358
1
Milli Qəhrəmanlar
60
illiyi
Əliyar Əliyev
1957-1992
DEKABR
Əliyar Yusif oğlu Əliyev 1957-ci ildə
dekabr ayının 14-də Qubadlı rayonunun
Qazyan kəndində anadan olmuşdur. 1975-
1979-cu illərdə Azərbaycan Bədən Tərbiyəsi
İnstitutunda təhsil almışdır. Bir müddət Qu-
badlının Dondarlı kəndin orta məktəbində
müəllim işləmiş, 1980-ci ildə hərbi xidmətə
getmişdir. 1982-ci ildə ordudan tərxis olduq-
dan sonra Saransk Dövlət Universitetində
müəllim işləmişdir. 1983-cü ildə atasının
vəfatı ilə əlaqədar olaraq öz doğma yurduna
qayıtmış və rayon orta məktəbində müəllim
işləmişdir. “Məhsul” kənd Könüllü İdman
Cəmiyyətində məşqçi, 1985-ci ildə Könüllü
Bədən Tərbiyəsi və İdman Cəmiyyətinin ra-
yon Şurasının sədri seçilmişdir. Klassik güləş
üzrə respublika, ümumittifaq və beynəlxalq
yarışlarda dəfələrlə qalib gəlmiş, bir çox ya-
rışların hakimi, baş hakimi olmuşdur. Səkkiz
yetirməsi respublika və SSRİ çempionu, 1
nəfər isə olimpiya yığma komandasına üzv
seçilmişdir.
Qarabağ müharibəsinə ilk könüllü yazı-
lanlardan olmuşdur. 1990-cı ilin aprel ayında
Başarat kəndinə hücum gözləndiyini bilən
tabor komandiri düşmənin ya gecə yarıdan
keçmiş, ya da səhər açılmamış başlayacağını
əvvəlcədən müəyyən edə bilmişdi. Dan yeri
sökülməmiş Topağac yüksəkliyi toplardan
şiddətli atəşə tutulmuş, lakin Ə.Əliyevin
başçılıq etdiyi dəstə düşmənə əks-zərbə
endirərək xeyli canlı qüvvəsinin və hərbi
texnikasının itirməsinə səbəb olmuşdur.
Nəticədə düşmən geri çəkilmişdir. 1992-ci
il sentyabrın 30-da Ə.Əliyevin komandan-
lıq etdiyi tabor Laçın rayonunu azad etmək
üçün güclü hücum əməliyyatına başlamış və
qısa müddətdə 30-dan artıq mövqeyi dağıt-
mağı bacarmışdı. Xocalı soyqırımından son-
ra Əliyarın batalyonu Gorusa etdiyi hücüm
nəticəsində 336-ı erməni ölüsünün olduğunu
Moskvanın “Xəbərlər” proqramı rəsmi açıq-
lama vermiş, Ermənistan 3 günlük matəm
elan etmişdi. Bundan sonra düşmənin ümum-
milli hərəkatının lideri Paruyr Ayrikyan
şəhər meri vəzifəsindən qovulmuşdu. Çünki
o, Gorusa Qarabağa dəhliz açmaq niyyəti ilə
gəlmişdi. Teatr meydanında keçirilən matəm
mitinqində Əliyarın, topçular Qocanın, Qey-
sin, Nurunun başına pul təyin etmişdilər. Go-
rusun Şurnuxa kəndində keçirilən əməliyyat
zamanı Ermənistanın silah anbarı partladıl-
mış, 26 nəfər muzdlu və erməni əsir alın-
mışdı. 1992-ci ildə aprelin 16-da 50 nəfərlik
diversiya qrupu “qara bəbir” ləqəbli Suriya
ermənisi Karlenin başçılığı ilə Əliquluşağı
istiqamətində hücumu əvvəlcədən müəyyən
edilmiş və Əliyarın batalyonu 11 nəfər
həmin zirehli muzdurları və “Niva”lı Karle-
ni öldürərək 20 nəfərdən çox Xocalı əsirləri
ilə dəyişməyə nail olmuşdu. 1992-ci il iyu-
nun 24-də 16 radələrində ermənilərin rayon
mərkəzini bombardman etməsi haqda infor-
masiya əldə etmişdirlər. “Aparıcı” vertalyo-
tu birini sərrast atəşlərlə Bərgüşad çayının
sahilinə salınmış (düşdükdən sonra isə yan-
mışdı), ikincisini Teymur Miskanlı kəndinin
içində yerə dəyib tüstülənməyə başlayanda
tez söndürmüşlər. Üçüncüsü isə yerə enməyə
məcbur edilsə də fürsət tapıb qaçmış, lakin
sərhəddi keçməyə az qalmış alovlanıb yerə
çırpılmışdı. Bu Qarabağ savaşında Əliyarın
rəhbərliyi ilə həyata keçirilmiş uğurlu
əməliyyatlardan bir neçəsidir.
1992-ci il 30 sentyabrdan sonra onun
dəstəsi Laçın istiqamətində hücuma baş-
lamış, 20-dən artıq kəndi geri qaytara
bilmişdirlər. Oktyabrın 3-ü onun taboru “Şu-
rumbaşı yüksəkliyi”ni də geridə buraxaraq
“Tikanlı zəmi” uğrunda savaşırdı. Təəssüf
ki, həmin tarixdə düşmən gülləsi ondan yan
keçməmiş, Vətən daha bir qəhrəmanını şəhid
vermişdir.
Qubadlı rayonunun Qazyan kəndində
dəfn edilmişdir.
Azərbaycan Respublikasının Preziden-
tinin 1992-ci il 10 noyabr tarixli 301 saylı
Fərmanı ilə Əliyar Əliyev ölümündən sonra
“Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” fəxri adına
layiq görülmüşdür.
Ə d ə b i y y a t
Əliyar Yusif oğlu
Əliyevə “Azərbaycanın
Milli Qəhrəmanı” adı
verilməsi haqqında:
[Batalyon komandiri,
mayor – Azərbaycan
Respublikasının
suverenliyinin və ərazi
bütövlüyünün qorun-
masında, dinc əhalinin
təhlükəsizliyinin təmin
edilməsində göstərdiyi
şəxsi igidlik və şücaətə
görə]: Azərbaycan
Respublikası Prezidenti-
nin Fərmanı, 10 noyabr
1992-ci il //Azərbaycan
Respublikası Ali
Sovetinin Məlumatı.-
1992.- № 21.- S. 30.-
(Ölümündən sonra).
Nəriman oğlu, H. Dağ-
lar oğlu: Azərbaycanın
Milli Qəhrəmanı, batal-
yon komandiri Əliyar
Əliyev /H.Nərimanoğlu;
Red. M.Əmirova.- Bakı:
İşıq, 1994.- 56 s.
Əsgərov, V. Əliyev
Əliyar Yusif oğlu
//Əsgərov V.
Azərbaycanın Milli
Qəhrəmanları.- Bakı,
2010.- S.80-81.
Şəhid idmançılar
/D.Q.Quliyev; red.
Q. Aslan.- Bakı: İşıq,
1995.-H.1.-88 s.
14
Milli Qəhrəman