Teqvim-2017. pdf
Yüklə 5,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ə d ə b i y y a t
- İ n t e r n e t d ə https://az.wikipedia.org/ wiki/Eldar_Mansurov Bəstəkar 28
- İ n t e r n e t d ə https://az.wikipedia.org/ wiki/Məhərrəm_Haşımov Rejissor 2
47 Musiqi.Opera.Balet 65 illiyi Eldar Mansurov 1952 FEVRAL Eldar Bəhram oğlu Mansurov 1952-ci il fevral ayının 28-də Bakıda, İçərişəhərdə məşhur tarzən Bəhram Mansurovun ailəsində anadan olmuşdur. 1968-1972-ci illərdə Asəf Zeynallı adına orta ixtisas musiqi məktəbinin for- tepiano sinfində, 1974-1979-cu illərdə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq fakültəsində professor Cövdət Hacıye- vin sinfində təhsil almışdır. Kiçik fortepiano prelüdiyaları ilə yaradıcılığa başlayan Eldar Mansurov çoxjanrlı əsərlər: fortepiano pyesləri, xor üçün müxtəlif janrlı musiqilər, ins- trumental əsərlər, simfoniyalar, marş, kantatalar yazmağa başlamışdır. Bu janr müxtəlifliyi bəstəkarın inkişafına böyük zəmin yaratmışdır. Muğam mövzusu bəstəkarın yaradı- cılığında önəmli yer tutur. Atasının əziz xatirəsinə həsr etdiyi “Bəhramnamə” sim- foniya yaradıcılığında növbəti mərhələ oldu. Bir zamanlar Bəhram Mansurovun ifa etdiyi muğamlardan istifadə edərək, bəstəkar yeni janr-“sinforokmuğam” yaratdı. Bu yenilik tək ölkəmizdə deyil, həm də dünyanın bir çox ölkələrində musiqisevərləri heyran etdi. Eldar Mansurov klassik janra da müraciət etmiş və bir çox əsərlər yarat- mışdır. Belə ki, bəstəkar “Kleopatra”, “Olimp” rok-baletlərinin, “Yeddi gözəl” rok-operasının, 5 simfoniya, 2 simfonik poema, violin və orkestr üçün konsert, “Mahur-hindi” simfonik muğamının, kamera instrumental və xor əsərlərinin, həmçinin xeyli sayda filmlərə və te- atr tamaşalarına yazılmış musiqilərin müəllifidir. Bəstəkarın daha bir uğuru “Bayatılar” mahnısıdır. Onlarla ölkədə, onlarla ifaçı tərəfindən, müxtəlif dillərdə səslənən bu mahnı ona dünya şöhrəti gətirmişdir. Yaradıcılığının əsas hissəsini təşkil edən mahnılar : “Halımı sorma”, “İstəmirəm”, “Oyna gözəl”, “Yarı məndə, yarı səndə”, “Ay yalançı”, “Karvan”, “Xan qızı”, “Uzaqlıq”, “Bu sevgi”, “Gecələr keçir”, “Mən aydan gəlmişəm”, “Sən harda- san”, “Namə yaz göndər”, “Qara göz- lüm” və yüzlərcə bu kimi əsərlər xalqı- mız tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş və sevə-sevə dinlənilmişdir. 19
81-ci ildən SSRİ və Azərbaycanın Bəstəkarlar, 1999-cu ildən Azərbaycan Kinematoqra fçılar İttifaqlarının üzvü- dür. 2007-2012-ci illərdə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının İdarə Heyətinin katibi vəzifəsində işləyib. Azərbaycan mədəniyyətinin inkişa- fındakı xidmətlərinə görə 2005-ci ildə “Əməkdar incəsənət xadimi”, 2012-ci ildə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülmüşdür. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsüdür. Eldar Mansurov həm də elmi fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. Bir tədqiqatşı kimi muğamların tarixi ilə maraqlanmış, 1987-ci ildə Səmərqənd şəhərində keçirilən Beynəlxalq Muğam simpoziumunda “Muğam adlarının ya- ranma tarixi” adlı elmi məqaləsi ilə çıxış etmişdir. Sonralar bu yazıların bir çoxu müəllifin “Muğam düşüncələrim” adlı kitabında toplu şəklində çap olunmuş- dur.
48 Teatr. Kino 105 illiyi Məhərrəm Haşımov 1912-1969 FEVRAL Məhərrəm Kazım oğlu Haşımov 1912-ci il fevral ayının 2-də Bakıda ana- dan olmuşdur. 1936-cı ildə A.V.Lunaçarski adına Moskva Dövlət Teatr Sənəti İnstitutunu bitirmişdir. 1944-cü ilə qədər Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında re- jissor və baş rejissor işləmişdir. 1937- ci ilin repressiyaları dövründə yaradı- cılıqla məşğul olmaq min bir əzabla başa gəlirdi. O, bu teatrın səhnəsində Şillerin “Qaçaqlar”, Cəfər Cabbarlı- nın “Aydın” kimi tamaşalarına quruluş vermişdir. Əlbəttə, dövrün küləkləri onun da həyatından izsiz keçməmişdir. Müxtəlif təzyiqlərə, iradlara, hətta xəbərdarlıqlara tuş gəlsə də, öz həyat həqiqətinə, sənət prinsiplərinə sadiq çıx- mışdır. 1948-ci ildən 1951-ci ilə qədər Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrın- da baş rejissor və direktor vəzifələrində çalışmışdır. Məhərrəm Kazım oğlu Ha- şımovun Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrında rejissorluq fəaliyyətinin əsas məğzində müasir fəlsəfi-realist teatr yaratmaq məqsədi dururdu. Əsas işləri “Döngədə ev” (Tur qardaşları. 1949), “Xəzər üzərində şəfəqlər” (İmran Qası- mov. 1950), “Balıqçı oğlu” (Vilis Latsis. 1953), “Dəniz cəsurları sevir” (İmran Qasımov və Həsən Seyidbəyli. 1954), “Kino çəkilir...” (Edvard Radzinski. 1966), “Teleqramla hekayət” (V.Osipov. 1966), “Milyonçu qadın” (Bernard Şou. 1966), “İntervensiya” (Lev Slavin. 1967), “Ənənəvi toplanış” (Viktor Ro- zov. 1968) tamaşalarına verdiyi quruluş- lardır. 1951-1956-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında işləmişdir. 1956-cı ildən 1960-cı ilə kimi yenidən Rus Dram Teatrına göndərilərək kollektivin baş rejissorluğu ona tapşırıl- mışdır. Bu vəzifədə coşğun həvəslə, cid- di yaradıcılıq ehtirası ilə çalışmışdır. 1960-1965-ci illərdə “Azərbay- canfilm” kinostudiyasında direktor işləmişdir. Həmin illər Məhərrəm Ha- şımovun rəhbərliyi ilə istehsal olunan bədii filmlər: “Koroğlu”, “Səhər”, “Bi- zim küçə”, “Telefonçu qız”, “Əhməd haradadır?”, “Möcüzələr adası”, “Ro- meo mənim qonşumdur”, “Sehrli xalat”, “Ulduz”, “Su ərizəsi”, “Arşın mal alan” (ikinci dəfə) və s. bu gün də tamaşaçıla- rın sevə-sevə izlədikləri filmlərdir. 1966-cı ildə Rus Dram Teatrına yenidən qayıdaraq kollektivə baş rejissor kimi rəhbərlik etmişdir. O, fasilələrlə 20 ildən artıq işlədiyi bu mədəniyyət oca- ğında direktor, baş rejissor kimi fəaliyyət göstərərək, sənətkarlıq məharətinin hərtərəfli diqqət çəkməsi, inkişaf etməsi üçün bir zaman qazandı. İmran Qasımovun “Xəzər üzərində şəfəqlər” pyesinə verdiyi quruluşa görə Məhərrəm Haşımov və tamaşanın bir qrup yaradıcı heyəti 1951-ci ildə SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülmüşlər. 1969-cu ildə isə “Damokl
qılıncı” (Na- zim Hikmət), “Maskarad”, (Mixail Ler- montov) və “Kino çəkilir...” (Edvard Radzinski) tamaşalarına verdiyi monu- mental quruluşlara görə rejissor Mirzə Fətəli Axundzadə adına Respublika mü- kafatına təqdim olunub. Uzun illər Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunda pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuş, tələbələrə rejissor və aktyor sənətinin sirlərini öyrətmişdir. Məhərrəm Haşımov 1969-cu ildə, 57 yaşında vəfat etmişdir. Ə d ə b i y y a t Ömrün səhifələri = Страницы жизни = Pa- ges of Life /Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqı; rus dilinə tərc. S.Məmmədzadə; ing. dilinə tərc. L.Məmmədova; tərt.: Ç.Ələsgərli, K.Cəfərzadə, A.Qafarova; mətnin müəl. Ç.Ələsgərli; red. K.Cəfərzadə.- Bakı: Elm və Təhsil, 2013.-79 s. - Azərbaycan Respub- likasının Xalq artisti Məhərrəm Haşımovun 100 illiyinə həsr olunur. Xəlilzadə, F. Xalqa və sənətə xidmət missiya- sı: Məhərrəm Haşı- mov - 100 /F.Xəlilzadə //Azərbaycan.- 2012.- 3 fevral.- S.7. Rəhimli, İ. Məhərrəm Haşımov //Rəhimli İ. Azərbaycan teatr tarixi.- Bakı, 2005.- S.354. Zeynalov, P. Əbədi sənət üçün /P.Zeynalov //Mədəni həyat.- 2012.- № 2.- S.60-61. İ n t e r n e t d ə https://az.wikipedia.org/ wiki/Məhərrəm_Haşımov Rejissor 2 Yüklə 5,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|