To ukazanie piękna i bogactwa przyrody, a także pobudzanie wyobraźni dziecka przez stawianie pytań i wspólne szukanie na nie odpowiedzi



Yüklə 0,65 Mb.
səhifə33/52
tarix17.11.2018
ölçüsü0,65 Mb.
#80352
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   52

* dostarczenie surowców transportem samochodowy

* rozładunek

B. CZYNNOŚCI ZWIĄZANE Z MAGAZYNOWANIEM SUROWCÓW

* kontrola jakości surowców

* kontrola warunków panujących w magazynach.
C. CZYNNOŚCI ZWIĄZANE Z PRZYGOTOWANIEM SUROWCÓW DO PRODUKCJI

* ważenie odpowiednich rodzajów surowców

* przygotowanie surowców tego samego typu, lecz o różnych właściwościach

* zgrzewanie, obkurczanie

* przetransportowanie do hali produkcyjnej
D. CZYNNOŚCI ZWIĄZANE Z PRZYGOTOWANIEM PRODUKTU DO EKSPEDYCJI

* znakowanie,

* pakowanie,

* wydawanie odbiorcy.

Oprócz wyżej wymienionych czynności przy prowadzeniu produkcji muszą być uwzględnione także takie czynności jak :

* pranie odzieży roboczej,

* mycie urządzeń, narzędzi, pomieszczeń,

* sprzątanie pomieszczeń.


1.3. Maszyny i urządzenia wykorzystywane w procesie technologicznym.

Proces technologiczny w firmie jest zautomatyzowany, a stopień automatyzacji jest adekwatny do rozmiarów działalności.

Dobór wyposażenia produkcyjnego dokonano w oparciu o aktualną ofertę rynku maszyn i urządzeń krajowych i zagranicznych. Wybierano urządzenia nowoczesne, zapewniające szybką, sprawną i wysokiej jakości produkcję, ale jednocześnie brano pod uwagę ceny urządzeń, co zapewniło optymalny dobór.

Hala produkcyjna wyposażona jest zatem w następujące maszyny i urządzenia:

*wózki widłowe,

* klimatyzator,

* linie do produkcji folii, nawijarki folii, drukarki do folii,

* zgrzewarki automatyczne,

* głowice, wtłaczarki, rolloimat, linie do granulatu,

* pakowarki.


1.4. Wielkość produkcji

Godnym podkreślenie jest fakt, że jako producent „ZYX” jest w stanie wyprodukować worki o dowolnych wymiarach, dowolnej grubości i dowolnym nadruku. Firma posiada pełną zdolność produkcyjną i jest w stanie sprostać większym zamówieniom.

Przedsiębiorstwo gwarantuje wysoką jakość swoich produktów, a przystępne ceny i niskie koszty transportu pozwolą nam minimalizować koszty produkcji.

2. Odbiorcy

W poczet klientów przedsiębiorstwa ZYX zaliczyć można takie firmy jak:

„MARCPOL”, „ABEKO”, „HIT”, „AUCHEN”, „TESSA”, „SIGMA” i wiele innych Podstawowym rynkiem zbytu dla produktów ZYXU jest województwo mazowieckie z możliwością dostawy na teren całego kraju.

Przeciętna sprzedaż towarów w tonach za I półrocze 2001r. przedstawiają poniższe zestawienia :

2.1.Główni odbiorcy produktów i kanały dystrybucji.

Głównymi odbiorcami produktów pochodzących z przedsiębiorstwa „ZYX” są sklepy na terenie województwa mazowieckiego i całego kraju.

Przeprowadzone nieformalne badanie rynku pozwoliło zidentyfikować odbiorców produktów „ZYXU”. Przeprowadzono rozmowy z właścicielami sklepów i kierownikami sklepów na temat dotychczasowego zaopatrywania się w produkty i jego jakości oraz przedstawiono propozycje zakupu towarów z firmy.

Produkcja przedsiębiorstwa wystarczy na pokrycie zamówień deklarowanych przez punkty własne inwestora oraz pozostałe placówki handlowo-usługowe.

Produkty z firmy „ZYX” są rozwożone własnymi samochodami dostawczymi do sklepów i innych odbiorców zgodnie z zawartymi wcześniej umowami. Należy nadmienić, iż sprzedawcy, którzy zechcą samodzielnie odbierać produkty będą mieli taką możliwość.

W celu zdobycia korzystnej lokaty na rynku zbytu w początkowym okresie działalności stosowane będą ceny produktów w stosunku do cen innych przedsiębiorstw tej branży.
2.2. Konkurencja.

Obecnie na rynku pojawiło się wiele firm oferujących produkty w zakresie produkcji folii. Jedne z większych firm działających na terenie kraju to miedzy innymi:

-MAR-PACK

-POLIPAK


-FOLBRUK

-KIC-PAK ZPH KICIŃSKI Z. S-KA


Część z tych zakładów konkurencyjnych bazuje na przestarzałych środkach produkcji, co uniemożliwia produkcję wysokiej jakości, trafiającą w gusta konsumentów. Koszty produkcji są wysokie, a na modernizację linii produkcyjnych brakuje im środków finansowych. Wyroby Firmy „ZYX” mają zatem szansę na to, że będą chętnie nabywane przez klientów. Konkurencyjność wyrobów Firma będzie podkreślać w promocji i reklamie, gdzie zostaną też uwzględnione zebrane od konsumentów i sprzedawców opinie, sugestie i uwagi dotyczące jakości wyrobów i jego dystrybucji. Pozwoli to na zdobycie i utrzymanie określonej grupy konsumentów, którzy wysoką jakość naszych wyrobów, przystępną cenę oraz przestrzeganie terminów dostaw będą przypisywali firmie. Stworzy to także podstawy do powstania szerszego rynku zbytu na produkty i umożliwi zwiększenie produkcji, a co za tym idzie, pozycji finansowej firmy.

3. Komórki organizacyjne.

Wiele celów i zadań procesu podstawowego jest do siebie podobnych lub zawierają elementy wspólne. Można je pogrupować i utworzyć odpowiedzialne za ich realizację komórki.
3.1. Hierarchia komórek:

Działy firmy

Zarząd firmy

Administracja

Służba Techniczna

Służba Pomocnicza

Magazyny

Magazyn Główny Surowcowy

Magazyn Dobowy Surowców

Magazyn Materiałów Technicznych

Produkcja

Hala Produkcji


Laboratorium

Magazyn Wyrobów Gotowych i Opakowań

Magazyn Produktów

Magazyn Opakowań

Ekspedycja

3.2. Schemat organizacyjny


4. Zakres obowiązków i odpowiedzialności.

Tytuł


Zakres czynności

Dyrektor


-zarządzanie przedsiębiorstwem,

-reprezentowanie przedsiębiorstwa na zewnątrz,

-składanie sprawozdania z działalności przedsiębiorstwa zgromadzeniu –wspólników.

Zgromadzenie wspólników

realizacja funkcji właścicielskich; podejmowanie decyzji takich jak:

-podział zysku osiągniętego przez spółkę lub określenie sposobu pokrycia -ewentualnych strat,

-zbycie lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa ,

-nabycie lub zbycie nieruchomości,

-zmiana umowy spółki,

-związanie spółki lub połączenie jej z inną ,

-realizacja zadań zarządu,

-bieżące zarządzanie sprawami spółki w zakresie nie zastrzeżonym dla kierownika,

-reprezentowanie spółki.

Dyrektor ds. technicznych


-nadzorowanie pracy stanowisk mechanika i energetyka oraz specjalisty ds. BHP i OPP (Ochrony Przeciwpożarowej),

-przyjmowanie sprawozdań z działalności ww. stanowisk,

-koordynowanie działalności racjonalizatorskiej,

-inicjowanie wszelkich nowości i zajmowanie się wdrażaniem uprawnień w zakresie techniki ,

ustalenie potrzeb w zakresie maszyn i narzędzi.

Główny Mechanik


-nadzorowanie sprawności technicznej maszyn i urządzeń,

-dokonywanie konserwacji maszyn i urządzeń,

-dokonywanie napraw.

Główny Energetyk


-sprawowanie nadzoru nad gospodarką energetyczną przedsiębiorstwa,

-nadzorowanie i organizowanie gospodarki konserwacyjno – remontowej -urządzeń energetycznych.

Specjalista ds. BHP i OPP
-dokonywanie stałej i systematycznej lustracji,

-ocenianie zakładu i stanowisk pracy z pkt. widzenia zagrożenia dla zdrowia i życia załogi,

-wydawanie odpowiednich zaleceń w zakresie BHP i OPP.

Dział ds. Ochrony Mienia


-pilnowanie terenu przedsiębiorstwa ,

-kontrola osób przebywających na terenie zakładu.

Dyrektor ds. produkcji
-wyznaczanie kierunków produkcji,

-nadzór nad całym procesem produkcyjnym,

-kontrolowanie działu przygotowania produkcji, stanowiska gł. technologa,

-zespołu ds. przygotowania surowców, magazynu surowców, działu produkcyjnego przyjmowanie sprawozdań z działalności ww. działów.

Dział Przygotowania Produkcji
-ustalanie zadań planowych dla poszczególnych komórek organizacyjnych,

-podzielonych na krótkie odcinki czasowe,

-kontrolowanie wykonania ww. zadań,

-opracowywanie dokumentacji,

-koordynowanie przebiegu procesu produkcyjnego.

Starszy Technolog


-sporządzanie dokumentacji technologicznej,

-ustalanie wykonania wyrobów i rodzaju środków, które mają być użyte w produkcji, udoskonalanie receptur,

-określanie rozmiarów i potrzeb materiałowych oraz wielkości zużycia materiałów,

-opracowywanie norm zapasów surowców.

Magazyn Surowców (Magazynier)
-przyjmowanie surowców – fakturowanie i sprawdzanie ze stanem rzeczywistym dokumentacji,

-oddzielenie surowców od opakowania,

-segregowanie surowców w odp. kolejności np. wg. daty produkcji,

kontrola warunków panujących w magazynach,

wydawanie surowców do hali produkcyjnej.

Dział Kontroli i Jakości


-kontrola i kwalifikacja wyrobów i półfabrykatów.

Magazyn Wyrobów Gotowych (magazynier)


-przyjmowanie produktów z hali produkcyjnej,

-wydawanie gotowych wyrobów.


Dział Organizacyjno Ekonomiczny
-gospodarka środkami pracy biurowej,

-organizowanie narad i zebrań,

-badanie i ocenianie działalności gospodarczej przedsiębiorstwa i wskazywanie na rezerwy tkwiące w gospodarowaniu,

-formowanie wniosków w ww. zakresie,

-prowadzenie działalności administracyjnej dla sklepów,

-administrowanie majątkiem,

-zaopatrzeniu firmy w materiały biurowe,

-przygotowywanie protokołów z posiedzeń.

Dział Zatrudnienia i Płac
-rekrutacja, dobór i przyjmowanie pracowników,

-polityka awansowania ,

- okresowa ocena pracowników,

- ustalanie optymalnej wielkości zatrudnienia i wynagrodzeń,

-opracowywanie wysokości wynagrodzeń,

-przeprowadzanie analizy zatrudnienia i płac,

-opracowywanie programów szkolenia ,

-organizowanie i prowadzenie różnych form szkolenia,

-kierowanie pracowników do szkół i na kursy,

-organizowanie praktyk studenckich i uczniowskich w przedsiębiorstwie,

-działalność socjalna.

Ekspedycja


-pakowanie,

-przygotowanie do transportu.

Zespół Pomocniczy
-pranie odzieży roboczej,

-mycie urządzeń, narzędzi,

-sprzątanie pomieszczeń.

Główny Księgowy


-nadzorowanie pracy działu finansowego i księgowego,

Dział Finansowy


-pozyskiwanie kapitału, załatwianie spraw związanych z finansowaniem działalności przedsiębiorstwa (np. pożyczki, kredyty),

-finansowe zabezpieczenie nowych obiektów,

-zakup maszyn i urządzeń (w koordynacji z dyrektorem ds. technicznych),

-budżetowanie komórek.

Dział Księgowy
-prowadzenie ewidencji składników majątkowych oraz zmian w tych składnikach,

-bieżące rachunki,

-rozliczanie kosztów i materiałów,

-sprawdzanie, bilanse i podatki.

Dyrektor ds. Handlowych
-nadzorowanie działu zbytu, zaopatrzenia, transportu,

-kontrolowanie działalności sklepów,

-reprezentowanie wydziału handlowego w stosunkach zewnętrznych.

Dział Zbytu


-analiza rynku zbytu,

-ocena rynku zbytu,

-działalność reklamowa i promocyjna,

-pozyskiwanie odbiorców,

-przyjmowanie zamówień od odbiorców,

-przekazywani informacji niezbędnych do programowania produkcji,

-uczestnictwo w targach i konkursach,

-analiza skarg i zażaleń.

Dział Zaopatrzenia
-zapewnienie dostawy surowców,

-nadzorowanie gospodarki magazynowej,

-zawieranie umów,

-poszukiwanie i pozyskiwanie dostawców,

-negocjowanie warunków umów, koordynacja realizacji zamówień.

Stanowisko Radcy Prawnego


-kontrola prawna przedsiębiorstwa,

-podpisywanie warunków dzierżawy,

-sporządzanie umów z dostawcami i odbiorcami,

-udzielanie porad prawnych pracownikom.

Transport
Zewnętrzny

-gospodarka środkami transportu samochodowego,

-organizacja transportu surowców i wyrobów gotowych ,

-dowóz pracowników własnym taborem,

Wewnętrzny

-transport surowców z magazynu do hali produkcyjnej,

-transport półproduktów między stanowiskami.

Sklepy
-przyjmowanie wyrobów,

-sprzedaż wyrobów,

-utrzymywanie czystości pomieszczeń,

-odprowadzanie przychodów do działu finansowego,
5. Działania podejmowane przez Przedsiębiorstwo „ZYX” w zakresie ochrony środowiska naturalnego.

 Działając sektorze producentów opakowań z folii polietylenowej przedsiębiorstwo ma świadomość tego, że owoc pracy nie zawsze jest obojętny dla środowiska naturalnego. Firma zdaje sobie również sprawę z tego, że mówienie „punktu widzenia” firm o ochronie środowiska trąci pewną dwuznacznością. W ślad za tym idzie przekonanie o tym, jak ważnym i wiarygodnym musi być działanie przedsiębiorstwa na rzecz ochrony środowiska. „ZYX” Dajemy temu wyraz w misji przedsiębiorstwa i dalej, w codziennej postawie pracowników firmy.Właśnie dlatego, niejako na przekór opiniom o zaśmiecaniu środowiska, z jakimi musimy i chcemy się liczyć, tak dużą wagę firma przywiązuje do problemów związanych z zagospodarowaniem odpadów z folii polietylenowej. Wykorzystana w procesie pakowania, a więc dla konsumenta są to śmieci, dla Firmy nabiera znaczenia jako surowiec do produkcji.

Przedsiębiorstwo podejmuje działania w dwóch głównych kierunkach  

·         na zewnątrz przedsiębiorstwa - inspirowania działań i wspierania inicjatyw zmierzających do pozyskiwania folii odpadowych,

·         w przedsiębiorstwie - wdrażania nowoczesnych technologii przerobu folii i oferowania wyrobów o wysokich parametrach jakościowych.

Firma zdaje sobie sprawę z tego, że w chwili obecnej inicjatywy, z konieczności, mają lokalny zasięg. Wierzy jednak, że problematyka ochrony środowiska znajdzie w najbliższym czasie należne jej miejsce w życiu codziennym każdego Polaka i wkrótce w swoich działaniach będzie mieć wielu sojuszników.

Do swoich największych osiągnięć w technologii produkcji należy przygotowanie specjalnej folii, produkowanej z mieszanki granulatów polietylenowych. Ma ona bardzo dużą wytrzymałość, przy stosunkowo niewielkiej grubości. Przedsiębiorstwo jest dumne, że szczególnego wymiaru temu autorskiemu procesowi produkcyjnemu nadaje fakt wykorzystania w 50% surowca wtórnego do produkcji folii, czyli surowca uzyskiwanego w wyniku przetworzenia folii odpadowej. Folia ta i produkowane z niej wysokiej jakości worki na śmieci, są wymiernym wkładem w ochronę środowiska. 
6. Misja Przedsiębiorstwa „ZYX”

Przedsiębiorstwo ZYX oferuje opakowania z folii polietylenowych dla wszystkich segmentów rynku. Za swój cel nadrzędny uważa zapewnienie pełnej obsługi klientom poszukującym rozwiązań dla zapakowania swoich wyrobów w folię polietylenową.

W swoich działaniach czerpie inspirację z najlepszych wieloletnich doświadczeń kadry i wzbogaca ją wiedzą zdobywaną w procesie ciągłego monitorowania najnowocześniejszych technologii opakowaniowych

 Wolą firmy jest świadczenie usług na najwyższym poziomie, gwarantującym klientowi pełną satysfakcję z naszego działania.

Ambicją jest, aby klient miał pewność, że oferowane mu opakowanie jest w pełni zgodne z jego wymaganiami i spełnia wszystkie, najbardziej rygorystyczne, parametry jakościowe.

 W procesie obsługi klienta firma kieruje się zasadą, że rozwiązania i prezentowane propozycje są najbardziej, spośród dostępnych, przyjazne środowisku naturalnemu. Swoją aktywną postawą w tym zakresie przyczynia się do budowania szacunku do środowiska naturalnego oraz proekologicznej kultury bycia.

 W swoich działaniach deklaruje zachowanie najwyższej staranności w takim przygotowaniu produktu, by klient mógł w pełni wykorzystać go do umocnienia swojej pozycji konkurencyjnej.

 Działaniom firmy towarzyszy przekonanie, że wysoki standard obsługi klienta oraz jakość produktu wyprzedzająca jego oczekiwania, sprawi, że klient dołączy do grona stałych i wiernych partnerów.

7. Polityka jakości

Działania Firmy zmierzają do całkowitego zadowolenia klientów, poprzez zaspokajanie ich potrzeb i życzeń w zakresie oferty handlowej przedsiębiorstwa.

Poziom techniczny i jakość wyrobów i oferowanych towarów będą zgodne z oczekiwaniami klientów.

Jednocześnie przedsiębiorstwo dołoży wszelkich starań aby wyroby nie były gorsze od wyrobów wiodących firm konkurencyjnych.

Najwyższe kierownictwo przedsiębiorstwa identyfikuje się z tak określoną polityką jakości a pozostała część załogi została zobowiązana do aktywnego jej realizowania i wspierania.

Strategia jakości jest realizowana poprzez:

?wdrożenie systemu zapewnienia jakości opartego na normie PN - ISO 9001    i jego udoskonalanie przez wykorzystywanie zasad kompleksowego zarządzania przez jakość TQM;

?stały rozwój przedsiębiorstwa udoskonalanie kultury organizacyjnej przedsiębiorstwa na bazie stałych usatysfakcjonowanych, wysoko wykwalifikowanych zasobów personalnych;

? ciągłe podwyższanie i rozszerzanie kwalifikacji pracowników poprzez system szkoleń; udoskonalenie stosowanych i wprowadzanie nowych technik i technologii rozwój produkowanych wyrobów, poszerzanie oferty;

?zwiększanie konkurencyjności i utrwalenie marki polepszanie technik ( metod ) zarządzania; minimalizowanie kosztów; udoskonalenie metod komunikacji zewnętrznej i wewnętrznej przedsiębiorstwa.

RODZAJE SYSTEMÓW POLITYCZNYCH I ICH CECHY
DEMOKRACJA SKONSOLIDOWANA(utrwalona, stabilna demokracja): Stany Zjednoczone, Niemcy, państwa Europy Zach., Japonia, Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Izrael.To taka demokracja, w której istnieją wszystkie elementy będące podstawą państw demokratycznych, m.in.:wolność słowa, wybory cykliczne, wolny rynek, autonomia władzy sądowniczej, wielopartyjność, legalna opozycja, możliwość zrzeszania się obywateli, respektowanie praw mniejszości, przestrzeganie praw człowieka, otwarte granice, mozliwość posiadania dwóch obywatelstw, aparat represji stoi na straży praw obywateli.

DEMOKRACJA NIESKONSOLIDOWANA(nowa demokracja):Polska, Łotwa, Litwa, Estonia, Czechy, Węgry, R.P.A, państwa Ameryki Łacińskiej, Korea Płd., Indie, Turcja, Filipiny.Państwa demokracji nieskonsolidowanej były najczęściej wcześniej państwami autorytaryzmu skonsolidowanego. W demokracji tej nie ma stabilności, nie wykształciły się jeszcze wszystkie cechy demokracji, może ona zmierzać ku demokracji skonsolidowanej lub szarej strefie.

SZARA STREFA:Ukraina, Rosja, Albania, Chorwacja, Indonezja, Peru, Uganda.Państwa szarej strefy to te państwa, w których mieszają się cechy demokratyczne z autorytarnymi. Właściwie nie wiadomo jeszcze w którą stronę pujdą.

AUTORYTARYZM NIESKONSOLIDOWANY(ułomny):Białoruś, Serbia, Pakistan, Afganistan.W autorytaryźmie nieskonsolidowanym nie wykształciły się jeszcze wszystkie cechy autorytaryzmu. Państwa takie mogą zmierzać albo ku autorytaryzmowi skonsolidowanemu albo ku szarej strefie.

AUTORYTARYZM SKONSOLIDOWANY(pełny):Chiny, Kuba, Korea Pół., Libia. To taki autorytaryzm, który zawiera wszystkie podstawowe cechy tego ustroju, m.in.:cenzurę, gospodarkę centralnie sterowaną, władzę z nadania, ingerencję w wyroki sądowe, monopartyjność, brak legalnej opozycji, zakaz zrzeszania się, prześladowania mniejszości, nieprzestrzeganie praw człowieka, zamknięte granice, aparat represji skierowany przeciw obywatelom, poglądy narzucane przez system, izolacja obywateli, możliwość posiadania tylko jednego obywatelstwa.

POJĘCIE SYSTEMU POLITYCZNEGO

SYSTEM POLITYCZNY-zbiór określonych elementów i relacji pomiędzy tymi elementami, związanych z państwem i sprawowaniem władzy.

PROCEDURALNA KONCEPCJA DEMOKRACJI SCHUMPETERA

Austriacki uczony podjął próbę stworzenia teorii „prawdziwszej niż życie” i niż dotychczasowe modele doktrynalne. Jego zamierzeniem było przejście ze świata normi wartości do świata faktów.Efektem tej próby stało się stworzenie modelu współzawodnictwa elit.Odrzucił możność sprawowania władzy przez lud. J.Schumpeter uznał, że demokracja jest jedynie swoistą metodą dochodzenia do decyzji politycznych, które podejmują elity z upoważnienia wyborców. Demokratyzm rządzenia oznacza tylko, że obywatele mają możliwość zaakceptowania lub odrzuceniatych, którzy mają nimi rządzić - za pośrednictwem cyklicznych elekcji.Demokracja nie oznacza ani realizacji woli czy dobra ludu, ani też jego wplywu na treśćdecyzji politycznych. Stanowi ona nie tyle rządy ludu, ile rządy mające aprobatę ludu.Demokratyzm systemu jest zapewniony poprzez fakt rywalizacji co najmniej dwóch partii i dwóch platform programowych. Wyborca może wybrać program, który pełniej odzwierciedla jego indywidualne preferencje.J. Schumpeter przyjmuje, że większość wyborców nie interesuje się polityką, jest niedostatecznie poinformowana, co prowadzi do tego,że staje się podatna na różnorodne techniki manipulacyjne wykorzystywane przez zawodowych polityków.Schumpeter uważa ponadto, że ten kto został wybrany, nie musi słuchać żądań osób, które nie chciały go wybrać, na niego nie głosowały.Konsekwencją tego stanowiska jest bagatelizowanie kwestii ochrony praw mniejszości politycznych. Sensem demokracji staje się zatem zasada rządów nieograniczonej większości; ten, kto potrafi zyskać władzę, może ją w dowolny sposób sprawować, pamiętając jedynie o następnych wyborach.

Przynajmniej trzy zjego założeń zostały poważnie skrytykowane:

*Jednym z nich jest postawienie znaku równości pomiędzy uczestnictwem w wyborach a legitymacją systemu.Wbrew temu, co twierdzi Schumpeter, jeśli ktoś na nas nie zagłosował, nie mamy legitymacji władzy nad całym społeczeństwem.

*Krytykowana jest także teza o nieuchronności koncentracji władzy w rękach wąskiej grupy zawodowych polityków, stanowiąca identyfikacyjny wyznacznik teorii elit. W rzeczywistości demokracja nie oznacza nieuchronnej koncentracji władzy w ręku elit. Wręcz przeciwnie:może prowadzić do dekoncentracji władzy pomiędzy rozproszone ośrodki decyzyjne znajdujące się pod oddziaływaniem różnorodnych interesów i reprezentujących je grup.

*Trzecim, mocno krytykowanym elementem koncepcji Schumpetera jest jego stosunek do kwestii mniejszości.(Pokonana w jednych wyborach mniejszość może stać się w następnych większością.Na tle obserwacji rzeczywistości nie można wykluczyć tego, że większość wyłoniona w wyborach będzie dążyć do trwałego podporządkowania sobie mniejszości).Przyjęcia postulowanej przez Schumpetera zasady „niczym nie ograniczonej władzy większości” grozi unicestwieniem demokracji.

MODEL POLIARCHII DAHLA

Punkt wyjścia rozważań Dahla stanowi stwierdzenie, że demokracja oznacza pewien stan idealny, który w rzeczywistości nie został nigdy i nigdzie osiągnięty.Demokracja jest dlań swoistą wizją systemu politycznego, w którym wszyscy jego członkowie uważają się za wzajemnie równych oraz posiadają wszystkie możliwości, zasoby i instytucje niezbędne do rządzenia. Poszczególne systemy mogą się rozwijać w tym kierunku, nie dochodzą jednak do płnego ideału. Najbliżej idealnej demokracji są systemy, które Dahl określa jako poliarchię.

Model poliarchii wyrasta z opozycji wobec dwóch stanowisk teoretycznych:1)koncepcji rządów większości, która jest zdaniem Dahla utopią w warunkach zróżnicowanego, niejednorodnego społeczeństwa.Ten sposób rozumienia może odnosić się najwyżej do małych państw;2)teorii elit, w której demokracja realizuje się poprzez władzę przedstawicieli.W tej sytuacji przyjęcie założenia rządów większości rodzi wiele problemów natury zarówno politycznej, jak i technicznej.Należą do nich m.in. trudność w zapewnieniu związku pomiędzy poglądami większości reprezentantów a preferencjami większości obywateli oraz ochrona praw mniejszości.Ponadto idea ta zakłada abstrakcyjnie pojmowaną równość jednostek, lekceważąc oczywisty fakt, że ludzie dysponują zróżnicowanym potencjałem politycznym(intelektem, umiejętnościami, zasobami materialnymi, organizacyjnymi itp.).

Koncepcja poliarchii odrzucając postulat rządów większości, jako nierealny, formułje jednocześnie przekonanie o możliwości zapobieżenia rządom elity, za pomocą określonych procedur i instytucji. W ten właśnie sposób może dokonywać się stopniowe (choć nigdy pełne) likwidowanie luki między ideałem a rzeczywistością polityczną. Aby zapewnić zgodę i równość polityczną, w poliarchii każdy obywatel musi mieć nieskrępowaną możliwość określenia i wyrażenia swoich indywidualnych preferencji oraz musi być pewny tego, że będą one traktowane na równi z preferencjami innych. Poliarchia zabezpiecza osiągnięcie dwóch efektów: partycypacji i rywalizacji politycznej. Dla ich spełnienia niezbędne jest stworzenie odpowiednich gwarancji instytucjonalnych. W pierwotnej wersji modelu poliarchii przewiduje się ustanowienie następujących zabezpieczeń:

*istnienie alternatywnych żródeł informacji - nie kontrolowanych przez jedną elitę;

*swobodę ekspresji poglądów i ocen politycznych;

*powszechne prawo udziału w wyborach;

*zapewnienie warunków do odbycia wyborów opartych na zasadach uczciwości, wolności i równości szans (najpełniej wyraża to formuła „jeden wyborca - jeden głos”);

* rywalizacja pomiędzy liderami politycznymi o głosy wyborców oraz inne przejawy poparcia;

*możność ubiegania się o urzędy publiczne - powszechnie dostępna dla wyborców;

*stworzenie warunków do swobodnego zakładania i działania organizacji politycznych, przede wszystkim zaś partii;

*zapewnienie zgodności działania instytucji wybieralnych z preferencjami wyborców wyrażonymi w akcie głosowania i w innych formach ekspresji politycznej;

Dahl uważa, że te gwarancje instytucjonalne należy związać z prawem do istnienia opozycji politycznej, przesądzającej o możliwości zakwalifikowania danego systemu jako poliarchii. Podstawowymi kierunkami rozwoju poliarchii powinny być redukcja liczby prawnych wyjątków od reguły głoszącej, że prawo wyborcze przysługuje wszystkim dorosłym obywatelom obojga płci, oraz zapewnienie wysokiego poziomu partycypacji politycznej obywateli.

W późniejszych pracach Dahl uprościł nieco pierwotną koncepcję, przyznając rangę wyznaczników poliarchii czterem czynnikom:*odbywaniu wolnych i uczciwych wyborów;*zagwarantowaniu i przestrzeganiu swobody zrzeszania się;* wolności słowa

oraz *alternatywności źródeł informacji.

Stopień realizacji tych cech posłużył autorowi do stworzenia typologii poliarchii obejmującej:

# poliarchie pełne ( obecność wszystkich czynników);

# poliarchie ograniczone ( brak jednego z czynników);

# quasi-poliarchie (brak dwóch lub trzech czynników).

Uwzględniając dodatkowo czynnik czasu trwania poliarchii rozróżnił poliarchie dojrzałe, tj. zdolne do spełnienia wszystkich czterech wymogów co najmniej od roku 1950, oraz poliarchie nowsze obejmujące pozostałe przypadki.

Zmienność liczby i zróżnicowany rozwój konkretnych poliarchii skłoniły Dahla do postawienia pytania o warunki korzystne do ich stabilizowania i utrwalania. Wymienia on pięć takich czynników:& niewykorzystywanie instrumentów przemocy (głównie wojska i policji) celem zdobycia bądź utrzymania władzy;&stabilna poliarchia może rozwijać się najpełniej w nowoczesnym, dynamicznym i organizacyjnie pluralistycznym społeczeństwie;&możliwość wyniknięcia konfliktu wynikającego z istnienia różnych grup etnicznych, rasowych, wyznaniowych itp. jest do pewnego stopnia ograniczona;&została ukształtowana kultura polityczna i system przekonań korzystny dla idei demokracji i instytucji poliarchii - zwłaszcza w obrębie politycznie aktywnej warstwy społeczeństwa;&sprzyjający albo przynajmniej pozbawiony znaczenia wpływ(kontrola) środowiska międzynarodowego.

(Warunki sprzyjające uformowaniu stabilnej poliarchii mieszczą się bądź w systemie politycznym (zachowania polegające na rezygnacji z przemocy), bądź w jego społecznym, kulturowym i międzynarodowym otoczeniu.

MODEL WESTMINSTERSKI, KONSOCJONALIZM I DEMOKRACJA KONSENSUALNA

A. Lijphart aprobując ustalenia R. Dahla co do katalogu instytucjonalnych gwarancji poliarchii, koncentruje się na czynniku ostatnim, tj. na kształtowaniu i realizacji polityki uwzględniającej preferencje większości obywateli. Zauważa przy tym, że osiągnięcie efektu „odpowiedzialnego rządu” może dokonywać się w różny sposób. Lijphart skupia się również głównie na dojrzałych i stabilnych systemach demokratycznych. Punktem wyjścia do skonstruowania modelu westminsterskiego oraz zbliżonych do siebie modeli demokracji konsocjonalnej i konsensualnej - będących opozycją wobec modelu westminsterskiego - była próba typologii reżimów demokratycznych. Biorąc pod uwagę dwie zmienne: stopień fragmentaryzacji kulturowej społeczeństwa(wysoki lub niski) oraz styl zachowań elit politycznych (rywalizacyjny bądź konsensualny), a następnie dokonując ich skrzyżowania, otrzymał w rezultacie cztery kategorie:

demokrację rywalizacyjną odśrodkową (rywalizacyjny styl elit połączony z wysokim stopniem fragmentaryzacji kulturowej społeczeństwa). Przykłady tego typu reżimu są we Włoszech, Francji(zwłaszcza IV Republika) oraz Republice Weimarskiej.

demokrację rywalizacyjną dośrodkową (rywalizacyjny styl elit w połączeniu z niskim stopniem zróżnicowania kulturowego społeczeństwa). Ten typ jest reprezentowany m.in. w Wielkiej Brytanii, USA, Autralii, Nowej Zelandii, Irlandii, RFN, Izraelu oraz w krajach skanynawskich.

demokrację konsocjonalną (konsensualny styl elit w połączeniu z wysokim stopniem fragmentaryzacji kulturowej społeczeństwa) - egzemplifikowaną przez Austrię, Belgię i Holandię.

demokrację zdepolityzowaną (konsensualny styl elit w połączeniu z niskim stopniem fragmentaryzacji kulturowej społeczeństwa).

Lijphart uważał, że podstawą konstruowania tych modeli winny być wyróżnione zmienne, charakteryzujące z jednej strony właściwości struktury danego społeczństwa, z drugiej zaś dominujący sposób zachowania politycznego elit, a zwłaszcza podejmowania przez nie decyzji politycznych.W rezultacie długoletnich studiów porównawczych Lijphart sformułował tezę, która stanowi jego kredo:dla społeczeństw homogenicznych (o niskim stopniu kulturowej segmentacji)właściwszy jest model większościowy(westminsterski), dla społeczeństw zaś pluralistycznych(zwłaszcza tych, w których występuje subkulturowa segmentacja wyrażająca się w istnieniu grup wzajemnie się izolujących)bardziej odpowiedni jest model konsensualny.

Model westminsterski, opierający się na wyjściowym założeniu, że słowo „lud” stanowiące element definicji demokracji znaczy tyle, co zwykła, choćby tylko minimalna większość, obejmuje zdaniem Lijpharta 9 podstawowych cech:

Koncentrację władzy wykonawczej w rękach jednopartyjnego i „czysto większościowego” gabinetu. Składa się on wyłącznie z członków zwycięskiej partii, tj. tej, która uzyskała najkorzystniejszy wynik wyborczy, choć niekoniecznie bezwzględną większość głosów.


fuzję władzy, oznaczającą dominację gabinetu nad parlamentem.(choć teoretycznie parlament może i powinien kontrolować rząd, w praktyce parlament jest kontrolowany przez rząd).

asymetryczny bikameralizm, model westminsterski zakłada skupienie niemal całej władzy ustawodawczej w rękach izby niższej, co powoduje, że parlament działa podobnie, jak jednoizbowy.

system dwupartyjny, , tj. taki, w którym zdecydowaną większość głosów wyborczych zawłaszczają dwie wielkie partie rywalizujące między sobą o zapewnienie sobie bezwzględnej większości mandatów.

jednowymiarowość systemu partyjnego, która oznacza, że między partiami rywalizującymi o zwycięstwo występuje jedna tylko płaszczyzna niezgody:polityka gospodarcza i socjalna.

system wyborczy oparty na zasadzie większościowej, co oznacza, że wybrany zostaje ten kandydat,który zyskał więcej głosów niż którykolwiek z jego rywali.

przyjęcie reguły unitarnej i scentralizowanej formy rządu, oznacza odejście od zasady separacji i względnej równowagi władz na płaszczyźnie centrum - jednostki regionalne.

niepisana konstytucja i nieograniczona suwerenność parlamentu (nie ma ograniczeń ustawodawczej działalności parlamentu, który może w formie ustawy regulować dowolną materię.

ograniczenie zakresu stosowania instytucji demokracji bezpośredniej (wiążące wszystkich obywateli decyzje zapadają głównie w parlamencie, co oznacza, że demokracja ma charakter przedstawicielski(pośredni).


Przeciwieństwo modelu westminsterskiego to koncepcja demokracji konsocjonalnej(uzgodnieniowej). Jeśli segmentacyjna izolacja społeczeństwa nie ma się zmienić we wzajemną wrogość prowadzącą do użycia siły, to konieczne są pewne rozwiązania instytucjonalne uwzględniające swoistosc struktury społeczeństwa, takie jak:

wielka koalicja - oznaczająca przktykę tworzenia koalicji parlamentarnych i rządowych z udziałem tak wielkiej liczby partii, jak tylko jest to możliwe,

wzajemne veto - który dysponują wszystkie mniejszości

proporcjonalny system wyborczy ułatwiający dostęp do areny parlamentarnej nawet małym partiom politycznym,

zapewnienie tzw.segmentalnej autonomii,pozwalającej na załatwienie maksymalnej liczby spraw dotyczących poszczególnych mniejszości, w ich obrębie i siłami reprezentujących je instytucji.
Model demokracji konsensualnej kładzie nacisk na procedury i instutucje polityczne.Lijphart wyróżnia następujące cechy demokracji konsensualnej:

szeroki udział partii politrycznych we władzy wykonawczej poprzez tworzenie tzw.wielkich koalicji.

formalna i nieformalna separacja władzy, prowadząca bądź do równowagi między parlamentem i rządem, bądź do relatywnego osłabienia pozycji egzekutywy wobec parlamentu.

zrównoważony (symetryczny) bikameralizm połączony z reprezentacją mniejszości. W społeczeństwach pluralistycznych z wyodrębniającymi się grupami etnicznymi bądź religijnymi zachodzi konieczność zabezbieczenia reprezentacji ich interesów, której model westminsterski nie zapewnia. W tym celu tworzy się m.in. wyższe izby parlamentu, wybierane na innej podstawie niż wybory rywalizacyjne, które doprowadziły do dyskryminacji mniejszości.

wielopartyjność, oznaczająca nie tylko istnienie większej liczby partii, ale i to, że żadne z istniejących ugrupowań nie posiada statusu partii większości, który zapewniłby możliwość samodzielnego sprawowania rządów.

wielowymiarowość systemu partyjnego, polegająca na występowaniu kilku płaszczyzn niezgody pomiędzy rywalizującymi partiami, odzwiercidlających pluralistyczny charakter społeczeństwa.

proporcjonalny system wyborczy,mający na celu rozdział mandatów w parlamencie w sposób maksymalnie odzwierciedlający rozkład preferencji wyborczych, w tym także poparcia dla małych partii.

Terytorialny i nieterytorialny federalizm oraz decentralizacja uprawnień. Terytorialny oznacza podział władzy pomiędzy rząd centralny i pewną liczbę rządów regionalnych. Nieterytorialny wyraża się w tworzeniu instytucji służących do rozwiązywania problemów mniejszości wyróżnianych na innej zasadzie niż miejsce zamieszkania.

pisana konstytucja i veto mniejszości.
Demokracja konsensualna opiera się na możliwie szerokiej dekoncentracji władzy - pomiędzy instytucje oraz poszczególne poziomy systemu politycznego. Demokracja westminsterska oznacza natomiast koncentrację władzy nas poziomie centralnym oraz w rękach zwycięskiej partii politycznej, która nie musi dzielić się z nikim owocami swego zwycięstwa.
POJĘCIE PODZIAŁU SOCJOPOLITYCZNEGO

Pojęcie to jest stosowane przez wielu badaczy w sposób dość luźny i intuicyjny.Może to wynikać chociażby z faktu, iż posługujący się nim kojarzą go z odmiennymi zjawiskami politycznymi o dość zróżnicowanej doniosłości politycznej, jeżeli chodzi o proces strukturyzacji zachowań rywalizacyjnych.Wielu autorów posługuje się kategorią - zbitką pojęciową podziału społecznego na określenie podziałów kształtujących się w ramach struktury społeczeństwa.Punktem ich odniesienia stają si ekonkretne grupy społeczne wyodrębnione na podstawie kryteriów socjodemograficznych. Przedmiotem zainteresowania badawczego staje się struktura konkretnego społeczeństwa, a ściślej mówiąc dynamika zmainy, jakiej ono podlega, rozpatrywana czy to w kontekście zmain ilościowych czy jakościowych. Jednak kategoria podziału społecznego i dynamika zmiany społecznej interesuje politologa jedynie w kontekście zmiany politycznej. Musi on stwierdzić, iż zmiana społeczna wywołuje określone konsekwencje na płaszczyźnie politycznej i wpływa w sposób istotny na zmianę dominującego układu rywalizacji politycznej.Chodzi więc o zmiany społeczne, które przenoszą się na arenę polityczną, a więc o określonej doniosłości politycznej.

Drugie pojęcie, często pojawiające się w rozważaniach politologicznych to podział polityczny. Jest to kategoria stosowana przy analizie różnorodnych zachowań politycznych wpływających na strukturę rywalizacyjnych układóworaz styl uprawianej polityki. Z reguły o charakterze i trwałości dominujących podziałów politycznych decydują zachowania elit politycznych a zwłaszcza partyjnych.System polityczny nie może rozwijać się w absolutnie autonomiczny sposób wobec logiki przeobrażeń zachodzących na poziomie społecznym. Podział opiera się więc na istniejącym systemie wartości i przekonań, czyli w konsekwencji sugeruje pojawienie się wielu odmiennych punktów widzenia.Interesujące nas pojęcie odnosi się zarówno do systemu wartości i przekonań, jak i sposobu działania grup społecznych, a fakt jego istnienia musi prowadzić do akcji i kontrakcji politycznej.

Zasadniczy problem z kategorią „podziału socjopolitycznego” polega na tym, iż znajduje się on gdzieś „pośrodku”, między dwoma głównymi sposobami podejścia reprezentowanymi w socjologii polityki: z jednej strony sposobem polegającym na uznaniu faktu, iż stratyfikacja społeczna nie wpływa na instytucje i zachowania polityczne, a z drugiej - uznającym, że instytucje i zachowania polityczne należy traktować jako zjawiska do pewnego stopnia autonomiczne, które oddziałują na strukturę społeczeństwa i proces zmiany politycznej. Kategoria „podziału socjopolitycznego” pozostaje więc czymś w rodzaju syntezy obu nurtów myślenia, ogniwem pośredniczącym, łączącym strukturę społeczną z porządkiem polityczno - instytucjonalnym.


POZIOMY PODZIAŁU SOCJOPOLITYCZNEGO BARTOLINIEGO I MAIRA

Obaj autorzy w obrębie podziału socjopolitycznego wyróżniają trzy powiązane ze sobą poziomy:

poziom empiryczny. Określa on społeczny punkt odniesienia konkretnego podziału socjopolitycznego. Chodzi o taki podział społeczny, który dzieli ludzi ze względu na posiadane przez nich cechy socjodemograficzne (np.zawód, religijność, wykształcenie, płeć itp.).Na podstawie tych cech jesteśmy w stanie wyodrębnić w ramach społeczeństwa grupy społeczne tworzące jego strukturę.W ten sposób definiujemy społeczną bazę ewentualnego konfliktu, posługując się socjologiczną kategorią grupy społecznej.Fakt uznania poziomu empirycznego za istotny element pojęcia podziału socjopolitycznego nakazuje wyłączyć z tej kategorii wszystkie te konflikty, które pojawiają się jedynie na poziomie polityki, nie mając swoistego wsparcia w strukturze grupowej społeczeństwa.

poziom normatywny.Określona grupa, by stać się stroną podziału społecznego, musi być świadoma faktu dysponowania własną tożsamością oraz gotowa do jej obrony, skonsolidowania lub promowania.Ta tożsamość grupowa decyduje o wykształceniu się poczucia własnej odrębności grupowej, co z kolei przyczynia się do kształtowania określonych interesów tej grupy, które chce ona zaspokoić. Jeżeli te interesy nabierają charakteru politycznego, to jej poczucie odrębności nabiera nowej kwalifikacji. Nie będzie można jednak mówić o podziałe socjopolitycznym, jeżeli określona grupa będzie na rynku politycznym monopolistą. Musi mieć ona przeciwników, rywali. muszą istnieć dwie strony konfliktu.

poziom organizacyjny.Ukoronowaniem procesu tworzenia konkretnego podziału socjopolitycznego jest pojawienie się struktury organizacyjnej. W ten sposób „obiektywne i subiektywne” aspekty procesu rozwarstwienia społecznego nabierają wyrazu instytucjonalnego, a interesy grupowe jednej ze stron konfliktu nabierają charakteru strukturalnego. W efekcie właśnie pojawienie się tego typu organizacji znamionuje zamknięcie procesu powstawania podziału socjopolitycznego.

Dochód Narodowy a Bilans Płatniczy.

(Z czego się składa mechanizm dostosowawczy.

Jak poprawić sytuację bilansową w POLSCE?)

Warszawa, dn. 18 kwiecień 2001 r.

Bibliografia:


OMieczysław Nasiłowski „System rynkowy”, str. 312-315, 334

OAnna Kuczyńska-Cesarz „Zasady Rachunkowości”, str. 65-67, 94-96

OGazeta Wyborcza, art. 6/14/2000

OEncyklopedia Historii Gospodarczej Polski od 1945 roku, str. 139-141

OInternet str. www.masterpage.com.pl

ORalph Hazell „Zarządzanie finansami”, str. 74-78

OEncyklopedia Powszechna PWN, str. 240-241, 683-684

OMarta Stępień, Zofia Wydymus „Rachunkowość finansowa”, str. 73-78

OGazeta „Rzeczpospolita”, art. 145/2000

OE. Kawecka-Wyrzykowska „Unia Europejska”, str. 54-56, 70-73

OInternet str.www.wto.org.com.pl

OInternet str.www.ekonomia-eseje ekonomiczne-handel.htm

Państwo utrzymując kontakty z innymi krajami posiada wobec nich określone zobowiązania a także samo otrzymuje pewne należności. Kontakty te, nie dotyczą tylko samego państwa, ale w szczególności jego obywateli i podmiotów gospodarczych działających na jego terenie. Owe kontakty to głownie wymiana handlowa; towarów, usług, kapitału itd. Powyższe kontakty mają swoją wartość pieniężną, a skoro występują w nich należności i zobowiązania to najłatwiejszym sposobem ich oceny jest posłużenie się mechanizmem bilansu.

Nasz deficyt z krajami wysoko rozwiniętymi utrzymywał się do tej pory na bezpiecznym poziomie – poniżej 6 proc. PKB. Ale ostatnie miesiące coraz bardziej przybliżają nas do granicy bezpieczeństwa. Zdaniem byłej prezes NBP, Hanny Gronkiewicz – Waltz nie należy mitologizować deficytu obrotów bieżących, bo polska gospodarka jest w dobrej kondycji. Świadczy o tym m.in. napływ inwestycji zagranicznych. Nie da się jednak ukryć, że inwestycje zagraniczne sprawią, iż złoty umacnia się.

Na podstawie analizy bilansu płatniczego i dochodu narodowego, chciałabym przedstawić obecną sytuację naszego kraju i wiążące się z nimi problemy gospodarcze, a co za tym idzie, jak poprawić sytuację bilansową w Polsce?


Bilans handlowy to zestawienie wpływów i wydatków dewizowych z tytułu eksportu i importu dóbr i usług.

Bilans płatniczy jest pojęciem szerszym od bilansu handlowego, ponieważ oprócz niego, obejmuje wszystkie pozostałe rozliczenia finansowe między mieszkańcami danego kraju i państwami z zagranicą.

Jest zestawieniem wszystkich międzynarodowych transakcji ekonomicznych i finansowych w ciągu roku między danym krajem (np. Polską) a resztą świata.

Głównymi elementami bilansu płatniczego są:

-bilans obrotów bieżących,

-bilans obrotów kapitałowych,

-saldo bilansu,

Bilans obrotów bieżących obejmuje towary, usługi, obsługę kredytów oraz darowizny, a ściśle biorąc: saldo bilansu handlowego z eksportu i importu towarów i usług, saldo odsetek wypłaconych od kredytów otrzymanych i odsetek uzyskanych od kredytów udzielonych innym krajom, oraz saldo transferów prywatnych i oficjalnych z zagranicy.

üBilans handlowy to należności i zobowiązania z tytułu eksportu i importu towarów.

üBilans usług to zestawienie obrotów z usługami, patentami, licencjami, prawami autorskimi.

Należy podkreślić, że bilans obrotów bieżących obejmuje obok bilansu handlowego, ujmującego obroty dóbr i usług również płatności transferów pomiędzy krajami np., umorzenie zadłużenia, pomoc zagraniczna, przelewane środki pieniężne przez obywateli i przepływ netto dochodów z własności (odsetki, zyski, dywidendy), które powstają wówczas, gdy mieszkańcy jednego kraju są właścicielami przynoszących dochód aktywów w innych krajach. (Bilans dywidend- płatności związane z obsługą kapitału ulokowanego za granicą, a w szczególności spłat odsetek (nie rat kredytów!)

Bilans obrotów bieżących może być dodatni lub ujemny. Nadwyżka w bilansie obrotów bieżących (bilans dodatni) stanowi miarę wielkości eksportu netto i usług powiększonego o transfery netto, oraz dochody netto z własności z zagranicy.

Bilans obrotów kapitałowych w bilansie płatniczym jest to zapis transakcji dotyczących aktywów finansowych danego kraju z zagranicą.

Podstawowe pozycje obrotów kapitałowych są następujące:

-Inwestycje netto - pozycję tę w bilansie obrotów kapitałowych ustala się jako różnicę między napływem pieniędzy z zagranicy na zakup przedsiębiorstw i akcji np., w Polsce i wydatkami Polski na zakup fabryk i akcji przedsiębiorstw za granicą.

-Kredyty kupieckie netto - jest to różnica między kredytami udzielonymi przez zagranicznych eksporterów np., polskim importerom i kredytami udzielonymi przez np., eksporterów polskich zagranicznym importerom.

Rozmiary kredytu kupieckiego wzrastają, gdy producenci nie domagają się natychmiastowej zapłaty za dostarczone towary tzn., czasowo kredytują nabywców. Odpływ kredytu netto wskazuje, że eksporterzy np., polscy pożyczyli zagranicznym importerom więcej niż zagraniczni eksporterzy polskim importerom.

Przykład:


Polski eksporter sprzedaje za granicą rowery za 1000 j. p., ale nie otrzymuje zapłaty natychmiast. W bilansie obrotów bieżących wartość transakcji 1000 j. p. jest natychmiast zapisywana w pozycji eksportu towarów. Natomiast w bilansie obrotów kapitałowych zapisuje się sumę 1000 j. p., by wykazać kredyt udzielony zagranicznemu importerowi. Gdy doda się odpowiednie pozycje w bilansie obrotów bieżących i obrotów kapitałowych, okaże się, że napływ pieniądza do Polski wynosi zero, co odpowiada stanowi faktycznemu. Pieniądze napływają dopiero wtedy, gdy eksporter otrzyma zapłatę.

-Transakcje finansowe netto- zawiera wszystkie pozostałe transakcje netto obejmujące aktywa finansowe tj. np.: napływ walut obcych wpłacanych na prowadzone w złotych konta w bankach polskich, napływ walut obcych przeznaczonych na zakup emitowanych przez rząd Polski weksli skarbowych, obligacji, odpływ pieniędzy z Polski na zakup aktywów finansowych za granicą.

Transakcje finansowe netto ustala się jako różnicę między napływem walut obcych przeznaczonych na zakup aktywów finansowych np., w Polsce i odpływem, pieniędzy z Polski na zakup aktywów finansowych zagranicznych.

-Inne kapitały- kredyty bankowe, kupieckie, rezerwy monetarne to w głównej mierze środki znajdujące się na rachunkach w zagranicznych bankach należące do rządu danego kraju. Jeżeli występuje deficyt we wszystkich poniższych pozycjach to kwota ta musi zostać pokryta z rezerw monetarnych. Jeśli występuje nadwyżka to saldo (wynik) powiększa rezerwy monetarne.

Pozycją korygującą w bilansie płatniczym jest saldo błędów i opuszczeń. Saldo to wynosiłoby zero, gdyby wszystkie wielkości występujące we wszystkich pozycjach zostały prawidłowo zmierzone.

W warunkach całkowicie płynnego kursu walutowego suma transakcji bieżących i kapitałowych (wraz z saldem opuszczeń i błędów) zawsze jest równa zeru. Kurs walutowy może się swobodnie zmieniać i nie występuje interwencji państwa na rynku walutowym. Rząd ani nie powiększa, ani nie zmniejsza swoich rezerw dewizowych. W warunkach systemu całkowicie płynnych kursów walutowych działa automatyczny mechanizm zapewniający równowagę bilansu płatniczego. Przy stałym kursie walutowym saldo bilansu płatniczego nie musi być równe zeru. Występuje wówczas nadwyżka lub deficyt bilansu płatniczego.

W sytuacji występowania znacznego deficytu bilansu płatniczego bank centralny dewaluuje walutę krajową w stosunku do innych walut. (Dewaluacja polega na podwyższeniu kursu wymiennego waluty krajowej do waluty zagranicznej)

Dewaluacja waluty krajowej jest korzystna dla eksporterów, a nie korzystna dla importerów, czyni eksport bardziej opłacalnym, przyczynia się również do wzrostu stopy inflacji w kraju.

Zdewaluowana waluta pobudza eksport i może ograniczyć import, a więc uruchamia mechanizm ekonomiczny zmierzający do przywrócenia zachwianej równowagi bilansu płatniczego. Dewaluacja może przynieść korzystne efekty w bilansie dopiero po pewnym czasie, ponieważ wzrost wpływów z eksporty następuje powoli, zaś zawarte wcześniej kontrakty importowe zmuszają do zwiększonych wydatków dewizowych.

Dewaluacja pogarsza sytuację finansową budżetu państwa w krajach zadłużonych gdyż, musi wówczas przeznaczyć więcej środków pieniężnych na zakup dewiz (dolarów) niezbędnych do bieżącego regulowania należnych procentów oraz spłacania zaciągniętego w przeszłości kredytu.

Dewaluacja daje efekt krótkookresowy.

Dochód narodowy = produkt narodowy netto (PNN)

Jest to wartość wytworzona przez społeczeństwo w wyniku działalności produkcyjnej w pewnym okresie czasu (najczęściej roku): stanowi różnicę między wartością uzyskanej produkcji (produkt globalny), a wartość zużytych na jej wytworzenie środków rzeczowych.
Rozróżnia się dochód narodowy wytworzony do podziału (podzielony): różni się od dochodu narodowego wytworzonego głównie o wielkość salda obrotów z zagranicą:, gdy saldo jest dodatnie dla kraju, dochód narodowy do podziału jest większy od dochodu narodowego wytworzonego:, jeżeli saldo jest ujemne – suma dochodu narodowego do podziału jest mniejsza.

W rachunku dochodu narodowego należy uwzględnić fakt stopniowego zużywania się dóbr kapitałowych (środków trwałych) w czasie.

PNN jest to ilość pieniędzy, jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi, po odłożeniu kwoty niezbędnej do odtworzenia zużytego w ciągu roku kapitału trwałego i utrzymania na dotychczasowym poziomie zasobu kapitału i rozmiarów produkcji.

Pomniejszając PNB (Produkt narodowy brutto) o wielkość amortyzacji środków trwałych otrzymuje się produkt narodowy netto, czyli dochód narodowy.

Amortyzacja, czyli koszt zużycia majątku trwałego jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia.

PNN = Dochód Narodowy (DN)

Dochód narodowy jest to produkt narodowy netto w cenach czynników wytwórczych wytworzony w gospodarce.

Amortyzację liczy się w różnych krajach w różny sposób, dlatego lepszą podstawą do porównań międzynarodowych jest produkt narodowy brutto: nie zachodzi tu, bowiem potrzeba odliczania amortyzacji.

Ponadto trzeba zaznaczyć, że jest różny poziom i zakres podatków pośrednich, odliczany od PNB, przy ustaleniu dochodu narodowego w cenach czynników produkcji i dlatego przy porównaniach posługiwać się należy PNB w cenach rynkowych.
POLSKIE PROBLEMY Z BILANSEM
Patrząc teoretycznie, bilans płatniczy jest zawsze zrównoważony (należności = zobowiązania), więc musimy spojrzeć na zjawiska występujące na poziomie poszczególnych „bilansów”. W Polsce największym problemem jest wysoki deficyt obrotów bieżących, które w największym uproszczeniu informuje, że więcej importujemy niż eksportujemy. Polskie przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe więcej konsumują niż jest w stanie wytworzyć nasza gospodarka.
OBROTY HANDLU ZAGRANICZNEGO POLSKI w mln zł.

DATA


EKSPORT

IMPORT


SALDO

12.1997


7582

13944


-6361

03.1998


8650

14777


-6127

06.1998


8329

13734


-5403

09.1998


8437

14832


-6395

12.1998


7970

13298


-5328

03.1999


9687

15940


-6253

06.1999


8509

11486


-5981

09.1999


9941

16687


-6747

12.1999


10120

17911


-7791

03.2000


11089

17784


-6695

06.2000


11419

17959


-6540

09.2000


-

-

-



Źródło GUS
Brakujące towary i usługi są, więc importowane, co powiększa deficyt. Jednocześnie krajowe firmy produkują często wyroby droższe i niższej jakości niż nasi kontrahenci zagraniczni, więc nie opłaca się im kupować polskich towarów.

Polscy producenci starają się zaspokoić popyt na rynku wewnętrznym, czyli krajowym, który ciągle się powiększa (wzrost gospodarczy), więc nie mają szczególnej motywacji do zwiększania eksportu.

Duży deficyt obrotów bieżących jest niebezpieczny, ponieważ może doprowadzić do kryzysu walutowego i załamania złotego.

Za niebezpieczne uważa się przekroczenie pułapu 8 % w stosunku do PKB.


SALDO OBROTÓW BIEŻĄCYCH POLSKI

ROK


DEFICYT W mln USD

DEFICYT W % PKB

1996

1.352


0,95 %

1997


4.312

3,01 %


1998

6.858


4,36 %

1999


11.628

7,54 %


Źródło: Główny Urząd Statystyczny.
Poziom płatniczy musi być zrównoważony, więc deficyt jego deficytową część (obroty bieżące) pokrywa w polskim przypadku wysoka nadwyżka kapitałowa. Składają się na nią inwestycje zagraniczne w prywatyzowane zakłady i budowę nowych, oraz zakupy polskich papierów wartościowych.

Właśnie te inwestycje i napływające pieniądze równoważą nasze zakupy importowe i odpływy środków finansowych.

Wracając do deficytu trzeba wspomnieć, że nie składają się na niego wyłącznie zakupy konsumpcyjne, lecz także zakupy inwestycyjne np., sprowadzanie do polski nowoczesnych maszyn niezbędnych do rozpoczęcia produkcji.

Nasz import jest również inwestycyjny oznacza to, że mamy szansę powiększyć swoje bogactwo w przyszłości. Taka sytuacja jest normalna dla krajów rozwijających się i to właśnie nakłady inwestycyjne decydują o sukcesie gospodarki, a w mniejszym stopniu konsumpcje obywateli.

Niektórzy ekonomiści uważają, że wystarczy powiększyć konsumpcję (i popyt wewnętrzny) w nieskończoność i to on powoduje wzrost zamożności, jednak to nieprawda: ważniejsze są oszczędności i inwestycje w nowoczesne technologie.

Pomimo korzyści z napływu inwestycji zagranicznych optymalna byłaby sytuacja gdyby zniknął deficyt bieżących, i żeby eksport przeważał nad importem.

Możemy do tego dążyć używając dwóch sposobów:

OPierwszy sposób - wymagający mniej wysiłku i raczej nieskuteczny- wspierając eksport i administracyjnie ograniczając import:

-Stosując wysokie cła na sprowadzane towary i dopłacając z pieniędzy podatników do eksportu,

-Korzystnie kształtując kurs waluty krajowej- niski kurs złotego czyni import mniej opłacalny, a towary eksportowane bardziej konkurencyjne na obcych rynkach np., 1 dolar kosztuje 4zł- eksportując sto sztuk towaru X za 5 $ x 4 zł = 2.000 zł, ale gdyby rząd administracyjnie zmienił kurs dolara na 5zł to za tą samą transakcje przedsiębiorca otrzymałby 100 x 5 $ x 5 zł = 2.500 zł.

Dzięki temu eksport stałby się bardziej opłacalny i uległby zwiększeniu, a mniej opłacalny import spadłby.

Piękna recepta jednak całkowicie nieskuteczna, gdyby rzeczywiście przynosiła efekty każde państwo na świecie prześcigałoby się obniżając kurs swojej waluty (tzw. Dewaluacja).

ODrugi sposób - wymagający wysiłku gospodarczego i czasu- stwarzanie warunków gospodarczych do rozwoju eksportu nie związanych z ingerencją walutową, takich jak:

-Obciążenie podatków i składek ZUS- niskie podatki zmniejszają koszty firmy i pozwalają na przeniesienie środków na inwestycje i rozwój,

-Brak barier biurokratycznych- łatwe i szybkie procedury przyspieszają transakcje i nie zniechęcają do eksportu,

-Inwestowanie w nowoczesne technologie- o sukcesie kraju coraz bardziej decydują wartości niematerialne i zaawansowane technologicznie wyroby, a coraz mniej rolnictwo czy liczba nieefektywnych kopalni węgla,

-Inwestycje w edukację- państwa dysponujące wykształconym społeczeństwem zawsze są dużymi eksporterami,

-Przyciąganie inwestycji zagranicznych-, które w dłuższym terminie przyniosą efekt w postaci zwiększenia eksportu.


EKSPORT TOWARÓW I USŁUG JAKO ODSETEK PKB

PAŃSTWO


EXPORT/PKB W 1999 r.

Czechy


65,5%

Grecja


16,8%

POLSKA


23,7%

Rosja


47,8%

RPA


25,3%

Turcja


26,1%

Węgry


48,8%

Źródło: Credit Suisse First Boston


Dotychczasowe rozważania nie uwzględniały roli handlu zagranicznego i bilansu płatniczego w kształtowaniu poziomu dochodu narodowego, tym samym nie uwzględniliśmy korzyści płynących z handlu zagranicznego oraz ruchu kapitałów, wzajemne związki, jakie występują między kursem wymiennym walut a bilansem płatniczym kraju. Są to problemy niezmiernie ważne w każdej gospodarce narodowej i bardzo często wywierające decydujący wpływ na sytuację gospodarczą kraju. Saldo bilansu handlowego wiąże się ściśle z rynkiem towarowym i jako część składowa popytu globalnego wpływa na poziom wytworzonego dochodu narodowego.

Podstawową funkcją handlu zagranicznego jest zmiana rzeczowej struktury dochodu narodowego. Dzięki eksportowi wielu dóbr i usług, w których dany kraj osiągnął wysoką specjalizację, możliwy jest import produktów konsumpcyjnych i produkcyjnych, których w kraju wytworzyć się nie da.

Przedsiębiorcy w żadnym państwie nie są w stanie wyprodukować wszystkich dóbr niezbędnych dla poprawnego funkcjonowania. Część z nich bardziej się opłaca sprowadzić z innego kraju. Handel zagraniczny polega na odpłatnej wymianie towarów i dóbr między kontrahentami mającymi swoje siedziby w różnych krajach. Ten typ handlu pozwala na uzupełnienie tych dóbr, które brakują na danym terenie. Jednak współcześnie dużego znaczenia nabiera możliwość wykorzystania różnic kosztów produkcji w poszczególnych krajach.

Rozwój handlu zagranicznego jest motywowany następującymi czynnikami:



Yüklə 0,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   52




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə