102
Kimya.Biologiya.Tibb
65
illiyi
Novruz Quliyev
1952
MART
Novruz Məhəmməd oğlu Qu-
liyev 1952-ci il mart ayının 22-
də Cəbrayıl rayonunun Əmirvarlı
kəndində anadan olmuşdur. 1974-
cü ildə Azərbaycan Dövlət Univer-
sitetinin kimya fakültəsini, 1977-сi
ildə isə SSRİ EA-nın Biokimya
İnstitutunun aspiranturasını bitir-
mişdir.
1974-cü ildə əmək fəaliyyətinə
Elmi-Tədqiqat Əkinçilik İnstitu-
tunda başlamışdır. 1978-сi ildə bi-
ologiya elmləri üzrə namizədlik,
1992-ci ildə doktorluq alimlik
dərəсələrini almışdır. 1981-ci ilin
may ayından AMEA-da böyük,
aparıcı elmi işçi vəzifələrində və
eyni zamanda Botanika İnstitutun-
da laboratoriya müdiri vəzifəsində
işləmişdir.
1995 və 2005-ci illərdə
Azərbaycan Respublikası Milli
Məclisinə deputat seçilmişdir.
Elmi nailiyyətləri ilk dəfə ola-
raq fototrof bakteriyalarda univer-
sal tənzimləyici sistem olan tsik-
lik adenozinmonofosfat sistemini
aşkarlamış və bu sistemin həmin
orqanizmlərdə rolu haqqında ilkin
fikirlər söyləmişdir. Bitki mənşəli
karboanhidraza fermentini kristal
şəklində almış, fermentin struktur-
funksional təşkilini hərtərəfli
öyrənmiş və dördüncü quruluşu-
nun molekulyar modelini təklif
etmişdir. Fotosintetik fermentlərin
bitkilərin ekstremal şəraitə uy-
ğunlaşmasında və məhsuldarlıq
proseslərində rolu aydınlaşdırıl-
mışdır.
Professor N.Quliyev “Ло-
кализация
ферментов
малатдегидрогеназной системы в
дифференцированных тыканьях
листьев амаранта и участие их
в формировании адаптации к
условиям почвенной засухи”
(Днепропетровск, 2013); “Effects
of temperature and light intensity
on photosynthetic enzyme activiti-
es in C4 species of Chenopodiaceae
family in the natural environment”
(Moscow, Russia, 2014); İşığın
intensivliyinin, temperaturun və
quraqlığın buğda yarpaqları malat-
dehidrogenazasının aktivliklərinin
tənzimində rolu” (Bakı, 2013) və
s. kimi əsərlərin həmmüəllifidir.
AMEA-nın Rəyasət Heyətinin
Fəxri Fərmanı ilə təltif olunmuş-
dur.
2001-сi ildə Azərbaycan Mil-
li Elmlər Akademiyasının müxbir
üzvü seçilmişdir.
2005-ci ildən Ekologiya və Təbii
Sərvətlər nazirinin müavinidir.
Ə d ə b i y y a t
Локализация
ферментов
малатдегидрогеназной
системы в
дифференцированных
тыканьях листьев
амаранта и участие
их в формировании
адаптации к условиям
почвенной засухи
/Бабаев Г., Мехвалиева
У., Абыев Г., Гулиев
Н. //Материалы III
Международной
Научно-метод. Конф.-
Днепропетровск,
2013.- C. 88-91.
Activities of C4- pho-
tosynthetic enzymes in
different wheat genoty-
pes under continuous
soil drought conditions
/Babayev H., Bayramov
Sh., Mehvaliyeva U.,
Aliyeva M., Guliyev N.,
Huseynova I., Aliyev J.
//Journal of Bioche-
mistry Research.- 2013.-
Vol. 1 (1).- P.7-16.
İ n t e r n e t d ə
http://science.gov.az/
www.peakjournals.orq/
sub-journals-JBR.html
22
Alim
103
Kimya.Biologiya.Tibb
Paşa Qəlbinur
1952
MART
Paşa İsmayıl oğlu Musayev 1952-
ci il mart ayının 30-da Şəmkir rayonu-
nun Çinarlı kəndində anadan olmuş-
dur. 1958-1968-ci illərdə M.Müşfiq
adına kənd orta məktəbini qızıl me-
dalla bitirmiş, 1968-1975-ci illərdə
N.Nərimanov adına Azərbaycan
Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə-
profilaktika fakültəsində təhsilini da-
vam etdirmişdir.
Təhsilini bitirdikdən sonra bir
müddət, 1975-1977-ci illərdə Gəncə
şəhər Göz Xəstəxanasında və 1 saylı
Uşaq Poliklinikasında həkim-okulist
işləmişdir. 1977-1978-ci illərdə
N.Nərimanov adına Tibb İnstitutunun
Göz xəstəlikləri kafedrasında baş la-
borant vəzifəsində çalışmış, təhsilini
davam etdirmək üçün İ.M.Seçenov
adına 1-ci Moskva Tibb İnstitutunun
göz xəstəlikləri kafedrasının nəzdində
əyani aspiranturaya qəbul olunmuş-
dur (1978-1981). 1981-1988-ci illərdə
N.Nərimanov adına Tibb İnstitutunun
Göz xəstəlikləri kafedrasında assistent,
həm də ictimai peşələr fakültəsində
dekan müavini işləmişdir.
1988-ci ildən həmin kafedranın
professoru, 1991-ci ildən kafedranın
müdiri olmuşdur.
Tibb elminə dair yüzdən çox elmi
əsərin, on elmi kəşfin müəllifidir.
Brüsseldə 51-ci Ümumdünya İx-
tiralar salonunda “Brüssel Evrika
2002” sərgisində oftalmologiyada
yeni dərman preparatı “Aktirol”un
kəşfi böyük qızıl medala və Belçika
Maliyyə Nazirliyinin xüsusi prizinə
layiq görülmüşdür.
P.Qəlbinur 1989-cu ildən
Azərbaycan Alimlər İttifaqı İdarə
Heyətinin, 1997-ci ildən Amerika
və Dünya Türk Cümhuriyyətləri Of-
talmoloji Birliyinin idarə heyətinin
üzvüdür. 1996-cı ildən Azərbaycan
üzrə Nobel İnformasiya Mərkəzinin
nəzdində Fiziologiya bölməsinin
ekspertidir. 2001-ci ildə Dünya Türk
Cümhuriyyətləri Oftalmoloji Birliyi
Bilimsəl Qurumunun həmsədri seçil-
mişdir. 2005-ci ildən Rusiya Elmlər
Akademiyasının fəxri doktorudur.
2008-ci ildən Dünya Azərbaycanlıları
Konqresinin həmsədri seçilmişdir.
Paşa Qəlbinur eyni zamanda ədəbi
fəaliyyətlə də məşğuldur. “Gözlər”
adlı ilk şerini 13 yaşında ikən yazmış-
dır. 1978-ci ildə “Xal”, “Ay gecəyə
hicran sıxır”, “Mən ilhamı gözlərimlə
görmüşəm” adlı ilk şeirlər kitabları
çap olunmuşdur.
1996-cı ildən “Araz” ali ədəbi
mükafatın laureatıdır. 1999-cu ildə
Yusif Məmmədəliyev adına mükafa-
ta, 2000-ci ildə “İman” izzət və ilti-
fat diplomuna, ABŞ-ın Biblioqrafiya
İnstitutunda keçirilən “2000 alim və
intellektual” seçimində “İlin adamı”
mükafatlarına layiq görülmüşdür.
Ə d ə b i y y a t
Göz xəstəlikləri:
dərslik /P. Musayev
Qəlbinur, S.Əliyeva,
H.Qəhrəmanov;
rəy.: K.T.Kəimov,
R.V.Hacıyev.- Bakı:
Təhsil, 2008.- 533, [3]
s., [52] v. şək.
Qara su. Göz dağı:
[miniatur romanlar]
/P.Qəlbinur.- Bakı:
[s.n.], 2012.- 287 s.
İbrahim Topçubaşov
olduğu kimi /P.Qəlbinur
//525-ci qəzet.- 2012.- 30
dekabr.- S.14-15.
Hilaloğlu, A. Gözlərə
nur, könüllərə işıq bəxş
edən insan /A.Hilaloğlu
//Yeni həyat.- 2013.- 22-
28 may.- S.2.
İ n t e r n e t d ə
http://www.anl.az/
down/meqale/525/2012/
dekabr/287313.htm
30
Oftalmoloq
65
illiyi