28
Tarix
Əlisöhbət Sumbаtzаdə
1907-1992
Y
ANV
AR
Əlisöhbət Sumbat oğlu Sumbatzadə
1907-ci il yanvar ayının 21-də (bəzi
mənbələrdə 8-də) Bakının Əmircan
kəndində anadan olmuşdur.
1921-1926-cı illərdə Bakı oğlanlar
seminariyasında (indiki Azərbaycan
Dövlət Pedaqoji Kolleci), 1926-1930-
cu illərdə Azərbaycan Dövlət Uni-
versitetin (indiki BDU) Şərqşünaslıq
fakültəsinin tarix-etnologiya şöbəsində
təhsil almışdır.
1930-cu ildə namizədlik, 1948-ci
ildə doktorluq dissertasiyalarını müdafiə
etmiş, 1954-cü ildə professor elmi
rütbəsini almış, həmin ildə Azərbaycan
SSR EA-nin müxbir üzvü, 1958-ci ildə
isə həqiqi üzvü seçilmişdir. 1957-1959-
cu illərdə Azərbaycan SSR EA-nın vit-
se prezidenti olmuşdur.
1958-ci ildə Azərbaycan SSR EA
Şərqşünaslıq İnstitutu təşkil olunduq-
da Əlisöhbət Sumbatzadə həmin elm
mərkəzində öyrənilən “Yaxın və Orta
Şərq ölkələrində milli azadlıq və fəhlə
hərəkatı” probleminin rəhbəri, 1959-
1963-cü illərdə EA-nın İqtisadiyyat
İnstitutunda şöbə müdiri, 1963-1969-cu
illərdə EA-nın Yaxın və Orta Şərq Xalq-
ları İnstitutunun direktoru, 1970-1972-
ci illərdə EA-nın Tarix İnstitutunun
direktoru, 1970-1981-ci illərdə EA-nın
İctimai Elmlər bölməsinin akademik-
katibi, 1982-1992-ci illərdə İctimai
elmlər üzrə Elmi Məlumat Mərkəzində
şöbə müdiri vəzifələrində işləmişdir.
1964-cü ildə “XIX əsrdə Azərbaycan
sənayesi” əsəri ilə tarixşünaslığımızda
yeni bir elmi istiqamətin - iqtisadi tari-
xin, 1990-cı ildə “Azərbaycanlılar - et-
nogenez və xalqın formalaşması” adlı
monoqrafiyası ilə elmdə mənşəyimiz
haqqında yeni konsepsiyanın əsasını
qoymuşdur. “Müasir dövrdə Sovet
Azərbaycanının iqtisadiyyatının in-
kişafı” (B., 1980), “Sovet tarix elmi
1975-1979-cu illərdə” (M., 1980),
“Azərbaycan xalqının etnogenezi”
(B., 1988) və s. kollektiv əsərlərin
müəlliflərindən və redaktorlarından ol-
muşdur.
Ölkə və beynəlxalq miqyaslı sim-
pozium, konfrans və konqreslərdə
məruzələrlə çıxış etmişdir. 1957-1982-ci
illərdə onun elmi rəhbərliyi altında apa-
rılan tədqiqatlar xalqımızın milli tarixi,
arxeologiyası, etnoqrafiyası, memarlı-
ğı, incəsənəti, dili, ədəbiyyatı, iqtisa-
diyyatı, fəlsəfi fikri və şərqşünaslığının
ən ümdə problemlərinin araşdırılma-
sına yönəldilmişdir. Azərbaycan tari-
xi və iqtisadiyyatında bu gün əzmlə
çalışan yüzlərlə yüksəkixtisaslı alim-
tədqiqatçılar məhz Ə.Sumbatzadənin
adı ilə bağlı məktəbin yetirmələridir.
Əlisöhbət Sumbatzadə Azərbaycan
SSR Ali Sovetinin (V çağırış) deputatı
və Rəyasət Heyətinin üzvü (1959-1963)
seçilmiş, 12 cildlik “SSRİ tarixi”nin baş
redaksiya heyətinin, ASE elmi redak-
siya şurasının üzvü olmuşdur. 1958-ci
ildə Azərbaycan SSR-in “Əməkdar elm
xadimi” fəxri adına layiq görülmüşdür.
1967-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Sove-
tinin Fəxri Fərmanı, 1977-ci ildə “Qır-
mızı Əmək Bayrağı” ordeni, 1987-ci
ildə “Xalqlar Dostluğu” ordeni və me-
dallarla təltif edilmişdir.
Əlisöhbət Sumbat oğlu Sumbatzadə
1992-ci il yanvar ayının 28-də vəfat et-
mişdir.
Ə d ə b i y y a t
Səmədzadə, Z. Əlisöhbət
Sumbat oğlu Sumbatzadə
//Səmədzadə Z. İqtisadi
tərəqqiyə həsr edilən
ömürlər: Azərbaycanın
iqtisadçı alimləri: MEA-
nın həqiqi və müxbir
üzvləri, professorlar,
iqtisad elmləri doktorla-
rı /elmi red.: S.Səfərov,
T.Hüseynov.- Bakı, 2002.-
S.28-37.
Əlisöhbət Sumbat
oğlu Sumbatzadə
//A.A.Bakıxanov adına
Tarix İnstitutu /elmi
red. Y. Mahmudov;
tərt. G.N.Məmmədova;
red. C. Ə.Bəhramov,
E.Ə.Məhərrəmov;
AMEA.-Bakı, 2005.- S.10.
Азербайджанцы-
этногенез и
формирование народа
/А.С.Сумбатзаде; АН
АзССР, Ин-т Истории,
Востоковедения
и Центр Научной
Информации.- Баку:
Элм, 1990.- 304 с.
İ n t e r n e t d ə
www.istoriya.az/img/.../
A.S.Sumbatzade.doc
http://qafqazmedia.
az/medeniyyet/1767-
azrbaycann-tannm-
xsiyytlri.html
21
110
illiyi
Akademik
29
Fəlsəfə.İqtisadiyyat
80
illiyi
Məhərrəm Babayev
1937
Y
ANV
AR
Məhərrəm Pirverdi oğlu Babayev
1937-ci il yanvar ayının 13-də Bərdə
şəhərində anadan olmuşdur. 1961-ci ildə
Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı (indiki
AKTA) İnstitutunu bitirmiş, Azərbaycan
SSR Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İns-
titutunda fəaliyyətə başlamışdır. 1963-
1966-cı illərdə institutun əyani aspi-
rantı kimi təhsilini davam etdirmiş,
1966-1971-ci illərdə institutda elmi işçi,
1971-1975-ci illərdə baş elmi işçi, 1975-
1981-ci illərdə laboratoriya rəhbəri,
həmçinin Meyvə-Tərəvəz Təsərrüfatı
Nazirliyi Elmi Tədqiqat Tərəvəzçilik
İnstitutunda direktor (1981-1985), Aqrar
Sənaye Komitəsinin sədr müavini (1986-
1989) vəzifələrində çalışmışdır.
1995-ci ildən Azərbaycan Milli
Elmlər Akademiyasının Torpaqşünaslıq
və Aqrokimya İnstitutunda Torpaqla-
rın genezisi, coğrafiyası və xəritəçiliyi
laboratoriyasının rəhbəri olmuş, 2001-
2014-cü ilədək isə institutun direktoru
vəzifələrində çalışmışdır.
Alimin tədqiqatı respublika torpaq-
larının genezisi, müasir nomenklaturası
və təsnifatı, suvarılan torpaqlara antro-
pogen təsirin nəzəri əsasları və torpaqla-
rın deqradasiyasının öyrənilməsinə həsr
olunmuşdur.
Məhərrəm Babayev 1966-cı ildə
elmlər namizədi, 1981-ci ildə elmlər
doktoru elmi dərəcəsini, 2000-ci ildə
professor elmi rütbəsini almışdır. 2001-
ci ildə AMEA-nın müxbir üzvü, 2014-
cü ildə həqiqi üzvü seçilmişdir. Görkəmli
yerşünas-alim 10 kitab, 300 məqalə, 28
xəritə və 11 patentin müəllifidir.
Onun rəhbərliyi altında yüksək ixti-
saslı 16 elmlər, 4 fəlsəfə doktoru hazır-
lanmışdır.
M.Babayev Ümumittifaq Torpaqşü-
naslar Cəmiyyətinin üzvü, AR Ali Attes-
tasiya Komissiyasının Biologiya və kənd
təsərrüfatı elm sahələri üzrə Müdafiə şu-
rasının sədri olmuşdur. AMEA Biologiya
Bölməsinin büro üzvü, Azərbaycan Res-
publikası Elmlər Akademiyası Torpaq-
şünaslıq və Aqrokimya İnstitutundakı
Doktorluq Dissertasiyası Müdafiəsi üzrə
D-004.16.01 İxtisaslaşdırılmış Şuranın
sədridir.
Azərbaycan elminə verdiyi töhfələrə
görə 1986-cı ildə “Şərəf nişanı” orde-
ni ilə, medal və fəxri fərmanlarla təltif
olunmuşdur.
13
Akademik
Ə d ə b i y y a t
Azərbaycan torpaqlarının müasir təsnifatı = Современная классификация почв Азербайджана = Contemporary soil classification of
Azerbaijan /M.P.Babayev, Ç.M.Cəfərova, V.H.Həsənov; elmi red. A.İ.İsmayılov; AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu.- Bakı:
Elm, 2006.- 360 s.
Azərbaycan torpaqlarının morfogenetik diaqnostikası, nomenklaturası və təsnifatı /M.P.Babayev [et al.]; elmi red. A.P.Gərayzadə; AMEA
Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu.- Bakı: Elm, 2011.- 452 s.
Məhərrəm Pirverdi oğlu Babayev: biblioqrafiya = Магеррам Пирверди оглы Бабаев: библиография = Magerram Pirverdi oglu Baba-
yev: bibliography /AMEA, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu, AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana; tərt. R.İ.Mirzəzadə; ing. dilinə tərc.
R.C.Məhərrəmova; red.: V.H.Həsənov, Ç.M.Cəfərova.- Bakı: Elm, 2008. - 164 s.
Müxtəlif torpaq-ekoloji şəraitdə tərəvəz bitkilərindən yüksək məhsul almağın idarə olunması /M.P.Babayev, N.H.Orucova,
S.M.İsgəndərov; elmi red. A.B.Gərayzadə; rəyçi M.Nəbiyev; AMEA, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İn-tu.- Bakı: Elm, 2007.- 240 s.
elibrary.az/.../cgiirbis_64.exe?...Babayev,%20...
http://www.nkpi.az/?page=addread&id=604