Temperament haqida tushuncha. Temperament haqidagi nazariyalar

Reja

• Temperament haqida tushuncha.
• Temperament haqidagi nazariyalar.
• Temperament turlari va ularning psixologik xususiyatlari.
• Temperament va harakat.

Temperament 25-asrdan boshlab ongni qiziqtirgan masalalardan biridir.Unga qiziqishning sababi odamlardagi individual farqlardir.Har bir insonning ruhi alohida mavjudotdir.
Temperament – ​​individning ijtimoiy shaxs sifatida shakllanishining biologik, ya’ni tabiiy tamal toshidir.Temperament ko‘pincha odamga tug‘ma bo‘lgan harakat va xulq-atvorning doimo o‘zgarib turuvchi xususiyatini aks ettiradi.Shuning uchun temperament sifatlari boshqa psixik hodisalarga nisbatan barqarorroq va o'zgartirmang.
Temperament - bu shaxsning aqliy faoliyatining real dinamikasini belgilovchi psixikaning individual xususiyatlari yig'indisidir.
Temperament haqidagi fanga poydevor qo‘ygan qadimgi yunon shifokori Gippokrat.Uning xulosasiga ko‘ra, odamlar to‘rtta “tana shirasi” – qon, balg‘am, o‘t, za’faron munosabati bilan ajralib turadi. Ushbu psixologik ta'limotga asoslanib, antik dunyo shifokori Klavdiy Galen dastlab temperament turlariga ilmiy tus bergan. Galen temperament turini yuqorida aytib o'tilgan nektarlardan birining ustunligi bilan bog'ladi.
U bizning davrimizga qadar saqlanib qolgan temperamentlarning nomlarini o'rnatdi: sanguine (sangius -qon), flegmatik (balg'am -balg'am), xolerik (chol -o't, melankolik (melaskol -za'faron). Galen tomonidan kiritilgan ushbu ajoyib kashfiyot keyingi asrlar davomida ko'plab olimlarning tadqiqotlariga kuchli ta'sir ko'rsatdi.

• Qadim zamonlardan beri tadqiqotchilar inson tanasining tuzilishi va fiziologik funktsiyalarining xususiyatlariga mos keladigan juda ko'p turli xil harakatlar va xatti-harakatlarni tashkil etishga harakat qilishdi. Shu tufayli temperamentning ko'plab turli tipologiyalari shakllangan. Ularning ichida eng diqqatga sazovor turi konstitutsiyaviy tipologiya (E.Krechmer) bo'lib, u insonning tana tuzilishiga qarab individuallashtiriladi va tug'ma temperamental fazilatlarga asoslanadi. Bu nazariyaning mohiyati shundan iboratki, har bir shaxs o‘zining jismoniy tuzilishiga ko‘ra o‘ziga xos psixik xususiyatlarga ega. Bundan tana a'zolarining tashqi o'lchamlariga qarab to'rtta konstitutsiyaviy ruhiy tip aniqlanadi: