15
Tövlənin istilik sistemi tikinti zamanı nəzərdə tutulmur. Çünki qoyunlar
özlərini qızdıra biləcək qədər istilik buraxırlar. Tövlə işıqlı olmalıdır. Təzəyin
çıxarılması və yay vaxtı havanın dəyişdirilməsi üçün bir açıq pəncərə qoyul
malıdır. Döşəmə lövhələri duru tullantıların rahat axıb tökülməsi üçün mə
samələrlə vurulur. Qışda qoyunları təmiz havada yemlə
mək lazımdır.
Kom binə edilmiş yemdən ilıq su əlavə edilməklə hazırlanmış horra qoyun
ların həvəslə yediyi qida məhsuludur. Yemləmə zamanı boş ağıllardan peyin
təmizlənib atılır.
Qoyun ağılında su və yem təknələri qoyulur. Təknələr dirəklərin üzərində
asılır ki, qoyunlar onları tapdamasın. Bütün qoyunların bir arada su və yem
qəbul etməsi üçün təknələr hesablanmış ölçüdə quraşdırılır (təx minən, bir
baş qoyun üçün 0,25 m ölçüsündə).
Döşəməyə saman döşənir. Qışda qoyun az olarsa, tövlənin peyini təmiz
lən mir. Çünki peyinin üzərində qoyunlar üçün rahat və isti olur. Yazda isə
bütün tövlənin peyini təmizlənib dirriyə tökülür.
Qalın yun örtükləri olduğu üçün qoyunlar soyuğa davamlı olur. Küləksiz
havada bütün günü bayırda qala bilirlər. Elə bu məqsədlə də tövlənin yanında
dən və su təknələri ilə təchiz edilmiş çardaqlar quraşdırılır.
Tövlədə rütubət olmamalıdır. Elə ona görə də havatəmizləyici qurğu
lardan istifadə edilməlidir. Rütubətli tövlədə saxlanan qoyunlar zəifləyir, im
munitetini itirir və xəstəliklərə qarşı davamsız olurlar.
Qoyun ziyankar heyvan deyil, sakitdir və başqa ev heyvanları ilə bir yerdə
yaşaya bilir.
Quzuların bəslənməsi və yemlənməsi. Quzular xüsusi otlaqlarda otarılır.
Amma təkcə otarılma ilə inkişaf etməkdə olan quzu orqanizmi lazım olan qi
da lı maddələri ala bilmir. Ona görə də quzular əlavə qidalı yemlə yemlən
mə lidir. Bu məqsədlə dənli bitkilərdən ibarət qarışıqlardan və jımıxdan
isti fadə edilir.
Qışda quzular yüksək keyfiyyətli yemlə qidalanmalıdırlar. Azkalorili
yemlə qidalanmış quzuların boyunu və çəkisini sonra bərpa etmək mümkün
olmur. Hər quzu gündə ən azı 1,0–1,5 kq keyfiyyətli otla yanaşı, mey və
köklülər və konsentratlar qəbul etməlidir. Dənəvər duz gündə bir baş quzuya
8–10 qram hesabı ilə verilir. Bununla yanaşı, tövləyə daş duz da qoyulur.
Әlavə yemləmə üçün nəzərdə tutulmuş quru qida arpa və qarğıdalıdan,
yaş qida isə yem çuğunduru və kartofdan ibarət olur.
Belə bir fikir var ki, yaşıl otla qidalanan qoyunlara su verilmir. Çünki
otun tərkibində su çoxdur. Amma ələlxüsus yay aylarında otun tərkibindəki
su heyvanları susuzluqdan xilas etmir. Onlara gündə 2 dəfə, çox isti havalarda
Çap üçün deyil
16
1. Kənd təsərrüfatı heyvanları hansılardır?
2. Qoyun və keçinin xeyri nədir?
3. Qoyun əti hansı keyfiyyətlərə malikdir?
4. Qoyun və keçi südü hansı üstünlüyü ilə fərqlənir?
5. Ev şəraitində qoyun saxlamağın üstünlükləri nədir?
6. Tövlənin tikintisində nələrə diqqət yetirmək lazımdır?
7. Quzulara qulluq necə aparılmalıdır?
8. Qırxılmış qoyunları harada saxlamaq lazımdır?
Özünüyoxlama sualları
?
isə 3 dəfə su vermək lazımdır. Әgər qışda qoyun gündə 2,5 l su içirsə, bu
göstərici payızda 3,5 l, yazda 4 l, yayda isə 5,5–6 litrə qədər yüksələ bilir.
Südverən heyvanlar isə daha çox su qəbul edir. Qoyunlara səhər otlağa
çıxmamışdan öncə, günorta dincəlmədən sonra, çox isti havalarda isə otla
madan sonra da su verirlər.
Qoyun saxlayanlar bunu bilməlidirlər – bu heyvanlar çox qorxaqdır və
yüksək səs onlarda təlaş yaradır.
Qoyunçuluqda məsuliyyətli ərəfə qırxım zamanıdır. Qırxılmış qoyun
soyuq havada xəstələnə bilər. Buna yol verməmək üçün qoyunları tövlədə
saxlamaq məsləhət görülür.
Qoyun təsərrüfatı ailə üçün nəinki ekoloji təmiz qida məhsulları
deməkdir, həm də yun corab və dəbli yun köynək üçün təbii xammaldır.
İribuynuzlu malqara, xırdabuynuzlu heyvan, qoyun və keçi
südü, ağıl, konsentrə edilmiş yem.
Çap üçün deyil
17
4cü
MÖVZU
II. AĞAC VƏ METALIN BƏDİİ
EMALI TEXNOLOGİYASI
DEKORATİVTӘTBİQİ SӘNӘT.
AĞAC ÜZӘRİNDӘ OYMA
Dekorativtətbiqi sənət incəsənətin əsas və geniş yayılmış sahələrindəndir.
O, insan tərəfindən yaradılan maddi aləmin bədii tərtibatına xidmət edir, onun
estetik gözəlliyini reallaşdırır. Bədii yaradıcılıq və incəsənət materialları
işlənmə texnikası üsulları ilə birləşərək dekorativ sənət əsəri meydana gətirir.
Ağac üzərində oyma ağacın bədii işlənməsidir. Belə işlənmə zamanı naxış
məmulatın üzərinə balta, bıçaq, kəski, iskənə və başqa oxşar alətlər vasitəsilə
salınır.
Ağac üzərində oyma nədir?
Ağac üzərində oyma sənətinin tarixi yüz illər öncəyə dayanır. Bu sənət
növü müasir zamanda da inkişaf edir və təkmilləşir.
Mebelin və digər məişət avadanlıqlarının bədii işlənməsində ağac
üzərində oymanın müxtəlif növlərindən istifadə edilir. Bir məmulatda
oymanın bir neçə növündən istifadə edilə bilər.
Ağac üzərində oymanın hansı növləri var?
Ağac üzərində oyma bir neçə növə ayrılır:
Kəsmə ilə oyma (şəkil 1) ağac üzərində yerinə yetirilir. Belə oymada
salınan təsvirin elementləri birbiri ilə əlaqəlidir və fon əvəzinə çərtiklərlə
əhatə edilir. Kəsmə ilə oymada iki tərəfi açıq deşiklər kəskilərin və iskənənin
köməyi ilə açılır.
Bıçqılama ilə oyma (şəkil 2) zamanı əməliyyatlar kəsmə ilə oymada
olduğu kimi yerinə yetirilir. Fərq yalnız ondadır ki, burada bəzi sahələr
Şəkil 2. Bıçqılama ilə oyma
Şəkil 1. Kəsmə ilə oyma
Çap üçün deyil