Təsisçi: “Hədəf” nəşrləri Baş redaktor: fil.ü. f d., dos. Şəmil Sadiq Redaktor
Yüklə 9,34 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- – Səhv etmirəmsə, “Azərbaycan” jurnalına yeni bir roman təqdim etmişdiniz bu yaxınlarda, amma dərc olunmayıb. “Lotu” adlı. Niyə
- – Yəni tənqid öz müsbət münasibətini bildirib. Yeri gəlmişkən, tənqid və tənqidçilərlə münasibətiniz necədir
- – Sovet dövründə daha çox hücuma məruz qalan da, təriflənən də “Vicdan susan”da olub. Bəs Müstəqillik illərində
- Konkret prototipiniz var, yoxsa ümumiləşdirilmiş obraz olacaq
- – Bu həyat tərzinə bu qədərmi bələdsiniz Bələd olmaq naminə əvvəlki yaradıcılıqda gah kitabxanaçı işləmisiniz, gah tərbiyəçi... Hərçənd
- Burdan baxanda bir az absurd görünür... Amma İsmayıl Şıxla da qazaxlı idi. Ona qarşı da belə münasibət var idi
- – Hər halda, bu əsərlə bağlı idi də... Yoxsa sizin qazaxlı olmağınıza görə edirdilər
canlı yaddaş 77 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 76 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 – Biz ədəbiyyatşünaslar yazıçıları dövrlə adlandırmağa adət etmişik. Amma mənim üşün şəxsən çox maraqlıdır. Həm sovet dövründə yazan, həm də müstəqillik illərində əsərləri dərc olunan Vidadi Babanlı özünü necə adlandırar? Və ən əsası necə hiss edir? Sovet dövrü yazıçısı kimimi? – Mən sovet dövrü yazıçısıyam. Düzdü, müstəqillik illərində də üç romanım dərc olunub, yazıb-yaratmışam. Amma əsas romanım, mənə şöhrət gətirən “Vicdan susanda” sovet dövründə yazılıb. “Ömürlük cəfa”, “Həyat bizi sınayır”, “Ana” dramı, “İnsaf nənə”... Hamısı sovet dövründə yazılmış əsərlərdir. Amma son illərdə də yazmışam. Bu il təzə kitabım çıxıb – “Zəmanə adamı”... Sizə də bağışlayacam. – Səhv etmirəmsə, “Azərbaycan” jurnalına yeni bir roman təqdim etmişdiniz bu yaxınlarda, amma dərc olunmayıb. “Lotu” adlı. Niyə? – Həmin əsər bu əsərdir də... Onu qaytardılar geri, mən də üzərində işlədim, adını da dəyişib qoydum “Zəmanə adamı”. Düz bir il təzədən işləmişəm, təkmilləşdirmişəm. Psixoloji cəhətdən dərinləşdirmişəm. Nizami Cəfərov da bunun haqqında yazıb. – Yəni tənqid öz müsbət münasibətini bildirib. Yeri gəlmişkən, tənqid və tənqidçilərlə münasibətiniz necədir? Sovet dövründə, ondan sonra... – Bir az narazıyam tənqidçilərdən. – Heç təəccüblənmədim. Tənqidçidən razı olan yazıçı tapmaq çətindir... – Yox e... Elə bil ki bir az dərinə getmək istəmirlər mənim əsərlərimi təhlil edəndə. Əsərin ictimai mənası, məsələlərin qoyuluşu, necə həll olunması, psixoloji cəhətdən necə həll edilməsi... haqqında çox yazmırlar... Mənim haqqımda Məmməd Arif yazıb. Dərin adam idi. Mehdi Hüseyn... O da dərin adam idi, güzəştə getmirdi. Amma bəyənirdi mənim yazılarımı. Əkbər Ağayev, Akif Hüseynov, Pənah Xəlilov, Qulu Xəlilov yazıb. Düzdü, Qulu bir az ikitərəfli adam idi, bəzən münasibətə görə yazırdı... Amma gərək tənqidçi münasibət gözləməsin. Sovet dövründən sonra isə Nizami Cəfərov, Rüstəm Kamal yazıb. – Sovet dövründə daha çox hücuma məruz qalan da, təriflənən də “Vicdan susan”da olub. Bəs Müstəqillik illərində hansı əsəriniz sizi qane edən reaksiyanı doğurdu? – Daha çox “Gizlinlər” haqqında yazıldı. Oxumusunuz? – Oxumuşam, haqqında yazmışam da... “Azərbaycan” jurnalında dərc olunmuşdu. – “Ömürlük cəfa” haqqında, “Qəribə eşq” adlı əsərim haqqında da yazdılar. Tənqid etdilər. Etiraf edim ki, bu əsər heç canlı yaddaş 79 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 78 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 özümü də təmin etmirdi. Fikirləşirdim ki, bir daha üzərində işləyərəm. İndi başqa bir əsərə başlamışam... Düzdü, gözüm zəif görür, amma işləyirəm. Jurnalistlərin həyatından yazıram. “Tale dolayları”. 73 səhifə yazmışam artıq. Bilmirəm bitirə biləcəyəmmi? Güman edirəm ki, yaxşı əsər olmalıdır. – Konkret prototipiniz var, yoxsa ümumiləşdirilmiş obraz olacaq? – Ümumiləşdirilmiş obrazdır. Əziz Əzimli. Taleyin dolaylarından keçib. Vaxtilə xalq düşməni kimi atasını tutublar. Bu da böyüyüb, sonra institut illərində müxalifətçilərə qoşulub, tutulub. Bir sözlə, keçid dövründə jurnalistlərin başına hansı işlər gətirilibsə, o haqdadır. Bilirsiniz, jurnalist gərək təpədən dırnağa vətəndaş olsun. Yazıçı da vətəndaş olmalıdır, amma yazıçı yaradıcılığında ümumiləşmələr çox olur. Əsl jurnalistlərin həyat tərzi daha mürəkkəbdir. – Bu həyat tərzinə bu qədərmi bələdsiniz? Bələd olmaq naminə əvvəlki yaradıcılıqda gah kitabxanaçı işləmisiniz, gah tərbiyəçi... Hərçənd ki, jurnalist də işləmisiniz, amma müstəqillik illərində jurnalistika mühiti çox dəyişikliklərə uğradı... Bu sovet dövrünün jurnalistikası deyildi... – Kifayət qədər bələdəm. Çünki özüm də vaxtilə yazılar yazmışam qəzetlərə, jurnalist kimi işləmişəm. Bilirsiniz də, məni dörd-beş il işsiz qoydular, mən də “Bakı” qəzetinə – Nəsir İmanquliyevin yanına getdim. Baş redaktor idi. Mənə kömək elədi. Göndərirdi sənaye müəssisələrinə, fabriklərə, zavodlara, neft mədənlərinə. Gedirdim, oçerk yazırdım, gətirirdim, oxuyurdu, hətta dərc olunmamış qonorar yazırdı. Ailəmi dolandırırdım. Yaxud “Azərbaycan gəncləri” qəzetinə, hətta “Kommunist” qəzetinə məqalə yazmışam. Ən çox da radioda işləyirdim. – Hansı verilişdə? – Müxtəlif verilişlərə oçerklər yazırdım. O zamanlar Yazıçılar birliyində böyük intriqalar var idi. Yəqin ki, bilirsiniz. Süleyman Rəhimovun tərəfdarları bir tərəfə idi, Mehdfi Hüseynin tərəfdarları – yəni ki qazaxlılar bir tərəfə. Belə bir ziddiyyət əmələ gəlmişdi. Mən də qazaxlı olduğuma görə mənə qarşı çıxırdılar. – Burdan baxanda bir az absurd görünür... Amma İsmayıl Şıxla da qazaxlı idi. Ona qarşı da belə münasibət var idi? – Bilirsiniz, o çox təmkinli adam idi. Adətən qarışmırdı bu məsələlərə. Məndə bir az çılğınlıq var idi, o dəqiqə reaksiya verirdim. Məsələn, iclaslarda, yığıncaqlarda Mehdi Hüseyni, ya da İsa Hüseynovu tənqid edəndə, dözə bilmirdim. Müdafiəyə qalxırdım, sonra da o adamlar mənə qarşı çıxırdılar. Yaxud “Vicdan susanda”nı tənqid edirdilər, nə günə qoymuşdular. Onun üstündə Mirzə İbrahimov iclasda mənim məsələmi qaldırmışdı. Hətta partiyadan çıxarılmamı istəyirdi. Nəriman Həsənzadə partiya təşkilatı katibi idi. Mirzə İbrahimov, – “bu əsər sovet hakimiyyətinə zidd əsərdir. Sovet insanının vicdanı heç zaman susmur, susa bilməz”, – deyib sonra da üzünü tutdu Nəriman Həsənzadəyə ki, partiya təşkilatı katibisən, təklifini de. O da durdu, duruxa- duruxa – hiss elədim ki əvvəldən sözləşiblər – istəməsə də dedi ki, partiyadan çıxarılsın. İnsafən Əli Vəliyev yerindən qalxdı, – “Mən qəti razı deyiləm, cavan adamdı, partiyadan çıxarılmaq çox ciddi məsələdi. Töhmət verilsin”, – dedi. Süleyman Rüstəmlə Osman Sarıvəlli də bu təklifi müdafiə elədilər. Rəsul Rza isə dedi ki, “Hiss olunur burada təşkil olunmuş bir şey var, belə olmaz, bu bizim təşkilatımızın adına pisdir”. Nə isə... Mirzə İbrahimovla höcətləşdilər, Rəsul Rza da acıq edib çıxdı getdi. Mən partbileti çıxarıb atdım Mirzə İbrahimovun üstünə. Adamlar sus-pus qaldılar. O gecə götürdüm Brejnevə məktub yazdım ki, ya Türkmənistanda, ya da Özbəkistanda yaşamağım üçün şərait yaratsın. Beləcə ara qarışdı. Və məni düz dörd il işsiz qoydular. – Hər halda, bu əsərlə bağlı idi də... Yoxsa sizin qazaxlı olmağınıza görə edirdilər? – Həm o var idi, həm də bu... Bir məsələ də vardı... Bunu mən “Gizlinlər”də yazmışam. Mirzə İbrahimovla aramı Yüklə 9,34 Kb. Dostları ilə paylaş:
|