Tematyka godzin lekcyjnych z etyki podporządkowana jest realizacji dwóch głównych zagadnień



Yüklə 175,09 Kb.
tarix23.11.2017
ölçüsü175,09 Kb.
#11840

Tematyka godzin lekcyjnych z etyki podporządkowana jest realizacji dwóch głównych zagadnień:

1) Historia idei etycznych od starożytności do czasów współczesnych

2) Moralne problemy współczesności

Tematyka lekcji związanych z poznawaniem historii idei etycznych nie powinna ulegać zmianie, może jedynie mieć różny czas realizacji. Natomiast tematyka zajęć etyki związana z rozważaniem moralnych problemów spółczesności może ulegać zmianie, ze względu na konieczność reagowania refleksją natury etycznej na pojawiające się zdarzenia, problemy, konflikty z wiązane z życiem społecznym, politycznym czy rodzinnym. Dlatego podany poniżej zapis tematów ma charakter propozycji i może ulec zmianie.




Tematy lekcji

Liczba godzin

Treści programowe

Wymagania

1.2.

Etyka dla myślących – prezentacja etyki, jako działu filozofii. Analiza struktury pytania filozoficznego.



2

Przykłady zła, subiektywizujący i

obiektywizujący opis zła.

Hierarchia przeżywanego zła, wpływ doświadczania zła na człowieka, złe czyny a negatywne cechy sprawców, rozumienie a ocenianie człowieka.

Określenie zła ontycznego (niszczenia,

uszkodzenia, zagrożenia i zaniedbania wartości) oraz zła moralnego, definicja zła moralnego.

Zło jako brak (zaburzenie) rzeczywistości oraz jako byt samoistny, manicheizm, teodycea, różnorodność źródeł zła.

Wieloznaczność sformułowania „nie mam czasu”, automatyzm życia codziennego, motywy odmawiania innym swojego czasu, pozorne zniewolenie i rzeczywista wolność człowieka, moralne konsekwencje zakłamania

przedstawionego w utworze.

Myślenie premoralne, analiza przewagi postaw egoistycznych u ludzi współczesnych, źródła moralności intersubiektywnej.

Analiza konfliktów motywacyjnych, opis

psychologiczny i etyczny dokonywania wyboru, hierarchizacja wartości.

Wspólnota doświadczenia zła, jako doświadczenia moralnego, zło moralne ludobójstwa, zaburzenie poznania wartości życia ludzkiego w ideologii

rasistowskiej, Trybunał Norymberski a

„moralność rasy panów”.

Postmodernizm, jego odbicie w moralności i etyce.

Przykłady przeżycia strachu, struktura strachu i jego rola w życiu człowieka, włącznie z możliwością wykroczenia moralnego, konflikty emocjonalne jako źródło informacji o preferowanych wartościach.

Przeżycie odwagi, odwaga jako przezwyciężanie strachu, stosunek odwagi do innych wartości, odwaga jako wartość samoistna i wartość instrumentalna.

Przeżycie winy, odpowiedzialności, dumy

moralnej, wstydu, w tym wstydu moralnego i jego źródła, struktura i funkcjonowanie sumienia, sumienie przed- i pouczynkowe, zaburzenia

działania sumienia – nadwrażliwość i wrażliwość selektywna oraz niewrażliwość, problem sumienia błędnego, odpowiedzialność przed kimś

i za coś, grzech jako określenie czynu bądź zaniedbania nagannego.

Struktura poczucia własnej wartości: samoocena moralna oraz poczucie szeroko rozumianej sprawności, wewnętrzne życie moralne a jakość

egzystencji.

Etyczny wymiar postawy podmiotu lirycznego, idealizm życiowy, godne życie w Polsce czasów realnego socjalizmu, trudności płynące z

przestrzegania postawy idealistycznej.

Różnorodność ważności elementów otaczającego świata, wieloznaczność pojęcia wartość, doświadczenie wyboru i hierarchizowania wartości, bogactwo świata wartości.

Istnienie jako problem filozoficzny, sposób istnienia wartości i ich hierarchia, określenie aksjologii, poglądy na sposób istnienia wartości: subiektywizm, relatywizm, obiektywizm i absolutyzm aksjologiczny; wartości autoteliczne i

instrumentalne, antywartości, wartość i godność osoby, poglądy na temat wartości Maxa Schelera i Romana Ingardena.

Typy doświadczania wartości, wrażliwość

aksjologiczna, rola uczuć wyższych w

doświadczaniu wartości, zaburzenia postrzegania wartości: ślepota aksjologiczna, błędna hierarchizacja, resentyment.

Wcielanie wartości, hierarchia celów jako sposób wcielania w życie różnorodnych wartości, dobro moralne jako wcielanie wartości postrzeganych jako wyższe.

Doświadczanie wartości w życiu codziennym (w tym ich hierarchizowanie).

Przeżycie odpowiedzialności, rodzaje

odpowiedzialności, odpowiedzialność jako przymus i jako wezwanie, odpowiedź na wartość, warunki konieczne możliwości ponoszenia odpowiedzialności, obiektywność

wartości jako warunek ontyczny

odpowiedzialności, warunki konieczne

odpowiedzialności moralnej, powołanie do odpowiedzialności.

Pole odpowiedzialności i jego granice a życie codzienne, dobra wola, cnota jako sprawność moralna, samoświadomość, doświadczenie bezsilności moralnej, odpowiedzialność za siebie, wychowanie i samowychowanie do dpowiedzialności.

Odpowiedzialność za skutki czynu a chronienie wartości, zależność odpowiedzialności od możliwości (mocy) podmiotu.

Obyczaje a moralność, opis, ocena, norma, moralność a etyka, amoralizm, etyka jako dziedzina filozofii, etyka normatywna i opisowa, psychologia i socjologia moralności, prawo a etyka, amoralizm.

Zdania opisowe i oceniające, ocena moralna i podmiot moralny, podstawowe rodzaje sądów moralnych i potoczna łatwość ich wydawania, opis (stwierdzanie zła i dobra), wyjaśnianie

(rozpoznawanie przyczyn, w tym motywów działania) oraz osądzanie (orzekanie o winie).

Prawdziwość i fałszywość sądów etycznych, metaetyka, poglądy na możliwość wiedzy o dobru: kognitywizm i nonkognitywizm, naturalizm, antynaturalizm i intuicjonizm etyczny, problem uzasadnienia powinności

moralnej, byt a powinność.

Etyka jako opis i analiza i etyka jako określanie dobra i powinności, odróżnienie dobra instrumentalnego od dobra samego w sobie, relacja między dobrem a słusznym zachowaniem, związek między tym co ludzie czynią, a tym, co czynić należy; możliwość

empirycznego uzasadnienia treści powinności moralnej.

Normy obyczajowe, prawne i moralne, przeżycie powinności moralnej, normy moralne: struktura, typy, uzasadnienia i podział, normy moralne a wartości, normy subiektywistyczne i obiektywistyczne, etyka heteronomiczna i etyka autonomiczna, podział norm moralnych, kodeksy etyczne (w tym Dekalog), etyka zawodowa jako

zastosowanie etyki ogólnej w obszarze

rzeczywistości, cel i znaczenie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Rozwój moralny i jego etapy: anomia,

heteronomia, socjonomia i autonomia moralna, spór na temat źródeł rozwoju moralnego (czynników wrodzonych i wpływów doświadczenia, niedorozwój, demoralizacja i upadek moralny, znaczenie zasad moralnych dla

współżycia społecznego, intelekt a rozwój moralny – koncepcja Lawrence Kohlberga, znaczenie rozwoju emocjonalnego (w tym emocjonalnego nastawienia do świata), samowiedza i samoświadomość.

Pojęcie kodeksu moralnego, wskazania ładu i współistnienia Thich Nhat Hahna: ich rozumienie i zastosowanie w życiu codziennym Praktycyzm nauczania sofistów, Protagoras i jego homo-mensura, istota sofistycznego

relatywizmu etycznego, podobieństwa między moralnością sofistów i współczesnymi przekonaniami moralnymi.

Zmiana etosu greckiego od bohatera do

obywatela, pitagorejski „rachunek sumienia”, moralizm, arete jako dzielność szczególna dla danego człowieka, życie i śmierć Sokratesa, Sokratejski przewrót w pojmowaniu cnoty, metoda elenktyczna i majeutyczna, moralizm, intelektualizm etyczny, daimonion, Sokratejska

troska o duszę i jej współczesna interpretacja, intuicja moralna, samowystarczalność etyczna a szczęście, argumenty za intelektualizmem etycznym i przeciw niemu, definiowanie pojęć moralnych.

Argumenty za i przeciw postępowaniu Sokratesa, dzielność według Sokratesa, intelektualizm etyczny i moralizm, samotność jako cecha ludzi wybitnych.

Postać Platona, monizm i dualizm ontologiczny, koncepcja idei i koncepcja duszy według Platona, cnoty: mądrość, odwaga, umiarkowanie i sprawiedliwość, znaczenie Dobra, Piękna i Prawdy, miłość według Platona, metafizyczne

uzasadnienie powinności moralnej, metafora Jaskini jako opis kondycji człowieka, idealizm jako przyrównywanie rzeczywistości do idei, analiza fragmentów z Państwa (metafora Jaskini)

i z Uczty (opowieść Diotymy o miłości).

Postać i dzieło Arystotelesa, trzy poziomy duszy:

roślinna, zwierzęca i rozumna, cnoty etyczne i

dianoetyczne, eudajmonia (szczęście), phronesis

(rozsądek), trzy drogi dochodzenia do szczęścia,

zasada złotego środka, sprawiedliwość

rozdzielcza i równoważąca, wychowanie

człowieka dla cnoty, godzenie moralnego dobra i

osobistego powodzenia, współczesne trudności

ze stosowaniem zasady eudajmonii

Postaci Antystenesa i Diogenesa z Synopy, struktura potrzeb jako źródeł cierpienia,

szczęście jako niepotrzebowanie niczego,

wolność od moralności i religii, współczesna

interpretacja cynizmu, indyferentyzm moralny,

aktualność cynickich rozpoznań w czasach

uzależnienia jednostki od uznania otoczenia i

konsumpcji.

Postać Arystypa z Cyreny, sensualizm,

hedonizm, przyjemność zmysłowa, maksymalna,

natychmiastowa jako wartość najwyższa, wpływ

reklam konsumpcyjnych na potencjalnych

odbiorców, współczesne przykłady hedonizmu,

wynaturzenie zachowań jako konsekwencja

postawy hedonistycznej.

Postać Epikura, materializm, brak bólu i

przyjemność jako źródło szczęścia, ataraksja

(spokój duszy) jako wartość najwyższa, błędy

myślenia jako źródło cierpień zbytecznych,

czwórmian leczniczy Epikura jako rozumna

metoda radzenia sobie ze zbytecznymi lękami,

przyjemność jako wartość podstawowa i

najwyższa, zasada umiaru jako drogi do

szczęścia, wartość przyjemności naturalnych

płynących z zaspokojenia potrzeb prostymi sposobami.

Znaczenie przyjemności dla szczęścia (w tym

szczególnie przyjemności prostych),

uzasadnienie umiarkowania, znaczenie mądrości

dla zrównoważenia przyjemności i cnót

moralnych.

Postaci: Zenona z Kition, Seneki, Marka

Aureliusza, sens wydarzenia i sens świata oraz

jego rozumność, cnota jako realizacja rozumnej

natury człowieka, podział dóbr na pozytywne i

negatywne oraz obojętne: godne wyboru i godne

odrzucenia; cnota stoicka, cztery rodzaje afektów

– bezrozumnych poruszeń duszy, wady i zalety

stoickiego spokoju

Postać Pyrrona, niepoznawalność rzeczywistości

i niemożność ustalenia obowiązujących norm,

potrzeba aphasii (nie wyrokowania o niczym) –

zdystansowania do rzeczywistości, przyczyny

zwątpienia, tropy sceptyckie, możliwość

poznania człowieka i jej ograniczenia.

Postać św. Augustyna, elementy platonizmu w

augustiańskiej filozofii, iluminacja, koncepcja

człowieka: grzeszność, pierwszeństwo zbawienia

jako celu życia doczesnego, konieczność Bożej

łaski jako umożliwiającej poznanie prawdy; zło

jako brak bytu, podporządkowanie moralności

zbawieniu jako wartości najwyższej, miłość

Postać św. Augustyna, elementy platonizmu w

augustiańskiej filozofii, iluminacja, koncepcja

człowieka: grzeszność, pierwszeństwo zbawienia

jako celu życia doczesnego, konieczność Bożej

łaski jako umożliwiającej poznanie prawdy; zło

jako brak bytu, podporządkowanie moralności

zbawieniu jako wartości najwyższej, miłość

Postać św. Tomasza, konieczność aktywności

rozumu wyznaczającego właściwe cele,

teocentryzm metafizyki i etyki Tomasza, cnoty

jako sprawności do wyćwiczenia, prawo

naturalne, cnoty kardynalne: roztropność,

męstwo, umiarkowanie i sprawiedliwość,

sumienie przeduczynkowe i pouczynkowe

.

Przeciwstawienie klasycznej starożytnej i nowej



chrześcijańskiej koncepcji miłości, uzasadnienie

miłości bliźniego poprzez wskazanie jego

godności, przeszkody utrudniające realizację

zasady miłości bliźniego.

Postać Fryderyka Nietzschego, dionizyjski i

apolliński nurt w kulturze, relatywizm, witalizm i

amoralizm Nietzschego, moralność panów i

niewolników, przewartościowanie wszystkich

wartości, krytyka kultury europejskiej i

moralności chrześcijańskiej, koncepcja

resentymentu oraz jej konsekwencje, znaczenie

myśli Nietzschego dla kultury współczesnej.

Sylwetki Jeana Paula Sartre’a i Alberta Camusa,

XX-wieczne kulturowe uwarunkowania

egzystencjalizmu, istota egzystencjalizmu

ateistycznego, problem uzasadnienia etyki wobec

odrzucenia pojęcia Boga jako prawodawcy,

nihilizm Sartre’a, szczególność człowieka jako

bytu, w którym „egzystencja poprzedza esencję”,

istnienie „w sobie” i „dla siebie”, samotność i

odpowiedzialność człowieka, analiza

doświadczenia absurdu świata, postawa jednostki

wobec absurdu rzeczywistości, analiza

przekonania Sartre’a, że „piekło to inni”, mit

Syzyfa według Camusa.

Elementy czynu moralnego: podmiot, intencja,

czynność, konsekwencje i okoliczności;

rozróżnienie etyki deontologicznej i

konsekwencjalistycznej, istota nakazów

bezwzględnych, czyli rygorów

deontologicznych, różnice między:

powodowaniem, zaniechaniem, umożliwianiem i

przyczynieniem się, dylematy związane z

bezwarunkowym przestrzeganiem danego rygoru

Sylwetka Immanuela Kanta, motyw skłonności i

motyw obowiązku moralnego, dobro moralne i

rygoryzm moralny, formalizm etyczny,

imperatyw hipotetyczny oraz imperatyw

kategoryczny, pierwsze i drugie znaczenie

imperatywu kategorycznego, człowieczeństwo

jako cel sam w sobie, dobra wola, konsekwencje

etyki Kanta dla kultury.

Konsekwencje czynu jako kryterium jego

wartości moralnej, zasada prawdopodobieństwa

w ocenianiu konsekwencji, trudności w ocenie

wartości konsekwencji czynu, wymóg posiadania

kompetencji w ocenie konsekwencji czynu i

ograniczenia tego wymogu Sylwetki Jeremy’ego Benthama i Johna Stuarta Milla, zasada użyteczności, rachunek przyjemnościowy Benthama (intensywność,

trwanie, pewność, bliskość, płodność, czystość,

zasięg); utylitaryzm, zróżnicowanie jakościowe

przyjemności według Milla, dominacja

utylitaryzmu w świecie współczesnym, dylematy

moralne powstające przy stosowaniu

utylitaryzmu.

Definicja interesu jednostki jako zwiększania

sumy jej przyjemności, zasada użyteczności i jej

społeczne konsekwencje.

Postać Niccolo Machiavellego, materialistyczna i

pragmatyczna koncepcja władania ukazana w

Księciu; zasada amoralnej skuteczności władcy

(„cel uświęca środki”).

Różne znaczenia pojęcia odpowiedzialność, sens

działań politycznych na różnym poziomie,

odpowiedzialność moralna w uprawianiu

polityki, niemoralne działania polityczne,

moralne powinności członka społeczeństwa

demokratycznego

Postaci Thomasa Hobbesa, Johna Locke’a i

Jeana Jacquesa Rousseau, praktyczny i etyczny

sens państwa, koncepcja człowieka, „wojny

wszystkich ze wszystkimi” oraz Lewiatana

według Hobbesa, umowa społeczna Locke’a,

krytyka własności prywatnej, kultury i

społeczeństwa jako zaprzeczenia naturalnego

stanu człowieka według Rousseau.

Przyczyny naturalnej rywalizacji ludzi, stan

„wojny wszystkich ze wszystkimi”, szkodliwe

dla praktycznego życia skutki stanu stałego

zagrożenia

Postaci: Karola Marksa, Fryderyka Engelsa,

Włodzimierza Lenina, Józefa Stalina, Adolfa

Hitlera, społeczne przyczyny rozwoju nazizmu,

główne tezy ideologii komunistycznej, istota

komunizmu radzieckiego, zbrodnie nazizmu i

komunizmu, przyczyny ludobójstwa, proces

zaniku podmiotowości moralnej u uczestników

systemów totalitarnych, godność człowieka

wobec upadlających warunków.

Podmiot moralny, zróżnicowanie stopni

zniewolenia rozumianego jako: ograniczenie

wolności, przymus zewnętrzny, potrzeby i nałogi

oraz zniewolenia spowodowanego niską wiedzą

oraz zawężeniem świadomości; wolność

człowieka wobec uzależnienia, wolność

negatywna i wolność pozytywna, zewnętrzna i

wewnętrzna, różnica między wolnością a

swawolą, postmodernizm i jego kulturowe

konsekwencje, zróżnicowanie etyki ekologicznej,

autonomia i heteronomia moralna, spór

dotyczący wolności woli człowieka.

Główne typy i przyczyny nietolerancji oraz jej

struktura, nietolerancja słuszna i niesłuszna,

moralizm, estetyzm, homofobia, rasizm; etyczne i

praktyczne znaczenie tolerancji dla rozwoju

jednostki i społeczeństwa, tolerancja negatywna i

pozytywna, dylematy tolerancji wobec

odmiennych norm kulturowych – definicja

globalizacji i wynikające z niej wyzwania.

[Emocje i uczucia] Emocje a uczucia, struktura

emocjonalnej (uczuciowo-dążeniowej)

aktywności człowieka, wpływ uczuć na

fizjologię, postrzeganie świata i decyzje

człowieka; definiowanie i hierarchizacja potrzeb,

piramida potrzeb Abrahama Maslowa, rozwój

uczuciowy człowieka, praca nad własnymi

uczuciami i znaczenie samoświadomości,

psychologia a rozumienie uczuć, uczucia

pozytywne i negatywne, rola uczuć i rozumu w

życiu moralnym.

[Przyjaźń] Znaczenie przyjaźni

jako zaspokojenia uczuciowych potrzeb i jako

motoru samorozwoju

[Miłość rodzinna] Uczuciowe uwarunkowania rozwoju rodziny i wartość edukacji uczuciowej, zasada

nieoceniającej obserwacji, istota miłości

rodzicielskiej, stereotyp miłości matczynej i

ojcowskiej, doświadczenia uczuciowe a

postępowanie jednostki, dojrzałość emocjonalna

jako ważny składnik podmiotowości moralnej,

wartość rodziny wobec ideałów cywilizacji

konsumpcyjnej.

[Miłość erotyczna] Rozróżnienie seksu, erotyzmu i miłości erotycznej, związek miłosny a rozwój jednostki, miłość dojrzała według Ericha Fromma, dialektyka

spontaniczności i odpowiedzialności w życiu

człowieka, odpowiedzialność moralna w życiu

seksualnym, małżeństwo jako zwieńczenie

miłości erotycznej, płciowość jako źródło

trudności i szansa na samorealizację.

[Miłość braterska] Chrześcijaństwo jako inspiracja

etyczna, podobieństwo ludzi w warstwie

uczuciowej i etycznej, miłość braterska

(bliźniego) jako zwieńczenie rozwoju etycznego

jednostki i ludzkości oraz praktyczne utrudnienia

w jej realizacji, altruizm, egoizm a miłość

bliźniego, stosunek do samego siebie.

Miłość dojrzała jako zjednoczenie uwarunkowane

zachowaniem integralności człowieka, określenie

różnicy między „biernością” i „działaniem”

według Fromma; dawanie u osób

„nieproduktywnych” i „produktywnych”,

znaczenie możności i niemożności dawania dla

poczucia własnej wartości, składniki miłości

dojrzałej: troska, poczucie odpowiedzialności,

poszanowanie i poznanie, pojęcie afirmacji,

koncepcja miłości jako postawy.

Istota dylematu etycznego jako przeciwstawienia

racji uznawanych za poważne, istota

aksjologicznego i etycznego postrzegania

rzeczywistości.

[Eutanazja] Eutanazja i ortotanazja, stan

terminalny, sytuacje zachęcające do stosowania

eutanazji, stan prawny dotyczący eutanazji,

konsekwencje stosowania etyki absolutystycznej i

konsekwencjalistycznej, etyczna analiza jakości

życia w tzw. „stanie terminalnym”,

uwarunkowania psychiczne samobójstwa, pojęcie

jakości życia, problem świętości życia,

sprzeczność między uznawaniem życia za

świętość a prawem jednostki do należytej według

niej jakości życia.

[Bezpłatność studiów wyższych] Wykształcenie jako wartość i uprawnienie jednostki, Wykształcenie a

wzmacnianie podmiotowości moralnej jednostki,

elitaryzm i egalitaryzm: racje oraz argumenty za i

przeciw bezpłatności wykształcenia, pojęcie

państwa opiekuńczego, samodzielność jednostki

w państwie opiekuńczym.

Istota etyki zawodowej, etos szkoły jako zespół

jej wartości szczególnych, etyczne aspekty roli

zawodowej nauczyciela, rozbieżność oceny

etycznej rzeczywistości szkolnej u uczniów i

nauczycieli, budowanie dialogu moralnego i

wspólnoty wartości uczniów i nauczycieli, pole

odpowiedzialności nauczyciela i jego powinność

pracy nad sobą, moralna odpowiedzialność

ucznia, etyka zawodowa jako zastosowanie etyki

ogólnej do konkretnego obszaru rzeczywistości.

Przyjemności zmysłowe i ich rola: motywowanie

człowieka dla zaspokajania potrzeb jego

organizmu, akceptacja rzeczywistości, typy

przykrości, uciekanie od przykrości i jego

konsekwencje, odróżnienie przyjemności i

zadowolenia, stopniowanie obiektu zadowolenia,

wpływ stosunku do siebie na samopoczucie,

różnorodne pojmowanie szczęścia, subiektywne i

obiektywne źródła przeżywania szczęścia,

różnorodność cierpień, podział na cierpienia

fizyczne i psychiczne, sposoby unikania cierpień i

ich konsekwencje, stosunek do cierpienia a

dojrzałość człowieka,: uniezależnienie

przeżywania szczęścia od okoliczności

zewnętrznych, szukanie sensu życia, związek

szczęśliwości z poczuciem własnej wartości i

stanem sumienia, warunki konieczne szczęścia

trwałego i brak warunku wystarczającego

szczęścia, szczęście jako sztuka życia.

Szczęście jako dobro, do którego dążymy dla

niego samego, samowystarczalność szczęścia,

dobre życie i powodzenie życiowe jako główne

wyznaczniki szczęścia, różnica między

dyspozycją a działaniem etycznym

[Etyczny wymiar Wigilii] Religijna i społeczna

praktyka Wigilii Bożego Narodzenia, obyczajowy

i moralny przymus uczestniczenia w Wigilii,

napięcia uczuciowe towarzyszące składaniu

wigilijnych życzeń, różnica między

spontanicznością a dobrą wolą, poszukiwanie

uczuć pozytywnych wobec ludzi, składanie

życzeń jako okazja do przekraczania podziałów

międzyludzkich.

[Ważność patriotycznej rocznicy] Powstanie

warszawskie, odległość wydarzenia w czasie a

docenianie jego ważności, znaczenie

aksjologiczne (etyczne) strat i ofiar ludzkich

poniesionych w czasie powstania, różnorodność

znaczeń słowa „patriotyzm”, atrakcyjność

wzorów osobowych bohaterów przeszłości,

problem tzw. wczucia rozumiejącego, dialektyka

indywidualizmu i patriotyzmu oraz ich analiza

etyczna, nacjonalizm i szowinizm – istota i ocena

moralna

Powtórzenia, uzupełnienia, tematyka



okolicznościowa

– podaje i omawia przykłady zła, odróżnia przeżycie zła i ocenianie faktu jako złego niezależnie od osobistych odczuć

– odróżnia zło według jego natężenia, analizuje wpływ zła na zachowanie i przekonania człowieka, odróżnia złe czyny od cech ich sprawców oraz odróżnia rozumienie i ocenianie człowieka

– odróżnia zło ontyczne i zło moralne, potrafi ilustrować różnicę przykładami o różnym stopniu nasilenia zła, wskazuje personalistyczne ujęcie zła moralnego

– definiuje manicheizm i teodyceę, rozpoznaje zniszczenia i braki bytu, stawia pytania o źródła zła

– analizuje automatyzm i zakłamanie stwierdzenia: „nie mam czasu”, analizuje motywy deklarowane i ukryte, omawia moralne konsekwencje przedstawionego zachowania, wskazuje rzeczywistą wolność człowieka

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz oraz argumenty przeciwko niej

– rozpoznaje myślenie premoralne, analizuje składnik egoistyczny i altruistyczny zachowań, definiuje intersubiektywność postaw

– rozpoznaje sprzeczne motywy w konfliktach motywacyjnych, odróżnia opis psychologiczny od etycznego, w różnych przykładach rozpoznaje wartości

będące źródłami motywów, hierarchizuje te wartości

– definiuje ludobójstwo i rozpoznaje cechy ideologii prowadzącej do niego, podaje historyczne przykłady ludobójstwa, przedstawia cele i efekty Trybunału

Norymberskiego, ukazuje specyfikę sytuacji osądzania prawa państwowego Niemiec hitlerowskich

– charakteryzuje w ogólnych zarysach postmodernizm, omawia konsekwencje szeroko rozumianego postmodernizmu dla życia codziennego, ujawnia ironię

autora i wykorzystując sformułowania z utworu przedstawia jego krytycyzm

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz oraz argumenty przeciwko niej

– analizuje przeżycie, przyczynę i obiekt strachu, opisuje wpływ strachu na ludzkie zachowania, podaje strukturę i przykłady upadku moralnego wywołanego strachem, rozpoznaje rzeczywistą hierarchię wartości

podmiotu ujawnioną w zachowaniach wywołanych strachem

– opisuje i rozpoznaje odwagę w zachowaniach, odróżnia odwagę od brawury, podaje przykłady odwagi chwalebnej, określa różnice między działaniem uczuć a działaniem rozumu w sytuacjach wyboru

– omawia na przykładach przeżycie winy, odpowiedzialności i dumy moralnej, odróżnia wstyd moralny od lęku przed odrzuceniem, rozpoznaje sumienie przed- i pouczynkowe, zna strukturę sumienia, opisuje jego zaburzenia, odróżnia poczucie odpowiedzialności przed kimś i za coś, umie odróżnić

religijne, etyczne i potoczne pojęcie grzechu

– rozumie poczucie własnej wartości, potrafi rozpoznawać i omawiać własne cechy; zauważa związki własnych wad i zalet moralnych oraz własnych

czynów i zaniechań z własną samooceną

– przedstawia postawę etyczną propagowaną przez Herberta i jej konsekwencje, analizuje pojęcie idealizmu życiowego poddając krytyce jego potoczne rozumienia, analizuje argumenty za i przeciw idealistycznej postawie

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz oraz argumenty przeciwko niej

– stosuje pojęcie wartość w jego różnych znaczeniach, opisuje bogactwo wartości i dokonuje ich hierarchizacji

– omawia różne sposoby istnienia, wyróżnia wartości jako cechy bytów i jako idee normatywne, omawia szczególny status ontyzny wartości, określa aksjologię i poglądy na sposób istnienia wartości, odróżnia wartości autoteliczne i instrumentalne oraz antywartości, rozpoznaje wartość i godność osoby, zna poglądy na temat wartości M. Schelera oraz R. Ingardena

– zauważa i omawia różne typy doświadczania wartości (w tym: pociąg, podziw, chęć ochrony i wcielania, niezgoda na zło (m.in. wcielanie antywartości), troska, żal po utracie, poczucie winy), rozumie i opisuje

resentyment oraz inne rodzaje zaburzenia postrzegania wartości

– zauważa związki między stanami rzeczywistości a wartościami, omawia na przykładach wcielanie wartości, widzi związek obowiązku moralnego z

wartościami, na przykładach przedstawia praktyczne zachodzenie dobra moralnego

– omawia doświadczanie wartości, podaje przykłady hierarchizacji wartości w ocenianiu świata i w podejmowaniu decyzji

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz oraz argumenty przeciwko niej

– zauważa i analizuje różne typy przeżycia odpowiedzialności, zauważa związki odpowiedzialności człowieka z sytuacjami życiowymi, odróżnia: odpowiedzialność prawną (formalną), uczucie odpowiedzialności, odpowiedzialność moralną i odpowiedzialność ontyczną; umie ocenić swoją

odpowiedzialność niezależnie od zewnętrznych nacisków i zagrożeń, rozpoznaje związek między obiektywnością wartości a zachodzeniem

odpowiedzialności moralnej, omawia warunki konieczne odpowiedzialności moralnej, umie omówić metaforę odpowiedzi na wartości i podać przykłady

takiego odpowiadania

– definiuje i rozpoznaje w życiu codziennym pole odpowiedzialności, rozumie postulat właściwego rozpoznawania zagrożonych wartości oraz realistycznej

oceny możliwości działania, zna i przekłada na język praktyki pojęcia: dobrej woli oraz cnoty moralnej, dąży do racjonalnego rozpoznawania granic swoich

możliwości, omawia samowychowanie jako realizację powołania do odpowiedzialności

– odróżnia odpowiedzialność za czyn od odpowiedzialności za wartościową rzeczywistość, wyróżnia składniki własnej możliwości (mocy) ponoszenia odpowiedzialności

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz oraz argumenty przeciwko niej

– w różnych przykładach zauważa i analizuje obyczaje jako ustalone wzory zachowań; rozpoznaje wartości chronione i wspierane przez dane obyczaje, w

przykładach językowych odróżnia opis, ocenę i normę (zakaz lub nakaz), zna i stosuje pojęcia: moralność, etyka opisowa i etyka normatywna, amoralizm

– wyróżnia spośród ocen językowych oceny praktyczne i oceny moralne, dokonuje świadomych osądów moralnych czynów i osób, zna pojęcie podmiotu moralnego i warunki, jakie ów podmiot powinien spełniać, odróżnia opis od wyjaśnienia i osądzenia

– rozumie pojęcia: metaetyka, kognitywizm i nonkognitywizm metaetyczny, naturalizm i antynaturalizm metaetyczny, intuicjonizm, odróżnia przekonanie moralne od wiedzy moralnej, rozumie znaczenie uzasadniania moralnego i przedstawia jego podstawowe rodzaje, zna argumenty za i przeciw

przekonaniu o obiektywności powinności moralnej, widzi związek między możliwością wiedzy o dobru i złu a wychowaniem moralnym, zna dylemat związku między bytem a powinnością

– rozróżnia etykę normatywną i opisową, podaje przykłady wypowiedzi z obszaru jednej i drugiej, podaje przykłady dobra instrumentalnego i dobra

samego w sobie, omawia problem empirycznego uzasadnienia powinności

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz oraz argumenty przeciwko niej

– wyróżnia normy moralne spośród norm postępowania, wskazuje użyteczność norm moralnych w praktycznym życiu, rozróżnia poglądy na temat pochodzenia norm moralnych zawarte w etyce heteronomicznej etyce autonomicznej, odróżnia przyczyny przestrzegania norm moralnych od ich

uzasadnienia, rozumie oraz ilustruje przykładami związek między normą a wartością (w tym zaspokajaniem istotnych potrzeb), zna dwa znaczenia

obowiązywania normy moralnej, odróżnia normy tetyczne i teleologiczne, widzi związek prawa i moralności, zna podziały norm moralnych, widzi celowość i specyfikę kodeksów etyki zawodowej, zna i umie analizować Dekalog, rozumie konieczność znajomości i praktycznego hierarchizowania napotykanych norm moralnych, zna cel i znaczenie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

– uznaje wagę rozwoju moralnego jako integralnej części rozwoju psychicznego, odróżnia składniki:\poznawczy i behawioralny rozwoju moralnego, umie nazwać i omawiać różne składniki rozwiniętej moralności, zna etapy rozwoju moralnego, zna spór na temat uwarunkowań rozwoju moralnego, umie opisać zjawiska niedorozwoju moralnego, demoralizacji i

upadku moralnego, rozpoznaje i omawia znaczenie uczuć dla rozwoju moralnego, rozwija swoją samoświadomość

– interpretuje zasady przedstawione w tekście, przekłada zalecenia moralne na język praktyki życia codziennego, znajduje argumenty za i przeciw

przestawionym przykazaniom

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz oraz argumenty przeciwko niej

– zna i omawia: znaczenie sofistycznego zwrotu ku praktyce, relatywizm w teorii poznania i w etyce, znajduje podobieństwa między czasami współczesnymi a Atenami w czasach popularności sofistów

– zna i rozumie pojęcia: arete, cnota, intelektualizm etyczny, daimonion, dusza, metoda elenktyczna i majeutyczna, moralizm;

– przedstawia postać Sokratesa, znajduje przykłady na intuicyjne rozpoznawanie dobra, przedstawia argumenty za intelektualizmem etycznym i przeciw niemu, opisuje ideę doskonalenia siebie i jej pitagorejskie korzenie, omawia Sokratejską troskę o duszę i moralizm we współczesnych realiach, próbuje definiować pojęcia moralne

– charakteryzuje postawę Sokratesa, przedstawia argumenty za i przeciw jej słuszności, omawia moralności, zna etapy rozwoju moralnego, zna spór na

temat uwarunkowań rozwoju moralnego, umie opisać zjawiska niedorozwoju moralnego, demoralizacji i upadku moralnego, rozpoznaje i omawia znaczenie

uczuć dla rozwoju moralnego, rozwija swoją samoświadomość

– interpretuje zasady przedstawione w tekście, przekłada zalecenia moralne na język praktyki życia codziennego, znajduje argumenty za i przeciw

przestawionym przykazaniom

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz oraz argumenty przeciwko niej

– zna i omawia: znaczenie sofistycznego zwrotu kupraktyce, relatywizm w teorii poznania i w etyce, znajduje podobieństwa między czasami współczesnymi a Atenami w czasach popularności sofistów

– zna i rozumie pojęcia: arete, cnota, intelektualizm etyczny, daimonion, dusza, metoda elenktyczna i majeutyczna, moralizm;

– przedstawia postać Sokratesa, znajduje przykłady na intuicyjne rozpoznawanie dobra, przedstawia argumenty za intelektualizmem etycznym i przeciw niemu, opisuje ideę doskonalenia siebie i jej pitagorejskie korzenie, omawia Sokratejską troskę o duszę i moralizm we współczesnych realiach, próbuje definiować pojęcia moralne

– charakteryzuje postawę Sokratesa, przedstawia argumenty za i przeciw jej słuszności, omawia moralizm, krytycznie rozważa intelektualizm etyczny

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz oraz argumenty przeciwko niej zna i rozumie pojęcia: monizm i dualizm ontologiczny, koncepcję idei i koncepcję duszy, cnoty: mądrość, odwaga, umiarkowanie i sprawiedliwość;

przedstawia postać Platona, interpretuje mit Jaskini

rozumie i omawia dualizm platoński w opisie bytu i człowieka, omawia koncepcję miłości jako przyciągania człowieka przez to, co wyższe (idealne);

wykorzystuje sformułowania cnót platońskich do opisu życia codziennego, zauważa idee matematyczne i idee moralne, odnajduje przykłady postrzegania świata poprzez idee w życiu codziennym; analizuje fragmenty Państwa i Uczty

– przedstawia postać Arystotelesa, zna i rozumie pojęcia: trzy poziomy duszy, cnoty etyczne i dianoetyczne, eudajmonia (szczęście), phronesis (rozsądek), trzy drogi dochodzenia do szczęścia, zasada złotego środka, sprawiedliwość rozdzielcza i równoważąca, hierarchizuje dobra, określa dobro najwyższe i jego związek z istotą człowieka, podaje argumenty za zasadą złotego środka oraz przeciw niej, analizuje zasadę eudajmonii, czyli szczęścia życiowego

polegającego na pogodzeniu dobra moralnego z osobistym powodzeniem

– argumentuje za możliwością życia współcześnie według zasady eudajmonii i przeciw takiej możliwości

– wskazuje postaci Antystenesa i Diogenesa jako czołowych przedstawicieli cynizmu, omawia pojęcie

cynizmu i wynikające z niego poglądy, wskazuje na cynizm jako obojętność na wartości wysokie, definiuje indyferentyzm moralny i podaje jego przykłady,

prezentuje i analizuje przeżycia oraz zachowania odsłaniające uzależnienie człowieka od otoczenia, analizuje życie kloszarda jako współczesny przykład

realizacji idei cynizmu

– rozważa źródła współczesnego cynizmu i płynące z niego zagrożenia

– wskazuje postać Arystypa z Cyreny jako twórcę hedonizmu, wskazuje związek sensualizmu hedonistów z ich etyką, rozpoznaje, grupuje i hierarchizuje przyjemności, wyróżnia przyjemności zmysłowe jako

wartość najwyższą według hedonizmu, rozumie związek przyjemności zmysłowej z zaspokojeniem potrzeb organizmu, opisuje sprzeczności wewnętrzne w doktrynie hedonistycznej, podaje współczesne

przykłady hedonizmu, rozpoznaje manipulacyjne działanie reklam nakierowanych na zmysły potencjalnych odbiorców, analizuje współczesne

negatywne konsekwencje postawy hedonistycznej

– przedstawia postać Epikura, przedstawia koncepcję

szczęścia jako braku cierpienia, omawia problem

błędnego myślenia powodującego cierpienie i wskazuje

środki zaradcze (nawiązując do Epikurejskiego

czwórmianu leczniczego), omawia na przykładach

słuszność zasady umiaru, argumentuje za wartością

przyjemności naturalnych, podaje argumenty za tym, że

rozum pomaga w osiąganiu szczęścia

– znajduje realistyczne współczesne przykłady

ilustrujące wywody autora, ocenia współczesną

użyteczność jego wypowiedzi

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz

oraz argumenty przeciwko niej

– wskazuje Zenona z Kition, Senekę i Marka

Aureliusza jako filozofów stoickich, omawia stoicką

wizję świata i definiuje panteizm, przedstawia obszar

znaczeniowy pojęcia „rozumienie”, ukazuje uczucia

jako sprawiające cierpienia i prowadzące do złych

czynów, omawia autarkię i apatię, dokonuje refleksji

nad ludzką potrzebą ładu i sensu w otaczającej

rzeczywistości, analizuje postawę fatalistyczną i jej

uwarunkowania, uzasadnia ideę stoickiej cnoty jako

wolności wewnętrznej, przedstawia postawę stoickiego

spokoju oraz potrafi wskazać jej zalety i wady

– rozróżnia ostrożność, nieufność, ufność i naiwność,

krytycyzm i agnostycyzm, określa pojęcie sceptycyzmu

i wskazuje jego formy

– wskazuje lęk przed niepewnością poznawczą jako

źródło sceptycyzmu, omawia uczuciowe,

komunikacyjne i etyczne skutki różnych form

sceptycyzmu, analizuje potoczne określenia: „dobry

człowiek”, „zły człowiek”

– przedstawia postać świętego Augustyna; zasady:

miłowanie Boga, drugiego człowieka i samego siebie,

omawia zło jako brak bytu i ilustruje to przykładami,

charakteryzuje życie wieczne jako wartość najwyższą,

analizuje etyczne aspekty pojęcia grzeszności, oraz

wewnętrzną walkę w człowieku scharakteryzowaną

przez świętego Augustyna, przedstawia na przykładach

działanie skruchy moralnej, analizuje pojęcie

miłosierdzia

– przedstawia postać świętego Tomasza; opisuje

hierarchiczną budowę etyki według świętego Tomasza,

opisuje koncepcję sumienia przed- i pouczynkowego

oraz znaczenie woli i rozumu w rozwoju moralnym,

zna pojęcie prawa naturalnego i odróżnia je od prawa

stanowionego; omawia cnoty kardynalne:

wstrzemięźliwość, roztropność, sprawiedliwość i

męstwo


– charakteryzuje nowatorstwo chrześcijańskiej

koncepcji miłości, wskazuje godność osoby jako

uzasadnienie miłości, przedstawia praktyczne aspekty

miłości bliźniego, opisuje dobroczynne dla podmiotu

działanie jego miłości wobec bliźnich, umie wskazać

przyczyny trudności wcielania współcześnie zasady

miłości bliźniego

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz

oraz argumenty przeciwko niej

– przedstawia postać F. Nietzschego, charakteryzuje

pojęcia: amoralizm, relatywizm, witalizm, nihilizm,

dionizyjski i apolliński nurt w kulturze, resentyment;

przedstawia problem niesamodzielności intelektualnej

współczesnego człowieka, przedstawia etapy przemian

ducha i koncepcję nadczłowieka według Nietzschego

oraz jego krytykę chrześcijaństwa; stosuje pojęcia:

amoralizm, relatywizm, witalizm, nihilizm oraz

resentyment do opisu postaw ludzkich, ocenia główne

idee filozofii Nietzschego

– przedstawia postaci A. Camusa, J. P. Sartre’a,

charakteryzuje znaczenie przewrotu

egzystencjalistycznego w pojmowaniu człowieka,

przedstawia konsekwencje ateizmu Sartre’a dla jego

etyki; omawia twierdzenia Sartre’a: o egzystencji

człowieka poprzedzającej esencję i o samotności

człowieka, charakteryzuje sytuację człowieka w obliczu

absurdu według A. Camusa; przedstawia argumenty za

i przeciw tezie Sartre’a o samotności człowieka,

omawia interpretację mitu Syzyfa według Camusa,

charakteryzuje genezę i konsekwencje nihilizmu

– odróżnia i rozpoznaje cechy etyki deontologicznej i

etyki konsekwencjalistycznej, wymienia i podaje na

przykładach elementy czynu moralnego, rozpoznaje

rygory deontologiczne, rozróżnia zaniechanie od

umożliwienia i przyczynienia się do zła, podaje

przykłady dylematów wynikających ze stosowania

rygorów deontologicznych

– przedstawia postać I. Kanta, charakteryzuje

rozdwojenie między przyczynowością płynącą ze

skłonności a płynącą z rozumu, omawia obowiązek

moralny, przedstawia imperatyw kategoryczny w jego

dwóch wersjach, stosuje pojęcia skłonności i

obowiązku do opisu życia codziennego, analizuje

konsekwencje zakazu stosowania człowieczeństwa jako

środka do celu i dylematy płynące ze stosowania

rygoryzmu moralnego

– analizuje czyny pod kątem ich konsekwencji przy

pomocy zasady prawdopodobieństwa, wskazuje

zróżnicowanie dobra, opisuje wymóg kompetencji w

ocenie potencjalnych konsekwencji czynu

– przedstawia sylwetki J. Benthama i J. S. Milla,

ukazuje oświeceniowe źródła utylitaryzmu, omawia

rachunek użyteczności według J. Benthama, ukazuje

różnice między utylitaryzmem hedonistycznym a

utylitaryzmem J. S. Milla, rozróżnia przyjemności

wyższe i niższe, analizuje sytuacje życiowe pod kątem

zasady utylitaryzmu, wskazuje wpływ utylitaryzmu na

kulturę współczesną, argumentuje za utylitaryzmem i przeciw niemu

– interpretuje zasadę użyteczności i stosuje ją przy

analizie różnych sytuacji życiowych, znajduje

argumenty za i przeciw tej zasadzie

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz

oraz argumenty przeciwko niej

– opisuje postać N. Machiavellego, rozumie i opisuje materialistyczny zwrot w myśleniu politycznym,

przedstawia pojęcie makiawelizmu i jego uzasadnienia,

wskazuje przykłady współczesnego stosowania zasady „cel uświęca środki” i analizuje je

– definiuje politykę, rozpoznaje różne rodzaje działań

politycznych, analizuje odpowiedzialność moralną

polityka, opisuje przykłady standardów moralnych

uprawiania polityki i zachowania osób publicznych przedstawia cechy i umiejętności potrzebne w życiu członka społeczeństwa demokratycznego

– opisuje postaci T. Hobbesa, J. Locke’a, J. J.

Rousseau, omawia znaczenie państwa dla jednostki,

ukazuje naturalizm koncepcji człowieka według

Hobbesa, na przykładach rozważa argumenty za i

przeciw twierdzeniu, że „człowiek człowiekowi

wilkiem”, omawia koncepcje: „wojny wszystkich ze

wszystkimi” oraz Lewiatana; przedstawia zasady

umowy społecznej według J. Locke’a, przedstawia

krytykę cywilizacji Rousseau

– przedstawia argumenty Hobbesa na rzecz jego

naturalistycznej koncepcji człowieka oraz

kontrargumenty przeciw tej koncepcji, wskazuje

sformułowania ukazujące amoralizm koncepcji

Hobbesa


– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz

oraz argumenty przeciwko niej

– przedstawia postaci K. Marksa, F. Engelsa, W.

Lenina, J. Stalina, A. Hitlera. Wylicza społeczne

przyczyny rozwoju nazizmu, prezentuje główne

przesłanki i konsekwencje ideologii marksistowskiej,

omawia zanik podmiotowości moralnej w nazizmie i

komunizmie oraz zbrodnie nazizmu i komunizmu,

analizuje argumentację świadczącą o wielkości i

upadku człowieczeństwa w nieludzkich warunkach

– definiuje podmiot moralny; analizuje typy i stopnie

zniewolenia, rozróżnia wolność pozytywną i

negatywną, zewnętrzną i wewnętrzną oraz ich uwarunkowania, odróżnia wolność od swawoli, określa

postmodernizm i jego kulturowe przejawy, przedstawia

tezy i uzasadnienia etyki ekologicznej, definiuje i

omawia heteronomię i autonomię moralną, przedstawia

argumenty stosowane w dyskusji nad problemem

wolności woli

– analizuje przykłady nietolerancji obyczajowej i

religijnej, omawia jej przyczyny i dokonuje ich

systematyzacji, rozróżnia tolerancję pozytywną i

negatywną, wskazuje dylematy związane z tolerancją

wynikające ze współczesnych procesów

globalizacyjnych

– [Emocje i uczucia] omawia przykłady uczuć i

wskazuje na ich rolę w poznaniu i działaniu człowieka,

przedstawia fizyczny i umysłowy aspekt działania

uczuć, określa potrzeby i hierarchizuje je, analizuje

piramidę potrzeb A. Maslowa, dokonuje rozróżnienia

roli uczuć i rozumu w aktywności człowieka, omawia

problem tzw. negatywnych uczuć i ich znaczenie dla

moralnego życia jednostki, ukazuje cechy rozwoju i

niedorozwoju uczuciowego, wskazuje różne rodzaje

więzi międzyludzkich; wykorzystuje elementy wiedzy

psychologicznej dla poznawania uczuć swoich i innych

ludzi, charakteryzuje pojęcie samoświadomości

– [Przyjaźń] charakteryzuje rodzaje przyjaźni i jej

znaczenie dla rozwoju człowieka

– [Miłość rodzinna] przedstawia uczuciowe

uwarunkowania rozwoju rodziny, omawia znaczenie

rodziny dla rozwoju jednostki

– [Miłość erotyczna] rozróżnia seks, erotyzm i miłość

erotyczną, przedstawia miłość dojrzałą w ujęciu E.

Fromma, ukazuje dialektykę spontaniczności i

odpowiedzialności w życiu człowieka, omawia

znaczenie małżeństwa dla jednostki i społeczeństwa;

omawia związek seksualizmu człowieka z wcielaniem

różnorodnych wartości i możliwością zachodzenia zła

moralnego

– [Miłość braterska] definiuje miłość braterską (miłość

bliźniego) i jej uwarunkowania. Omawia zagadnienie

„podobieństwa ludzi” w wymiarze uczuciowym i

etycznym, charakteryzuje elementy egoizmu i

altruizmu w relacjach międzyludzkich; omawia

stosunek podmiotu do samego siebie w związku z

zasadą miłości bliźniego; potrafi rozróżnić miłość jako

fakt empiryczny i miłość jako ideał

– charakteryzuje miłość dojrzałą i jej cztery składniki,

analizuje znaczenie dawania dla poczucia własnej

wartości i rozwijania relacji międzyludzkich, rozważa

różnicę między „biernością” a „działaniem”, omawia

przejawy miłości rozumianej jako afirmacja świata i

ludzi

– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz



oraz argumenty przeciwko niej

– definiuje dylemat etyczny, podaje przykłady

aksjologicznego i etycznego postrzegania

rzeczywistości.

– [Eutanazja] określa eutanazję i ortotanazję oraz stan

terminalny, rozróżnia etykę absolutystyczną i etykę

sytuacyjną, wskazuje przykłady sytuacji życiowych

mogących prowadzić do stosowania eutanazji, podaje

przykłady rozwiązań prawnych, omawia

uwarunkowania wpływające na ocenę poziomu życia

jednostki, omawia psychiczne uwarunkowania

samobójstwa, przedstawia problem świętości życia,

omawia konsekwencje etyczne indywidualizmu

dominującego w cywilizacji konsumpcyjnej.

– [Bezpłatność studiów wyższych] analizuje

aksjologiczne aspekty edukacji i jej znaczenie dla

rozwijania podmiotowości jednostki, określa elitaryzm

i egalitaryzm, podaje racje na rzecz pierwszego i

drugiego poglądu, podaje argumentację dotyczącą

bezpłatności wykształcenia, definiuje państwo

opiekuńcze i omawia uwarunkowania rozwoju

jednostki w tym państwie

– określa etykę zawodową i jej związek z etyką ogólną,

opisuje zespół wartości szczególnych związanych ze

środowiskiem szkolnym, omawia specyficzne trudności

związane z dialogiem moralnym nauczycieli z

uczniami, opisuje rolę zawodową nauczyciela i jego

charakterystyczne pole odpowiedzialności, analizuje

odpowiedzialność moralną ucznia

– rozważa na przykładach znaczenie przyjemności i

przykrości dla motywacji człowieka, zna znaczenie

biologiczne przyjemności zmysłowej i umie opisać

skutki odrywania przyjemności zmysłowej od jej

biologicznej funkcji, przedstawia konsekwencje

uciekania od przykrości, rozróżnia przyjemność,

zadowolenie i szczęście, wskazuje subiektywne i

obiektywne czynniki przeżywania szczęścia,

przedstawia różne sposoby pojmowania szczęścia,

omawia racjonalne poszukiwanie szczęścia, analizuje

wpływ stosunku do siebie na samopoczucie, omawia

cierpienie – jego rodzaje i różne postawy wobec

cierpienia, rozważa problem sensu życia, uzasadnia

twierdzenie o braku warunku wystarczającego

szczęścia, ukazuje warunki konieczne szczęścia

trwałego, wskazuje związek szczęścia trwałego z

sumieniem, poczuciem własnej wartości i pozytywnymi

relacjami z ludźmi

– umie określić autonomiczną wartość szczęścia,

analizuje dobre życie i życiowe powodzenie jako

podstawy szczęścia trwałego, odróżnia dyspozycję do

dzielności etycznej i dzielność samą oraz omawia jedno

i drugie


– umie określić tezę tekstu i argumentację na jej rzecz

oraz argumenty przeciwko niej

– [Etyczny wymiar Wigilii] omawia znaczenie Wigilii

Bożego Narodzenia, przedstawia złożoność uczuć

towarzyszących spotkaniom związanym z Wigilią,

ukazuje relacje między uczuciami a aktami woli

uczestników spotkań, zauważa potrzebę przekraczania

podziałów międzyludzkich

– [Ważność patriotycznej rocznicy] zna główne fakty

dotyczące powstania warszawskiego, ukazuje

aksjologiczne i etyczne aspekty tego powstania;

przedstawia różnorodne znaczenia słowa „patriotyzm”,

identyfikuje się z ludźmi tamtej epoki, przybliża

przeżycia i świat wartości uczestników historycznych

wydarzeń, umie krytycznie odnieść się do nacjonalizmu

i szowinizmu




3.4.

Pytanie o naturę dobra i zła w odniesieniu do codziennych, prozaicznych sytuacji. Obłęd, szaleństwo w życiu jednostki i zbiorowości – interpretacja” Przypowieści o zbożu”.



2

5.6.

Z czego jest to, co jest? Związki ontologii z etyką na przykładzie statusu społecznego, prawnego i obyczajowego rodziny. Co jest zasadą świata? Stałość czy zmienność – wariabilizm czy zasada tożsamości?



2

7.8.

Natura zła i sposoby jego rozpoznawania. Myślenie premoralne i jego przejawy w zachowaniach dzieci i ludzi dorosłych oraz członków społeczności pierwotnych.



2

9.10.

Na czym polega godność człowieka? Dyskusja wokół tekstu K. Blixen Cienie na trawie.



2

11.12.

Faza premoralna w rozwoju ludzkości i w rozwoju każdego człowieka. Analiza zachowań fazy premoralnej dziecka i członka wspólnoty plemiennej.



2

13.14.

Zasady etyki przed sokratejskiej – kodeks rycerza antycznego w świetle fragmentów Iliady Homera.




2

15.16.

Do kogo należy nasze ciało? Refleksja moralna wokół problemów ciała, cielesności i jej konsekwencje obyczajowe, społeczne, prawne.



2

17.18.

Powiedz mi, czego bronisz, a powiem ci, kim jesteś. Odwaga dawania świadectwa przywiązania do pewnych wartości nie tylko w słowach ale także w działaniach.



2

19.20.

Sokrates jako nauczyciel – wady i zalety sokratejskich metod nauczania (bąk, drętwa, akuszerka). Intelektualizm etyczny Sokratesa – zasadność jego stosowania.



2

21.22.

Rola „tabu” w życiu społecznym, obyczajowym i kulturze. Dyskusja wokół filmu Pokłosie oraz społecznych i obyczajowych reperkusji premiery filmu.



2

23.24.

Co miłość platoniczna ma wspólnego z Platonem? W świecie idei Platona - konsekwencje platońskiego idealizmu.



2

25.26.

Skuci łańcuchami zmysłów – człowiek poznający świat w jaskini Platona. Próba interpretacji platońskiej przypowieści.



2

27.28.

Projekcja filmu Niebieskoocy – dokumentu, który jest filmowym zapisem psychologicznego eksperymentu demaskującego mechanizmy segregacji rasowej i rasizmu w USA.



2

29.30.

Dyskusja pod wpływem filmu Niebieskoocy na temat fenomenu przystosowania do przemocy i rasizmu. Co świętujemy w Boże Narodzenie? Rozmowy na temat merkantylnego sposobu celebracji świąt religijnych.



2

31.32.

Platon, Hłasko, Kieślowski o miłości – podobieństwa i różnice w sposobie ujęcia motywu miłości. Czym jest miłość, na czym polega, czy jest potrzebna, czy w ogóle istnieje?



2

33.34.

Możliwości skutecznego działania człowieka w świetle fragmentów wypowiedzi św. Augustyna. Pojęcie predestynacji i iluminacji.



2

35.36.

Wolność jako dar i ciężar. Pojęcie wolności „od” czegoś i „do”, ku czemuś. Dlaczego uciekamy od wolności?



2

37.38.

Do czego są nam potrzebne święta – o roli tradycji w życiu człowieka? Jakie tradycje znamy poza naszą rodzinną, narodową i chrześcijańską?



2

39.40.

Stoicy czy epikurejczycy – dialog na temat sposobu ekspresji własnej osobowości. Pozytywne i negatywne aspekty „noszenia” maski.



2

41.42.

Dobrodziejstwa i przekleństwa „poprawności” politycznej. Czy wolno krytykować środowiska i sposób życia gejów i lesbijek, czy wolno wyrażać lęk wobec kultury muzułmańskiej, skrajnie prawicowych ugrupowań politycznych, komunistycznych resentymentów?




2

43.44.

Projekcja filmu Tomasza Kowalskiego o zdobywaniu Śnieżnej Pantery. Moje człowieczeństwo w obliczu sytuacji ekstremalnej. Dyskusja wokół przyczyn tragedii na Broad Peak.



2

45.46.

Do czego nam potrzebny strach i odwaga? Jaki wpływ mają na nasze życie uczucia?



2

47.48.

Pytanie o sens ludzkiej egzystencji? Odpowiedzi filozofów od Sokratesa do egzystencjalistów. Lektura i analiza fragmentów wypowiedzi filozofów: Sokratesa, Epikura, Nietschego, J. P. Sartre’a, ks. J. Tischnera.



2

49.50.

Koncepcja wolności według św. Tomasza. Wiedza, jako podstawa wolności. Wielość możliwości jako zagrożenie dla wolności?



2

51.52.

Etyczne uwarunkowania prawa. Moralne aspekty przestrzegania i egzekwowania prawa. Spotkanie z adwokatem Rafałem Romatowskim.



2

53.54.

„Nie należy zaniedbywać nauki o pięknie” – różne oblicza piękna w sztuce. Czym jest piękno, na czym ono polega, w jaki sposób je rozpoznajemy i co ono dla nas znaczy?



2

55.56.

Problem moralnej odpowiedzialności za zło. Dyskusja pod wpływem fragmentu filmu Ryś na podstawie prozy J. Iwaszkiewicza. Ćwiczenia w dialogu sokratejskim pod wpływem wybranych przypowieści; Jeżozwierze.




2

57.58.

„Po pierwsze przyjaciele” (L. Kołakowski) - moralne drogowskazy współczesnego człowieka – próba zredagowania „dekalogu” XXI wieku. Analiza przykładów „dekalogów” różnych kultur i religii.



2

59.60.

Społeczne i obyczajowe „tabu” i jego funkcja w kulturze. Czy kultura bez tabu byłaby w ogóle możliwa? Refleksje wokół programu filozoficznego cyników. Do czego nam potrzebny wstyd? Dlaczego się wstydzimy? Kto każe nam się wstydzić? Wartość moralna uczucia wstydu.



2

61.62.

Dyskusja czy dialog? Erystyka czy dialektyka? Zasady dialogu sokratejskiego w teorii i praktyce. Analiza artykułu P. Walczaka w „Przeglądzie filozoficznym” nr 3 z 2012 roku.



2

63.64.

Medytacja – szamaństwo, sekciarstwo czy potrzeba ducha? Techniki medytacji, rola medytacji w kulturach pierwotnych i w kulturze współczesnej. Czy możliwa jest medytacja bez religii?



2

65.66.

Z Sokratesem na wakacje. Podanie lektury filozoficznej na okres wakacji. Filozofowanie jako postawa wobec życia, sposoby praktykowania filozoficznej refleksji i postawy.



2

Razem

66







Yüklə 175,09 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə