232
Milli Mətbuat və Jurnalistika Günü
1875
Ə d ə b i y y a t
Əhmədov, R. “Əkinçi”
qəzeti və milli maarifçilik:
fəls. e. n. a. dər. al. üçün
təq. ed. dis-nın avtorefera-
tı: 09.00.03 /R.Əhmədov;
AzEA, Fəlsəfə və Hüquq
İn-tu.- Bakı, 1995.- 22 s.
“Əkinçi” qəzeti: 1875-
1877: tam mətni /tərt. ed.
T.Həsənzadə; müqəd. müəl.
və red. Ə.Mirəhmədov.-
Bakı: Azərnəşr, 1979.- 463,
[1] s.
Məmmədov, V. “Əkinçi”
qəzeti və mətbuat məsələləri:
Azərbaycan milli mətbuatı
- 140 /V.Məmmədov //İki
sahil.- 2015.- 16 iyul.- S.15.
Mətbuatımızın banisi anıldı
“Əkinçi” qəzeti ilə əsası
qoyulan mətbuatımız qısa
zaman kəsiyində xalqın
özünüdərk prosesində
misilsiz rol oynadı: Mətbuat
Şurasında Həsən bəy
Zərdabinin anım tədbiri
keçirilib //Mövqe.- 2013.- 29
noyabr.- S.4.
İ n t e r n e t d ə
https://az.wikipedia.org/wiki
Əkinçi -(qəzet)
22 iyul - Azərbaycanda Milli
Mətbuat və Jurnalistika Günü kimi
qeyd edilir. 1875-ci il iyulun 22-də
Bakıda, Azərbaycan dilində “Əkinçi”
qəzetinin çap olunması ilə Azərbaycan
milli mətbuatının əsası qoyulmuşdur.
“Əkinçi” qəzetinin nəşri bütün Qaf-
qazda əks-səda doğurmuşdu. 1875-
1877-ci illər ərzində fəaliyyət göstərmiş
qəzetin 56 nömrəsi çap edilmiş, ayda
iki dəfə 300-400 tirajla nəşr olunmuş-
dur.
“Əkinçi” qəzetində dövrün
görkəmli alim və ziyalılarının - Nəcəf
bəy Vəzirovun, Moskvadan Əsğər ağa
Goraninin, Şamaxıdan Məhəmmədtağı
Əlizadə Şirvaninin, Mirzə Fətəli Axun-
dovun “ Vəkili-naməlumi millət” imza-
sı ilə məqalələri , Seyid Əzim Şirvani-
nin şeirləri və Dərbənddən Heydərinin
göndərdikləri məktublar dərc olun-
muşdur.
“Əkinçi” qəzeti xalqımızın mil-
li oyanışında, milli birliyinin
möhkəmlənməsində böyük rol oyna-
mışdır. XIX əsrin sonlarında “Ziya”,
(1879), “Kəşkül” (1880), “Kaspi”
(1880-1890-cı illər) qəzetləri nəşrə
başlamışdı. XX əsrin əvvəllərində
C.Məmmədquluzadə, M.Şahtaxtinski,
S.Hüseyn, Ö.Faiq Nemanzadə,
Ü.Hacıbəyov və başqaları yeni de-
mokratik mətbuatın yaranması uğ-
runda mübarizə aparırdılar. Bu gərgin
mübarizə öz nəticəsini verdi. “Şərqi-
rus” (1903), “Həyat” (1905), “Açıq
söz” (1915), “Azərbaycan “ (1918) kimi
demokratik ruhlu, milli qayəli qəzetlər
meydana çıxdı. 1906-cı ildə “Molla
Nəsrəddin” jurnalının nəşrə başlanması
ilə Azərbaycan mətbuatında siyasi sati-
ranın əsası qoyuldu.
Sovet hakimiyyəti dövründə bütün
sovet respublikalarında olduğu kimi
Azərbaycanda da mətbuat sovet ideo-
logiyasının ruporuna çevrilmişdi. Azad
və demokratik mətbuatdan söhbət belə
gedə bilməzdi. Yalnız bolşevik rejimi-
nin, kommunist ideyalarının təbliği ilə
məşğul olan qəzet və jurnallar nəşr olu-
nurdu. Mətbuat üzərində ciddi senzura
hökm sürürdü. Kommunist Partiyası-
nın orqanı olan “Pravda” (bu qəzetin
dilimizə tərcüməsi “Həqiqət” olsa da,
səhifələri Qərb demokratiyasına qar-
şı iftiralarla, ictimai və iqtisadi-siyasi
həyatın müxtəlif sahələrinə aid yalan
informasiyalarla dolu idi) qəzetinin
ilk nömrəsinin çapdan çıxdığı gün - 5
may mətbuat günü kimi qeyd olunur-
du. Azərbaycan öz müstəqilliyini bərpa
etdikdən sonra bir çox milli-mənəvi
dəyərlərə qayıdış mətbuat sahəsində də
özünü göstərdi.
Bu gün ölkəmizdə yüzlərlə mətbu
orqan - qəzet və jurnal fəaliyyət göstərir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Sərəncamı ilə “Əkinçi” qəzetinin nəşrə
başladığı gün - 22 iyul Milli Mətbuat və
Jurnalistika Günü kimi qeyd olunmağa
başladı.
22
İYUL
Tarixdə bu gün
233
Ağdam rayonunun işğalı günü
1993
Ə d ə b i y y a t
Abbasoğlu, B. Ağdam
ağrıları: [məlumat kita-
bı] /B.Abbasoğlu; red.
V.Quliyev.- Bаkı: Şuşa,
2003.- 151 s.
Abbasoğlu, B. Seyidlidə
bitən qeyrət /B.Abbasoğlu;
red. S.Ağayev.- Bakı:
Azərbaycan, 1998.- 128 s.
Tofiqli, V. XX yüzilin Ağdamı
/Tofiqli Vüqar (Cəfərov).-
Bakı: MHS-Poliqraf, 2014.-
223 s.
Ağdam rayonu //Qarabağ:
yaddaş.- Bakı, 2010.- S.105-
122.
Alıoğlu, S. Ağdam: barıt
qoxulu torpaq /S.Alıoğlu
//Respublika.-2015.- 23
iyul.- S.6.
Allahverdiyev, R. Biz
Ağdama qayıdacağıq
/R.Allahverdiyev //Respubli-
ka.- 2015.- 23 iyul.- S.6.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az/down/meqale/
azerbaycan/2012/iyul/586.
htm
http://www.anl.az/down/
meqale/azerbaycan/2013/
iyul/319496.htm
Ərazisi: 1154
km²
Əhalisi: 175400
Bu gün Azərbaycanın Ağdam ra-
yonunun işğalından 24 il keçir.
1993-cü il 23 iyul tarixində bi-
rinci Qarabağ müharibəsinin ən
geniş miqyaslı əməliyyatlarından
biri baş tutmuş, 1993-cü ilin iyun-
iyul aylarında Gəncə və Bakıda baş
verən hadisələr ermənilərə Qarabağ
cəbhəsində hücum əməliyyatlarını
genişləndirmək imkanı vermişdir.
Ağdama edilən birinci hücum
nəticəsiz qalmış, ermənilər qüvvəni
Ağdərə istiqamətində cəmləşdirmiş,
iyun ayının 26-da Ağdərə düşmən
əlinə keçmişdir.
Bunun ardınca ermənilərin iki
ordu korpusu Ağdam istiqamətində
əməliyyata başlamışdır. 600 min-
lik erməni ordusuna qarşı əsasən
könüllülərdən ibarət və düşməndən
sayca az olan Azərbaycanın milli
ordusu durmuş, 42 gün davam edən
döyüş Ağdamın işğalı ilə sona çat-
mışdır.
Ərazisi 1154 kvadrat kilometr
olan Ağdamın 882 kvadrat kilomet-
ri, rayon mərkəzi ilə birgə 90 kəndi
işğal olunmuş, işğal nəticəsində 128
min insan məcburi köçkün həyatını
yaşayır. Bunların 17 mini yaşlı
nəslin nümayəndəsidir.
İşğal nəticəsində Ağdam rayo-
nunun 38 kolxozu, 12 sənayеsi, 74
məktəbi, 271 mədəniyyət evi, bütün
dünyada yeganə olan Çörək muze-
yi, 67 idarə və 99 klubu düşmən
əlinə kеçmişdir.
Ağdam uğrunda gedən döyüşlər
zamanı 6 mindən artıq insan
şəhid olmuş, minlərlə insan fiziki
şikəstlik qazanmış, əhali öz doğma
ev-eşiyindən qovularaq məcburi
köçkün kimi Azərbaycanın 59 ra-
yonunun 875 yaşayış məntəqəsində
məskunlaşmışdır.
Ərazisinin 70 faizdən çoxunu
itirən Ağdamın işğalı ilə Azərbaycan
iqtisadiyyatı 3 milyard manat vəsait
itirmişdir. 40 min ha-dan çox əkin
sahəsi olan və ölkənin ən iri aqrar
rayonlarından sayılan Ağdamda
indi 17 min ha sahədə əkin aparılır.
Ermənistan Silahlı Qüvvələri
tərəfindən Azərbaycanın Ağdam ra-
yonunun işğalı nəticəsində ölkəmizə
ümumilikdə 6 milyard 179 milyon
dollar məbləğində ziyan dəymişdir.
Hər bir azərbaycanlı, hər bir ağ-
damlı əmindir ki, onun müqəddəs
ziyarətgahı, dəyişməz qibləgahı
olan, bu gün azan səsinə həsrət qal-
mış məscidimiz, musiqi səslərinə
möhtac qalmış bərli-bərəkətli tor-
paqlarımız, ata-babalarımızın uyu-
duqları məzarıstanlıqlarımız tеzliklə
azad еdiləcək.
O gün uzaqda dеyil.
23
İYUL
Tarixdə bu gün