Tərtibçi:
Elçin Cəfərov
, versiya 15.04
Dominion
siyasi
Müstəmləkə olub, sonradan özünüidarə hüququ alan ölkə
Dövlət
siyasi
Siyasi birlik olmaq etibarı ilə müəyyən struktura malik olan, siyasi hakimiyyətin müəyyən təşkili ilə
səciyyələnən və müəyyən ərazidə sosial proseslərin tənzimlənməsini təmin edən xususi təsisatdır.
Dövlət xüsusi siyasi təsisat olmaqla cəmiyyətin siyasi sisteminin özəyini təşkil edir.
Dövlət dili
coğrafi
Müəyyən bir ölkədə, dövlət idarələrində işgüzarlıq fəaliyyətində istifadə olunan, məktəblərdə
məcburi tədris olunan dil
Dövlət qulluğu
hüquqi
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və digər qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq
dövlətin məqsədlərinin və funksiyalarının həyata keçirilməsi sahəsində dövlət qulluqçularının öz
vəzifə səlahiyyətlərini yerinə yetirməsidir. Azərbaycanda dövlət qulluğu məfhumu 1995-ci ildə
ümumxalq referendumu ilə qəbul edilmiş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında öz əksini
tapmışdır. 2000-ci il iyulun 21-də isə "Dövlət qulluğu haqqında" Azərbaycan Respublikasının
Qanunu qəbul edilmiş, 2005-ci ildə isə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət
Qulluğu Məsələləri üzrə Komissiya yaradılmışdır.
Dövlət
Qulluğu
Məsələləri
üzrə
Komissiya
hüquqi
Komissiyanın əsas fəaliyyət istiqamətləri dövlət qulluğu sahəsində qəbul edilmiş normativ hüquqi
aktların tətbiqinin təşkil edilməsi, dövlət qulluğu üçün kadrların müsabiqə əsasında seçilməsi,
yerləşdirilməsi, dövlət qulluqçularının ixtisas hazırlığının artırılması, attestasiya və sosial müdafiəsi
sahəsində, həmçinin dövlət qulluğu ilə bağlı digər məsələlər barədə Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş siyasətin həyata keçirilməsini təmin etməkdən ibarətdir.
Dövlət
qulluğu
vəzifəsi
hüquqi
Dövlət qulluğu vəzifəsi dövlət orqanının normativ aktlarla müəyyən edilən struktur quruluşu və ştat
cədvəlinə uyğun olan ştat vahididir.
Dövlət
qulluğunun tarixi
hüquqi
Qərbdə dövlət qulluğu və dövlət idarəçilik ənənələrinin inkişafı Roma İmperiyası ilə, şərqdə isə
Çinlə bağlıdır. Dövlət qulluğunun təkamül prosesi müəyyən tarixi mərhələlər keçərək müasir forma
halını almışdır. Dövlət qulluğunun yaranma tarixi Çindən başlayır. Dövlət qulluqçusu vəzifəsinə
seçim tarixdə ilk dəfə olaraq məhz bu ölkədə Han sülaləsi dövründə (e.ə. 206 - 220) olmuşdur. Bu
hadisə Şərqdə dövlət qulluğunun əsasını qoymuşdur. Azərbaycanda Dövlət qulluğunun
səmərəliliyinin artırılması, dövlət aparatının təkmilləşdirilməsi, dövlət qulluqçularının hüquqi
statusunun müəyyən edilməsi, onların sosial müdafiəsinin, maddi müstəqilliyinin təmin edilməsi və
eyni zamanda məsuliyyətlərinin artırılması üçün 2000-ci ildə “Dövlət qulluğu haqqında” qanun
qəbul edlmişdir. Həmin vaxta qədər dövlət qulluqçularının fəaliyyəti Konstitusiya, əmək
qanunvericiriliyinin normaları və s. normativ-hüquqi aktlarla tənzimlənirdi. Müstəqil Azərbaycan
Respublikasında dövlət qulluğu sahəsində qəbul olunmuş ilk qanunun çox böyük əhəmiyyəti
olmuşdur. Belə ki, qanunun qəbul edilməsi ilə Azərbaycan Respublikasında dövlət qulluğu sahəsində
vahid dövlət siyasətinin formalaşdırılmasının əsası qoyulmuşdur.
Dövlət qulluqçusu hüquqi
“Dövlət qulluğu haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununu ilə müəyyən edilmiş qaydada
maaşlı (maaş yalnız dövlət büdcəsi vəsaitindən verilə bilər) dövlət qulluğu vəzifəsini tutan və
Azərbaycan Respublikasına sadiq olacağına and içən Azərbaycan Respublikasının vətəndaşıdır.
Dövlət orqanı
hüquqi
Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilmiş hüdudlarda Azərbaycan
Respublikasının məqsəd və funksiyalarını həyata keçirən, qanunvericiliyə uyğun olaraq yaradılmış
və dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən dövlət qulluqçularının qurumu dövlət orqanıdır.
Dövlət
proqramları
hüquqi
Qarşıya qoyulmuş məqsədə nail olmaq üçün fəaliyyət istiqamətini, görüləcək işləri müəyyənləşdirir,
müxtəlif sahələrdə dövlət siyasətinin əsaslarını özündə əks etdirir. Prezidentin sərəncamı ilə təsdiq
edilir.
Dövlət
Təbiət
Qoruqları
coğrafi
Səciyyəvi və nadir təbiət komplekslərini və obyektlərini təbii vəziyyətdə qoruyub saxlamaq, təbiət
proseslərinin və hadisələrinin gedişini öyrənmək məqsədilə yaradılan təbiəti mühafizə və elmi
tədqiqat idarələri statusuna malik ərazilərdir. Dövlət Təbiət Qoruqlarının torpaqlarından, habelə onun
hüdudlarında olan sudan bitki və heyvanlar aləmindən təsərrüfat məqsədləri üçün istifadə edilməsi
qadağandır.
Dövlət
vəzifəli
şəxsi
hüquqi
İnzibati vəzifə tutan və hakimiyyət səlahiyyətləri alan dövlət qulluqçusudur.
Drakon qanunları tarixi
Qədim Yunanıstanda son dərəcə ağır qanunlar
Dranq-Nax-Ostem tarixi
Şərqə hücüm
Drenaj
coğrafi
Torpağı, bataqlığı qurutmaq üçün qrunt və ya səth sularının süni yolla axıtmaq üçün çəkilən kanal və
arxlar
Dublikat
Eynisi, 2-cisi
Duman
coğrafi
Su buxarı atmosferin Yer səthinə çox yaxın qatında kondensasiyaya məruz qalırsa dumanəmələ
gətirir
Dünya
Azərbaycanlıların
ın Qurultayı
tarixi
xaricdə yaşayan azərbaycanlıların müstəqil Azərbaycan Respublikası ilə əlaqələrinin daha da
möhkəmləndirilməsi, dünya azərbaycanlıları arasında birliyin və həmrəyliyin təmin olunması, habelə
Azərbaycan icmaları, cəmiyyət və birliklərinin fəaliyyətinin gücləndirilməsi və əlaqələndirilməsi ilə
bağlı məsələlərin müzakirə edildiyi ən yüksək səviyyəli tədbirdir. I qurultay 2001 9-10 noyabr, II
qurultay 2006 16 mart, III qurultay 2011 5-6 iyul tarixlərində keçirilmişdir.
Dünyəvi dövlət
hüquqi
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 7-ci maddəsinə əsasən, Azərbaycan dünyəvi dövlətdir.
Bu o deməkdir ki, Azərbaycan Respublikasında din dövlətdən ayrıdır, başqa sözlə, bir-birlərinin
işlərinə qarışmırlar.
Bu, özünü aşağıdakı amillərdə göstərir: