113
Kimya.Biologiya.Tibb
130
illiyi
Əbülfəz Qarayev
1885-1952
APREL
Əbülfəz Fərəc oğlu Qarayev 1885-ci
il aprel ayının 20-də Bakı şəhərində ana-
dan olmuşdur.
O, 1896-cı ildə Bakı gimnaziyasına
daxil olmuş, 1907-ci ildə oranı bitirmiş-
dir. Gimnaziyanı bitirdikdən sonra o,
Odessa şəhərində Novorossiysk Univer-
sitetinin tibb fakültəsinə daxil olmuşdur.
1912-ci ildə ali məktəbi fərqlənmə dip-
lomu ilə bitirən Əbülfəz Qarayev savadlı
məzun kimi universitetdə saxlanılmışdır.
Uşaq Xəstəlikləri Klinikasında iki il or-
dinator kimi çalışan Əbülfəz Qarayev
1915-ci ildə Vətənə - Bakıya qayıtmış-
dır.
İlk azərbaycanlı pediatr olan Əbülfəz
Qarayev Azərbaycanda ana və uşaq-
ların sağlamlığının mühafizə sistemi-
nin yaradıcısıdır. O, Respublika Uşaq
Xəstəxanasının təşkilatçılarından biri-
dir. 1930-cu ildən Əbülfəz Qarayevin
praktiki,
elmi və pedaqoji fəaliyyəti
N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət
Tibb İnstitutu ilə bağlıdır. Həmin il Tibb
institutunun Pediatriya kafedrasına assis-
tent kimi qəbul olunan Əbülfəz Qarayev
1931-ci ildə dosent, 1939-cu ildə profes-
sor və kafedra müdiri seçilmişdir.
Əbülfəz Qarayev 1938-ci ildə dok-
torluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.
Onun elmi araşdırmalarının əksəriyyəti
bağırsaq infeksiyalarına həsr olunmuş-
dur. Həmçinin qan xəstəliklərinin etio-
logiyası, patogenezi və müalicə yollarını
öyrənmişdir.
Əbülfəz Qarayev 1938-ci
ildən öm-
rünün sonuna qədər Azərbaycan Uşaq
Həkimləri Cəmiyyətinə rəhbərlik etmiş-
dir. O, Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyinin
Elmi-Tibbi Şurasının sədri və Uşaqlara
Müalicə-Profilaktika Yardımı Şurasının
üzvü olmuşdur.
Azərbaycanda pediatriya sahəsində
kadrların hazırlanmasında
Əbülfəz
Qarayevin xidmətləri danılmaz-
dır. Azərbaycan Dövlət Tibb İnsti-
tutunun Pediatriya fakültəsi onun
təşəbbüsü, rəhbərliyi və bilavasitə işti-
rakı ilə yaradılmışdır. Həmin vaxtdan
Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunda
yetişdirilmiş bütün pediatrları profes-
sor Ə.Qarayevin
tələbələri hesab etmək
olar. Onun pedaqoji fəaliyyəti dövründə
yetişmiş mütəxəssislərin çoxu bu gün
Azərbaycan pediatriyasının qabaqcıl
nümayəndələridir.
Əbülfəz Qarayevin tibb sahəsində
xidmətləri xalqımız tərəfindən yüksək
qiymətləndirilmişdir. O, “Əməkdar
həkim” və 1940-cı ildə “Əməkdar elm
xadimi” fəxri adlarına layiq görülmüş-
dür. İki “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni
və medallarla təltif olunmuşdur.
Əbülfəz Fərəc oğlu Qarayev 1952-ci
il oktyabr ayının 24-də qəflətən vəfat et-
mişdir.
Azərbaycan pediatriyasının banisi
Əbülfəz Qarayev həyatını Azərbaycan
uşaqlarının sağlamlığının qorunması
kimi nəcib və şərəfli işə həsr etmişdir.
İndi Bakının 2 saylı Uşaq
Klinik Xəstə-
xanası onun adını daşıyır.
Ə d ə b i y y a t
Bir ailənin tarixi
//Konsilium.- 2005. -
№2.- S.32-33.
Əbülfəz Fərəc oğlu
Qarayev //Konsilium.-
2005.- №2.- S.31.
Şərif, A. Qara Qarayev
epoxası //Şərif A. XX
əsr Azərbaycanının ya-
radıcı nəsilləri.- Bakı,
2007.-S.34.
İ n t e r n e t d ə
www.adam.az
www.anl.az
www.az.wikipedia.org
20
Həkim-pediatr
114
Tarixdə bu gün
Ümumdünya Gülüş Günü
1564
APREL
1 aprel beynəlxalq bayram kimi
qeyd edilməsə də, bir çox ölkələrdə
bu günü əylənmək,
zarafat etmək və
bir-birini aldatmaqla keçirirlər. Bəzi
ölkələrdə 1 aprel “Gülüş günü”, bə-
zilərində isə “Axmaqlar günü” adla-
nır. Amma bayramın necə yarandığını
söyləmək çox çətindir. 1 apreldə bir-
birini aldatmaq adətinin meydana gəl-
məsilə bağlı müxtəlif fərziyələr var.
Bəziləri bayramın yaranmasını
Qədim Roma ilə əlaqələndirirlər. La-
kin burada aprelin əvvəllərində deyil,
fevralın ortasında “Axmaqlar bayra-
mı” qeyd edilirdi.
Digərləri iddia edirlər ki, bu bayram
Hindistanda yaranmış, amma burada
da əsasən, 31 martı “gülüş günü” kimi
qeyd etmişlər. Başqa fərziyəyə görə
isə 1 aprelin kökləri orta əsrlər Avropa
karvanlarında
nümayiş etdirilən küçə
tamaşalarına (balaqan) gedib çıxır.
Bir-birilə zarafat etmə adətini yeni
illə əlaqələndirənlər də var. 16-cı əsrin
ikinci yarısına qədər Avropada yeni il
hazırlıqları martın sonunda başlamış,
aprelin 1-də isə yeni il qarşılanmışdır.
Daha sonra Fransa kralının fərmanı ilə
Yeni il rəsmi olaraq 1 yanvarda qeyd
edilməyə başlanmışdır. Amma çoxları
ənənələrə sadiq qalaraq 1 apreli bay-
ram kimi qeyd etməyə davam etmişdi.
Köhnə adətləri yox etmək məqsədilə
1 apreldə bayram keçirənləri “1 aprel
axmaqları” adlandırmağa və ələ sal-
mağa başlamışlar.
Rusiyada isə bu gün tam başqa
əlamətdar hadisə ilə əlaqədardır. Bir
dəfə Peterburq əhalisi səhər tezdən
yanğından
xəbər verən həyəcan siqna-
lının səsinə yuxudan oyanmış, amma
yanğın siqnalı yalandan verilmiş və
həmin gün 1 aprelə təsadüf etmişdi.
Bundan sonra Rusiyada 1 aprel günü
zarafat günü kimi qəbul edilmişdir.
1 apreli gülüş günü kimi qeyd etmək
Azərbaycana keçmiş SSRİ-dən xatirə
qalmışdır. Hazırda dünya əhalisinin 70
faizi aprel ayının birinci gününü Gü-
lüş Günü kimi qeyd edir, dost-tanışla
zarafatlaşır.
Könlümüzü xoş tutmaq, əhval-ru-
hiyyəmizi yüksəltmək, mənfi enerjidən
azad olmaq üçün gülüş ən yaxşı
vasitədir. Gülüş günündə yeni zara-
fatlar fikirləşin
və gülməli vəziyyətlər
yaradın. Sizi aldadanda da qətiyyən
inciməyin, eyni əhval-ruhiyyə ilə ca-
vab verməyə hazır olun. Çünki gülüş
insanın ömrünü uzadır...
Ə d ə b i y y a t
Abdullayeva, A. Ümum-
dünya Gülüş Günü
/A.Abdullayeva //Mədəni
həyat.- 2013.- №4.- S.22-
23.
Gülüş hədəfinə
çevrilməyin: 1 aprel
Beynəlxalq Gülüş Günüdür
//Azərbaycan.- 2014.- 1
aprel.- S.8.
Manaflı, G. 1 aprelin
tarixi: Bu gün Beynəlxalq
Gülüş Günüdür /G.Manaflı
//Yeni Müsavat 2014.- 1
aprel.- S.14.
Ümumdünya Gülüş Günü
//Əkbər Qocayev. Bayram-
lar və tarixi günlər.- Bakı,
2006.- S.45.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.ari-vizviz.blogspot.
com
www.ebooks.preslib.az
www.milli.az
1