Teqvim-2017. pdf
Yüklə 5,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ə d ə b i y y a t
- İ n t e r n e t d ə https://ru.wikipedia.org/ wiki/Ахундов,_Исмаил_ Гусейн_оглы 15
119 Milli ədəbiyyat 110 illiyi Məmməd Rahim 1907-1977 APREL Məmməd Abbas oğlu Hüseynov (Məmməd Rahim) 1907-ci il aprel ayı- nın 20-də Bakıda anadan olmuşdur. İbtidai təhsilə Bakıdakı 5-ci rus-tatar məktəbində başlamış, sonra təhsilini 23 saylı məktəbdə davam etdirmişdir. 1928-ci ildə Azərbaycan Pedaqoji İns- titutunun şərqşünaslıq fakültəsinə da- xil olmuş, institutu bitirdikdən sonra bir neçə il Bakının orta məktəblərində müəllimlik etmişdir. Şeir yazmağa hələ orta məktəbdə oxuduğu illərdə başlamışdır. Şairin “Gördüm” adlı ilk şeiri 1926-cı ildə “Gənc işçi” qəzetində, sonra isə “Gənc qızıl qələmlər” adlı məcmuədə dərc ol- muşdur. 1930-cu ildə “Arzular” adlı ilk şeirlər kitabı, 1937-ci ildə isə “İkinci ki- tab”, “Partizanın tüfəngi” “Nübar”, “İl- dırımın kitabı”, 1942-ci ildə “Vətən sev- gisi”, 1943-cü ildə “Şəhərin nəgməsi”, 1946-cı ildə “Ölməz qəhrəman”, 1948- ci ildə “Xəzər sahillərində” əsərləri, 1949-cu ildə “Leninqrad göylərində”, 1954-cü ildə “İşıq”, “İki qardaş”, “Ögey ana” və s. poemaları, 1955-ci ildə “Sev- gi”, “Balaca bağbanlar”, 1957-ci ildə “Məhəbbətin baharı” kitabları çap olun- muşdur. Şairin 1955-1957-ci illərdə ikicildlik “Seçilmiş əsərləri” Azərnəşr tərəfindən nəşr edilmişdir. 60-70-ci illəri M.Rahimin yaradıcı- lığında daha məhsuldar dövr adlandır- maq olar. Həmin illərdə bir neçə poema, yüzlərlə şeir yazmış, 10-dan çox kitabı- nı: “Şeirlər və poemalar”, “Arzular gül açanda”, “Tonqal başında”, “Dayağım”, “Məhəbbət dastanı” və s. çap etdirmiş- dir. Görkəmli şairin bir çox əsərləri baş- qa xalqların dillərinə tərcümə olunmuş- dur. “Leninqrad göylərində” poeması şairə ümumittifaq şöhrəti qazandırmış- dır. 1948-ci ildə çap olunmuş poema Azərbaycan ədəbiyyatında xüsusi yer tutan əsərlərdəndir. Poemada olduqca mənalı bir motiv vardır, o da Vətən yo- lunda həlak olanların ölməzliyidir. Onun “Moskva”, “Satqınlara cavab” şeirləri bilavasitə sülh uğrunda mübarizəyə, müharibə qızışdıranların ifşasına həsr edilmişdir. Satira və yumor M.Rahim yaradıcılığında aparıcı xətt olmasa da, hər halda özünəməxsus yer tutur. Şair 1940-cı ildə Azərbaycanın “Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adı- na, 1948-ci ildə “Leninqrad göylərində” poemasına görə Stalin mükafatına la- yiq görülmüş, 1950-ci ildə “Lenin” , 1957-ci ildə “Qırmızı əmək bayrağı” ordenləri ilə təltif olunmuşdur. 1964- cü ildə Azərbaycanın “Xalq şairi” fəxri adını almışdır. 1967-ci ildə ikinci dəfə “Lenin”, 1977-ci ildə “Oktyabr inqila- bı” ordenləri ilə mükafatlandırılmışdır. Məmməd Rahim 1977-ci il may ayı- nın 6-da Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
120 Rəssamlıq. Heykəltəraşlıq. Memarlıq 110 illiyi İsmаyıl Ахundоv 1907-1969 APREL İsmayıl Hüseyn oğlu Axundov 1907- ci il aprel ayının 15-də Bakının Maştağa qəsəbəsində doğulmuşdur. 1921-ci ildə, kənd məktəbini bitirdikdən sonra Bakı Pedaqoji Texnikumuna daxil olmuş, 1924-cü ildən eyni zamanda rəssamlıq məktəbində oxumuşdur. 1928-ci ildə Bakı Rəssamlıq Məktəbini bitirdikdən sonra Moskva Poliqrafiya İnstitutunun nəşriyyat şöbəsində təhsil almışdır. 1932-ci ildə təhsilini başa vurduqdan sonra təyinatla Bakıya göndərilmiş və Azərnəşrdə kitab qrafikası sahəsində işləyərək bir sıra Azərbaycan ədəbiyyatı klassiklərinin əsərlərinə tərtibat və il- lüstrasiyalar vermişdir. Öz məsuliyyəti və işgüzarlığı ilə rəhbərliyin diqqətini çəkmiş, qrafika bölməsinə rəhbər təyin edilmişdir. 1937-ci ildən 1940-cı ilə qədər Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbinin direktoru, 1940-cı ildən Ni- zami adına Ədəbiyyat Muzeyinin direk- toru və baş rəssamı olmuşdur. 1937-ci ildə rejissor Ədil İsgəndərovdan Akademik Milli Dram Teatrına dəvət almış və onun quruluş verdiyi Mirzə İbrahimovun “Həyat”, 1938-ci ildə Mirzə Fətəli Axundzadənin “Hacı Qara”, Əbdürrəhim bəy Haqver- diyevin “Pəri cadu” (həmçinin 1940 və 1957-ci il quruluşlarında), Cabbar Məcnunbəyovun “Yanar dərə”, Səməd Vurğunun “Vaqif” tamaşalarında geyim üzrə rəssam olmuşdur. 1938-ci ildə rejissor Məcid Zey- nalovun hazırladığı “Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah” (Mirzə Fətəli Axundzadə) tamaşasında ilk tərtibatçı rəssam kimi işləmişdir. Sonralar AMDT-də 1939-cu ildə Onore de Bal- zakin “Ögey ana”, Mehdi Hüseynin “Şöhrət”, Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər”, 1943-cü ildə Aleksandr Ostrovskinin “Tufan”, 1945-ci ildə Məmməd Səid Ordubadinin “Dumanlı Təbriz”, 1948-ci ildə Aleksandr Ost- rovskinin “Günahsız müqəssirlər”, Mirzə Fətəli Axundzadənin “Lənkəran xanının vəziri”, 1949-cu ildə Sabit Rəhmanın “Aydınlıq”, Cəfər Cabbarlı- nın “Solğun çiçəklər”, 1952-ci ildə Kar- lo Haldoninin “Mehmanxana sahibəsi”, 1956-cı ildə Hüseyn Cavidin “Şeyx Sənan” əsərlərinin tamaşalarına həm monumental-romantik, həm də realist səpkilərdə səhnə tərtibatları vermiş- dir. Böyük Vətən müharibəsi illərində “Agit-pəncərə” üçün 100-dən artıq an- tifaşist plakat çəkmişdir. “Kirpi” jurnalının tanınmasında və populyar olmasında İsmayıl Axundovun xidmətləri danılmazdır. O, bir neçə il Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının sədri və məsul katibi vəzifəsində çalışmış, Bakı Şəhər Sovetinin, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. Təsviri incəsənət sahəsindəki xidmətlərinə görə 1940-cı ildə Azərbaycan SSR-in “Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adı almış, 1944-cü ildə SSRİ Dövlət mükafatı laureatı olmuş, 1960-cı ildə Azərbaycan SSR-in “Xalq rəssamı” fəxri adına layiq görülmüş, “Şərəf nişanı” və 1967-ci ildə “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni ilə təltif olun- muşdur. Görkəmli fırça ustası İsmayıl Axun- dov 1969-cu il sentyabr ayının 13-də vəfat etmişdir.
Yüklə 5,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|