Tildagi ayrim so’zlar shakily jihatdan, ayrimlari ma’no jihatdan, bir xillari esa talaffuzi jihatidan o’xshash bo’ladi
Yüklə 1,29 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3.bob Xulosasi.
Yosh avlodga ta‘lim-tarbiya asoslarini puxta o‘rgatish, keng dunyoqarash va tafakkur ko‘lamini hosil qilish, og‘zaki va yozma nutqini rivojlantirish, so‘z boyliklarini oshirish, ma‘naviy ahloqiy sifatlarni shakllantirish boshlang‘ich sinf ona tili va o‘qish darslarining asosiy vazifasi hisoblanadi. Shuning uchun har bir boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi darsni to‘g‘ri tashkil qilishga katta e‘tibor qaratishi lozim. Zamonaviy ta‘limni yo‘lga qo‘yishda biz uchun manbalar yetarli bo‘lib faqatgini uni o‘z o‘rnida qo‘llay bilishimiz dars jarayonini tartibli, izchillikda olib boorish lozim. Biz yuqorida ko‘rib o‘tgan bir qator dars ishlanmalari, faqatgina namuna sifatida ko‘rsatib o‘tilgan. Bu darslarda biz e‘tiborimizni omonim, sinonim, antonym, tarixiy va arxaik so‘zlarni o‘rganishga qaratdik. Darsni har bir o‘qituvchi o‘zining kasbiy mahorati, malakasidan kelib chiqqan holda turlicha tashkil etishi mumkin. Ushbu bob bevosita ―o‘qish‖ darsi bilan bog‘langan bo‘lib, o‘quvchilar ona tili darsida olgan bilimlarini mustahkamlashga, takrorlashga imkon beradi. Omonim, sinonim, antonim, tarixiy va arxaik so‘zlarga oid misollarni o‘qish fanlarida juda ko‘p uchratish mumkin, bu esa o‘quvchilar so‘z boyligini oshirishda, ularning bilim sifatini yaxshilashda, ona tilida olgan bilimlarini mustahkamlashda katta yordam beradi. Xulosa o‘rnida shuni aytish joizki, o‘quvchilarni ma‘naviy –intellektual jihatdan shakllanishi uzluksiz va uzviy jarayon bo‘lib, ayni paytda zamonaviy yondashuvni talab qiladi. Ta‘lim sifati va samaradorligini oshirish biz o‘qituvchilarning darsni qanday va qay tarzda tashkil qilishimizga bog‘liq. 111 Xulosa. Ish badiiy matnni shakllantiruvchi leksik vositalar, ya‘ni omonim, sinonim, antonim, tarixiy va arxaik so‘zlardan foydalanib yozilgan. Omonim so‘zlar badiiy matnda qo‘llanib, o‘quvchilar uchun matn voqealarini yanada jozibaliroq va tushunarli yetkazish uchun asos bo‘ladi. Umuman olganda omonim, sinonim, antonim so‘zlar matnni shakllantiruvchi vositalar sanaladi. O‘qish darslarida bu sozlar ustida lug‘at shaklida foydalanish esa ta‘lim jarayonining uzviyligi hamda ona tili va o‘qish darslarining samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. Chunki o‘quvchilar ona tili darslarida sinonim, omonim, antonim, tarixiy va arxeik so‘zlar haqida qisqacha ma‘lumot oladilar. Bu ma‘lumotlar esa faqatgina ona tili darslaridagina emas, o‘qish daarslarida ham mustaxkamlanib borilsa, bu o‘quvchilarni ona tilining naqadar boyligi va jozibadorligini anlashga, nutq ravonligiga ham xizmat qiladi. Bunday usulda dars joriy etilishi o‘quvchilarni insho, bayon kabi ijodiy ishlarini ham o‘rinli, chiroyli usulda bayon etishlarini ta‘minlaydi. Bu usul hozirgi darslarda endilikda qo‘llanilayotganligi bilan ham ahamiyatli. Chunki bu ishlarda yoritilgan hamda dars jarayonlarida to‘laligicha joriy etilganligi sababli bu mavzu kelgusidagi ta‘lim jarayonida keng qo‘llashga zamin yaratadi. Ishda omonim, sinonim, antonim, tarixiy va arxaik so‘zlarni o‘qitish usullari yoritilgan. Bundan ko‘zlangan asosiy maqsad o‘quvchilar uchun matnda tushunarsiz bo‘lgan so‘zlarni tushuntirish va fanlararo aloqalarni mustahkamlash. Shu bilan bir qatorda o‘quvchilar lug‘at boyligini yanada oshirish va sof ona tilida so‘zlashlari uchun zamin bo‘la oladi. Ushbu dars ishlanmalarini tuzishda mohir pedagoglarning dars ishlanmalaridan foydalanildi. Ushbu dars ishlanmalar ta‘lim samaradorligini oshirishga hizmat qiladi deb o‘ylaymiz. |