18
Musiqi.Opera.Balet
Afаq Məlikоvа
1947
Y
ANV
AR
Afaq Süleyman qızı Məlikova
1947-ci il yanvar ayının 18-də Bakıda
anadan olmuşdur.
Uşaqlıqdan eşitdiyi musiqilərə rəqs
etməyi çox sevən qızlarının rəqsə
hədsiz marağını görən valideynləri
5 yaşlı Afaqı Respublika Pioner Evi-
nin rəqs dərnəyinə yazdırmışlar.
Yaşı çatanda isə Bakı Xoreoqrafiya
Məktəbinə daxil olmuşdur. Xoreoq-
rafiya məktəbinin sonuncu sinfində
məşhur rəqqasə Əminə Dilbazi
məktəbin yetirmələri arasında ənənəvi
baxış keçirmiş və A.Məlikovanın ifa-
sını bəyənərək onu Dövlət Mahnı və
Rəqs Ansamblının kollektivinə qəbul
etmişdir.
15 yaşından bu ansamblda fəaliyyətə
başlayan rəqqasə görkəmli sənətkar
Leyla Vəkilovanın tələbəsi olmuşdur.
Afaq Məlikova 1963-1974-cü
illərdə Azərbaycan Dövlət Mahnı və
Rəqs Ansamblında solist kimi çalış-
mışdır.
O, insanları heyran qoyan
Azərbaycan milli rəqsləri ilə bütün
dünyanı (Türkiyə, MƏR, Polşa, Fran-
sa, İngiltərə, Kanada, Portuqaliya,
Almaniya, İspaniya və s.) qarış-qarış
gəzmiş, milli mədəniyyətimizin, milli
ruhumuzun dilmancı olan rəqslərimizi
təmsil edərək, alqışlar qazanmışdır.
1975-ci ildə Dövlət Rəqs Ansamblı
yaradılır. Mütəxəssislər təklif edirlər
ki, o, Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamb-
lında deyil, məhz Rəqs Ansamblında
çalışmalıdır. Filarmoniyanın direk-
toru Şəmsi Bədəlbəyli onun rəyini
öyrənmədən əmrini verir. 1981-ci ildə
həmin vəzifədə çalışan maestro Niyazi
isə Afaq xanımı ansambla baletmeys-
ter təyin edir. Az sonra Dövlət Rəqs
Ansamblının bədii rəhbəri olur və 75
nəfərlik bir kollektivə başçılıq etmək
ona tapşırılır.
Ömrünün 45 ilini səhnəyə həsr edən
rəqqasə rəqslərin quruluşunu və musi-
qisini özü hazırlayır, hər il Xoreoqra-
fiya məktəbindən ansambla oğlan və
qızlar cəlb edir. Milli rəqslərin mahir
ifaçısı olan A.Məlikovanın repertua-
rında Şərq xalqlarının rəqsləri də ge-
niş yer tutur. Bu gün Afaq Məlikova
30-dan çox rəqsin müəllifi, bir çox ta-
nınmış rəqqasın müəllimidir.
Afaq Məlikova Azərbaycan rəqs
ifaçılığının inkişafındakı xidmətlərinə
görə 1978-ci ildə Azərbaycan SSR-in
“Xalq artisti” fəxri adına layiq görül-
müş, 2001-ci ildə Azərbaycan Res-
publikası Prezidentinin Fərmanı ilə
“Şöhrət” ordeni ilə təltif edilmişdir.
Ə d ə b i y y a t
40 il dayanmadan
rəqs /Afaq Məlikova
//Mədəniyyət.-2011.- 27
aprel .- S. 7.
Afaq Məlikova
//Dəyişikliklərə cəsarəti
çatan örnək xanım-
lar /Rasional İnkişaf
uğrunda Qadınlar
Cəmiyyəti (RİQC);
kitabın müəl. Mehriban
Vəzir; layihənin müəllifi
və rəhbəri Ş.İsmayılova;
red.: B.Əhmədov,
S.İsmayılova; tərc.
F.Axundov; rəssam
G.Şəmsiyeva; dizayner
S.Yüzbaşiyev.- Bakı,
2008.- S.99-100.
Xəlilzadə, F. Xore-
oqrafiya sənətinin
yaradıcıları /F.Xəlilzadə
//Azərbaycan.- 2007.- 30
yanvar.- S.7.
İ n t e r n e t d ə
http://anl.az/down/
meqale/adalet/2015/
noyabr/461750.htm
18
70
illiyi
Rəqqasə
19
Musiqi.Opera.Balet
Böyukağa Məmmədov
1927
Y
ANV
AR
Böyükağa Mircəfər oğlu Məmmədov
1927-ci il yanvar ayının 23-də Bakıda
anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa
vurduqdan sonra Azərbaycan Mahnı və
Rəqs Ansamblında fəaliyyətə başlamış-
dır. Burada rəqsin sirlərini öyrənmiş, ya-
şıdlarından həm rəqsi, həm də həvəsilə
fərqlənmişdir.
1955-ci ildə Bakı Xoreoqrafıya
məktəbini bitirmiş, 1946-1966-cı illərdə
Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası Mah-
nı və Rəqs Ansamblının solisti olmuşdur.
1951-ci ildən “Səməni” rəqs kollektivinə
rəhbərlik etmişdir. Tanınmış bir rəqqasa
çevrilən sənətkar Böyükağa Məmmədov
1960-cı ildə “Cücələrim” rəqs ansamb-
lına rəhbərlik etməyə başlamışdır.
O, tələbə və gənclərin Berlin (1951-
qızıl medal), Varşava (1953) və Mosk-
vada (1957) keçirilən Ümumdünya fes-
tivallarının laureatıdır.
1966-cı ildən Texniki və Bədii Yara-
dıcılıq Evi, Y.Qaqarin adına Pionerlər
Sarayı rəqs kollektivlərinin bədii rəhbəri
olmuşdur.
1971-ci ildən Bakı Xoreoqrafiya
məktəbində dərs demişdir. Azərbaycan
rəqsinin inkişafı və təbliğində böyük
zəhməti olan Böyükağa Məmmədov
unudulmuş, yaddaşlardan silinmiş hava-
lara, xüsusilə “Tərəkəmə”, “Nəlbəki”,
“Şadlıq”, “Naz eləmə”, “Qaytağı”
rəqslərinə yeni nəfəs vermiş, böyük
məharətlə onları ifa etmişdir.
Böyükağa Məmmədov Azərbaycan
rəqsini Fransa, İsveçrə, İran, İraq,
Türkiyə, İsveçrə, Əfqanıstan, Polşa, Al-
maniya, Macarıstan və digər ölkələrdə
layiqincə təmsil etmişdir.
Ömrünün 61 ilini Azərbaycan rəqs
sənətinə həsr etmiş Böyükağa müəllim
bu illər ərzində iki Xalq artisti, 16
Əməkdar artist, eləcə də iki SSRİ Xalq
artisti yetişdirmişdir. Dünyanın 121
ölkəsində Azərbaycan incəsənətini
layiqincə təmsil etmişdir.
Azərbaycan mədəniyyətinə verdiyi
töhfələrə görə 1965-ci ildə Böyükağa
Məmmədov Azərbaycan SSR-in “Xalq
artisti”
adına layiq görülmüşdür.
Hal-hazırda Azər
baycan Respublika-
sı Prezidentinin fərdi təqaüdçüsüdür.
Ə d ə b i y y a t
Məmmədov, M. Tanınmışların rəqs müəllimi: Onu tanıyın /Mirməmməd Məmmədov //Mədəniyyət.- 2009.- 12 iyun.- S.11.
Böyükağa Məmmədov //Mədəni-maarif.- 2007.- №5.-S.18.
İ n t e r n e t d ə
anl.az/down/.../may/medeniyyet2007_may_478.htm
https://az.wikipedia.org/wiki/Böyükağa_Məmmədov
https://www.youtube.com/watch?v=H2Oq6Hyye4cportal.azertag.az/node/786
23
90
illiyi
Rəqqas