Tərtibçilər qrupunun elmi rəhbəri: I e. d., prof. Zahid fərrux məMMƏdov
Bank olmayan kredit təşkilatı
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Banka aidiyyatı olan şəxslər
- Kredit təşkilatı
5 Bank olmayan kredit təşkilatı -öz vəsaiti və/və ya cəlb edilmiş vəsait hesabına (depozitlər istisna olmaqla) yalnız pul formasında kreditlər verməklə məşğul olan hüquqi şəxsdir. Bank lisenziyası - Qanunla müəyyən edilmiş qaydada verilən, fiziki və hüquqi şəxslərdən depozitlər və ya digər qaytarılan vəsaitlər cəlb etmək, öz adından və öz hesabına kreditlər vermək ilə bağlı fəaliyyəti, habelə müştərilərin tapşırığı ilə köçürmə və hesablaşma-kassa əməliyyatlarını məcmu halda həyata keçirməyə müstəsna hüquq verən xüsusi razılıqdır. Bank krediti - bağlanmış müqaviləyə uyğun olaraq qaytarılmaq, müəyyən müddətə (müddətin uzadılması hüququ ilə) və faizlər (komisyon haqqlar) ödənilmək şərti ilə, təminatla və ya təminatsız müəyyən məbləğdə borc verilən pul vəsaitidir. Həmin şə rtlərlə pul vəsaitinin verilməsi haqqında götürülmüş hər hansı öhdəlik, qarantiya, zəmanət, borc qiymətli kağızlarının diskontla və ya faizlər alınmaqla satın alınması və müqaviləyə əsasən hər hansı formada verilmiş vəsaitin qaytarılmasını tələb etməklə bağlı digər hüquq da kredit anlayışına aiddir. Depozit - müvafiq müqavilə şərtləri ilə faizlər və ya komis- yon haqqlar ödənilməklə və ya ödənilmədən müştərilərin (əmanət- çilərin) tələbi ilə qaytarılmasını və ya başqa hesaba köçürülməsini nəzərdə tutan bankın balansında aparılan cari, əmanət (depozit) və ya digər hesaba qoyulmuş və ya köçürülmüş pul vəsaitidir. Ə halinin əmanətləri – əhalinin əmanət və kommersiya banklarındakı əmanətlərinin artımını, istiqraz vərəqələrinin və digər qiymətli kağızların alınmasını, habelə əhalidə olan nağd pul qalığının dəyişməsini (artmasını və ya azalmasını) özündə əks etdirir. Onlar əhalinin pul gəlirləri ilə pul xərcləri arasındakı fərqlə müəyyənləşdirilir. Buna görə də bu göstəricinin mahiyyəti milli hesablar sisteminin oxşar kateqoriyasından fərqlənir. Əhalinin ə manətlər şəklində banklara cəlb edilən vəsaiti müəyyən vaxt ə rzində banklara daxil olmuş vəsaitin məbləğini göstərir. Əhalinin banklardakı əmanətlərinin qalıqları isə müəyyən tarixə olan 6 vəziyyətə görə əmanət və digər banklarda əhalinin əmanətlərinin qalıqlarıdır. Ə manət – hesablanmış faizlər də daxil olmaqla, bankın milli və xarici valyutada qəbul etdiyi və müvafiq qanunvericiliyə və ya müqaviləyə əsasən geri ödəməli olduğu pul vəsaitləri. Əmanətçi bankda əmanəti olan, habelə qanunvericiliyə və/və ya müqaviləyə ə sasən əmanətə sərəncam vermək hüququ olan şəxsdir. Ə manətlərin Sığortalanması Fondu – əhalinin kommersiya banklarına qoyduğu əmanətlərin mümkün risklərdən sığortalanma- sı üçün formalaşdırılan fondlardır. Azərbaycanda artıq əmanətlərin sığortalanması məqsədləri üçün Əmanətlərin Sığortalanması Fondu yaradılıb. Fond hüquqi şəxsdir, qeyri-kommersiya təşkilatı- dır və öz əmlakının mülkiyyətçisidir. Nağdsız hesablaşma – pul nişanlarından istifadə etmədən ödəniş sənədləri vasitəsilə həyata keçirilən ödənişdir. Ödəniş sənədi – nağdsız qaydada pul vəsaitinin kredit təşkilatı (bundan sonra “bank” adlanacaq) vasitəsi ilə ödənilməsi barədə yazılı şəkildə kağız üzərində (kağız daşıyıcı) və ya elektron formada (elektron daşıyıcılarda) rəsmiləşdirilən sərəncamdır. Mühüm iştirak payı - səhmdar kapitalının və ya səsvermə hüququnun 10 və ya daha çox faizini təşkil edən, yaxud müqavilə ə sasında iştirakçısı olduğu hüquqi şəxsin qərarlarının qəbul edilməsinə mühüm təsir göstərməyə imkan verən paya birbaşa və ya dolayı yolla sahiblikdir. İ nzibatçı - bankın Müşahidə Şurasının, Audit Komitəsinin və Idarə Heyətinin üzvləri, habelə bankın baş mühasibi (mühasibat xidmətinin rəhbəri), daxili audit bölməsinin əməkdaşları, bank filialının, şöbəsinin və nümayəndəliyinin rəhbərləri və baş mühasibləri. İ nvestisiya (investment) – gəlir (mənfəət) və ya sosial səmərə əldə etmək məqsədilə sahibkarlıq və digər fəaliyyət növləri obyektlərinə qoyulan maliyyə vəsaitindən, habelə maddi və intellektual sərvətlərdən ibarətdir. Bunlara pul vəsaiti, məqsədli bank əmanətləri, kreditlər, paylar, səhmlər və digər qiymətli kağız- 7 lar və s. aiddir. İnvestisiya fəaliyyəti investorların investisiya qo- yuluşu və onun həyata keçirilməsi ilə əlaqədar bütün hərəkətlərinin məcmusudur. Maliyyə aktivlərinə investisiya qoyuluşu qiymətli kağızlara və digər maliyyə aktivlərinə (ssudalara, digər müəs- sisələrin nizamnamə fondlarına və s.) qoyuluşları əks etdirir. Onlar ölkə və xarici maliyyə aktivlərinə investisiyaları birləşdirir. Banka aidiyyatı olan şəxslər - bankın inzibatçıları, struktur bölmələrinin rəhbərləri, qərarların qəbul edilməsində iştirak edən digər əməkdaşları və onlarla yaxın qohumluq münasibətlərində olan şəxslər (əri/arvadı, valideyni, o cümlədən ərinin/ arvadının valideyni, babası, nənəsi, övladı, o cümlədən övladlığa götürülən, qardaşı və bacısı); bankda mühüm iştirak payı olan hər hansı şəxs və ya bankın mühüm iştirak payı olan hüquqi şəxs və həmin hüquqi şəxsdə mühüm iştirak payı olan hər hansı şəxs, habelə bu cür mühüm iştirak payına malik olan hüquqi şəxslərin icra orqanlarının rəhbərləri. Klirinq - hesablaşmalar sisteminin bir və ya bir neçə iştirakçısının həmin sistemin bir və ya bir neçə digər iştirakçısına verdiyi və ya onlardan aldığı ödəniş məbləğləri üzrə yaranan tələblərin və öhdəliklərin, onların fərqi olan bir xalis tələb və ya bir xalis öhdəliyə çevrilməsi prosesidir. Kredit təşkilatı - bank, xarici bankın yerli filialı və ya bank olmayan kredit təşkilatdır. Kapitalın adekvatlıq əmsalları - birinci dərəcəli kapitalın və məcmu kapitalın ayrılıqda risk də rəcəsi uzrə olculmuş aktivlərə olan nisbəti. Kredit derivativləri - bir və ya bir necə kredit mu qaviləsi uzrə kreditlərin riskdən mudafiəsi məqsədilə istifadə olunan torəmə maliyyə aləti. Bu alət debitorun kredit riskini umumi ba zar riskindən ayırmaq ucun yara dılmışdır. İstiqrazın alıcısı istiqrazın debitor defoltu riskini qarşılamaq ucun kredit derivativini alır. Kre dit derivativinin satıcısı defolta qarşı effektiv sığorta siyasətini hə yata kecirir. Kredit derivativləri xəzinə istiqrazının gəlirlilik Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|