Tələbələr robotlar üzərində təcrübə keçirlər Azərbaycan Tibb Universiteti rezidentlərinin
Yüklə 290,69 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sədrəddin ATAKİŞİzADƏ, Tədris Cərrahiyyə Klinikasının İnfeksion Nəzarət Komitəsinin sədri, tibb üzrə fəlsəfə doktoru
- Ц Н В А Н Ы М Ы З: Мярданов гардашлары - 100 2-ъи мяртябя, тел.: 595-24-97 tabibqazeti@gmail.com
- ƏKİZLƏRİN ƏN ÇOX DÜNYAYA GƏLDİYİ YER Filippindəki heyvanxanada ziyarətçilərə ilan masajı təklif olunur
- Nağdəli zAMANOV, I daxili xəstəliklər və reanimatlolgiya kafedrasının dosenti “AORTANIN XƏSTƏLİKLƏRİ”
31 may 2014-ъц ил http://www.amu.edu.az 7 Bu gün tariximizə Respublika günü kimi daxil olub. Xalqımız hər il bu günü böyük təntənə ilə qeyd edir. Çünki həmin gün – 1918-ci il mayın 28-də – Gülüstan və Türkmənçay müqavilələrindən sonra müstəqilliyini itirən, yüz ildən artıq müstəmləkə şəraitində yaşayan, mədəniyyəti, dili, dini sıxışdırılan Azərbaycan azadlığa çıxmışdır. Müsəlman Şərqində ilk demokratik respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ölkəmizin çoxəsirlik sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi və mədəni inkişafının, xalqımızın milli oyanışı və dirçəlişi proseslərinin məntiqi nəticəsi kimi meydana gəlmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xalqımızın siyasi şüur səviyyəsinin, intellektual və mədəni potensialının, yüksək istedad və qabiliyyətinin göstəricisi idi. 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycanın istiqlaliyyətinin elan edilməsində, Xalq Cümhuriyyətinin təşəkkül tapmasında və fəaliyyət göstərməsində Cümhuriyyətə rəhbərlik etmiş şəxslərin – Əlimərdan bəy Topçubaşovun, Məmmədəmin Rəsulzadənin, Fətəli xan Xoyskinin, Həsən bəy Ağayevin, Nəsib bəy Yusifbəylinin, Səməd bəy Mehmandarovun, Əliağa Şıxlinski və başqalarının böyük xidmətləri olmuşdur. Bu görkəmli dövlət xadimləri- nin, vətənpərvər ziyalıların, peşəkar hərbçilərin adları xalqımızın yaddaşına əbədi həkk olunmuşdur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Avropanın demokratik dəyərləri ilə Şərq mədəniyyətinin xüsusiyyətlərini üzvi şəkildə birləşdirən yeni dövlət və cəmiyyət nümunəsi idi. Cəmi 23 ay fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq, ilk respublika dövründə həyata keçirilən tədbirlər müstəqil dövlətçiliyimizin əsaslarının yaradılması və gələcək inkişaf yolunun müəyyənləşdirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb etdi. Demokratik hüquq və azadlıqların bərqərar olması, etnik və dini mənsubiyyətdən asılı olmayaraq bütün vətəndaşların bərabər hüquqlarının tanınması, hətta bir çox Avropa ölkəsindən daha əvvəl qadınlara seçki hüququnun verilməsi, Azərbaycan dilinin dövlət dili elan edilməsi, təhsil və mədəniyyətin inkişafına xüsusi diqqət göstərilməsi, nizami milli ordunun, təhlükəsizlik strukturlarının qurulması və sair işlər Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin yürütdüyü siyasətin miqyasını, mahiyyət və mənasını əyani şəkildə səciyyələndirir. Xalqımız yeni tarixi şəraitdə öz dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında Xalq Cümhuriyyətinin ənənələrini əsas tutaraq, müstəqil Azərbaycan dövlətini yaratdı. Lakin Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindən fərqli olaraq, mürəkkəb vəziyyətdə öz müstəqilliyini və suverenliyini qorumağı və möhkəmləndirməyi bacardı, dövlətçiliyin qorunması üçün qətiyyətli tədbirlər görüldü, ölkədə davamlı ictimai- siyasi sabitlik bərpa edildi. Bu gün möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan Respublikasında demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət, vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu prosesi uğurla davam etdirilir. Bu sahədə qazanılmış nailiyyətlər qürur doğurur. Respublikamızda siyasi, iqtisadi və sosial islahatlar uğurla həyata keçirilir, ölkə iqtisadiyyatı dönmədən inkişaf etdirilir, əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi üçün təsirli tədbirlər görülür. Biz bu gün də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixini, onun görkəmli şəxsiyyətlərinin fəaliyyətini dərindən öyrənməli, ideyalarını təbliğ etməli, təcrübəsindən bəhrələnməliyik. Cümhuriyyətin tarixi təcrübəsi göstərir ki, dövlət müstəqilliyini və suverenliyi əldə etmək kifayət deyil, həm də onu bütün vasitələrlə qorumaq və möhkəmləndirmək lazımdır. X əstəxanadaxili (Nazokomiyal) infeksiyalar bu gün də aktual bir problem olaraq qalmaq- dadır. Problemin aktuallığı onunla şərtlənir ki , müasir dövrdə nə qədər dezinfeksiyaedici məhsullarin çeşid bolluğu və təsir mexanizminin tez, qısa müddətli olmasına baxmayaraq yenə də xəstəxanadaxili infeksiyala- rın rast gəlmə tezliyi yüksəkdir. Bu da hər bir tibb işçisinə bəllidir ki, xəstəxanadaxili infeksiyaların yayıl- ma səbəbi əsasən adi göstəricilərlə yanaşı havada Qram - mənfi bakteri- yalarının miqdarı ilə hesablanır. Ona görə də xəstəxanadaxili infeksiya- lara şubhə, eləcə də epidemioloji göstəriş olarsa təcili havada olan patogen mikrob- ların (salmonella, mikobakteriya, viruslar və s.) varlığı dəqiqləşdirilir. Bu infeksiyaların yayılması üçün vacib olan üç faktorun (mikroorqanizmin (in- feksiya) mənbəyi, həssas orqanizm və yo- luxma yolu) varlığı hər hansı infeksiyanın hər an baş qaldırmasına zəmin yaradır. Mikroorqanizmin mənbəyi dedikdə xəstə insan, mikrob daşıyıcısı, infeksi- yalaşmış əşya, infeksiyalaşmış sahə və. s nəzərə alınmalıdır ki, bunlar da hər an xəstəxanadaxili infeksiyanın baş qaldır- ması üçün real mənbədir. İkinci faktor-həssas, zəif orqanizim deyildikdə isə bütün kəskin və xroniki xəstələr, əsasən də əməliyyatdan son- rakı dövrdə immun sistemi, reaktivliyi və müqaviməti aşaği olan xəstələr nəzərə alınmalıdır. Nəhayət, yoluxma yolu dedikdə bəllidir ki, hər hansı infeksiyanın özunəməxsus keçmə mexanizmi möv- cuddur, lakin bütün bu yollar içərisində ən vacib və əhəmiyyətli sayılan kontak yoludur ki, bu da xəstəxanadaxili infek- siyaların yayılmasında böyük rol oyna- yır. Bu yolla infeksiyanın ötürülməsində əsas vasitə tibbi personalın əlləridir. Ona görə də xəstəxanadaxili infeksiya- ların yayılmasının qarşısının alınması üçün “Əl gigiyenası” təmin edilməlid ir. Tibb tarixində xəstəxanadaxili infeksi- yaların yayılmasının qarşısının alınması yolları XIX əsrə qədər dəqiq məlum ol- masa da, əllərin yuyulması fiziki, ruhi xəstəlik və günahlardan təmizlənmənin bir yolu kimi qəbul edilmişdir. İlk dəfə 1822-ci ildə fransız əczaçısı kal- sium xlor məhlulu, yaxud camaşir sodası ilə insan cəsədlərindən gələn xoşagəlməz qoxulardan qurtulmağın mümkün ol- duğunu və bu məhlulların dezinfeksi- yaedici və antiseptik kimi istifadə edilə biləcəyini göstərmiş -1825- ci ildə yolu- xucu xəstəliyi olan xəstələrlə təmasda olan həkimlərin əllərini maye xlor məhlulu ilə islatmalarının faydası olaca- ğını qeyd etmiştir. Cərrahi əl antisepti- kası cərrahi müdaxilədən əvvəl əllərdəki tranzitor flora ilə yanaşı obliqat floranın da minimum səviyyəyə endirilməsidir . Belə ki, normada dəridəki aerob bakteri- yaların sayı 10 ²- 10 2 kv/sm²- də dəyişir. Normal dəridə flora tranzitor və obliqat olmaqla iki qrupa bölünür. Tranzitor flora əsasən dərinin şəthi təbəqəsində kolonizasiya edən və əl təması ilə daşınan mikroorqanizmlərdən ibarətdir. Bunlara əsasən Qram - mənfi – E.koli, Perferingis aeroginaza və s. daxildir ki, bunlar da sanitar-gigiyenik normalara uyğun yuyunduqda asanlıqla əllərdən kənarlaşdırılır, lakin onu da qeyd etmək vacibdir ki, xəstəxanadaxili infek- siyaların baş qaldırmasında əsasən tranzi- tor floranı təşkil edən mikroorqanizmlər böyük rol oynayır. Obliqat floraya
daxil olan
mikroorqanizimlər isə dərinin dərin qatlarında olan və patoğenliyi zəif olan mikrooqanizmlərdir ki, onlar da dəri tamlığı pozulmadıqda çox nadir hallarda xəstəxanadaxili infeksiyaların yayılmasina səbəb olur. Onu da nəzərə almaq lazım- dır ki , xəstəxanada müalicə alan xəstələrin dərisində sta- sionar şəraitdə olan və infeksiya törədə bilən mikrooqanizmlər (St. ureus, En- terococcus, Psendomanas, Klebsiel- la, Acinetobakter və s.) kalonizasiya edir. Tibb işçilərinin əllərində xəstə və ətraf mühitlə təmas nəticəsində bu mikrooqanizmlərdən ibarət tranzi- tor flora formalaşır. Buna görə də tibb işçilərinin əlləri cəmiyyətdəki digər şəxslərin əllərindən fərqlənir. Bütün bun- ları nəzərə alaraq cərrahi əl antisepti- kası hər an nəzər-diqqətimizdə olmalı və cərrahi müdaxilədən əvvəl yuyunma sanitar gigiyenik qaydalara uyğun həyata kecirilməlidir. Onu da yaddan cıxarmaq lazım deyil ki, cərrahi əl antiseptikasında istifadə edilən antiseptik maddələr sürətli təsir göstərməli, təsiri nisbətən uzun müddətli və təkrarlanan, istifadələrdən sonra kumulyativ xarakterli olmalıdır.
http://www.amu.edu.az 31 may 2014-ъц ил Doğulduğu andan 1 ya- şına qədər körpənin qida- landırılması ilə bağlı olan bütün suallara tam ətraflı cavablar “İlk günündən 1 yaşına qədər körpələrin qidalandırılması” adlı ki- tabda: - Ana südü ilə qidalandır- manın əhəmiyyəti və onun düzgün
tənzimlənməsi. Əmizdirmə mövqeləri. Ana südünün artırılma- sı üsulları. Yarana bilən problemlər və onların həlli yolları. Əmizdirmənin başa çatdırılması və s. - Süni süd qarışıqları ilə qıdalandırmanın əsasları. Süd qarışığının seçilməsi, düzgün
hazırlanması, verilməsi texnikası və s. - Uşağın
rasionuna əlavə qidaların (sıyıqlar, meyvə-tərəvəz, ət və s.) düzgün daxil edilməsi sxe- mi (nə vaxtdan, hansı miq- darda və s.). Yarana bilən problemlər və onların həlli yolları. Uşağın menyusu- nun tərtib edilməsi. Uşaq- lar üçün yemək reseptləri. Filippinin Sebu
şəhərindəki hey-
vanxanaya gələn
turistlərə ilk baxış- da maraqlı görünən pulsuz ilan masa- jı təklif olunur. Bu vaxt masaj insanlar tərəfindən deyil, ümumi çəkiləri 250 kiloqram olan böyük ilanlar tərəfindən edilir. Əlbəttə ki, bu prosedurla ziyarətçilərin heç də hamısı ra- zılaşmır. Heyvanxananın əməkdaşları ziyarətçilərə qur- şağa qədər soyunmağı, bərk bambuk çarpa- yının üzərinə uzanmağı və özlərini dörd Birma pitonunun ixtiyarına verməyi təklif edirlər. Bu pitonların adı Mişel, Uolter, İ-Ci və Danieldir. Müştəri ilə ünsiyyət zamanı gözlənilməz aclıq tutmalarından qaçmaq üçün hər bir masaj sean- sı ərəfəsində bu ilanların hər biri 10 cücə yeyir. Heyvanxananın əməkdaşlarının bildirdiyinə görə, bu təhlükəli canlıların insan bədəni üzərində 10-15 dəqiqə hərəkəti orqanizmə sakitləşdirici və sağlamlaşdırıcı təsir göstərir. Belə masaj qəbul etmiş ziyarətçilərdən birinin bildirdiyinə görə, masaj zamanı nəfəsi ilanlara tərəf vermək olmaz, çünki bu, onlara iynə ba- tırma və ya zərbə təsiri bağışlayır. İkincisi, əgər təhlükə hiss edirsinizsə, heç vaxt köməyə çağır- maq olmaz. Bu zaman bədəndəki titrəyişi hiss edən ilanlar bunu onlara hücum kimi qəbul edə bilərlər. Heyvanxananın əməkdaşının bildirdiyinə görə, bu prosedur çoxlarına qorxulu gəlsə də, sonda ondan çox razı qalırlar. Tibbi biologiya fakültəsinin V kurs, 920 b qrup tələbəsi Musayeva Şəhla Rafiq qızının adına verilmiş qiymət kitabçası itdiyi üçün eti- barsız sayılır. II müalicə profilaktika fakültəsinin II kurs, 304 a qrup tələbəsi İsgəndərli Elməddin Əliyəddin oğlunun adına verilmiş tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır. Əczaçılıq fakültəsinin IV kurs, 860 a qrup tələbəsi Əkbərova Aysel Rasim qızının adına verilmiş qiymət kitabçası itdiyi üçün eti- barsız sayılır. Əczaçılıq fakültəsinin I kurs, 887 c qrup tələbəsi Mohammed Ayad Husseinin adına verilmiş tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır.
Əczaçılıq fakültəsinin IV kurs, 810-cu qrup tələbəsi Qasımov Şahmar Oqtay oğlunun adına verilmiş qiymət kitabçası itdiyi üçün etibarsız sayılır. II müalicə profilaktika fakültəsinin V kurs, 209 b Firidunlı Orxan Abil oğlunun adına verilmiş qiymət kitabçası itdiyi üçün etibarsız sayılır. Stomatologiya fakültəsinin V kurs, 724 b qrup tələbəsi Cəfərova Könül Səfər qızının adına verilmiş qiymət kitabçası itdiyi üçün eti- barsız sayılır. Pediatriya fakültəsinin IV kurs, 566 a qrup tələbəsi Bayramzadə Şölə Azər qızının adına verilmiş tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır.
Məmmədova Sevda Cəmil qızına 2002-ci ildə Azərbaycan Tibb Universiteti tərəfindən terapevt ixtisası üzrə verilmiş internatura vəsiqəsi itdiyi üçün etibarsız sayılır. Áàø ðåäàêòîð ÅËÄÀÐ ÈÑÌÀÉÛË Ìüÿëëèôëÿðëÿ ðåäàêñèéàíûí ìþâãåéè üñò-üñòÿ äüøìÿéÿ áèëÿð. ßëéàçìàëàð ýåðè ãàéòàðûëìûð. Qəzet “Òÿáèá” ãÿze òè íèí êîìïyuòåð ìÿð êÿ zèíäÿ éûğûëûð, ñÿùè ôÿ ëÿíèð, “Áÿõòèéàð-4” ÈÊØ-äÿ ÷àï îëóíóð .
B raziliyanın Kandido Qodoi şəhəri doğ- rudan da qeyri-adi yerdir. Yerli əhalisinin əksəriyyəti əkizlərdən ibarət olan şəhərə “Əkizlər torpağı” adı verilib. Bu şəhərdə hər on nəfərdən biri əkiz doğulur və əkizlərin sayı burada orta dünya statistikasından 1000 dəfə çoxdur. Şəhərin 6600 əhalisindən 700 nəfəri əkizlərdən ibarətdir. Çox maraqlıdır ki, əkizlərin çoxluq təşkil etdi- yi bu şəhərdə rast gəlinən fenomen hadisənin yaranmasında nasistlər günahlandırılır. İddia olunur ki, Adolf Hitlerin “Ölüm Mələyi” kimi ta- nınan qəddar məmurlarından biri olan həkim Cozef Menqele nasist Almaniyası devrildikdən sonra Braziliyaya qaçıb. O, Auşvitz həbs düşərgəsinin həkimi olub və 400000 yəhudinin öldürülməsində günahlandırılır. Elə zənn olunur ki, o, Braziliyaya gəldikdən sonra öz təcrübələrini burada davam etdirib. Ari irqini yaratmaq üçün o, ölüm düşərgəsində çalışarkən insanlar üzərində olmazın təcrübələr aparıb və onlardan biri də Ari irqinin süni artırıl- ması üçün əkizlərin yaradılması olub. Onun bu təcrübəsi Braziliya şəhərinə gələnə qədər həyata keçirilmədi və tarixçilər iddia edir ki, onun zəhməti öz bəhrəsini məhz Braziliyada verdi.
Yerli əhali deyir ki, Menqele 1960-cı illərdə dəfələrlə Braziliyaya gəlib və qadınlara tibbi yardım göstərib. Onlar deyir ki, Menqele qadın- lara əkiz doğuran həblər və hormonlar verib. Qeyd edək ki, Kandido Qodoi şəhəri alman dilli əhali tərəfindən məskunlaşıb. ƏKİZLƏRİN ƏN ÇOX DÜNYAYA GƏLDİYİ YER Filippindəki heyvanxanada ziyarətçilərə ilan masajı təklif olunur Bu dərs vəsaiti I daxili xəstəliklər və reanimatologiya kafedrasının assistenti, tibb üzrə fəlsəfə doktoru Əhmədov Cəfər Həsən oğlu tərəfindən tərtib edilmişdir. Rəyçisi C.Abdullayev adına Elmi-Tədqiqat Kardiologiya İnstitutu- nun direktoru, profes- sor Adil Baxşəliyev, redaktoru I daxili
xəstəliklər və reani- motologiya kafedrası- nın müdiri, professor İsfəndiyar İsmayılov olan dərs vəsaiti ürək- damar sisteminin aktu- al sahələrindən birinə- aorta xəstəliklərinin problemlərinə həsr
olunmuşdur. Müasir
diaqnosti- ka üsullarının və müalicə metodlarının mövcudlu- ğu ilə aortanın kəskin və xroniki xəstəlikləri, onun travma nəticəsində zədələnmələri daha tez aş- karlanır. Aorta anevrizmasının proqressivləşmə sürətini, həmçinin onun cırılmasını yanaşı gedən xəstəliklər (arterial hipertoniya və birləşdirici toxu- manın xəstəlikləri) sürətləndirə bilir. Anevrizmanın anatomik yerləşməsindən asılı olmayaraq onları vaxtında müalicə etmək lazımdır. Kəskin aortal sind- rom (yeni termin olub, kəskin laylanan anevrizma, intramural hematoma və aortanın penetrasiyaedici xorasını özündə əks etdirir) aorta divarına mikroqan- sızmalarla başlaya bilər. Bu isə sonradan aortanın genişlənməsinə, intramural qansızmalara, laylan- masına və aortanın cırılmasına səbəb olur. Güman edilir ki, uzun müddət mövcud olan arterial hiper- toniya və birləşdirici toxuma xəstəlikləri yuxarıda sadalanan dəyişikliklərin yaranmasına səbəb ola bilər. Eyni zamanda həm qalxan aortanın, həm də aorta qövsünün proksimal hissəsinin kəskin, həm də xroniki xəstəliklərinin müalicəsi zamanı hələ də ümumi qəbul edilmiş cərrahi üsullara üstünlük veri- lir. Enən aortanın və qarın aortasının xəstəliklərinin müalicəsində isə son illər yeni damardaxili üsul- lar təklif edilmişdir. Bundan əlavə, aorta qövsünün xəstəliklərinin müalicəsində nəticələrin yüksək olma- sı məqsədi ilə kompleks təklif edilmişdir, yəni stent- qraftın implantasiyası ilə əsas damarın cərrahi ara- lanması nəzərdə tutulmuşdur. Həyat üçün təhlükə yaradan aortanın ağır zədələnmələri, xüsusilə, enən aortanın zədələnməsi damardaxili strent-graftın yeridilməsinə göstəriş hesab edilir. Müəllif hal-hazırda aortanın kliniki patologiyasın- da yeni bir sahənin: keyfiyyətli, müştərək olmaq- la, diaqnostik və müalicəvi yanaşmaların birgə tədqiqatlarının aparılmasına ehtiyac duyulduğunu nəzərə alaraq bunun üçün xüsusi intensiv terapiya- nın təşkil edilməsini məqsədəuyğun sayır və intensif terapiyanın nəticə etibarı ilə döş qəfəsindəki ağrıla- rın differensial diaqnostikanın dürüstləşdirilməsinə imkan yaratdığına ayrıca diqqət yönəldir. Aortanın müxtəlif xəstəliklərinin etiopatogenezi, təsnifatı, klinikası, müalicə üsulları haqqında ətraflı məlumat verilən dərs vəsaiti kardioloqlar, terapevtlər, ailə həkimi və tibb universitetinin tələbələri üçün nəzərdə tutulmuşdur. Nağdəli zAMANOV, I daxili xəstəliklər və reanimatlolgiya kafedrasının dosenti “AORTANIN XƏSTƏLİKLƏRİ” Yeni nəşrlər İlk günündən 1 yaşına qədər körpələrin qidalandırılması Yüklə 290,69 Kb. Dostları ilə paylaş:
|