Təsisçi: “Hədəf” nəşrləri Baş redaktor: fil.ü. f d., dos. Şəmil Sadiq Redaktor
Yüklə 9,34 Kb. Pdf görüntüsü
|
povest 107 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 106 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 güzəran qazanandan sonra bu addımı ataydı. Hesab edirdi ki, həyat səni öyrədənəcən ömür ötüb keçir, gərək özün öyrənəsən. Dürdanə vəziyyətlə barışmalıdır, başqa çıxış yolu yoxdur. Burda qalsam, mən də o çayxana avaralarının tayı olacağam, bundansa ölüm yaxşıdır. Səhər açılır, axşam olur, günlər bir-birindən fərqlənmir. Yox, lap belə də demək olmazdı, arvadı dünən yarpaq dolması bişirmişdisə, bu gün borş yeyəcəkdilər. Dünən ayın 14-üydüsə, bu gün 15-idir. Fərq yalnız bundan ibarət idi. Başqa əsaslı dəyişiklik də baş vermişdi; arvadı hamiləydi. Amma ailənin büdcəsi yox idi, özü də bir qara qəpiyin yiyəsi deyildi. Düzdü, arvadı pulsuzluğunu başına qaxınc etmirdi, amma özü bu vəziyyətlə barışa bilmirdi. Nə vaxta qədər mağazadan siqareti nisyə götürəcəkdi? Bəzən gündəlik ərzaq almağa da pulu olmurdu, üzünə üz tutub ayaqlarını sürüyə-sürüyə mağazaya yollanır, yolboyu özünü lənətləyirdi. Mağaza sahibi tanış adam olsa da, nisyə mal istəyəndə xəcalətdən ölür, əməlli-başlı tər tökürdü. Borc borcun üstünə yığılırdı. Evdə arvadın üzünə baxa bilmirdi, nolsun qadın dinmirdi, nə vaxtsa bomba kimi partlayacaqdı. Bu axşam dostlarıyla danışandan sonra qəti qərara gəldi. Əli-ayağı sağ-salamat ola-ola arvadın dizinin dibini kəsdirməyi kişiliyinə sığışdırmırdı. Arvad kimi evdə oturan kişilərdən zəndeyi-zəhləsi gedirdi. Özü də aza qane olan adam deyildi, maksimalist idi. Xeyli düşünüb-daşınandan sonra bu qənaətə gəldi ki, burda qalsa, güzəranını düzəldə bilməyəcək, elə sürünə-sürünə də yaşayacaq. Gənc ailələrin dağılmasının əsas səbəbi elə maddi imkansızlıqdır da. Hər bir qadın yaxşı yaşamaq istəyir, əri evə pul gətirə bilməyən, qadınının maddi ehtiyaclarını ödəyə bilməyən kişi kimə lazımdır? Kasıbçılıq, maddi ehtiyaclar tez bir zamanda sevgini nifrətə çevirir. Rəhim maddi sıxıntılardan dəhşətli dərəcədə qorxurdu. Onun gələcəklə bağlı böyük planları vardı, indi yaşadıqları atasından qalma köhnə evi söküb yerində ikimərtəbəli ev tikmək, özünə maşın almaq istəyirdi. Rəhim gələcəkdə ailəsinin nədənsə korluq çəkməsini istəmədiyi üçün indidən yaxşı pul qazanmağın yollarını axtarır, vaxtı fövtə vermək istəmirdi. İnsan öz gələcəyinin təməlini məhz cavanlığında qurmalıdır, bunun üçün də yaxşı maddi imkan olmalıdır. Atası Rəhimi kasıbçılıqla böyütmüşdü, rəhmətlik kişi neft mədənlərində fəhlə işləyirdi, nöyüt, salyarka iyi onun paltarlarına, hətta bədəninə də hopmuşdu. Anası ərinin mayka-tursikini nə qədər yusa da, mazut qoxusu çəkilib getmək bilmirdi. Kişinin özü də qapqaraydı, elə bil mazuta salıb çıxarmışdın, öz adı Seyidağa olsa da kənddə hamı onu “Qara” deyə çağırırdı. Rəhim orta məktəbdə yaxşı oxuyurdu, özünə, biliyinə güvənirdi deyin, qəbul imtahanlarını verib instituta daxil olacağına zərrə qədər də şübhəsi yox idi. Sənədlərini Neft-Kimya İnstitutunun neft-mexanika fakültəsinə vermişdi. Amma bəxti gətirmədi, ona dedilər ki, bala, get, yaxşı hazırlaş, gələn il gələrsən. O gündən Rəhimin oxumaq həvəsini sanki qırx arşın quyunun dibinə atdılar, bir daha kitab-dəftər üzü açmadı. Kənd arasına çıxmaq, kimsənin gözünə görünmək istəmirdi. Qohum-əqrəbadan, ona ümid bəsləyən müəllimlərindən də yan gəzirdi. Arada özünə təsəlli verirdi ki, guya oxuyanların ağzı bala batıb? Odey, qonşumuz İslamın oğlu Səfər Rostovda institut bitirib, diplomu evdə pas atır, özünün də günü talkuçkada keçir, maşallah, alveri də pis getmir. Əməlli-başlı özünü tutub, yağın içində “07” sürür. Kəndin milyonerlərindən olan Əlisəfa heç adını düz-əməlli yaza bilmir, zır bisavadın biridir, vaxt vardı, onun-bunun qapısından göy-göyərti yığıb aparıb bazarda satırdı. Bir gün eşitdi ki, Əlisəfa həyətdə gül parniki salıb, elə onunla da bəxti gül vurub. Əlisəfa günbəgün varlanmağa başladı, parniklərinin sayı da artdı. Vaxt dolandı, zaman gəldi, Əlisəfa güldən qazandığı pulla həyətlərində ikimərtəbəli villa ucaltdı, kəndə birinci “Mersedes”i gətirdi. Əlisəfa xarici maşınla kəndin içindən keçəndə bütün kənd camaatı onun maşınının tamaşasına dururdu. Daha Əlisəfa tülküdurmazdan belində yaş göy-göyərti kisəsi daşıyan Əlisəfa deyildi. İndi o, kənd sovetinin sədriylə, bölmə rəisiylə, biznesmenlərlə oturub-dururdu. povest 107 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 106 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 Vaxtilə qapısından göy-göyərti, tərəvəz apardığı adamlara Allahın salamını belə verməyi özünə sığışdırmırdı. Evində qulluqçu saxlayırdı. Bir arvadla kifayətlənməyib ikinci dəfə on səkkiz yaşında gözəl-göyçək bir qızla evlənmişdi və kooperativ binalardan birində ona üçotaqlı ev almışdı. Əlisəfanın evdəki köhnə arvadından üç oğlu vardı. Təzə arvad alanda arvadı qorxusundan cıqqırını da çıxarmadı. Neyləyə bilərdi? Həm də ki, ona nə lazımdı? Əri bütün maddi ehtiyaclarını ödəyirdi, özü də padşah xanımı kimi yaşayırdı. Sinəsi, boyun-boğazı qır-qızılla dolub-daşırdı. Çətin dövr idi, kənd uşaqları gözünün qabağında qaba, yaşlı kişilərə çevrilmişdilər. Onlar çörəkpulu qazanmaq üçün hər işlə məşğul olurdular, fəhləlik edir, əkin-biçində atalarına kömək edir, bazara meyvə-tərəvəz aparıb satırdılar. Yaşları çox az olsa da, onlara uşaq demək olmazdı, onların uşaqlığın sevincini dadmağa macalı olmadı. Yay mövsümü yenicə başlamışdı. Rəhim məhlədəki iri tut ağacının altında oturub fikirli-fikirli siqaret tüstülədirdi. Çiyninə qonan əldən diksindi, başını qaldıranda dostu Mirzəylə göz-gözə gəldi. Mirzənin həm ata tərəfdən, həm də ana tərəfdən dolamadan dolamaya Rəhimə qohumluğu çatırdı. Valideynləri dayıoğlu-bibiqızı idilər. Kölgəsində dincəldikləri bu qədim-qayım tut ağacını vaxtilə Mirzənin atası Əhməd kişi əkmişdi. –Nolub, ay brat? Gəmilərin batıb nədi? – deyə Mirzə onun böyrünü kəsdirib oturdu. –Əşi nolacaq? İş yox, güc yox, avara- sərgərdan gəzib-dolaşmaqdan bezmişəm. İndi mənim pul qazanan vaxtımdır, mənim taylarım qaz vurub qazan doldurur. Elə bil bəxtimi bağlayıb açarını da dəryaya atıblar, – Rəhim dostuna işsizlikdən gileyləndi. Mirzə təəccüblə onu süzdü və əlini yüngülcə kürəyinə şappıldatdı: –Baa, alə, mən elə bilirəm sən işləyirsən e. Bəs bunu mənə deginən də, ay zalım oğlu. Mənə bax, balıqçı Rəfaeli tanıyırsan da. –Hə, nöş tanımıram? –Primorskidə onun restoranı var. Bu dəqiqə sezon başlayır, ona yaxşı ofisiant lazımdır. Yaxşı da pul verir. İşləyə bilərsən? Mirzə Rəhimi necə həvəsləndirdisə, Rəhim əlüstü razılığını verdi. –Vəssalam, brat. Sənin işin düzəldi, – Mirzə qolunu Rəhimin boynuna saldı, – indi bu təzə işivi “yumaq” lazımdır. Bir araq ala bilərsən? Qalanı mənlikdir. Rəhim dedi alaram. Məhlədəki marketdən araq, Mirzə isə pomidor, yumurta, çörək, bir az da kolbasa götürdü, sonra da dedi ki, evdə təkəm, anam bacısıgilə gedib, Allah bilir nə vaxt gələcək. Gedək bizdə oturaq, başımızı açaq. Mirzə elektrik qaynaqçısı idi, yəni “svarşik”lik oxumuşdu. Gül kimi sənəti ola- ola getdi qurşandı qumara, bir gün uddu, bir gün uduzdu, o vaxt ayıldı ki, öz ömrünü uduzub. Ömrünün sandığında gizlədiyi naftalin qoxulu günlər isə daha əvvəlkitək təzə-tər deyildi; bu yıpranmış günlər indi nə ona lazım idi, nə də özgəsinə. Mirzə bir arvad aldı, ayağı bəd oldu, toydan yığılan pulları elə toydaca uduzdu, səhər çörəyi dükandan nisyə götürdü. Sonra bədayaq arvadı boşadı. İkimərtəbə evlərinin birinci mərtəbəsində qoca anası qartımış qızıyla birgə qalırdı. Bu evi dədəsi Əhməd kişi cavanlığında tikmişdi. Həddən ziyadə sadəlövhlüyünə görə kənd içində adının qarşısına bir ayama da qoşmuşdular – Gic Əhməd. Yaxşı başmaq, nəleyin tikərmiş – bir sözlə, halal adammış, rəhmətlik. Onun ən qiymətli yadigarı məhlədə öz əliylə əkdiyi tut ağacıydı ki, hər il yay gələndə uşaqlar budaqlarından qopmaq bilməzdi; qarınları köp verincə şirəli tutdan yeyər, aşağıdan boylana-boylana qalan qocaların da payını yağardılar. Günün istisi aləmi yandıranda dözülməz bürküdən qaçıb ağacın sərin kölgəsinə sığınan məhlə cayılları az qala hər gün bu ağacı əkənə rəhmət oxuyardılar. Belə vaxtlarda Mirzənin üzü gülürdü. Əhməd kişi bu tut ağacını öz övladlarından çox istəyərmiş və deyərmiş ki, mən dünyaya elə bu ağacı əkməkdən ötrü gəlmişəm. Mirzə yuxarı mərtəbədə tək qalırdı, evin divarlarını lüt qız şəkilləri ilə bəzəmişdi. Dədəsi xalçanın üstdən asılmış bu lüt Yüklə 9,34 Kb. Dostları ilə paylaş:
|