Tarazlıq vəziyyəti
|
Temperatur
|
T68, K
|
T68, 0C
|
Hidrogenin üçlü nöqtəsi
|
13,81
|
-259,34
|
Hidrogenin qaynama nöqtəsi
|
20,28
|
-252,87
|
Suyun qaynama nöqtəsi
|
373,15
|
100
|
Qalayın (Sn) bərkimə nöqtəsi
|
505,1181
|
231,9681
|
Neonun qaynama nöqtəsi
|
27,102
|
-246,048
|
Oksigenin üçlü nöqtəsi
|
54,361
|
-218,789
|
Oksigenin qaynama nöqtəsi
|
90,188
|
-182,962
|
Suyun üçlü nöqtəsi
|
273,16
|
0,01
|
Sinkin bərkimə nöqtəsi
|
692,73
|
419,58
|
Gümüşün (Ag) bərkimə nöqtəsi
|
1235,08
|
961,93
|
Qızılın Au) bərkimə nöqtəsi
|
1337,58
|
1064,430
|
Qaz termometrləri üç tipdə olur: sabit həcmli, sabit təzyiqli və sabit temperaturlu. Sabit həcmli qaz termometrlərində (şəkil 1) qazın temperaturunun dəyişməsinə proporsional olaraq təzyiqi də dəyişir. Qaz termometri balondan 1 və birləşdirici borudan 2, 3 ventili ilə hidrogen, helium yaxud azotla (yüksək temperatur üçün) doldurulan olmaqla icraedilir (hazırlanır). Birləşdirici boru 2 ikiborulu manometrin borusu 4 ilə birləşdirilir ki, burada 5 borusunu elastiki birləşdirici şlanqla 6 aşağı –yuxarı hərəkət etdirmək olur.
Şəkil 1. Qaz termometrinin sxemi.
Qazla doldurulmuş sistemin həçmi temperaturun dəyişməsi ilə dəyişir və onu ilkin qiymətinə gətirmək üçün 5 borusunu şaquli olaraq o həddə qədər yerdəyişdirilir ki, 4 borusundakı civə səviyyəsi X-X oxuna uyğun gəlmir. Burada 5 borusundakı civə sütunu, X-X hesablama səviyyəsindən başlanmaqla balondakı qazın P təzyiqinə uyğun gəlir. Əgər suyun üçlü temperatur To nöqtəsində balondakı qazın təzyiqi Po nərabər olur, ölçülən P təzyiqində həqiqi temperatur T = To P/ Po.
Şkalalrın reper nöqtələri arasında interpolyasiya ilə etalonların köməyi ilə: 13,81...903,89K intervalında platin müqavimət termometri; 903,83...1337,58K temperatur intervalında platinrodium –platin termocütü, 1337,58K temperaturdan yuxarı temperaturda Plankın şüalanma qanunundan istifadə olunan kvazimonox-romatik termometr.
Beynəlxalq vahidlər sistemində (Sİ) bəzi istilik kəmiyyətləri aşağıda verilmişdir:
Cədvəl 2.
İstilik kəmiyyət vahidləri
Dostları ilə paylaş: |