This product is made possible through the generous support of
the All Children Reading partners: the United States Agency
for International Development (USAID), World Vision and the
Australian Agency for International Development.
It was prepared by Centre for Civil Integration and Inter-
Ethnic Relations and does not necessarily reflect the views of
the All Children Reading partners.
“Hər bir uşaq oxumalıdır – inkişaf üçün böyük çağırış” proqramı
tərəfdaşların - ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAID),
World Vision və Avstraliya Beynəlxalq Agentliyinin (Australian
AID) dəstəyi ilə həyata keçirilmişdir.
Kitab
“Vətəndaş
İnteqrasiyası
və
Millətlərarası
Əlaqələr
Mərkəzi”tərəfindən hazırlanmışdır və proqram tərəfdaşlarının
nəzərlərini əks etdirməyə (və ya uyğun gəlməyə) bilər.
Mətnlər üzrə işləyirdilər: Şalva Tabatadze, Natiya Qorqadze, Elene
Cacanidze, İrine Şubitidze, Tamar Antadze, Maya İnasaridze.
Redaktor – Kaxa Qabuniya.
Cildləmə və illüstrasiyalar: İlya Çrelaşvili, Ana Beridze, İrakli
Pirtsxalaişvili.
Tərcüməçi: Qızxanım Əhmədova.
Tbilisi, 2013
1
Səviyyə
Oxu pilləsi
Uşaqlar üçün səviyyələrə bölünmüş uşaqlar üçün kitablar
XV
1
Cənubi Afrika Respublikası Afrika qitəsinin cənub
hissəsində olan dövlətdir. Cənubi Afrika dövləti çox gözəl
və maraqlı bir ölkədir. Əgər ora düşsəniz, rəngarənglikdən
heyrətə gələcəksiniz. Cənubi afrikalıların 11 dövlət dili var.
Bu gün burada, bir küçədə bir-birinin qonuşuluğunda ara
həkimləri
və
bankirlər
yaşayırlar, nəhəng müasir
göydələnlərin yanında isə balaca afrikalı daxmaları görmək
Pretoriya şəhəri /Cənubi Afrika
2
olar. Maraqlıdır ki, belə bir rəngarəng ölkədə əhali necə
yaşayır, onlar nə ilə məşğul olurlar.
Cənubi Afrika dövlətinin əhalisi
Dediyimiz kimi, bu ölkə rəngarəngliyi ilə seçilir, küçədə
dərisinin rəngi müxtəlif olan və müxtəlif boylarda insanlar
görmək olar. Onlardan bəziləri zəngindir və bəziləri –
kasıb, amma bu gün bir-birinin yanında dinc yaşayırlar.
Əvvəllər heç də belə deyildi. Bu ölkədə insanları dərilərinin
rənginə
əsasən
seçirdilər,
tünddərili
insanlar ağdərili
insanlardan ayrı yaşayırdılar.
Onlar bir-biri ilə dostluq etmir
və hamı özü üçün yaşayırdı.
Tez-tez onların arasında dava
da düşürdü. Sonra dövlət
hakimləri başa düşdülər ki, bu
cür çox davam edə bilməz və
dərisinin rəngi müxtəlif olan insanlar arasında qarşıdurmanı
və davanı aradan qaldırmağa çalışdılar. Onlar bunu
3
bacardılar və bu gün artıq Cənubi Afrika əhalisi dinc və
nisbətən mehribançılıqda yaşayırlar. Onlar birlikdə güclü və
gözəl dövlətin quruculuğunda iştirak edirlər.
Cənubi Afrika əhalisi bir-birindən təkcə dərilərinin rəngi
ilə fərqlənmirlər, onlar eləcə də müxtəlif dinlərə aiddirlər,
yəni müxtəlif allahlara sitayiş edirlər. Onlardan bəziləri
xristian, bəziləri müsəlman və sairə...
Yəqin sizə maraqlıdır ki, bu qədər bir-birindən fərqli
insanlar burada yaşayırlar, nə üçün bu qədər dil və din
vardır? Bu suala cavab vermək üçün Cənubi Afrika
İohanesburqda universitet
4
dövlətinin tarixini sizə danışaq ki, bu dövlətin əsası necə
qoyulmuşdur, əvvəllər burada kim yaşayırdı və s.
Cənubi Afrikanın tarixi
Cənubi Afrikada hal-hazırda çoxlu sayda avropalı
yaşayır və əvvəllər də belə olur. Amma onlar Afrika
qitəsinə
gələnə
qədər
burada afrikalı qaradərililər
yaşayırdılar, onlar
Bantu
qəbiləsi
adlanırdılar. 17-ci
əsrdə
Hollandiya
gəmisi
Cənubi
Afrikaya
yaxınlaşdı. Onlar
bu
ölkənin
gözəlliyini
çox
bəyəndilər
və
burada
qalmağı
qərara aldılar. Hətta Hollandiyadan çoxlu adam gətirib
burada məskən saldılar. Hollandiyalı yeni sakinlər bir
5
müddətdən sonra Madaqaskardan və İndoneziyadan qullar
gətirdilər. Cənubi Afrika qitəsi artıq rəngarəng oldu, amma
bu tərəfdə məskən salmaq bununla bitmədi. On doqquzuncu
əsrdə Cənubi Afrika ilə Böyük Britaniya da maraqlanmağa
başladı və burada öz şəhərlərini saldı. Britaniyalılar da
tezliklə Cənubi Afrika torpağında bərqərar oldular. Onlar bu
ölkənin qızıl və bahalı daşlarla çox zəngin olduğunu tezliklə
anladılar. Onları emal etməyə başladılar və tezliklə bu bölgə
zəngin bölgəyə çevrildi. Almanlar da britaniyalılar kimi
etdilər və Cənubi Afrika qitəsində çox tezliklə alman
şəhərləri yarandı. Buranın bütün sakinləri, yerli afrikalılar
və ya müxtəlif ölkədən gəlmiş xaricilərin öz dili və dini var
idi. Onlar dərilərinin rəngi və bilikləri ilə bir-birlərindən
fərqlənirdilər. Məhz bu yolla Cənubi Afrika rəngbərəng və
maraqlı oldu.
Cənubi Afrika respublikasında həyat
Cənubi Afrikanın məşhur şəhərləridir: İohanesburq,
Durban, Pretoriya, Kapştadt və s. Bu şəhərlər çox gözəl
tikilmiş və burada çoxlu maraqlı və əyləncə yerləri var.
6
Cənubi Afrika Respublikası milli parklar və sahil zolaqları
ilə zəngindir.
İohanesburq Cənubi Afrikada ən zəngin və əhalisi ən
çox olan şəhərdir. Şəhərdə qızıl və bahalı daşlarla ticarət
mərkəzləri çoxdur. Bu şəhərdə eləcə də ən böyük Tambo
hava limanı yerləşir. O, Cənubi Afrikada ən böyükdür. Təbii
minerallarla zəngin olan Vitvatersrand dağı bu şəhərə aiddir.
Bu dağı bir çox hallarda qızıl dağı da adlandırırlar, çünki
burada bahalı metal və digər bahalı daşlar tapılır.
Blidi kanyonu
7
Cənubi
Afrikada
daha
bir
gözəl
dağlıq yer
Drakensberqdir, yəni əjdahalar dağı. O, Cənubi Afrikada ən
yüksək dağlıq ərazidir. Burada gözəl şəlaləni, güllərlə
bəzənmiş geniş çölləri görə bilərsiniz və dünyada nadir
növlü quşların cikkiltisini eşidə bilərsiniz. Bir çox hallarda
Cənubi Afrikanı onun nadir gözəlliyi və çox təmiz havasına
görə cənnət də adlandırırlar. Drakensberqin şimal
hissəsində Blid kanyonu yerləşir. O, həqiqətən də təbiətin
möcüzəsidir. Kanyon 26 metr uzunluğundadır, onun
dərinliyi isə 800 metrdir. Kanyonun kənarları qırmızı
Drakensberq
8
daşlardan ibarətdir. Bu daşlar günəşdə xüsusilə parlayır və
adamın gözlərini qamaşdırır. Turistlərin əksəriyyəti
Afrikada məhz bu yerə qonaq olur və kanyonun
gözəlliyindən hamı heyran qalır.
Cənubi Afrikanın qızıl və bahalı minerallarla zəngin
ölkə olmasına baxmayaraq turistlərin gəlişindən də böyük
gəlir əldə edir. Məhz bu gözəl və bəhrəli təbiətin üzündən
bu gün Cənubi Afrika Respublikası dünyada ən zəngin
ölkələrdən biridir.
1
Naşir: “Vətəndaş İnteqrasiyası və
Millətlərarası Əlaqələr Mərkəzi”
Dostları ilə paylaş: |