20
Musiqi.Opera.Balet
Leyla Vəkilova
1927-1999
Y
ANV
AR
Leyla Məhəd qızı Vəkilova 1927-ci
il yanvar ayının 29-da ziyalı ailəsində
dünyaya göz açmışdır. Orta məktəbdə
oxumaqla yanaşı 1935-ci ildə Bakı Xo-
reoqrafiya Məktəbinə daxil olmuşdur.
1943-cü ildə Xoreoqrafiya məktəbini
uğurla bitirən gənc balerina Azərbaycan
Dövlət Opera və Balet Teatrının balet
truppasına solist kimi qəbul olunmuş-
dur.
1945-1946-cı illərdə SSRİ Dövlət
Akademik Böyük Teatrının nəzdindəki
Moskva Xoreoqrafiya məktəbində xü-
susi təhsil almışdır.
Görkəmli balet ustası 1946-cı ildən
ömrünün sonuna kimi Azərbaycan
Dövlət Opera və Balet Teatrının so-
listi olmuş, 1953-cü ildən ömrünün
son gününə kimi Bakı Xoreoqrafiya
Məktəbində klassik rəqslər fənnindən
dərs demiş və 1992-ci ildən həm də bu
təhsil ocağına bədii rəhbərlik etmişdir.
“Qu gölü” baleti Leyla Vəkilovanın
sənət taleyinin əbədi nəğməsi idi. O,
səhnəyə ilk dəfə bu baletlə ayaq aç-
mış, səhnə həyatı boyu dəfələrlə həmin
baletdəki Odetta və Odiliya obrazlarını
ifa etmişdir.
Leyla Vəkilova “Qız qalası” baletində
Gülyanaq, “Gülşən” baletində Gülşən,
“Yeddi gözəl” baletində Aişə, “Yatmış
gözəl” baletində Avrora, “İldırımlı yol-
larla” baletində Sari, “Jizel” baletində
Jizel, “Məhəbbət əfsanəsi” baletində Şi-
rin rolları, “Qırmızı lalə” baletində Tao
Xoa, “Bağçasaray fontanı” baletindəki
Zarema partiyalarını ifa etmişdir. Opera
teatrında tamaşaya hazırlanan “Aleko”,
“Leyli və Məcnun” operalarına rəqs qu-
ruluşları vermişdir.
O, müxtəlif vaxtlarda Moskva və
Tiflis balet teatrlarının kollektivləri ilə
birgə səhnələri bölüşmüş, Varşavada
keçirilən Beşinci Dünya Gəncləri Festi-
valının iştirakçısı kimi xüsusi mükafata
layiq gorülmüşdür.
Həm mahir ifaçı, həm də böyük bir ba-
let məktəbinin yaradıcısı kimi ömrü boyu
Azərbaycan incəsənətinin əsl fədaisi və
yorulmaz təbliğatçısı idi. 1976-cı ildən
1982-ci ilə kimi Azərbaycan Dövlət
Rəqs Ansamblının bədii rəhbəri kimi,
milli rəqsimizin ən gözəl nümunələrini
bir çox dünya səhnələrində uğurla başqa
xalqlara nümayiş etdirmişdir.
Milli balet sənətinin inkişaf və
tərəqqisində göstərdiyi xidmətlərinə
görə, Leyla Vəkilova 30 aprel 1955-
ci ildə Azərbaycan Respublikasının
“Əməkdar artist”, 26 aprel 1958-ci ildə
“Xalq artisti”, 31 oktyabr 1967-ci ildə
“SSRİ Xalq artisti” fəxri adlarına layiq
görülmüş,balet sənətinin inkişafındakı
xidmətlərinə görə 1997-ci il yanvarın
29-da “Şöhrət” ordeni ilə təltif olun-
muşdur.
Leyla xanım Vəkilova 1999-cu il
fevral ayının 20-də Bakıda vəfat etmiş,
Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Əlioğlu, Y. Qu quşunun
nəğməsi...: Xalq artisti
Leyla Vəkilovaya həsr
olunur /Y. Əlioğlu; elmi
red. İ.Rəhimli; [baş red.
S.Bektaşi; burax. məsul
S.İsmayılova; dizayner
G.Qurbanova].- Bakı:
Şərq-Qərb, 2014.- 102,
[2] s.
Ləman, F. Leyla Vəkilova
//Ləman F., Əhmədli S.
İncilər: Qazax-Ağstafa:
[ensiklopedik toplu]
/red.: Ş.Bünyadova,
Q.Xəlilova.- Bakı, 2011.-
S.83.
29
90
illiyi
Balet ustası
21
Teatr. Kino
Mikayıl Mirzə
1947-2006
Y
ANV
AR
Mikayıl Şahvələd oğlu Mirzəyev
1947-ci il yanvar ayının 1-də Şamaxı
rayonunun Talış kəndində (indiki Ağsu
rayonu) anadan olmuşdur.
1969-cu ildə ADİİ-nin (indiki
ADMİU) dram və kino aktyorluğu
fakültəsini bitirmişdir. Azərbaycan
Dövlət Teatr İnstitutunda görkəmli rejis-
sor və pedaqoq, SSRİ Xalq artisti, pro-
fessor Mehdi Məmmədovun kursunda
dərs almışdır. İnstitutu bitirdikdən son-
ra bir müddət Tədris Teatrında çalışmış,
1976-cı ilin yanvar ayından Akademik
Milli Dram Teatrına dəvət edilmişdir.
Teatr sənətinin sirlərinə dərindən
yiyələnmək qabiliyyəti Mikayıl Mirzəyə
səhnəmizdə bir-birindən maraqlı, dol-
ğun obrazlar yaratmağa imkan vermiş,
ona əsl xalq məhəbbəti qazandırmışdır.
Azərbaycan teatrının səhnəsində ya-
ratdığı Aslan (M.İbrahimov “Kəndçi
qızı”), Mirzə Ələkbər Sabir, Tərs Tahir
(Anar “Sizi deyib gəlmişəm”, “Adamın
adamı”), Qoca (L.Frank, “Yad adam”),
Eyvaz, Muratov (İ.Əfəndiyev “Tənha
iydə ağacı”, “Qəribə oğlan”), Zahid,
Şair (B.Vahabzadə “Fəryad”, “Yollara
iz düşür), Bəxtiyar (A.Şaiq “Fitnə”),
İxtiyar (H.Cavid “İblis”) və başqa rolla-
rı aktyorun istedadının müxtəlif çalarla-
rını açır. C.Məmmədquluzadənin “Dəli
yığıncağı” (Cinni Mustafa), S.Vurğunun
“Vaqif” (Kürd Musa), C.Cabbarlının
“Od gəlini” (Elxan) tamaşalarında akt-
yorun yaratdığı surətlər bu pyeslərin
böyük uğurunu təmin etmiş, sənətçiyə
şöhrət gətirmişdir.
M.Mirzəyevin Akademik Milli Dram
Teatrında quruluş verdiyi C.Cabbarlının
“Aydın” tamaşası teatr sənəti tarixində
layiqli səhnə əsəri kimi qiymətləndirilir.
O, “Dədə Qorqud”, “Yeddi oğul
istərəm”, “Uzun ömrün akkordları”,
“Babək”, “Qatır Məmməd” və onlar-
ca digər ekran əsərlərində bir-birindən
fərqli surətlər qalereyası yaratmışdır.
Mikayıl Mirzəyevin “Günahsız Ab-
dulla” (Abdulla), “Topal Teymur” (Şair
Kirmani) kimi teletamaşalarda yarat-
dığı təkrarolunmaz rolları milli televi-
ziyamızın tarixində ayrıca bir mərhələ
təşkil etmiş, tamaşaçılar tərəfindən
böyük rəğbətlə qarşılanmışdır. “Bir
aktyorun teatrı”nı yaradan sənətkar
televiziyada A.S.Puşkinin “Motsart
və Salyeri”, “Qaraçılar”, H.Cavidin
“Azər”, X.Rzanın “Məhəbbət dastanı”,
M.İsmayılın “Saz”, R.Rzanın “Qızıl-
gül olmayaydı...”, C.Novruzun “Qərbi
Berlin” mono-tamaşalarında bir-birinə
bənzəməyən obrazlar qalereyasını ta-
maşaçı yaddaşına əbədi həkk etmişdir.
Mikayıl Mirzə Azərbaycanın ictimai-
siyasi həyatında da fəal rol oynamışdır.
O, iki çağırış 1995-2000-ci və 2002-
2005-ci illərdə Milli Məclisin deputatı
seçilmişdir. Akademik Milli Dram Te-
atrında aktyor kimi çalışmaqla yana-
şı, 1992-1995-ci illərdə həm də Bakı
Mədəni-Maarif Texnikumunun direkto-
ru vəzifəsində işləmışdir.
Azərbaycan teatr və kino sənətinin
inkişafındakı xidmətlərinə görə Mika-
yıl Mirzəyev 1987-ci ildə Azərbaycan
SSR-in “Əməkdar artist”, 1991-ci ildə
isə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq gö-
rülmüşdür.
Mikayıl Mirzə 2006-cı il iyun ayının
3-də vəfat etmiş, Bakıdakı II Fəxri Xi-
yabanda dəfn edilmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Elsevər, S. Qiraətin
axırıncı istinad
nöqtəsi: Mikayıl
Mirzə Azərbaycan
mədəniyyətinin işıqlı
siması kimi xatırlanır
/S.Elsevər //Kaspi.-
2016.- 22 yanvar - S.7.
Mirzə, M. İstiqlal
sənətkar: Mikayıl Mirzə-
65 /Mətin Mirzə //Yeni
Azərbaycan.- 2012. - 13
noyabr.- S.8.
Yusif, M. İstedadlı
aktyor, gözəl pedaqoq və
ictimai xadim: Mikayıl
Mirzə /M.Yusif //Ekran-
efir.-2013.- 18 yanvar.-
S. 9.
İ n t e r n e t d ə
http://www.mikayilmir-
ze.tk/2012/04/mikayl-
mirz.html
http://www.anl.az/down/
meqale/kaspi_az/2016/
yanvar/473673.pdf
1
70
illiyi
Aktyor