Tərtibçi:
Elçin Cəfərov
, versiya 15.04
vaxta bərabərdir.
Dövlət Sosial Fonduna işçilərin sosial müdafiəsi və pensiya təminatı üçün işəgötürənlər hesablanmış
əmək haqqı fondunun 22-i faizini köçürürlər. Eyni zamanda, həmin fonda işçilərin əmək haqqının 3
faizi köçürilir.
Əmək
qanunvericiliyi
hüquqi
Konstitusiya, tərəfdar beynəlxalq müqavilələr, Əmək Məcəlləsi, digər qanunvericilik aktları
Əmək pensiyası
hüquqi
62 yaşına çatmış kişilərin və 57 yaşına çatmış qadınların azı 12 il sığorta stajı olduqda yaşa görə
əmək pensiyası hüququ vardır. Əmək pensiyası ödənildiyi mənbələr: Baza hissəsi (dövlət tərəfindən
təmin olunur) 100 AZN (2013), Sığorta hissəsi, Yığım hissəsi
Əməkhaqqı
hüquqi
Müvafiq iş vaxtı ərzində əmək funksiyasını yerinə yetirmək üçün əmək müqaviləsi ilə müəyyən
edilmiş, işçinin gördüyü işə (göstərdiyi xidmətlərə) görə işəgötürən tərəfindən pul və ya natura
formasında ödənilən gündəlik və ya aylıq məbləğ, habelə ona edilən əlavələrin, mükafatların və
digər ödənclərin məcmusudur. (Əmək Məcəlləsi, maddə 154)
Əmir
tarixi
Xilafət vaxtı hər bir əmirliyin başında xəlifə tərəfindən təyin edilmiş qoşun sərkərdəsi hesab edilən
və böyük imtiyazlara malik əmir dururdu.
Əmirlik
tarixi
Xilafətin ucqarlarında yaranmış xırda feodal dövlətləri.
Əmr
hüquqi
Rəhbərlik tərəfindən ümumi və konkret, yazılı və şifahi, formal və q-formal məcburi göstərişlərdir.
Əsasnamə
hüquqi
Sistemləşdirilmiş normativ hüququ aktdır. Konkret dövlət orqnı və müəssisənin, yaxud bütöv
sistemin hüquqi strukturunu, fəaliyyətinin təşkilini və vətəndaşlarla münasibətlərini nizamlayır.
Fərman və qərarla, bəzən MM tərəfində n təsdiq olunur.
Federasiya
coğrafi
Latın sözü olub ittifaq, birlik mənasındadır. Daxilində müəyyən özünü idarəetmə hüququna malik
inzibati ərazi bölgüsü olan dövlət
Feldyeger xidməti
hüquqi
Mühüm dövlət sirlərini özündə əks etdirən sənədləri, tam məxfi, qismən məxfi və məxfi əhəmiyyətə
malik sənaye məhsullarının ünvanlara çatdırılmasını həyata keçirən yarımhərbiləşdirilmiş rabitə
xidmətidir. Azərbaycanda Dövlət Feldyeger Xidməti NK-nin nəzdində (daxilində) fəaliyyət göstərir.
Feldyeger rabitəsi dövlət rabitə xidmətinin xüsusi növüdür. Azərbaycan Respublikasında onun
vəzifələri aşağıdakılardan ibarətdir:
- Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyəti orqanlarının xüsusilə
mühüm, tam məxfi, məxfi və digər xidməti korrespondensiyalarını (məktublaşmalarını), eləcə də
diplomatik korrespondensiyaları (məktublaşmaları) Azərbaycan Respublikasının ərazisində və onun
hüdudlarından kənarda müvafiq ünvanlara çatdırmaq;
- müəssisə, idarə və təşkilatların korrespondensiyalarını, habelə texniki sənədləri və sənaye
məmulatları nümunələrini Azərbaycan Respublikasının ərazisində və onun hüdudlarından kənarda
müvafiq ünvanlara çatdırılmaq: bunlar Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanının
qərarı ilə müqavilə əsasında yerinə yetirilir. Feldyeger rabitəsi orqanlarında dövlət qulluğu dövlət
qulluğunun xüsusi növüdür.
Fəlsəfə
tarixi
varlığın (yəni təbiət və cəmiyyətin), insan təfəkkürünün və idrak prosesinin tabe olduğu ən ümumi
qanunauyğunluqlar haqqında elm. Fəlsəfə ictimai şüur formalarından biridir, nəticə etibarı ilə
cəmiyyətin iqtisadi münasibətləri ilə müəyyən edilir.
Fərziyyə
tarixi
Səbəblərin izah edilməsi məqsədilə irəli
sürülən əsaslar, ehtimallar.
Filiz
faydalı
qazıntıları
coğrafi
Dəmir, alunit, mis və s. Qeyri filizə aiddir: əhəgdaşı, gips, çınqıl, mərmər, travertin, gil, qum və s.
Filologiya
(qədim yun. "sözə sevgi") Mətn vasitəsi ilə mədəniyyəti öyrənən linqvistika, ədəbiyyat, mətnşünaslıq
və s. elmlərin məcmui adı.
FİN
hüquqi
Şəxsiyyət vəsiqəsinin Fərdi İdentifikasiya Nömrəsidir (əvvəllər PİN adlanırdı). Bu, şəxsiyyət
vəsiqənin sağ aşağı küncündəki, axırdan birinci rəqəmi buraxmaqla, sonrakı 7 rəqəm və hərflərdən
ibarət koddur.
Fiord
coğrafi
Ensiz, dərin, yamacları dik və sıldırımlı qayalıq dəniz körfəzi. Fiordlar 4-cü materik buzunun
fəaliyyəti, sonralar isə çay dərələrini və tektonik çökəklikləri dənizin basması nəticəsində əmələ
gəlmişdir. Belə körfəzlərin olduğu sahil fiord tipli sahil adlanır. Ş.Avropa ucun xarakterikdir. Fiord
tipli sahilə Norveç, Qrenlandiya, Novaya Zemlya, Alyaska, İslandiya, Çili sahillərində rast gəlinir.
Firn
coğrafi
Buzun əriyib yenidən bərkiməsi
Fitosanitariya
coğrafi
Bitki, meyvə, tərəvəz və onlardan hazırlanan məhsullara sanitar nəzarəti
Formal
hüquqi
Rəsmi
Fors-major
iqtisadi
Fövqəladə və qarşısıalınmaz hadisələrdir ki, bunlar baş verərkən müqavilə iştirakçıları öz öhdələrini
yerinə yetirməkdən azad edilirlər.
Fraxt
iqtisadi
Yük və ya sərnişinin daşınması üçün nəqliyyat sahibinə verilən haqq. Fraxt çarter bağlanmasında
şərtləşdirilir və ya tarif əsasında hesablanır.
G20
coğrafi
G20 1999-cu ildə inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələrlə qlobal iqtisadiyyat məsələlərinin
birgə müzakirəsi üçün yaradılıb. “İyirmilik qrupu” 19 ölkənin - Argentina, Avstraliya, Braziliya,
Böyük Britaniya, Almaniya, Hindistan, İndoneziya, İtaliya, Kanada, Çin, Meksika, Türkiyə, Rusiya,
Səudiyyə Ərəbistanı, ABŞ, Fransa, CAR, Cənubi Koreya, Yaponiyanın maliyyə nazirlərindən və
mərkəzi bank sədrlərindən, həmçinin Avropa İttifaqının nümayəndəsindən ibarətdir.
2012-ci ildə G20-yə Meksika sədrlik edir.