Təsisçi: “Hədəf” nəşrləri Baş redaktor: fil.ü. f d., dos. Şəmil Sadiq Redaktor



Yüklə 9,34 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə39/53
tarix13.11.2017
ölçüsü9,34 Kb.
#9835
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   53

canlı yaddaş
83
USTAD 
dərgisi \ Fevral 2016
82
USTAD 
dərgisi \ Fevral 2016
düşmən qazandırırdı. Bir tərəfdən xeyirxahlıq 
edir, istedadlı cavanları dərc edirsən, amma 
o biri tərəfdən də pis, zəif əsərləri yaxın 
qoymursan.... Asif Əfəndiyevin məni 
pisləməsinin səbəbi nə idi? Əmisi Nəsib 
Əfəndiyevin müharibədən bəhs edən 
“Vyana” adlı zəif əsərini dərc etməmişdim. 
– “
Azərbaycan” jurnalında işlədiyiniz 
12 il ərzində elə bir yazıçı oldumu ki, 
onun istedadında yanıldınız? Maşallah 
yaddaşınız yaxşıdır. 
– Biri var idi, Qax rayonundan, 
televiziyada işləyirdi. Gəray Fəzli. O vaxt 
bir romanını çap etmədim. Sonra çap 
olundu, amma özü də etiraf etdi ki, üzərində 
sonradan çox işləyib. Amma dediyim ki, 
yaxşı əsər üstündə mübahisə də etmişəm. 
Əkrəm Əylislinin əsəri kimi. Düzdü, sonra 
onunla münasibətim korlandı. Yazıçı kimi pis 
yazıçı deyil, amma sonra o əsəri yazdı.
– Bu əsərə görə münasibət korlanıb?
– Yox, “Azərbaycan” jurnalında 
Rasputinin “Mariyaya pul lazım idi” əsərini  
çap etdirmişdim. Onun bir-iki yerini ixtisar 
elədiyinə görə oldu. 
– 
Kim daha çox düşür yadınıza 
yaxınlıq etdiyiniz insanlardan?
– Qabil. Çox səmimi, zarafatcıl adam 
idi. Əsərim çıxan kimi oxuyur, zəng edirdi...  
Ürəyiaçıq adam idi, hay-küylü... Başqasının 
uğuruna sevinə bilirdi. Deyilənə də tez 
inanırdı, sadəlövhlüyü vardı. Şeirləri də 
özünə oxşayırdı. 
– 
Dövrünüzün tənqidinin böyük təsir 
gücü var idi. Kimisə yüksəldə, kimisə 
ədəbi mühitdən uzaqlaşdıra bilərdi. 
O müzakirələrdən, tənqidlərdən geri 
çəkilən, ədəbiyyatdan gedən oldumu?
– Tərifin məhv etdikləri də oldu, tənqidin 
məhv etdikləri də.... O vaxt Mirzə İbrahimov 
hər iclasda tərifləyirdi – Əli Soltanlı... 
Sonra ilham bulağı qurudu-nədi, yoxa 
çıxdı. Tənqiddən də qırılan var idi. Sabir 
Süleymanov. Özünəməxsus yazırdı. Amma 
tənqidlərə dözmədi. Tənqid də belədir də
bəzən uğur gətirir, insan acığa düşür, mübariz 
olur, bəzən də sındırır. Ədəbiyyat çox çətin 
aləmdir. Hamıya asan görünür, amma çox 
çətindir. Burda fitri istedaddan başqa dözüm 
də lazımdır. 88 yaşım var, yenə də yazıram. 
Çoxu 50 yaşından sonra mövzu tapa, işləyə 
bilmir. 
– 
Çox böyük tirajlarla dərc olunmuş 
və ədəbiyyat hesabına yaxşı məbləğdə 
qonorar  almış yazıçısınız. Siz necə 
deyirsiniz, ədəbiyyat qazanc üçün uyğun 
sahədir?
– Qətiyyən. Ədəbiyyata qazanc məqsədilə 
gələn adam yanılır. Hətta bəzi nadir əsərlər 
sənə pul gətirsə belə, yenə də fikrimdə 
qalıram. Keçmişdən bəri hansı yazıçımız 
ədəbiyyatdan bəhrələnib, xeyir görüb? 
– Vidadi müəllim, oxucu məktubu çox 
almısınız?
– Çox...
– Saxlayırsınız?
– Bəli. Vermişəm dövlət arxivinə. Təkcə 
Azərbaycandan yox, SSR-nin hər yerindən 
məktub alırdım. 
– 
Axırıncı  dəfə nə vaxt almısız?
– 91-92-ci ildə. Ondan sonra yazmırlar. 
Bir hadisə danışım. Bəzən elə oxucu 
məktubu olurdu ki, heyrətlənirdim. 
Görürdüm çox ağıllı sözlər deyir, əsərə 
dərindən yanaşır... Bir dəfə hətta o 
məktublardan birinin dalınca Şəmkir 
rayonuna da getdim.  Orta məktəbdə 
direktorun köməkçisi işləyən bir qız idi. 
– 
Müəllif çəkmişdi marağınızı, yoxsa?
– Getdim öyrənəm görəm özümü yazıb, 
yoxsa kimsə kömək edib yazmağına. 
Qarayanız bir qız idi. Söhbət əsnasında 
gördüm ki, məktubda yazdığından bir az da 
dərinlərə getdi. Yəni belə oxucular olurdu... 
Əsərin dərinliklərinə varan, psixoloji 
məqamları tutan... Amma “Vicdan susanda” 
ilə bağlı təhqir dolu məktub da almışam. 
Onun  da izinə düşdüm getdim, Bakıdan 
yazmışdılar. Məni görüb pərt oldu. Məktublar 
yaxşıdır. İnsanı ruhlandırır... İstəyirsən ki, 
daha yaxşı yazasan. 
– 
Bu gün hələ də incik qaldığınız 
yazıçı varmı? Məsələn, istərdiniz ki, 
aranızda barışıq olsun... 
– Demək bir az yaxşı düşmür. Amma var... 
İndi bu dünyada deyil... 


rənglərin söhbəti
85
USTAD 
dərgisi \ Fevral 2016
84
USTAD 
dərgisi \ Fevral 2016
İKİ
 
rəssam
“Pikasso rəssamdır, mən də 
həmçinin. Pikasso ispandır, mən də 
həmçinin. Pikasso kommunistdir, 
amma mən heç vaxt” 
(Salvador Dali)
S
ənətin paytaxtı Parisdə iki 
ispaniyalı... Bir-birinə həm rəqib, 
həm də dost kimi baxan iki 
rəssam... Dali və Pikasso… 
Salvador Dali Pikassodan 20 yaş kiçik 
idi və ona çox hörmət bəsləyirdi. Əlbəttə, 
hörmətinin səbəbi tək yaş fərqi deyildi. 
Dalinin Barselonada ilk sərgisi zamanı 
Pikasso onun haqqında eşidib sərgiyə gəlmiş 
və bu rəssama heyranlığı da bundan sonra 
başlamışdır. 
Üslublarının fərqli olmasına baxmayaraq, 
yaradıcılıqlarında bir-birindən bəhrələndikləri 
göz qabağındadır. Xüsusilə Dalinin 
əsərlərində Pikassonun təsiri özünü göstərir. 
Bundan başqa, o, bütün eqosuna rəğmən 
Pikassoya olan heyranlığını dilə gətirməkdən 
heç vaxt çəkinməyib. Hətta ilk dəfə Parisə 
gələrkən onu ziyarət edən Dali “Luvr 
muzeyinə belə getmədən sənin yanına 
gəlmişəm”, – demişdi. 
Pikassonun Daliyə poçtla göndərdiyi 
qəribə kart (1) və bir yerdə çəkdikləri 
bəzi cızma-qaralar (2) bu təsirlərin sadəcə 
uzaqdan-uzağa olmadığını da göstərir.
Pikassonun bu sürrealist portreti Dalinin 
bir çox məşhur əsərləri kimi simvollarla 
doludur. Bu, daha dəqiq desək Pikassonun 
büstünün portretidir. Dalinin Pikassonun 
məhz büstünü çəkməsi onun tarixdə önəmli 
şəxs olduğundan və özünün də ona böyük 
hörmət bəslədiyindən xəbər verir. 
Büstün əsası ağ daşdandır, amma 
yuxarı hissəsi dəri ilə örtülüdür. Rəsmdə  
iki gül təsviri diqqəti çəkir. Büstün aşağı 
hissəsində qırmızı gül, büstün sinəsində  
isə ağ gül yerləşir… Bəlkə də Pikassodan 
üzr istəyirmişcəsinə sinəsinə bir gül əlavə 
etmişdi. 
Dalinin bu əsərdə istifadə etdiyi hər bir 
obyekt, digər rəsmlərində olduğu kimi, 
müəyyən mənalara yozulmağa çalışılır. 
Məsələn, başının üstündəki qaya parçası 
gizlətdiyi böyük bir sirrini, sinə Pikassonun 
qidalandırıcı tərəfini simvolizə edirmiş. 
Büstün başı sinədən daha çox təhrif 
olunub. Məsələn gözlərinin həndəvəri
ağzından uzanan dili, buynuzlu burnu və s. 
Beyninin təsviri keçi buynuzuna bənzəyir. 
Pikassonun saçları süni ağ saç kimi təsvir 
olunub və büstün əsası ilə eyni materialdan 
olması də diqqəti çəkir. Saç başın arxasına 
doğru nazikləşir və sonda ağız boşluğundan 
1)
2)
Aytəkin Mirişova


Yüklə 9,34 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   53




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə