf
çox sürətlidir. Son 10 il ərzində
Azərbaycan iqtisadi inkişaf ba-
xımından dünyada ən sürətlə in-
kişaf edən ölkə olmuşdur. Bizim
bütün iqtisadi göstəricilərimiz
müsbətdir. İqtisadiyyat son 10
ildə 3 dəfədən çox artmışdır. Xa-
rici dövlət borcu çox aşağı, 8 faiz
səviyyəsindədir. Büdcə gəlirləri
son 10 il ərzində 20 dəfədən
çox artmışdır. Büdcə gəlirlərinin
düzgün bölüşdürülməsi, sosial
proqramların icrası, infrastruktur
layihələrinin həyata keçirilməsi
ölkəmizin inkişafını təmin etmiş-
dir.
Əlbəttə, Azərbaycan dünyada
neft-qaz ölkəsi kimi tanınır. Bu,
bizim böyük sərvətimizdir. An-
caq biz bilirik ki, bəzi ölkələrdə
bu böyük sərvət heç də uğur
gətirmir, əksinə, problemlər ya-
radır, müharibələrə, cəmiyyətdə
təbəqələşməyə
yol
açır.
Azərbaycanda isə biz bunun
tam əksini görürük. Bizim təbii
sərvətlərimiz hər bir insanın
həyatında öz müsbət təsirini
Bakıda IV Beynəlxalq Humanitar Forum keçirilib