Teqvim-2015. pdf

148
Mədəniyyət.Maarif.Elm
85 
illiyi
Qara Namazov
1930
MA
Y
Qara Mustafa oğlu Namazov 1930-cu 
il may ayının 8-də Qərbi Azərbaycanın 
Dilican qəzasının (indiki Krasnoselo 
rayonunun)  Əmirxeyir kəndində ana-
dan olmuşdur.  İlk təhsilini  Əmirxeyir 
və Gölkənd məktəblərində almış, orta 
məktəbi Qazax rayonunun Dağkəsəmən 
kəndində bitirmişdir. Ordu sıraların-
da xidmət edərkən Suxumi şəhərində 
təyyarəçilik məktəbini bitirmiş, 1951-
1955-ci illərdə Türkmənistanın Nebit-
dağ şəhərində Qırıcı Təyyarə Alayının 
gizli  şöbəsinin rəisi işləmişdir. 1956-
1961-ci illərdə ADU-nun filologiya 
fakültəsinin kitabxanaçılıq  şöbəsini 
bitirmişdir. 1959-1967-ci illərdə uni-
versitetin mərkəzi kitabxanasında şöbə 
müdiri, sonra AEA-nın Tarix İnstitutu 
kitabxanası  və arxivinin direktoru ol-
muşdur. Eyni zamanda AEA-nın Ni-
zami adına  Ədəbiyyat  İnstitutu  şifahi 
ədəbiyyat  şöbəsinin qiyabi aspirantu-
rasında təhsilini davam etdirmişdir. 
1968-ci ildə “Azərbaycan aşıq şei-
rinin inkişafı tarixindən (1920-1950)” 
mövzusunda namizədlik dissertasiyası 
müdafiə etmişdir. 1966-1970-ci illərdə 
ADU-nun kitabxanaçılıq fakültəsində 
müəllim, baş müəllim işləmiş, sonra 
filologiya fakültəsinin  Azərbaycan 
Sovet  ədəbiyyatı kafedrasına dosent 
keçmişdir. 1987-ci ildə “Azərbaycan 
Sovet uşaq və  gənclər  ədəbiyyatının 
inkişaf mərhələləri (1920-1985)” 
mövzusunda doktorluq dissertasiyası 
müdafiə etmişdir. 1989-cu ildən BDU-
nun professorudur.  
Əsas yaradıcılıq istiqaməti-şifahi 
xalq  ədəbiyyatı, aşıq yaradıcılığı, 
ədəbiyyat tarixi, müasir Azərbaycan 
ədəbiyyatı  və  ədəbiyyatşünaslığın 
ayrı-ayrı problemləri olmuşdur. 
1983-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar 
Birliyinin, 1987-ci ildən Aşıqlar Bir-
liyinin üzvüdür. 10 monoqrafiyanın, 
30 kitabın, 300 elmi-kütləvi  əsərin 
müəllifidir.  İndiyə  qədər 20 elmlər 
namizədi yetişdirmişdir. 
Ədəbi fəaliyyətə 1956-cı ildə  çap 
olunan “Vətən”, “Kəndimizin qız-
ları” adlı ilk şeirləri ilə başlayan 
Q.Namazovun silsilə  şeirləri, “Bir 
qərinədə” poeması  dərc olunmuşdur. 
Azərbaycan, Türkiyə, Türkmənistan, 
İsveç və digər ölkələrdə keçirilmiş 
beynəlxalq seminar, simpozium və 
konfranslarda iştirak etmişdir. 
Qara Namazov 2002-ci ildə 
“Əməkdar müəllim” fəxri adına layiq 
görülmüşdür. 2006-cı ildə Türkiyədə 
keçirilən uluslararası simpoziumda 
türk sözünün açımına və Türkmən-
Azərbaycan-oğuz folklor əlaqələrinə 
görə mükafat almışdır. 2008-ci ildə 
Mir Cəlal adına  mükafata, “Vətən 
andı” diplomuna layiq görülmüşdür. 
2009-cu ildən “Qızıl qələm” mükafatı 
laureatı, “Şöhrət” ordeni təltifçisidir.
Ə d ə b i y y a t
Azərbaycan uşaq 
ədəbiyyatı: ali məktəblər 
üçün dərslik /Q.Namazov.- 
Bakı: Bakı Universiteti, 
2007.- 444 s.
Gecikmiş nəğmələr 
/Q.Namazov.- Bakı: Nurlan; 
Günəş, 2008.- 349 s.
Ozan-aşıq sənətinin tarixi: 
monoqrafiya /Q.Namazov.- 
Bakı: Elm və təhsil, 2013.- 
479 s.
Qara Mustafa oğlu Nama-
zov: biblioqrafiya /tərt.-
müəl. Ş.Tahirqızı.- Bakı: 
Elm, 2011.- 101 s.
Əhmədov, T. Qara Namazov 
/T.Əhmədov //Azərbaycan 
yazıçıları (XX-XX1 
yüzillikdə).- Bakı, 2011.- 
S.527-528.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.folklorinstitutu.com
philology.bsu.edu.az
www.az.wikipedia.org
www.qaraqoyunlu.com
8
Ədəbiyyatşünas
MA
Y
3

---

149
MA
Y
1
Kimya.Biologiya.Tibb
90 
illiyi
Cavad Heyət 
1925-2014
MA
Y
Cavad Mirzəli oğlu Heyət 1925-ci il 
mayın 24-də  Təbrizdə anadan olmuş-
dur. 
İlk və orta təhsilini Təbriz, 
Həmədan və Tehranda almış, daha 
sonra tibb təhsilinə başlamış, ancaq 
üçüncu sinifdən sonra təhsilini da-
vam etdirmək üçün İstanbula yollan-
mışdır. 1946-cı ildə Türkiyənin  İs-
tanbul Universitetini bitirib, həmin 
universitetdə 3 il işlədikdən sonra 
təhsilini 4 il müddətində Fransadakı 
Paris universitetində davam etdirmiş-
dir. Yüksək dərəcəli cərrah ixtisasına 
yiyələnərək İrana qayıtmışdır. 
Tibb sahəsindəki elmi yazıları ilə ya-
naşı o, Azərbaycan türkcəsi, ədəbiyyatı, 
tarixi ilə bağlı sanballı  əsərlər 
müəllifi kimi də tanınır. “Azərbaycan 
ədəbiyyatı tarixinə bir baxış” (2 cilddə), 
“Müqayisətül-lüğəteyn”, “Azərbaycan 
şifahi xalq ədəbiyyatı”, “Türklərin ta-
rix və mədəniyyətinə bir baxış”, “Türk 
dili və ləhcələrinin tarixinə bir baxış”, 
“Ədəbiyyatşünaslıq” kimi əsərləri 
yüksək tirajla nəşr edilmişdir.  
Görkəmli alim Azərbaycan elm 
və  mədəniyyənin inkişafındakı,  İran-
Azərbaycan  ədəbi-mədəni, ictimai 
əlaqələrinin möhkəmləndirilməsindəki 
böyük xidmətlərinə görə Azərbaycan 
Milli Yaradıcılıq Akademiyasının fəxri 
akademiki, Bakı Dövlət Universiteti-
nin, Azərbaycan Tibb Universitetinin, 
Xəzər Universitetinin fəxri doktoru, 
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiya-
sının, Azərbaycan Pedaqoji Universi-
tetinin fəxri professoru, Azərbaycan 
Cərrahları Elmi Cəmiyyətinin fəxri 
üzvü seçilmişdir. Azərbaycan Yazı-
çılar Birliyinin “M.F.Axundov adına 
mükafat”ına və “Dədə Qorqud” As-
sosasiyasının təsis etdiyi “Məmməd 
Araz” mükafatına layiq görülmüş, 
həmin mükafatlardan aldığı pulu qaç-
qınlara bağışlamışdır. 
40 ildən artıq Tehran Universitetində 
calışmışdır.  İranda ilk dəfə açıq 
ürək  əməliyyatı (koronar şuntlama) 
gerçəkləşdirmişdir. Bu və digər uğur-
larına görə Beynəlxalq Cərrahlar 
Cəmiyyətinin idarə heyətinin və Paris 
Cərrahlar Akademiyasının üzvü seçil-
mişdir. 
O, 12 il ərzində “Daneşe pezeşki” 
(Tibb Elmi) adlı jurnal dərc etdirmiş və 
yüzlərcə elmi məqalənin, cərrahiyyəyə 
aid uç kitabın müəllifi olmuşdur. 1979-
cu il İran islam inqilabından sonra, 
professor Həmid Nitqi, Məhəmmədəli 
Fərzanə, Həsən Məcidzadə Savalan, 
Kərim Məşrutəçi (Sönməz), Mənzuri 
Xamneyi, Səməd Sərdarniya, Qulam-
hüseyn Beqdeli ilə birlikdə Tehran-
da “Varlıq” jurnalını  təsisçi kimi nəşr 
etdirən Cavad Heyət türkologiyaya aid 
yeddicildlik kitabın müəllifidir. Cavad 
Heyət eyni zamanda Azərbaycanın 
müxtəlif universitetlərinin fəxri dokto-
ru və professoru, Türk Dil Qurumunun 
fəxri sədri, eləcə də İstanbul Universi-
tetinin fəxri doktorudur (həm tibb, həm 
də türkologiya sahəsi üzrə).
O, Azərbaycan, ingilis, fars, türk və 
s. dilləri mükəmməl bilirdi. 
Görkəmli alim Cavad Heyət 2014-
cü il avqust ayının 12-də Bakıda vəfat 
etmiş, II Fəxri Xiyabanda dəfn edil-
mişdir.
24
6
Həkim
Ə d ə b i y y a t
Dilimiz, ədəbiyyatımız 
və kimliyimiz uğrunda: 
(məqalələr toplusu) /Cavad 
Heyət.- Bakı: Elm və təhsil, 
2011.- 703 s.
Türk dilləri və ləhcələrinin 
tarixi: 2 kitabda /Cavad 
Heyət.- Bakı: Təhsil, 2011.
Türklərin tarix və 
mədəniyyətinə bir baxış: 
İslamdan əvvəl və islam 
dövrü. Başlanğıcından XVI 
əsrə qədər /Cavad Heyət.- 
Bakı: Azərnəşr, 1993.- 176 s.
Heydər Əliyev dahi şəxsiyyət 
idi /Cavad Heyət //İki sahil.- 
2011.- 17 noyabr.- S.14.
Xudiyev, N. Cavad Heyət 
möcüzəsi /N.Xudiyev.- Bakı 
Azərnəşr, 2005.- 167 s.
Məmmədli, P. Özünü millətə 
həsr edən vətən sevdalısı-
Doktor Cavad Heyət 
/P.Məmmədli //525-ci qəzet.- 
2011.- 24 may.- S.4.
Tofiq, H. BSU-da Dr.Cavad 
Heyətlə görüş /H.Tofiq        
//Azad Azərbaycan.- 2012.- 
17 oktyabr.- S.7.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
az.wikipedia.org

---