224
Milli Qəhrəmanlar
55
illiyi
Nadir Əliyev
1962-1993
İYUL
Nadir Alış oğlu Əliyev 1962-ci il iyul
ayının 30-da Ağdam rayonunun Əliağalı
kəndində anadan olmuşdur. 1977-ci ildə
Əliağalı kənd orta məktəbinin səkkizinci
sinfini bitirmiş, ailəsi ilə birlikdə Bakıya
köçmüşdür. Elə həmin il Bakı Politexnik
Texnikumuna daxil olmuşdur. 1981-ci ildə
texnikumu fərqlənmə diplomu ilə bitirmiş,
az sonra hərbi xidmətə çağırılmışdır.
1983-cü ildə əsgəri xidmətini Qazaxıs-
tanın Leninsk şəhərində başa vurub, Bakı
Tunel Tikinti İdarəsində əmək fəaliyyətinə
başlamışdır. Bir il tikintidə çalışdıqdan
sonra 1984-cü ildə sənədlərini Bakı Dövlət
Universitetinə vermiş və hüquq fakültəsinə
daxil olmuşdur. 1986-cı ildə bir neçə tələbə
ilə birlikdə Moskva DTK-nın Dzerjinsk
adına Ali Hərbi Məktəbinə göndərilmiş,
1991-ci ildə təhsilini əla qiymətlərlə başa
vurub Bakıya dönmüşdür. Yüksək bili-
yini, təcrübəsini nəzərə alaraq, onu Milli
Təhlükəsizlik Nazirliyinə işə qəbul edirlər.
O, burada işləyə-işləyə BDU-da yarımçıq
qalmış təhsilini də başa çatdırmışdır.
1993-cü ilin yanvar ayından MTN
Ağdam Rayon Şöbəsinə baş əməliyyat
müvəkkili vəzifəsinə təyin olunmuşdur. Öz
xahişi ilə onu döyüş bölgəsinə göndərirlər.
Nadir Əliyev baş əməliyyat müvəkkili kimi
Ağdam, Şuşa, Ağdərə, Ağcabədi rayonların-
da əhalinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi
üçün əlindən gələni əsirgəmirdi. Ağdərə
uğrunda gedən döyüşlərin qızğın dövründə
N.Əliyev könüllü olaraq cəbhə bölgəsinə
ezam olunması barədə raportla müraciət
etmiş, MTN-nin xüsusi təyinatlı hərbi
dəstəsinin tərkibində Ağdərə rayonunun
Sırxavənd kəndində gedən döyüşlərdə şəxsi
rəşadət göstərmiş, Ağdam rayonunun Qiyas-
lı kəndi uğrunda gedən döyüşlərdə düşmənə
əsir düşməmək üçün sonadək müqavimət
göstərmiş və qəhrəmancasına həlak ol-
muşdur. O, ana yurdu Ağdamın qoynunda
əbədiyyətə qovuşdu.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 9
oktyabr 1994-cü il tarixli 218 saylı Fərmanı
ilə Əliyev Nadir Alış oğlu ölümündən sonra
“Azərbaycanın Milli Qəhramanı” fəxri adı-
na layıq görülmüşdür.
Bakı şəhərində Şəhidlər Xiyabanında
dəfn edilmişdir.
Suraxanı rayonundakı 282 saylı orta
məktəb qəhrəmanın adını daşıyır. Yaşadığı
binanın önünə xatirə lövhəsi vurulub.
Ə d ə b i y y a t
Azərbaycan Respublikasının hərbi qulluqçularına Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adı verilməsi haqqında:[Əliyev Nadir Alış oğlu – baş
leytenant – Azərbaycan Respublikası suverenliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunmasında,Vətənimizin torpaqlarının erməni işğalçıların-
dan müdafiə edilməsində gedən döyüşlərdə qəhrəmanlıqla vuruşaraq göstərdiyi şəxsi igidlik və şücaətə,öz müqəddəs əsgəri və xidməti
borcunun şərəflə yerinə yetirilməsində misilsiz xidmətlərinə görə]: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı, 9 oktyabr 1994-cü il
//Azərbaycan Ordusu.- 1994.- 11 oktyabr.- S.1.- (Ölümündən sonra).
Əliyev Nadir Alış oğlu //Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları: biblioqrafiya /Azərbaycan Milli Kitabxanası; tərt. A.Həmidova.- Bakı, 2008.-
S.61-62.
Əsgərov, V. Əliyev Nadir Alış oğlu //Əsgərov V. Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları.- Bakı, 2010.- S.86-87.
Seyidzadə, M. Əliyev Nadir Alış oğlu //Seyidzadə M. Milli Qəhrəmanlar zirvəsi.- Bakı, 2010.- S.64.
30
Milli Qəhrəman
225
Siyasət.Hərbi iş
90
illiyi
Valeh Bərşadlı
1927-1999
İYUL
Valeh Əyyub oğlu Bərşadlı 1927-ci
il iyul ayının 6-da Qubadlı rayonunun
Eyvazlı kəndində dünyaya gəlmişdir.
On yaşı olanda atası “xalq düşməni”
damğası ilə doğma yer-yurdlarından
sürgün olunmuşdur. 14 yaşında könül-
lü hərbi xidmətə getmək istəmiş, an-
caq yaşı çatmadığı üçün geri qaytarıl-
mışdır. Bakı Dəmir Yol Texnikumuna
daxil olaraq tələbəlik dövrünə qədəm
qoymuşdur. 18 yaşında hərbi xidmətə
çağırılmış, oradan da birbaşa, 1944-cü
ildə Bakı Zenit Artilleriyası Məktəbinə
daxil olmuşdur. Məktəb Ukrayna Res-
publikasına köçürüldüyündən, təhsilini
orada davam etdirmiş və 1948-ci ildə
Qırmızı Bayraqlı Kiyev Özüyeriyən
Artilleriyası Məktəbini bitirmişdir. İlk
xidmət yeri Belarusda olub. Sonralar
Moldovada, daha sonralar Cəmşid Nax-
çıvanski adına hərbi məktəbə təyinat al-
mışdır. Azərbaycana gəlməmişdən öncə
Almaniyada sovet hərbi kontingentində
komandanın birinci müavini olmuş,
1956-cı ildə Zirehli Tank Qoşunları Aka-
demiyasının komandirlik fakültəsini
bitirmişdir.Ulu öndər Heydər Əliyev
hakimiyyətə gələndən sonra, onun
təkidi ilə Bakıya gəlmişdir.
1969-cu ildə Sovet ordusunda xidmət
edən ilk azərbaycanlı zabit kimi SSRİ
Silahlı Qüvvələri Baş Qərərgahının
Hərbi Akademiyasını bitirmişdir.
Valeh Bərşadlı 50 yaşında Sovet
ordusunda general-leytenant rütbəsi
almış ilk azərbaycanlıdır. 43 il SSRİ
Silahlı Qüvvələrində xidmət etmiş,
tağım komandirliyindən ən nəhəng
ordulardan – Almaniya Demokratik
Respublikasında yerləşən Sovet qoşun
birləşmələrindən birinin müavinliyinə
qədər yüksəlmişdir.
Müstəqil Azərbaycanın 1991-ci ildə
ilk Müdafiə naziri olmuşdur. 1992-ci
ildə tutduğu vəzifədən istefa vermişdir.
Elə həmin ildə də xüsusi səlahiyyətlə
Silahlı Qüvvələrin Baş Qərargah rəisi
təyin olunmuş və Azərbaycan tarixində
ilk müvəffəqiyyətli Goranboy və Ağdərə
əməliyyatlarını həyata keçirmişdir.
Ömrünün sonuna kimi Cəmşid
Naxçıvanski adına hərbi liseyin rəisi
vəzifəsimdə çalışmışdır.
Valeh Əyyub oğlu Bərşadlı göstərdiyi
xidmətlərinə görə 12 orden və medalla
təltif olunmuşdur.
Azərbaycanın Tank Qoşunla-
rı general-mayoru Valeh Əyyub oğlu
Bərşadlı 1999-cu il may ayının 15-də
vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Mən hamıya demək istəyirəm – sizin generallarınız azərbaycanlıdır... : [Naxçıvanski adına Hərbi məktəbin rəisi, general-leytenant Valeh
Bərşadlı ilə müsahibə] /Valeh Bərşadlı //Aydınlıq. - 1993 .- 23 aprel.- S. 7.
Müdafiə Nazirliyindən uzaqlaşdırılmağım ermənilərin çox xoşuna gəldi /Valeh Bərşadlı //Azərbaycan.- 1993.- 9 oktyabr.- S.4.
Qurbani, A. Ömrün davamı: sənədli povest /A.Qurbani.- Bakı: Əbilov, Zeynalov və oğulları, 2000.- 124 s.
6
Hərbi xadim