247
Milli Qəhrəmanlar
50
illiyi
Yunis Nəcəfov
1967-1992
AV
Q
U
S
T
Yunis İsa oğlu Nəcəfov 1967-ci il
avqust ayının 31-də Kəlbəcər rayo-
nunda anadan olmuşdur. 1975-ci ildə
Xanlar rayonunun Alabaşlı kəndində
məktəbə getmiş, 1985-ci ildə Go-
ranboy rayonunun Qaraqucaq kənd
orta məktəbini bitirmişdir. Bakı Ali
Hərbi Komandirlər Məktəbinə da-
xil olmuşdur. İkinci kursdan sonra
təhsilini Çelyabinsk Tank Məktəbində
davam etdirmişdir. 1989-cu ildə leyte-
nant rütbəsi almış və hərbi hissələrin
birində qulluğa başlamışdır. 1990-cı
ildə Bakıya gələrək Biləcəri dəmiryol
idarəsində çalışmışdır. 1991-ci ildə
könüllü olaraq cəbhəyə yollanmış, 701
saylı hərbi hissədə bölük komandiri
kimi xidmətə başlamışdır. Kərkicahan,
Malıbəyli kəndlərinin, Şuşa şəhərinin
müdafiəsində iştirak etmişdir. Kəlbəcər
kəndlərinin müdafiəsində iştirak edərək
bir neçə kəndin geri alınmasında igid-
lik göstərmişdir. Baş leytenant Yunis
Nəcəfovun son döyüşü 24 avqust 1992-
ci ildə olur. O, Vəng kəndinin azad
olunması uğrunda gedən döyüşlərdə
böyük rəşadət göstərərək şəhid olur.
Azərbaycan Respublikası Preziden-
tinin 7 dekabr 1992-ci il tarixli 350
saylı Fərmanı ilə baş leytenant Nəcəfov
Yunis İsa oğluna ölümündən sonra
“Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” fəxri
adı verilmişdir.
Goranboy rayonunun Qazqucaq
kəndində dəfn edilmiş, Goranboy ra-
yonunda və Biləcəri qəsəbəsində büstü
qoyulmuşdur.
Ə d ə b i y y a t
Azərbyacna Respublikasının Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularına “Azərbaycan Milli Qəhrəmanı”adı verilməsi haqqında:
[Nəcəfov Yunis İsa oğlu - böyük komandiri - Azərbaycan Respunlikasının suverenliyi və ərazi bütövlüyünün qorunmasında, dinc əhalinin
təhlükəsizliyinin təmin edilməsində göstərdiyi şəxsi igilik və şücaətə görə] Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı,7 dekabr
1992-ci il // Azərbaycan Respublikası Ali Soveinin məlumatı.- 1992.- №24.- S.50 (Ölümündən sonra).
Əsgərov, V. Nəcəfov Yunis İsa oğlu //Əsgərov V. Azərbaycanın milli qəhrəmanları.- Sumqayıt, 2010.- S.225.
Nəcəfov Yunis İsa oğlu //Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları: biblioqrafiya /Azərbaycan Milli Kitabxanası; tərt. A.Həmidova.- Bakı, 2008.-
S.162.
Seyidzadə, M. Nəcəfov Yunis İsa oğlu //Seyidzadə M. Milli qəhrəmanlar zirvəsi.- Bakı, 2010.- S.176.
İ n t e r n e t d ə
www.milliqahraman.az
www.muallim.edu.az
31
Milli Qəhrəman
248
Siyasət.Hüquq.Hərbi iş
Siyasi xadim
150
illiyi
Səttarxan
1867-1914
AV
Q
U
S
T
Səttarxan Hacıhəsən oğlu 1867-
ci il avqust ayının 15-də Cənubi
Azərbaycanın Qaradağ vilayətinin
Məmmədxanlı mahalında anadan ol-
muşdur.
1905-1911-ci illər İran inqilabının
məskəni Cənubi Azərbaycan, onun
lideri isə Azərbaycanın qəhrəman
oğlu Səttarxan sayılmışdır. 1905-ci
ildə ümumən İranda, o cümlədən də
Cənubi Azərbaycanda genişlənən in-
qilabi hərəkata qoşulmuş, 1906-cı
ildə Təbrizin Əmirəxız məhəlləsi
mücahidlərin başçısı və “Həqiqət”
əncuməsinin üzvü olmuşdur. Səttarxan
fədai dəstələrinin sayını artırmağa ça-
ğırmış və onlara daim hərbi təlimlər
keçmişdir.
1908-ci il iyunun 23-də şah qo-
şunları İran məclisinə hücum edir,
inqilabçılara divan tutulur. Onlar İran
vilayətində inqilabı boğduqdan sonra
Azərbaycana üz tuturlar. İyulun 18-
də Təbrizin Əmiraxız məhəlləsində
küçə vuruşmaları zamanı Səttarxanın
rəhbərliyi altında fədai dəstələri əks-
inqilabi qüvvələrə ağır zərbələr en-
dirir, onları geri çəkilməyə məcbur
edirlər.
1908-ci ilin sonu 1909-cu ilin
əvvəllərinə qədər gedən döyüşlərdə
Səttarxan dəstələri tədricən bütün
Cənubi Azərbaycanı şah qoşunlarından
və mürtəce qüvvələrdən təmizləyirlər.
On bir ay davam edən vuruşmada xalq
müdafiəsini təşkil edən Səttarxan in-
qilabi hərəkatın rəhbərlərindən birinə
çevrilir.Təbriz üsyanı zamanı inqilabi
hökumət - hərbi şura yaradılır. Şuraya
Səttarxan, Bağırxan, Əli Müsyo kimi
görkəmli şəxslər daxil olurlar.
1909-cu ilin aprelində Rusiyanın
köməkliyi ilə şah qoşunları Təbrizə
girir və mülkədar burjua hökuməti
yaradılır. 1910-cu ilin aprelində yeni
liberal mülkədar burjua hökumətinin
dəvəti ilə başda Səttarxan olmaqla 100
nəfər fədai dəstəsi Tehrana dəvət olu-
nur. Tehran əhalisi Səttarxanı böyük
təntənə ilə qarşılayır. Lakin 1910-cu
il avqustun 7-də yeni hökumətin qo-
şunları tərəfindən mühasirəyə alınan
və qəfil hücuma məruz qalan fədai
dəstələri tərksilah edilir. Atışma za-
manı Səttarxan ağır yaralanır və
uzunsürən xəstəlikdən sonra 1914-cü
il noyabrın 9-da vəfat edir.
Xalq və
vətən qarşısında
xidmətlərinə görə Cənubi Azərbaycan
əyalət əncüməni Səttarxanı “Sərdari
milli” (Millətin sərkərdəsi) adlan-
dırmış, döyüşdə fərqlənənləri təltif
etmək üçün “Səttarxan” medalı təsis
etmişdir.
Səttarxana dastan, roman, çoxlu
şeir, nəğmə, hekayə, oçerk və s. həsr
edilmişdir. Adını əbədiləşdirmək üçün
Təbrizdə Səttarxanın heykəli qoyul-
muş, kuçələrdən birinə onun adı veril-
mişdir.
Ə d ə b i y y a t
Mişov, D. Səttarxan:
Azərbaycanın milli
sərdarı /D.Mişov.- Teh-
ran, 2013.- 152 s.
Makulu, A. Səttarxan:
roman /Makulu Abbas
(Pənahı).- Bakı, 1983.-
Kitab I.- 325 s; Kitab
II.- 334 s.
Görkəmli inqilab-
çı Səttarxan /red.
B.Hüseynov.-Bakı:
Azərnəşr, 1972.-45 s.
Nurəddin, İ. Səttarxan
/İ.Nurəddin //Hürriyyət.-
2012.- 7-9 sentyabr.-
S.10.
15