To ukazanie piękna i bogactwa przyrody, a także pobudzanie wyobraźni dziecka przez stawianie pytań i wspólne szukanie na nie odpowiedzi



Yüklə 0,65 Mb.
səhifə13/52
tarix17.11.2018
ölçüsü0,65 Mb.
#80352
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   52

1) wypłacanie zaliczek pieniężnych na poczet przyszłych należności kontrahentów (dostawców),

2) kredytowanie dostaw,

3) przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników przedsiębiorstw (dostawców).

4) prowadzenie księgowości,

5) gromadzenie danych o odbiorcach i dostawcach oraz o podmiotach ubiegających się

o pożyczki.


Dynamiczny rozwój factoringu nastąpił po II wojnie światowej. Instytucja faktora w Europie Zachodniej pojawiła się na początku lat pięćdziesiątych, wraz z podjęciem działalności na tym terenie przez amerykańskie filie spółek factoringowych. Usługi factoringu świadczyły przede wszystkim wyspecjalizowane przedsiębiorstwa (spółki) factoringowe oraz banki, które tworzyły własne departamenty factoringu.
W zależności od treści konkretnej umowy, głównym celem factoringu jest zminimalizowanie lub wręcz wykluczenie ryzyka nieotrzymania należności po upływie terminu zapłaty za dostarczony towar czy wykonane usługi. Prawnym instrumentem wiodącym do lego celu jest skup wierzytelności przez instytucje trudniące się zawodowo tego typu działalnością. Factoring jest jednak czymś więcej niż tylko obrotem wierzytelnościami, choć z punktu widzenia genezy tejże instytucji funkcja finansowa stanowiła wyłączny cel umowy. Z czasem okazało się, że stałe kontakty przedsiębiorców z factorami skupującymi wierzytelności stanowią dogodną płaszczyznę do pogłębiania współpracy, czego efektem stało się poszerzenie oferty handlowej factorów o usługi na rzecz swych umownych kontrahentów, pozostające w związku z obrotem wierzytelnościami.

Za K. Kruczalakiem można wyodrębnić następujące czynności dodatkowe o charakterze usługowym, świadczone przez faktora na rzecz faktoranta:

l) w odniesieniu do faktoranta (dostawcy):

- prowadzenie ksiąg handlowych i finansowych,

- gromadzenie danych statystycznych niezbędnych do prawidłowej jego działalności,

- zbieranie informacji oraz danych mających znaczenie gospodarcze,

- rozwijanie działalności reklamowej,

- składowanie towarów przedsiębiorcy i dokonywanie ich segregacji, ubezpieczenie towarów,

- clenie towarów,

- świadczenie usług marketingowych,

- cosulting w sferze zaopatrzenia, produkcji, zbytu, inwestycji, reklamy, marketingu,

- doradztwo prawne i ekonomiczne,

- opracowywanie projektów rozwoju przedsiębiorstwa i jego ekspansji,

- udzielanie zaliczek i kredytów;


2) w odniesieniu do nabywców towarów i usług:

- ściąganie (inkaso) od nich należności objętych umową factoringu,

- kierowanie przeciwko nim upomnień i wezwań do zapłaty w razie zwłoki (opóźnienia)

w zapłacie,

- okresowe sprawdzanie stanu ich wymagalności,

- dochodzenie roszczeń na drodze postępowania sądowego i egzekucyjnego;


3) w odniesieniu do dostawców i nabywców:

- czynności mediacyjne.


2. Przedmiot factoringu.
Factoring jest typową czynnością handlową nie występującą w obrocie konsumenckim, toteż wierzytelności muszą wynikać z umów sprzedaży, dostawy i umów o świadczenie usług, zawieranych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego. Wierzytelności muszą być nadto:

1) nieprzeterminowane,

2) z odroczonym terminem płatności, nie krótszym niż 14 dni i nie i dłuższym niż 210; wyjątkowo przewiduje się dłuższe okresy (maksimum 365 dni) w przypadku, gdy faktorantem są jednostki budżetowe lub jednostki finansowane przez budżet,

3) nie ograniczone w zakresie zbywalności,

4) nie będące przedmiotem zastawów i nie obciążone zajęciami egzekucyjnymi,

5) niesporne co do zasady i wysokości, nie podlegające jakiemukolwiek oprotestowaniu lub wzajemnemu potrąceniu z tytułu istniejących lub mogących powstać w czasie obowiązywania umowy,

6) nie będące przedmiotem wykupu przez innego factora,

7) udokumentowane fakturą VAT, spełniającą wymogi określone w ustawie z 08.01.1993 r.

o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym a także w rozporządzeniu Ministra Finansów z 22.03.2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym.

3. Strony umowy factoringu.


Factoring to instytucja łącząca trzy podmioty obrotu gospodarczego:

1) factoranta - czyli dostawcę towarów bądź usług, któremu przysługuje wierzytelność

w stosunku do nabywcy tychże towarów i usług,

2) nabywcę towarów lub usług, który ma dług wobec swego dostawcy za dostarczony mu towar (usługi) z odroczonym terminem płatności,

3) factora, którym jest podmiot finansowy trudniący się zawodowo działalnością factoringową w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa. Zajmuje się on zatem nabywaniem wierzytelności przysługujących factorantom wobec nabywców ich towarów lub usług.

W świetle art. 5 ust. 1 i 2 Prbank z 29.08.1997 r., factoring jest czynnością bankową, jednakże nie zastrzeżoną wyłącznie dla banku. W szczególności faktorem mogą być spółki prawa handlowego, ale także osoby fizyczne. Mimo występującej na tle factoringu trójpodmiotowości, mamy do czynienia z umową dwustronną, łączącą więzami zobowiązaniowymi faktora z faktorantem. Z prawnego punktu widzenia nabywca (dłużnik) nie ma wpływu na dojście do skutku umowy i jej treść.

Z punktu widzenia dłużnika obojętne powinno być, czy zapłaci dług faktorowi, czy swemu dostawcy. Jego interesy w wystarczającym stopniu chronią dwie podstawowe zasady prawa cywilnego. Według pierwszej. - sytuacja dłużnika dostawcy nie może ulec pogorszeniu

w następstwie dokonanego w ramach factoringu przelewu wierzytelności, w szczególności dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie (art. 513 § I KC). Według zaś drugiej reguły, factor nabywa w drodze przelewu tylko tyle praw, ile przysługiwało zbywcy względem dłużnika. Realizując te zasady, dłużnik może podnosić wobec faktora wszelkie zarzuty, które przysługiwały mu przeciwko zbywcy wierzytelności w chwili powzięcia wiadomości o przelewie, a więc także te, które urzeczywistniły się po dacie zawarcia umowy factoringu, ale przed terminem dowiedzenia się przez dłużnika o cesji (art. 51'3 § l KC).


4. Charakter prawny umowy factoringu.
Drogę do spopularyzowania instytucji factoringu w obrocie gospodarczym otwiera przepis art. 3531 KC, wprowadzający zasadę swobody umów. Wynika z niej, że strony mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Factoring, jako umowa nienazwana w polskim ustawodawstwie, zmusza strony do precyzyjnego i szczegółowego określenia wzajemnych praw i obowiązków wynikających

z umowy. Uniknął on w ten sposób z natury rzeczy niedoskonałego, odpowiedniego

i wyrywkowego stosowania przepisów KC przy rozwiązywaniu ewentualnych przyszłych sporów na tle wykonania umowy.


Charakteryzując pod względem prawnym omawianą instytucję, należy zauważyć, iż na tym tle ścierają się zasadniczo trzy odmienne poglądy. Według przedstawicieli stanowiska pierwszego, factoring to nic innego, jak sprzedaż wierzytelności. Inni z kolei upatrują w tej umowie cech charakterystycznych dla przelewu wierzytelności (cesji). Są również i tacy, którzy w factoringu upatrują umowy pożyczki (kredytu), zlecenia bądź dzieła. Analogia do każdej ze wskazanych umów nazwanych w rozwiązywaniu szczegółowych problemów nie jest pozbawiona podstaw. Jednakże rozstrzygając problem na płaszczyźnie generalnej, uwzględniając przy tym cel samej umowy oraz motywy zawierania jej przez strony, należy stwierdzić, że jest to w pełni wykształcona odrębna umowa obrotu prawno gospodarczego, chociaż nie pozbawiona cech umowy mieszanej.
Poprzez negację można przyjąć, że factoring nie jest klasyczną cesją, ani pożyczką czy sprzedażą. Jest to szczególny rodzaj cesji wierzytelności występujący w profesjonalnym, gospodarczym obrocie, którego celem jest finansowanie bieżącej działalności przedsiębiorcy (factoranta) oraz administrowanie wierzytelnością. Jak to ujął w słowa L. Stecki "szczegółowe porównanie cech factoringu z instytucją przelewu wierzytelności prowadzi wprost do wniosku, że to właśnie pomiędzy nimi zachodzi najpełniejszy stosunek podobieństwa - żeby nie powiedzieć stosunek tożsamości".

Utożsamiając factoring z cesją prawa cywilnego, nie można pominąć różnic, jakie - pomimo niewątpliwych podobieństw - dzielą te dwie instytucje.


Różnice pomiędzy cesją a factoringiem
Factoring

Cesja


Funkcje prawne i gospodarcze

1. Zniwelowanie negatywnych skutków tzw. Kredytu kupieckiego, poprzez uzyskanie przez przedsiębiorcę należności za dostarczony towar lub wykonane usługi.

2. Przejście ryzyka wypłacalności ze zbywcy wierzytelności na factora. 3. Administrowanie wierzytelnościami przez factora.

1. Wyeliminowanie długu, jaki go obciąża względem cesjonariusza.

2. Cesja może być dokonana w celu zabezpieczenia wierzytelności cesjonariusza (cesja na zabezpieczenie).

3. Cesja może być wyrazem aktu darowizny.

4. Z cesją nie łączy się administrowanie wierzytelnością.

Odpłatność

Factoring jest zawsze odpłatny. Factorant w zamian za wierzytelność otrzymuje stosowną należność. Korzyść factora przejawia się natomiast w prowizjach, opłatach

i marżach, jakie obciążają factoranta na jego rzecz.

Cesja może być odpłatna lub nieodpłatna.

Przedmiot

Wierzytelności wynikające ze ściśle określonych umów: dostawy, sprzedaży, o świadczenie usług.

Każda wierzytelność, której zbywalność nie jest ograniczona przepisami prawa, umowy lub właściwością zobowiązania.

Podmioty

Stronami są przedsiębiorcy, przy czym factor zajmuje się nabywaniem wierzytelności zawodowo w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa.

Stronami umowy może być każda osoba prawna lub fizyczna.

Charakter

Factoring może być zarówno umowa jednostkową, obejmującą jedną wierzytelność, jak i może mieć charakter umowy długoterminowej, obejmującej stosunki zobowiązaniowe o charakterze ciągłym.

Cesją, o ile w grę nie wchodzi cesja globalna, obejmuje się z reguły jedną wierzytelność.


4. Rodzaje factoringu.
Podstawowym kryterium klasyfikacji factoringu jest ocena poziomu ryzyka niewypłacalności dłużników. Uwzględniając to kryterium, wyróżniamy:
1) factoring pełny, tzw. factoring właściwy oraz

2) factoring niepełny, tzw. factoring niewłaściwy.


Aby uniknąć wątpliwości co do tego, którą ze stron obciąża ryzyko niewypłacalności dłużnika, umowa factoringowa powinna to jasno sprecyzować.

Factoring właściwy (non recourse factoring) - zawarcie przez strony (tj. factora i faktoranta) umowy factoringu pełnego oznacza, że faktor przyjmuje na siebie ryzyko niewypłacalności dłużnika. Konsekwencją zawarcia umowy na factoring właściwy jest definitywne przeniesienie danej wierzytelności z dostawcy (faktoranta) na faktora. W sytuacji gdy dłużnik nie ureguluje należności (wierzytelności), faktorowi nie przysługuje prawo do "regresu" i nie może on żądać tej kwoty od faktoranta (dostawcy).

Faktor ma do dyspozycji jeszcze jedno rozwiązanie, którego istota polega na tym, że

w stosunku do poszczególnych dłużników są ustalone "kwoty graniczne", tzw. maksymalne pułapy wierzytelności. Faktor przejmuje na siebie ryzyko wypłacalności konkretnych wierzycieli (dłużników), ale tylko do "kwoty granicznej". Wszystkie pozostałe wierzytelności, które przekraczają te kwoty, podlegają factoringowi niewłaściwemu.

Opłata za factoring pełny jest zdecydowanie wyższa od opłat za factoring niepełny, ponieważ w wysokość prowizji faktora jest wkalkulowane ryzyko związane z niewypłacalnością dłużnika. Ryzyko niewypłacalności dłużnika jest tym wyższe, im dłuższego okresu dotyczy umowa factoringu.

Factoring pełny (właściwy) może przybierać różne formy:

-advance factoring, czyli tzw. factoring przyspieszony - jego istota polega na tym, że objęte umową wierzytelności z chwilą przelania ich na faktora są przez, niego wypłacane faktorantowi (dostawcy), z tym że kwota wypłacana jest równa kwocie wierzytelności pomniejszonej o prowizję faktora. Dostawca (faktorant) otrzymuje

-z reguły około 90% sumy wierzytelności.

-collection factoring - strony podpisujące umowę na tzw. collection factoring zobowiązują się do określonych działań. A mianowicie, faktorant przelewa swą wierzytelność na faktora. Ten z kolei przejmuje zobowiązanie do wypłacania przedsiębiorcy (faktorantowi) zaliczki pieniężnej. Wysokość tej zaliczki zależy od wartości wierzytelności oraz terminu zapłaty. Najczęściej faktor wypłaca faktorantowi (dostawcy) zaliczkę w wysokości 75% wartości wierzytelności. W tzw. collection factoringu faktor dokonuje wypłaty kwoty wierzytelności, równej należności pomniejszonej o prowizję faktora, dopiero z chwilą nadejścia terminu zapłaty lub

w momencie zapłaty lej należności przez dłużnika.

- maturity factoring - w tym wypadku faktor reguluje należność wobec faktoranta

w terminie płatności konkretnego dłużnika. Jeżeli umowa na ten rodzaj factoringu obejmuje wierzytelności o różnych terminach płatności, to zostaje wynegocjowany tzw. średni termin płatności tych wierzytelności. Wynagrodzenie faktora przy korzystaniu z tzw. maturity factoring jest niższe niż przy innych formach factoringu, poza tym strony nie płacą sobie nawzajem odsetek. Ten rodzaj factoringu jest stosowany przede wszystkim w USA. Zdecydowanie rzadziej korzysta się z tego rozwiązania w Europie, ze względu na jego małą atrakcyjność gospodarczą.

Factoring niepełny (niewłaściwy) - przedmiotem umowy factoringu niepełnego jest przelew wierzytelności, ale z tym istotnym zastrzeżeniem, że ryzyko wypłacalności dłużnika nie przechodzi z dostawcy (faktoranta) na faktora. Faktor przejmuje również na się wykonanie świadczeń dodatkowych. Faktycznie więc faktor od momentu zawarcia umowy zobowiązuje się do wypłacenia przedsiębiorcy określonej kwoty pieniężnej ("pożyczki", "kredytu"), faktorant zaś do dokonywania przelewu wierzytelności w celu zabezpieczenia praw faktora związanych z udzieloną "pożyczką". Faktor, realizując umowę factoringu niewłaściwego, dokonuje wszelkich koniecznych czynności, które są niezbędne do uzyskania od dłużnika kwoty równej wartości wierzytelności stanowiących przedmiot umowy.

Faktor, działając na. podstawie umowy factoringu niepełnego (niewłaściwego) ściąga wierzytelności od dłużnika we własnym imieniu, ale na rachunek faktoranta (dostawcy),

w sytuacji zaś niewypłacalności dłużnika wierzytelność zostaje zwrócona przedsiębiorcy. Gdy wierzytelność okaże się nieściągalna od dłużnika, faktor traci zabezpieczenie należności i przysługuje mu prawo zwrotu "zaliczki" wypłaconej faktorantowi, na którego to ponownie zostaje przeniesiona wierzytelność będąca przedmiotem umowy factoringu niepełnego. Prawo zwrotu wypłaconej zaliczki przysługuje wtedy, gdy faktor wykaże niewypłacalność dłużnika (nieściągalność wierzytelności).

Factoring otwarty - o fakcie zawarcia umowy factoringowej niezwłocznie jest powiadamiany dłużnik, którego dług odkupił faktor i jest on jednocześnie proszony

o przelewanie należnych kwot na rachunek faktora.

Factoring półotwarty - o zawarciu umowy factoringowej dłużnik, którego dług odkupił faktor, powiadamiany jest na krótko przed terminem płatności faktury i jest on równocześnie proszony o przelewanie należnych kwot na rachunek faktora.

Factoring tajny - w ogóle nie dochodzi do zawiadomienia dłużnika o zawarciu umowy factoringowej.

Meta-factoring - przedsiębiorca dokonuje przelewu swych wierzytelności na bank, który nie chce występować w roli rzeczywistego faktora. Bank następnie zawiera umowę factoringową z faktorem, z którym utrzymuje ścisłą współpracę. Następuje rozłożenie ryzyka wypłacalności dłużnika pomiędzy bank a faktora.

Factoring powierniczy - na mocy umowy bank, do którego przelewane są wierzytelności przedsiębiorcy upoważnia inny podmiot factoringowy do wykonywania czynności factoringowych na zasadach powierniczych. Podmiot ten działa na rzecz banku, zobowiązuje się do powierniczego zarządzania wierzytelnościami faktoranta.

Factoring międzynarodowy - przedmiotem factoringu są istniejące wierzytelności eksporterów. Istnieją trzy formy tego factoringu:

-direct import factoring - eksporter przelewa swoje wierzytelności zagraniczne bezpośrednio na faktora mającego siedzibę w kraju importera.

-direct export factoring - eksporter przelewa swoje wierzytelności zagraniczne na faktora operującego jedynie w tym samym kraju co eksporter.

-two factors system -eksporter przelewa swoje wierzytelności zagraniczne na faktora operującego w kraju eksportera.

Factoring zmodyfikowany (inhouse factoring) - dzięki zastosowaniu nowoczesnego systemu elektronicznego opracowywania danych niektóre czynności factoringowe (np. prowadzenie finansowych i handlowych ksiąg przedsiębiorcy, upominanie opieszałych dłużników) faktoranci są w stanie wykonywać samodzielnie bez ponoszenia dodatkowych kosztów; faktor zastrzega sobie jedynie prawo nadzoru nad wykonywaniem tych czynności przez faktoranta.


5. Wady i zalety factoringu.
Factoring jest adresowany przede wszystkim do przedsiębiorców sprzedających swe towary lub usługi z krótkoterminowym (maksimum do 210 dni) odroczonym terminem płatności.

Z finansową funkcją factoringu łączy się zwiększenie obrotów, poprawa bieżącej płynności finansowej, podniesienie poziomu konkurencyjności na rynku poprzez możliwości wydłużania terminu zapłaty, skuteczniejsze zarządzanie finansami firmy, poprawę terminowości płatności zobowiązań i należności, zmniejszenie kosztów obsługi należności. Jako alternatywa do kredytu factoring stwarza możliwość finansowania również tych firm, które – niezależnie od przyczyn – nie posiadając zdolności kredytowej nie mają szans na uzyskanie kredytu, ale mają za to odbiorców w dobrej kondycji finansowej. Wypada wspomnieć także i o tym, że factoring minimalizuje negatywne skutki inflacji poprzez inkasowanie należności w krótkim czasie po dostarczeniu towarów lub usług. Praktyka wskazuje, że sama obecność trzeciego podmiotu – najczęściej banku jako faktora, posiadającego fachowe przygotowanie do ściągania należności – w stosunkach między wierzycielem a dłużnikiem wpływa dyscyplinująco na terminowość wzajemnych rozliczeń.

Trzeba jednak pamiętać, że wynikające z umowy korzyści jednej strony stanowią zarazem ciężary kontrahenta stosunku prawnego. Składają się na nie opłaty, prowizje, marża, oraz –

w zależności od tego, czy odsetki są wymagane z góry, czy z dołu – odpowiednio, stopa dyskontowa lub procentowa. Wysokość kosztów factoringu uzależniona jest m.in. od obrotów faktoranta, okresu, na jaki dłużnikowi został udzielony tzw. kredyt kupiecki. nigdy tak nie jest, że przedsiębiorca otrzyma 100% wartości zbywanej wierzytelności, wynikającej

z konkretnej faktury. Jej wartość jest pomniejszona o stopę dyskontową. Uwzględniając wartość prowizji i marży, może się okazać że przedsiębiorca nie powinien liczyć na czysty zysk za dostarczone odbiorcy towary. Zostanie on strawiony przez koszty factoringu, co stanowi skuteczną zaporę do upowszechnienia tejże instytucji w polskich, póki co, "wysokoprocentowanych" realiach. Decyzja o podpisaniu umowy może więc być uzasadniona nadzwyczajną zmianą okoliczności, powodującą konieczność natychmiastowego otrzymania - nawet przy realnej stracie z transakcji - należności za dostarczony towar, za który termin zapłaty jest jeszcze odległy. Pojawia się jednak i w tym przypadku przeszkoda. Niektóre banki, wykupując całą wierzytelność, wypłacają faktorantowi jedynie część kwoty - zaliczki, pozostawiając resztę, jako kaucję gwarancyjną zablokowaną na wyodrębnionym rachunku do czasu spłaty zobowiązanie przez dłużnika. Całkowite rozliczenie następuje

w dniu płatności przez dłużnika.


6. Podsumowanie.
Faktoring jest korzystną formą zarządzania środkami finansowymi w przedsiębiorstwie. Wynika to z kilku przesłanek. I tak, korzystanie z faktoringu jest wskazane dla firmy szczególnie w przypadku gdy:

- ma ona stałych odbiorców towarów i usług,

- chce zdyscyplinować dłużników do terminowego wywiązywania się z płatności,

- nie dysponuje odpowiednim zabezpieczeniem niezbędnym przy ubieganiu się o kredyt,

- ma nierównomiernie rozłożone w czasie zapotrzebowanie na środki pieniężne (okresowe),

- zależy jej na dokładnym planowaniu wpływów i wydatków,

- ponosi znaczące koszty administracyjne z tytułu udzielanych kredytów kupieckich,

- chce mieć szybki dostęp do środków pieniężnych.

Przesłanki te wskazują, że faktoring jako sposób finansowania - wraz z rozwojem gospodarki rynkowej - będzie coraz popularniejszą formą wspomagania płynności finansowej przedsiębiorstw.
Źródła:

L.Stecki „Umowa factoringu” Toruń 1996

A.Tokaj – Krzewska “Forfaiting” wyd. Difin, Warszawa 1999

J.Ignaczewski „Umowy nienazwane” wyd. C.H.Beck 2004

I.Heropolitańska, P.Kawaler, A.Kozioł “Skup i sprzedaż wierzytelności przez banki” wyd. Twigger, Warszawa 2000

B.Bakowska, G.Wrzeszcz-Kamińska „Franchisig, factoring, forfaiting, venture capital” wyd. Akademia Ekonomiczna im.O.Langego, Wrocław 1994


Karolina Janowicz, SSP IV

ARYSTOTELES -- najwybitniejszy, obok Platona, myśliciel i filozof, ur. w 384 przed Chr. w Stagirze na Półwyspie Chalcydyckim, stąd zw. Stagirytą, zm. w 322 w Chalkis na Eubei, w posiadłości odziedziczonej po matce, Fajstydzie. Syn Nikomacha, lekarza na dworze króla Macedonii Amyntasa, ojca Filipa.

ŻYCIE. Po wczesnej śmierci ojca wychowywał się pod opieką męża swej siostry, Proksenosa z Atarneus w Myzji. W 367 przybył na studia do Aten i wstąpił do Akademii Platońskiej, w której spędził 20 lat. W związku z pobytem Platona na Sycylii kształcił się najpierw u kierującego wówczas Akademią Eudoksosa z Knidos. Jemu głównie A. zawdzięczał rozbudzenie szerokich zainteresowań naukowych. W tym też zapewne okresie odbył studia retoryczne, być może u Isokratesa. Najwięcej jednak zawdzięczał Platonowi, który po powrocie z Sycylii rozpoczął pracę nad swymi filozoficznymi dialogami. Ich problematyka teoriopoznawcza i ontologiczna musiała być żywo dyskutowana przez członków Akademii. Wiedzę zdobywaną z wykładów i dyskusji uzupełniał, jako jeden z pierwszych, lekturą, i dlatego w Akademii miał być nazywany "czytelnikiem". Po kilku latach pobytu w Akademii (ok. 360) napisał swój pierwszy dialog (zaginiony) pt. Gryllos, w którym krytykował retorykę sofistyczną, prowokując polemikę ze szkołą Isokratesa. Ok. 360--355 zaczął wykładać w Akademii retorykę, i na ten okres datujowane jest powstanie Retoryki. W latach 357--347 napisał znane z wielu fragmentów dzieła: Eudemos, czyli o duszy, O ideach, zaginione dialogi O dobru, O sprawiedliwości, O bogactwie, O modlitwie, O szlachetności, O podobaniu się, w których znalazły wyraz wszystkie najważniejsze problemy ówczesnej kultury. W Akademii też miał powstać zrąb jego dzieł logicznych i znane szeroko w starożytności dialogi: Protreptyk i O filozofii, w których wyłożył podstawy swej nauki w zakresie historii filozofii, ontologii, filozofii przyrody, kosmologii i teologii. Platońskie pytania o zasady bytu, o początek i sposób istnienia świata, o nieśmiertelność duszy i o charakter ludzkiego poznania stały się dla A. inspiracją do rozwinięcia nauk logicznych, przyrodniczych, a także etyki, polityki, retoryki i metafizyki.

W 348 lub 347 opuścił Ateny i udał się na dwór lennika perskiego Hermiasza do Atarneus w Myzji. Motywy opuszczenia Akademii i wyjazdu do Małej Azji nie są znane. Na dworze Hermiasza przebywali już wcześniej dwaj inni uczniowie Platona -- Erastos i Koryskos, do których teraz dołączył A. Dyskusje i przyjaźń z przebywającymi tam filozofami miały, wg świadectw starożytnych, wpływ na zmianę formy rządów Hermiasza i dobrowolne przejście pod jego zarząd przyległych terenów Azji Mniejszej. Wdzięczny Hermiasz miał im za to "oddać w posiadanie" miasto Assos. Mało prawdopodobne, by w Assos filozofowie prowadzili szkołę na wzór Akademii. Uczestniczyli natomiast pośrednio w zarządzaniu państwem i prowadzili własne badania. Świadectwem prowadzonych tu przez A. badań nad miejscową fauną są opisane w Historii zwierząt gatunki zwierząt. Po trzech latach pobytu u Hermiasza, w 345/344 wyjeżdża na Lesbos, gdzie razem z Teofrastem prowadzi obserwacje i badania miejscowej fauny i flory. Rezultatem tych badań są zachowane dzieła: Historia zwierząt A. i Historia roślin Teofrasta. W 343 zostaje powołany przez Filipa na nauczyciela jego trzynastoletniego syna Aleksandra. Funkcję tę pełnił przez trzy lata wprowadzając królewicza w świat wielkiej literatury greckiej, kształcąc go w retoryce, filozofii, polityce i przygotowując do sztuki rządzenia. Z pełnieniem tej funkcji łączono (Plutarch) wydanie dialogów: Aleksander, czyli o koloniach, O rządach królewskich, O poetach.


Yüklə 0,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   52




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə