Təsisçi: “Hədəf” nəşrləri Baş redaktor: fil.ü. f d., dos. Şəmil Sadiq Redaktor
Yüklə 9,34 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Hüququndan keçən əsgər”
- “Hüququn dərk edən kəslər”
polemika köşəsi 13 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 12 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 Göründüyü kimi, şeirin səkkizinci misrasında hazırda himn kimi oxunan mətndən fərqli olaraq, “Hüququndan keçən əsgər” yox, “Hüququn dərk edən əfrad”, yəni fərdlər, nəfərlər deyilir. Doğrudan da, hüququndan, o cümlədən sahib olduğu hər hansı şeydən keçən, ondan əlini üzən kimsə həmin məfhum və ya şey üçün mübarizə etməz, onu əldə etməyə və ya saxlamağa çalışmaz... Bundan fərqli olaraq, hər kəs dəyərini dərk etdiyi və özününkü, ona məxsus olduğu anlayış, məfhum və ya şeyi əldə etmək üçün çalışıb-çabalayar, ölüm-dirim mübarizəsinə qalxar. Ona görə də mətnin orijinalında haqlı olaraq, hüququnu, haqqını dərk edən fərdlərin, nəfərlərin həmin azadlıq və istiqlaliyyət haqqı, hüququ uğrunda qəhrəmanlıq əzmi ilə mübarizəyə qalxdığı, qalxmağa qadir və qabil olduğu bildirilir. Eyni zamanda... “hüququn dərk edən (hüququndan keçən yox!) əsgər” dedikdə mətn məzmunca “vətən marşı”ndan çıxıb, “əsgər marşı”na çevrilir. Nəticədə məzmun və ideya-fəlsəfi tutumca məhdudlaşır. Əslində himn mətni təkcə əsgərlərin deyil, bütövlükdə vətəndaşların, dövlətin iradəsini ifadə edir və etməlidir. Mətnin orijinalı da bütün bu məzmun və mənanı ifadə etməsi ilə milli, fəlsəfi və ümumbəşəri tutumludur. Beləliklə, müasir leksika, yeni redaktə ilə həmin misra “Hüququn dərk edən kəslər”, yəni fərdlər, nəfərlər şəklində verilsə, daha məntiqli və orijinala uyğun olardı. Elə bilirəm mətndəki bu düzəliş, daha doğrusu, bərpa onun musiqi ahənginə, harmonik bütövlüyünə heç bir uyğunsuzluq, yad qamma gətirməz. Nəticə olaraq dövlət himnimizin söz mətnini və müəllifliyini aşağıdakı kimi verməyi, həm faktiki, həm məntiqi, həm Himnin musiqi notları də müəllif hüququ baxımından doğru və ədalətli, eyni zamanda Üzeyir bəyin seçiminə ehtiram hesab edirəm... arxivlərdə yaşayan izlər 15 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 14 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 Bir mahnının müəmması, yaxud naməlum gəncin sevgi məktubu Fil.ü.f.d. Nərgiz Cabbarlı O nu yaddaşlara yazan təkcə səsi, opera səhnəsində yaratdığı obrazlar, ya da ifası deyildi. Həm də professionallıqla seçdiyi və can verdiyi, daha yanğılı, daha canayaxın etdiyi mahnılar idi. Bunların arasında xalq mahnıları da var idi, bəstəkar mahnıları da. Amma bircə dənə də olsa qeyri-peşəkar bəstə, bayağı musiqi, zəif mətn tapa bilməzsiniz. Yaxud bir mahnıda belə soyuq, buz kəsmiş (ya da heç olmayan) qəlb hiss etməzsiniz. Onun bütün mahnılarında qəlbi döyünür. Nəbzi atır. Yarası qanayır. O da maraqlıdır ki, Rübabə xanımın xüsusi olaraq yaddaqalan, möhür vurduğu, imza qoyduğu mahnıları çoxdur... Məsələn, “İntizar” kimi. Ya da “Heydərbabaya salam”, “Qaragilə” kimi... Yaxud “İndi sevmirəm” kimi... “Başqa birini sevəydin barı” kimi... Saymaqla saymaq olar... Amma bir mahnısı da var ki, onun son ekran görüntüsünü də özü ilə birgə yaddaşlara pərçimləyib. O mahnını nə zaman eşidəriksə-eşidək, mütləq olaraq bu ifa son görüntünü də özü ilə birlikdə yaddaşımıza dartıb gətirəcək... Və düşündürəcək... Məncə, həyatda təsadüfi heç bir şey yoxdur. Hislərimiz, duyğularımız bəzən olacaqlarla, yaşanacaqlarla bağlı qulağımıza nə isə pıçıldayar. Zamanında, əlbəttə ki. Və əlbəttə ki, əksər hallarda bu pıçıltılara qulaq kəsilmək istəmərik. Fikrimizdən, ağlımızdan uzaqlaşdırarıq. Pıçıldayanın isə “altıncı hissimiz” olması fikri ağlımıza belə gəlməz. Amma zaman keçər, il dolanır, altıncı hissin dediyi sözlər, dilimizə gətirtdiyi kəlmələr, oxutduğu mahnılar nəyəsə işarə kimi çıxar meydana. Özümüzü də, ətrafımızdakıları da təəccübləndirər, heyrətə salar. Onun yaradıcılığını izlədikcə, yaxınları, əzizləri, həmkarları ilə söhbətləşdikcə, arxivini araşdırdıqca bunu bir daha təsdiqləyirəm özüm üçün. Xüsusilə bir mahnı ilə bağlı təsadüfən öyrəndiyim şeylər Rübabə xanımın yaşadıqları ilə oxuduqları, duyduqları ilə səsləndirdikləri arasında bir bağın olduğunu təsadüf hesab etməməyi söyləyir mənə... Əslində, belə bir bağın olduğuna özü də inanırdı. Hardan bilirəm? Bir müsahibəsində işlətdiyi sözlərdən bu qənaətə gəldim. O müsahibə ilə bağlı maraqlı bir məqam da var. Adətən sovet dövründə (o zaman çalışanlar bunu yaxşı xatırlayırlar) radio verilişləri indiki kimi sərbəst hazırlanmazdı. Canlı efir olsa belə, qonağın nə danışacağı əvvəlcədən razılaşdırılır, hətta mətn də əlinin altında hazır qoyulurdı. Bu mətn mütləq təsdiqlənmiş mətn olmalı idi. Qonaq isə bunu əsasən üzündən oxuyurdı. Azərbaycan radiosunun Qızıl fondunda belə “oxuma”lardan birində (mətnin üzündən oxunduğu da o qədər bəlli idi ki... Müğənninin səsi az qala bunu “hayqırırdı”...) onun çox səmimi, çox içdən gələn bir etirafı səslənir. Hətta bu cümləni üzdən oxusa belə, Rübabə xanımın səsi titrəyir: “Sənətin də öz qəribəlikləri var. Gərək səni dinləyənləri inandıra biləsən. Həyatının hansısa sevincinin, ömründən hansısa itkinliyin oxuduqlarında izi yoxdursa, çətin ki kimisə (dərc olunmamış kitabdan bir parça) Yüklə 9,34 Kb. Dostları ilə paylaş:
|