Teqvim-2017. pdf
Yüklə 5,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ə d ə b i y y a t
- İ n t e r n e t d ə
86 Folklor 145 illiyi Aşıq Mirzə Bilal 1872-1937 MART Mirzə Bilal Mustafa oğlu Mikayı- lov 1872-ci il mart ayının 12-də Şir- van qəzasının Qəşəd kəndində anadan olmuşdur. Həmyerlisi Molla Xasının məktəbində oxumuş, sonra Şamaxıda böyük maarifçi Seyid Əzim Şirvaninin məktəbində təhsilini davam etdirmiş- dir. Burada o, ərəb-fars dillərini kamil öyrənmiş, klassik poeziyaya dərindən bələd olmuşdur. Şamaxı ədəbi mühiti – “Beytüs-səfa” və mesenat Mahmud Ağa Əhməd Ağa oğlunun musiqi-şeir məclisi onu sənət dünyasına bağlamışdır. Mahmud Ağa məclisində Əngəxaranlı Aşıq İbrahimlə tanışlığı onun uşaqlıqdan qəlbini ovsun- layan aşıq sənətinə məhəbbətini coşdur- muşdur. Ustadının məsləhəti ilə o, mu- ğamlarımızın sirlərini “Şirvan bülbülü” Mirzə Məhəmmədhəsəndən mükəmməl şəkildə mənimsəmiş, el məclislərinə ayaq açmışdır. Az zaman içərisində o, təkcə Şir- vanda deyil, Azərbaycanın bir çox bölgələri, eləcə də İran, Dağıstan, Orta Asiya, Gürcüstan və İrəvanda məşhur olur. Yaradıcı sənətkar olan Aşıq Mirzə Bilal Azərbaycan xalq dastanları ilə ya- naşı, Şirvanın klassik – “Aşıq Saleh və Maral”, “Barıtday Soltan və Kövsər”, “Koroğlunun Şirvan səfəri”, “Şirvan- lı Qəhrəman şah”, “Şahzadə Qasım”, “Miskin Baba və Nigar xanım”, “Aşıq Ağaməmməd və Məryəm”, “Küçə Rza”, “Mustafa və Sənəm xanım”, “Adgözəl və Aslan şah”, “Zəncanlı Qurban”, “Kərəmin Beşdaş səfəri” dastanlarını dəqiq bildiyi kimi, ustalıqla da ifa et- mişdir.
“Səfiyyə və Ziyad”, “Aşıq Bilal və Soltan xanım”, “Yetim Soltan”, “Mus- tafa xan”, “Asıq İbrahim və Pəri”, “Aşıq Bilal və Sənəm”, “Həzrət Baba” adlı dastanlar bağlayan ustad sənətkar, altmışdan artıq klassik saz havalarını bacarıqla ifa etmiş və özü də on beşdən artıq saz havası bəstələmişdir. Bu hava- catların bir qismi unudulsa da, çoxusu bu gün Şirvan aşıqlarının repertuarını bəzəməkdədir. Aşıq Bilal şeirləri, habelə bəstələdiyi mahnıları ilə də tanınmışdır. Onun “Görünməz oldu”, “Ala gözlər” kimi mahnıları, deyişmələri dillər əzbəri ol- muşdur. Təsadüfi deyildir ki, o dövrdə Azərbaycanda “Mirzə” titulunu qaza- nan 8 ziyalıdan məhz biri də Aşıq Bilal olmuşdur. Azərbaycan Aşıqlarının I qurultayının iştirakçısı olan Aşı q Bilal , Ü.Hacıbəyov, C.Qaryağdıoğlu, S.Şuşinski , Aşıq
Sənəm, Aşıq Mirzə, Aşıq Əsəd, Aşıq İs- lam, Aşıq Məhəmməd və başqaları ilə dost olmuşdur. O, qırx ilə yaxın Şirvan- da bu sənəti yaşatmış və onlarla şagird yetişdirmişdir. Şirvanlı Aşıq Mirzə Bilal 1937-ci il iyun ayının 17-də həbs edilmiş, həmin ilin noyabr ayının 26-da “xalq düşməni” adı altında güllələnmişdir. Azərbaycan Respublikası prokuror- luğunun 28 oktyabr 1993-cü il tarixli qərarı ilə Bilal Mustafa oğlu bəraət al- mışdır.
87 Musiqi.Opera.Balet 70 illiyi Şəfiqə Eyvazova 1947 MART Şəfiqə Alxas qızı Eyvazova 1947-ci il mart ayının 9-da Bakı şəhərində ana- dan olmuşdur. İlk musiqi təhsilini al- dıqdan sonra, 1962-ci ildə Asəf Zeynal- lı adına Musiqi məktəbinə daxil olmuş, görkəmli bəstəkarlardan dərs almış- dır. Kamança üçün işlənmiş ən yaxşı əsərləri çalmış, muğam və xalq mahnı- ları ilə yanaşı, Avropa bəstəkarlarının əsərlərini öyrənmişdir. 1963-cü ildə 16 yaşlı Şəfiqə Ey- vazova Azərbaycan Radiosunun Xalq Çalğı Alətləri Orkestrinə dəvət edilmiş- dir. Elə həmin il məşhur tarzən Əhsən Dadaşov Xalq Çalğı Alətləri ansamb- lını yaratmış və Ş.Eyvazovanı yeni kollektivə solist qəbul etmişdir. 1965-ci ildən solo konsertlərlə çıxış etməyə başlamışdır. Kamanda ifa etdiyi “Rast”, “Çahargah”, “Rahab”, “Şüştər”, “Şur” və s. muğamlar musiqisevərlər tərəfindən rəğbətlə qarşılanmışdır. Müxtəlif musiqi kollektivlərində çalı- şan ifaçı, eyni zamanda təhsilini davam etdirmiş, Azərbaycan Dövlət Konserva- toriyasında təhsil almışdır. 1971-ci ildə həmin təhsil ocağının kamança sinfini bitirmişdir. 1970-ci ildə Voronej şəhərində, 1973-cü ildə Berlində keçirilən festi- valların qalibi olmuşdur. SSRİ xalqları- nın folklor musiqisi festivalında (1978, Bişkek; 1979, Moskva ), musiqişünasla- rın Beynəlxalq simpoziumunda (1987, Səmərqənd), eləcə də YUNESKO xətti ilə ABŞ-da keçirilən “Şərq xalqlarının musiqi folkloru” festivalında (1988, Alim Qasımov və Ramiz Quliyevlə birgə) iştirak etmişdir. Musiqi sahəsindəki göstərdiyi bö- yük xidmətlərlə yanaşı, 1974-cü ildən Azərbaycan Dövlət Konservatoriya- sında çalışan Şəfiqə Eyvazova həm də pedaqoji fəaliyyətlə məşğuldur. (in- diki Bakı Musiqi Akademiyası). Hal- hazırda Azərbaycan Milli Konservato- riyasının professorudur. Şəfiqə Eyvazova 20-dən çox xarici ölkədə, eləcə də ABŞ, İsveçrə, Alma- niya, Fransa, Polşa, Belçika, İtaliya, Əfqanıstan və s. ölkələrdə qastrolda olmuş, Azərbaycan musiqisini yüksək səviyyədə təmsil etmişdir. Dövlət müstəqilliyimizin bərpasın- dan sonra bu kaman ustadının yaradıcı- lıq coğrafiyası daha da genişlənmişdir. Bu gün fəxrlə deyə bilərik ki, Şəfiqə Eyvazova 2003-cü ildən Türkiyənin “Tekşen-Kara Dəniz” Simfonik Orkest- rinin solisti kimi çalışır. Onun ifasında yeni zirvə tapan “Şur”, “Şüştər”, “Rahab” və bir çox digər mu- ğamlar Azərbaycan Radiosu və Televi- ziyasının Qızıl Fondunda qorunur. Şəfiqə Eyvazova 2000-ci ildə Azərbaycan Respublikasının “Xalq ar- tisti” fəxri adına layiq görülmüşdür. Ə d ə b i y y a t Əhsən Dadaşovun rəngləri: metodik vəsaiti /BMA; tərt. ed. A.Əsədullayev; red. Ş.Eyvazova; rəy.: O.Rəcəbov [və b.].- Bakı: [s. n.], [2014].- 28, [1] s. Kamana 5-ci sim la- zımdırmı? /Ş.Eyvazova //Ekspress.-2009.-2-4 may.- S. 31. Xəlilzadə, F. Simlərdən süzülən duyğular /Flora Xəlilzadə //Azərbaycan.- 2013.- 10 mart.- S.6. Şəfiqə Eyvazova //Dəyişikliklərə cəsarəti çatan örnək xanımlar / Rasional İnkişaf uğrunda Qadınlar Cəm-ti; müəl. M.Vəzir; layih. müəl. və rəhb. Ş.İsmayılova; red.: B.Əhmədov, S.İsmayılova; tərc. F.Axundov.- Bakı, 2008.- S.97-98. İ n t e r n e t d ə https://az.wikipedia.org/ wiki/Şəfiqə_Eyvazova http://www.anl.az/down/ meqale/azerbaycan/2013/ mart/297956.htm anl.az/down/meqale/ azerbaycan/.../297956.htm http://web.anl.az/el/ Kitab/2015/2003-1659.pdf 9 Kamança ifaçısı Yüklə 5,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|