Teoria firmy Opracowane na podstawie tekstu

Teoria firmy

• Opracowane na podstawie tekstu:

• Blaug „Metodologia ekonomii” (rozdz.7)

• Przygotowała: Katarzyna Miszczuk

Spis treści

• Ortodoksyjna (neoklasyczna) teoria firmy

• Krytyka neoklasycznej teorii firmy

• Klasyczna obrona teorii (Machlup)

• Prognostyczna teoria

• Determinizm sytuacyjny

• Konkurencja pomimo monopolizacji

Ortodoksyjna (neoklasyczna) teoria firmy

• Ortodoksyjna teoria przedsiębiorstwa towarzyszy nam już od 140 lat, odkąd w 1838 roku wynalazł ją Cournot.

• Przedsiębiorstwo wytwarza jeden produkt

• Działa w konkurencyjnym otoczeniu

• Zmiennymi strategicznymi są wielkość produkcji i cena

Ortodoksyjna (neoklasyczna) teoria firmy

• CENTRALNE ZAŁOŻENIE

• biznesmeni dążą do maksymalizacji zysków przy danej technologii oraz strukturze popytu

• GŁÓWNY WNIOSEK

• nachylone dodatnio krzywe podaży

Krytyka neoklasycznej teorii firmy

• Argumenty broniące teorię:

• maksymalizacja funkcji użyteczności o wielu zmiennych : zyski, czas wolny, prestiż, płynność, panowanie, itd.

• maksymalizacja wielkości sprzedaży przy zadowalającym poziomie zysku

• zaspokajanie potrzeb w zadowalającym stopniu

• przetrwanie zamiast maksymalizacji czegokolwiek

• brak maksymalizacji ze względu na panującą niepewność

Klasyczna obrona teorii (Machlup)

• Neoklasyczna teoria firmy próbuje przewidzieć skutki konkretnych zmian sposobu działania sił rynkowych

• Zasługuje na przetrwanie, ponieważ dostarcza możliwych do sprawdzenia prognoz o charakterze jakościowym

• np: „Wzrost popytu prowadzi do wzrostu zarówno wielkości produkcji, jak i cen wyrobu

• Większość konkurencyjnych teorii nie jest w stanie dostarczyć nawet tak słabych prognoz

Klasyczna obrona teorii (Machlup)

• Podręcznikowa firma jest „typem idealnym” przez co nierealistycznym, która pomija czas, niepewność i koszty zdobywania informacji

• Niemniej jednak, teoria ta jest prosta, elegancka, spójna wewnętrznie oraz dostarcza jednoznacznych prognoz jakościowych

Prognostyczna teoria

• Teoria firmy spotyka się z zaprzeczeniem jak i potwierdzeniem empirycznym

• prognoza teorii: przedsiębiorstwo maksymalizuje zysk na doskonale konkurencyjnym rynku nie będzie reklamować swoich wyrobów, ponieważ ma doczynienia z doskonale elastycznym popytem, który umożliwi sprzedaż całej produkcji
• rzeczywiście wiele firm reklamuje swoje wyroby Dlaczego?
• krzywe popytu ujemnie nachylone
• konkurencja monopolistyczna, a nie doskonała

• Wniosek: neoklasyczna teoria przedsiębiorstwa nie odnosi się do większości firm produkujących dobra konsumpcyjne

Determinizm sytuacyjny

• Determinizm sytuacyjny wg Latsisa jest programem, który stwierdza, że: „wszystkie teorie konkurencji doskonałej, niedoskonałej i monopolistycznej można potraktować łącznie jako część tego samego neoklasycznego programu badawczego poświęconego zachowaniu przedsiębiorstwa”.

• Program ten ma możliwy do zidentyfikowania pojedynczy „twardy rdzeń”, jeden „pas ochronny” oraz jedną „pozytywną heurystykę”

Determinizm sytuacyjny c.d.

• Twardy rdzeń stanowią:

• teza o maksymalizacji zysku

• teza o doskonałej informacji

• teza o niezależności podejmowanych decyzji

• teza o doskonałej konkurencji panującej na wszystkich rynkach

• Aby przekształcić ów twardy rdzeń w teorię przedsiębiorstwa, wchodzącą w skład „ochronnego pasa”, twierdzenia rdzeniowe należy uzupełnić o założenia pomocnicze.

Determinizm sytuacyjny c.d.

• Założenia pomocnicze uzupełniające „pas ochronny”

• założenie o homogeniczności wytwarzanego produktu

• założenie o wielkiej liczbie podmiotów uczestniczących w całym procesie gospodarczym

• założenie o swobodzie wejścia i wyjścia

Determinizm sytuacyjny c.d.

• „Pozytywna heurystyka” składa się ze zbioru zaleceń:

• na rynku należy rozróżnić sprzedawców i kupujących

• należy opisać strukturę rynku

• należy skonstruować definicje założeń behawioralnych o charakterze „typu idealnego”

• należy wymienić istotne warunki objęte zakazem klauzuli ceteris paribus

• należy nadać problemowi formę matematycznego zadania na poszukiwanie ekstremum

Determinizm sytuacyjny c.d.

• Latsis nazywa „determinizmem sytuacyjnym” firmy w warunkach doskonałej konkurencji albo wytwarzają rozmiary produkcji, przy których zysk osiąga maksimum albo nie produkują wcale.

• Nie ma czegoś takiego jak wewnętrzny proces decyzyjny, poszukiwanie informacji, zasady radzenia sobie w sytuacji braku informacji i niepewności.

Determinizm sytuacyjny c.d.

• Wg Latsisa motywacyjne założenia teorii ortodoksyjnej mogłoby zostać osłabione w ten sposób, że miejsce maksymalizacji zysku zajęłoby unikanie bankructwa, co nie wywarłoby żadnego wpływu na jej prognozy.

• Latsis ocenia neoklasyczną teorię przedsiębiorstwa jako „degenerującą się”. Wniosek ten opiera się raczej na badaniu założeń, niż na sprawdzaniu wniosków teorii.

Determinizm sytuacyjny c.d.

• Latsis odwołując się do prac m.in. Simona, Cyerta i Marcha, Williamsona i Baumola rozróżnia:

• behawioryzm – kładzie nacisk na rolę procesu uczenia się w zmieniającym się nieustannie i tylko częściowo znanym otoczeniu. Można zastosować do analizy postępowania pojedynczego decydenta.
• organizacjonizm – zaprzecza, że istnieje pojedynczy decydent. Cele decydentów nie należy zakładać a priori, lecz odkrywać a posteriori dzięki obserwacji rzeczywistych procesów podejmowania decyzji.

Konkurencja pomimo oligopolizacji

• Charakterystyczną cechą współczesnych gospodarek w krajach uprzemysłowionych jest istnienie sektora przemysłu przetwórczego składającego się z niewielu wielkich producentów.

• Typową strukturą rynku jest oligopol. Oligopol od konkurencji doskonałej i monopolistycznej różni współzależność podejmowanych przez podmioty decyzji

• - Decyzje firm zależą od ich oczekiwań co do zachowań innych firm

Konkurencja pomimo oligopolizacji

• Model konkurencji oligopolistycznej Cournot`a skuteczne usuwa wszelkie komplikacje wzajemnej współzależności

• Od czasów Cournot`a powstały liczne teorie oligopoli, jednak stanowią one raczej kawałki modeli niż zwarte teorie. [Martin Shubik]

• Neoklasyczna teoria przedsiębiorstwa nie nadaje się do zastosowania w przypadku występowania oligopoli.

• - Wynika to nie z nierealności założeń teorii, lecz spowodowane jest niespełnieniem jej warunków wyjściowych lub granicznych

Konkurencja pomimo oligopolizacji

• Podstawowe jakościowe prognozy tej teorii są szeroko stosowane praktycznie w celu uzyskania uproszczonych odpowiedzi na pytania dotyczące najróżniejszych przedsiębiorstw, w tym także oligopoli.

• Zachowanie wszystkich firm w długim okresie przypomina zachowanie firm działających w warunkach wolnej konkurencji. Pogląd ten stanowi teorię przedsiębiorstwa odmienną od statycznej teorii neoklasycznej. Jest to dynamiczna teoria opisująca „proces” konkurencji, a nie stan równowagi będący końcowym wynikiem konkurencji.

Konkurencja pomimo oligopolizacji

• Proces konkurencji oznacza, że gałąź jest otwarta dla potencjalnych „przybyszów”. Czy to prawda?

• zmniejszenie barier wejścia do oligopolistycznej gałęzi powoduje obniżenie kosztów i cen
• im więcej firm w gałęzi, tym bardziej elastyczne ceny, a niekiedy szybkie tempo postępu technicznego

• Tego rodzaju koncepcje nie są łączone w spójną teorię zdolnej do działania konkurencji w warunkach działalności gospodarczej na wielką skalę.

Konkurencja pomimo oligopolizacji

• Ścisła teoria zachowania przedsiębiorstwa w warunkach doskonałej konkurencji:

• nie cieszy się powszechną akceptacją współczesnych ekonomistów
• nie ma zastosowania do większości sytuacji z rzeczywistego życia gospodarczego
• ale dostarcza wielu cennych wyników

Konkurencja pomimo oligopolizacji

• Na zakończenie cytat McClelland`a:

• „Podstawą mikroekonomii, teoretycznej i stosowanej, jest przekonanie, że równania krańcowych wielkości występujące w modelu neoklasycznym są spełnione z możliwym do zaakceptowania przybliżeniem we wszystkich sytuacjach będących przedmiotem analizy. Na razie przekonanie to stanowi w wielkiej mierze niesprawdzoną hipotezę.”

• Dziękuję za uwagę