To ukazanie piękna i bogactwa przyrody, a także pobudzanie wyobraźni dziecka przez stawianie pytań i wspólne szukanie na nie odpowiedzi

Unia Europejska w celu ułatwienia procesu harmonizacji ogłosiła w 1995 r. tzw. Białą Księgę, zawierającą wskazówki, co do uchwalania nowego ustawodawstwa, a w 1997 r. – Agendę 2000, ustalającą strategię działania w świetle nowych priorytetów finansowych, przyszłości wspólnej polityki gospodarczej oraz funduszy strukturalnych.

Prawodawstwo Unii dzielimy m.in. na horyzontalne, tj. powszechne, dotyczące środowiska jako całości, oraz sektorowe, czyli obejmujące określone składniki środowiska bądź gałęzie (sekcje i działy) gospodarki narodowej.

W zakresie prawodawstwa horyzontalnego na czoło wysuwają się dwie kwestie:

?regulacja prawna swobodnego dostępu do informacji o środowisku (dyrektywa nr 313 Rady z dnia 7 czerwca 1990 r., a także Konwencja EKG ONZ z 198 r. o dostępie do informacji i udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji ekologicznych);

?regulacja prawna ocen oddziaływania na środowisko (dyrektywa nr 85 z dnia 27 czerwca 1985 r., znowelizowana dyrektywa nr 11 z dnia 3 marca 1997 r. w sprawie oceny skutków publicznych i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska).

Dostosowanie przepisów krajowych do powyższych uregulowań nie wymaga – w przeciwieństwie do innych regulacji – wysokich nakładów gospodarczych, ale jest niezadowalające. Regulacje te mają duże znaczenie nie tylko dla ochrony środowiska, lecz także dla demokratyzacji życia publicznego i dlatego są bardzo poważnie traktowane przez Unię Europejską. Niestety polskie rozwiązania, mimo że obejmują te kwestie (np. prawo organizacji społecznych do występowania w sądzie jako strona sporu o ograniczenie emisji przez uciążliwe fabryki), nie odpowiadają warunkom unijnym i muszą znaleźć nowe odzwierciedlenie we wspomnianych już projektach ustaw.

Spośród prawodawstwa sektorowego największe różnice między ustawodawstwem polskim a unijnym występują w regulacjach dotyczących jakości wody pitnej oraz gospodarki ściekami komunalnymi. W dokumencie „Opinia Komisji w sprawie wniosku Polski o członkostwo – Agenda 2000” wytknięto także pewne różnice odnoszące się do zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego oraz gospodarki odpadami. Różnice w tej materii, a także kierunki i sposoby harmonizacji, czyli dostosowania do rozwiązań unijnych, są już dosyć dokładnie określone. Pełne dostosowanie do standardów unijnych wymaga dużego wysiłku administracyjnego i organizacyjnego (np. stworzenie i wdrożenie kompleksowego systemu gospodarki odpadami, w tym niebezpiecznymi), a przede wszystkim poniesienia dużych nakładów na infrastrukturę komunalną, monitoring ekologiczny oraz urządzenia ochronne. Zwłaszcza osiągnięcie pożądanych standardów jakości ścieków i poprawa jakości wód według różnych ocen może kosztować 18-25 mld euro. Z kolei standardy jakości powietrza zawarte w obecnie obowiązujących dyrektywach są dotrzymywane na większości obszaru polski, ale w niektórych ośrodkach za względów ekologicznych modernizacji muszą być poddane elektrownie, aby zmniejszyć emisję dwutlenku siarki. Ponadto dużo trudności i jeszcze większych wydatków, rzędu 8-14 mld euro, może przysporzyć nowa dyrektywa w sprawie jakości powietrza.

Zanieczyszczenia przemysłowe, poważnie zmniejszone w czasie recesji, nie wzrosło obecnie, w istotnym stopniu, dzięki poważnemu programowi inwestycyjnemu, restrukturyzacji przemysłu oraz systemowi zachęt wprowadzonemu po 1989 r. Jednak, Polska nadal wytwarza dużo odpadów przemysłowych w górnictwie węgla i innych przemysłach ciężkich i wydobywczych.

Niewielki postęp osiągnięto w zagospodarowaniu niebezpiecznych odpadów, chociaż fakt, że Polska przystąpiła do OECD, rodzi nadzieję, że stanowić to będzie bodziec do poprawy sytuacji w tej dziedzinie. Pewne wyniki osiągnięto w dziedzinie zmniejszania obciążeń zanieczyszczających wody. Polska przeznaczyła znaczne środki na ten sektor, od 1989 r. unowocześniając lub budując około 300 oczyszczalni ścieków. Niemniej konieczne są dalsze inwestycji w tym sektorze, szczególnie że wody z polskich rzek wpływają do Bałtyku, „obszaru wrażliwego”, gdzie gospodarka wodna wymaga spełnienia wysokich standardów. Stworzono składowiska dla odpadów radioaktywnych pochodzących np. ze szpitali czy ośrodków badawczych.

Szacowanie kosztów wdrożenia unijnych standardów jest utrudnione m.in. z powodu małego zaawansowania w Polsce programu „Natura 2000”, który przewiduje – oprócz innych zadań – rozszerzenie ochrony prawnej terenów przyrodniczych. W Polsce parki narodowe i krajobrazowe oraz rezerwaty przyrody obejmują obecnie 8% powierzchni, a krajach Unii – 15%. Podwojenie powierzchni obszarów chronionych wymaga jednak nie tylko procedur prawnych i nakładów gospodarczych, lecz także woli politycznej rządu oraz zgody samorządów terytorialnych. W praktyce spotykamy się często w rozstrzyganiu tych kwestii nie tylko z obojętnością, lecz także z postawami wrogimi i roszczeniowymi lokalnych społeczności wobec parków narodowych, o czym świadczą np. stanowiska rad gminnych i powiatowych z Zakopanego oraz Białowieży i Hajnówki.

Koszty harmonizacji zależą od przyjętych procedur, a zwłaszcza technologii redukcji zanieczyszczeń, a także od wynegocjowanego okresu dostosowawczego. Dlatego Polska występuje o uzyskanie w kilkunastu przypadkach zgody na okresy przejściowe kilku-, a nawet kilkunastoletnie, w celu wypełnienia programu harmonizacji i wdrożenia prawa unijnego w dziedzinie ochrony środowiska.

A oto wykaz projektowanych okresów przejściowych liczonych od 1 stycznia 2003 r.:

?dyrektywa nr 271 z dnia 21 maja 1991 r. w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych – okres 8, 10, i 13 lat w zależności od wielkości aglomeracji;

?dyrektywa nr 440 z dnia 16 czerwca 1975 r. w sprawie jakości wody pitnej oraz nr 676 z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie ochrony wód przed azotanami pochodzenia rolniczego – 8 lat;

?dyrektywa nr 442 z 1975 r. w sprawie odpadów oraz nr 689 z 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych – 10 lat;

?dyrektywy z 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów z opakowań – 5 lat;

?dyrektywa nr 43 z 1997 r. w sprawie ochrony przed promieniowaniem jonizującym – 4 lata;

?dyrektywa nr 70 z dnia 13 października 1998 r. w sprawie jakości benzyny i olejów napędowych – 4 lata;

?dyrektywa nr 61 z dnia 24 września 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń – 3 lata.

Ten niepełny wykaz propozycji wydłużenia okresu harmonizacji świadczy, że Polska będzie mieć trudną drogę zarówno do pomyślnego zakończenia negocjacji, jak również do pełnej realizacji wymagań Unii Europejskiej.

Perspektywy osiągnięcia znacznej zgodności zależą w dużej mierze od środków udostępnianych przez rząd i przedsiębiorstwa. Potrzebne są bardzo poważne inwestycje, trzeba też jednocześnie pamiętać, aby słabe dostosowanie prawa i wątpliwa skuteczność egzekwowania nie stały się dodatkową przeszkodą.

WYŻSZA SZKOŁA PEDAGOGICZNA TOWARZYSTWA

WIEDZY POWSZECHNEJ W WARSZAWIE

INSTYTUT PEDAGOGIKI W SZCZECINIE

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

TEMAT:
SKARGA W POSTĘPOWANIU PRZED NACZELNYM SĄDEM ADMINISTRACYJNYM

Semestr V

Grupa III

Szczecin 2003

1. Powstanie Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W 1980r. w trakcie nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.) i wprowadzenia do systemu polityczno-prawnego Naczelnego Sądu Administracyjnego dokonano także stosownego zapisu w art. 16 § 2 k.p.a., wprowadzając wśród zasad ogólnych k.p.a. zasadę ogólną sądowej kontroli rozstrzygnięć administracyjnych. Przepis głosił, że decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem – na zasadach i w trybie określonym w Kodeksie. Chodziło oczywiście o dział VI, k.p.a. poświęcony zaskarżaniu decyzji do sądu administracyjnego.

Podstawą prawną organizacji i funkcjonowania Naczelnego Sądu Administracyjnego była wówczas ustawa z 31.01.1980 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego, a szczególnie dział VI k.p.a. .

Obecnie podstawą prawną organizacji i funkcjonowania tego sądu jest ustawa z 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, zwaną dalej ustawą

o NSA. Uchylając przepisem art. 61 ustawy o NSA, dział VI k.p.a., ustawodawca nie zatroszczył się jednak o dokonanie stosownej zmiany także w zapisie art. 16 § 2 k.p.a. Bowiem od chwili wejścia w życie ustawy o NSA z 1995 r., już nie na zasadach i w trybie określonym w Kodeksie, ale na zasadach i w trybie określonym w ustawie o NSA, można zaskarżyć decyzje do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem. Dlatego też konieczne było kolejne nowelizowanie ustawy k.p.a. Obecnie art. 16 § 2 brzmi cytuję „ Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach ( Dz. U. z 2000 r. Nr 98 , poz. 1071 ).

2. Struktura i zakres działania NSA .

Naczelny Sąd Administracyjny jest sądem wyodrębnionym z sądownictwa powszechnego. Jest jedynym sądem administracyjnym. Sądownictwo administracyjne jest więc u nas jednoinstancyjne.

Siedzibą NSA jest Warszawa. Poza Warszawą NSA działa w ośrodkach

zamiejscowych, których siedziby i właściwość określa w drodze rozporządzenia

Prezydenta RP, po zasięgnięciu opinii Ministra Sprawiedliwości.

Obecnie funkcjonuje 10 ośrodków zamiejscowych: w Gdańsku, Łodzi, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Lublinie, Rzeszowie, Szczecinie, Katowicach, oraz Białymstoku.

Na czele NSA stoi Prezes, który kieruje pracami Sądu i reprezentuje go na zewnątrz. Zastępcami Prezesa są wiceprezesi. Prezesa i wiceprezesów Sądu

powołuje i odwołuje Prezydent RP spośród sędziów tego sądu, za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu.

NSA dzieli się na izby. Prezesów izb i prezesów ośrodków zamiejscowych powołuje i odwołuje Prezes Sadu za zgodą Kolegium Sądu, które jest organem opiniodawczym i doradczym Prezesa Sądu.

Sędziów NSA powołuje Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.

O działalności Sądu i sprawach wynikających z tej działalności Prezes

NSA informuje Prezydenta RP i Krajową Radę Sądownictwa.

O problemach związanych z funkcjonowaniem organów administracji państwowej, a wiadomych Sądowi z rozpatrywanych spraw, Prezes NSA informuje Prezesa Rady Ministrów.

Zakres działania (kognicji) Naczelnego Sądu Administracyjnego obecnie

został wydatnie rozszerzony w porównaniu do jego pierwotnych kompetencji,

ustalonych w ustawie z 31.01.1980 r. o NSA oraz o zmianie ustawy – k.p.a.

Obecnie, na podstawie aktualnej ustawy o NSA, Naczelny Sąd Administracyjny orzeka w sprawach skarg na:

- decyzje administracyjne, wydane przez organy administracji państwowej,

czyli w rozumieniu tej ustawy - naczelne i centralne organy administracji państwowej, terenowe organy administracji rządowej, organy samorządu terytorialnego oraz inne organy w zakresie, w jakim zostały powołane z mocy prawa

do załatwiania spraw z zakresu administracji państwowej,

- postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym przez organy,

o których wyżej mowa, a na które służy zażalenie albo kończące postępowanie,

a także rozstrzygające sprawę co do istoty,

- postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym,

na które służy zażalenie,

- inne akty lub czynności z zakresu administracji państwowej dotyczące przyznania, stwierdzenia lub uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa,

- uchwały organów gmin i związków,

- akty (przepisy) prawa miejscowego, czyli powszechnie obowiązujące akty normatywne stanowione przez terenowe organy administracji rządowej,

- akty nadzoru nad działalnością organów samorządu terytorialnego.

Sąd rozpatruje skargi na bezczynność organów we wszystkich tych sprawach indywidualnych, w których prawne formy działania administracji podlegają kontroli sądowej.

Sąd rozstrzyga spory o właściwościach między organami samorządu terytorialnego a terenowymi organami administracji rządowej.

Sąd udziela odpowiedzi na pytania prawne przedstawione do rozstrzygnięcia przez samorządowe kolegia odwoławcze.

NSA sprawuje w zakresie swej właściwości kontrolę pod względem zgodności z prawem, czyli legalności, nie zaś pod względem celowości.

3. Wszczęcie postępowania.
W postępowaniu przed NSA, tak jak w każdym innym procesie sądowym,

są dwie strony procesowe:

- skarżący (odpowiednik powoda i pozostałych podmiotów uprawnionych do wytoczenia powództwa w postępowaniu cywilnym) - podmiot, który wniósł skargę na działanie lub bezczynność organu administracji państwowej,

- organ administracji państwowej, którego działanie lub bezczynność jest przed- miotem skargi (odpowiednik pozwanego w postępowaniu cywilnym) - strona przeciwna w stosunku do skarżącego,

Wszczęcie postępowania przed NSA może nastąpić tylko wskutek wniesienia skargi, nie może nastąpić z urzędu.

Uprawnionym do wniesienia skargi jest:

- każdy, kto ma w tym interes prawny,

- organizacja społeczna(w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach do-

tyczących interesów prawnych innych osób),

- prokurator,

- Rzecznik Praw Obywatelskich,

Prawo wniesienia skargi przysługuje wyżej wymienionym podmiotom bez względu na to, czy brały udział w postępowaniu administracyjnym.

Termin do wniesienia skargi jest zróżnicowany w zależności od pod- miotu, który ją składa i wnosi:

* dla osoby mającej w tym interes prawny (np. strony postępowania administracyjnego ) i organizacji społecznej w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób:

-30 dni ( od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w innych wypadkach – od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o podjęciu aktu lub innej czynności),

* dla prokuratora i Rzecznika Praw Obywatelskich:

-6 miesięcy (od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w innych przypadkach – od dnia wejścia w życie aktu podjęcia innej

czynności).

Skargę wnosi się bezpośrednio do Sądu.

* Przesłanką pozytywną dopuszczalności wniesienia skargi jest wyczerpanie środków odwoławczych, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie.

Warunek wyczerpania środków odwoławczych nie obowiązuje w przypadku, gdy skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich. W przeciwieństwie do innych podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi do NSA - prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich mogą zaskarżyć dany akt do Sądu, pomimo nie korzystania wcześniej ( przez jakikolwiek uprawniony podmiot) z przysługującego od tego aktu środka prawnego, a nie że mogą zaskarżyć do Sądu dany akt jeszcze przed upłynięciem terminu do złożenia zwykłego środka prawnego, służącego do danego aktu.

Warunkiem dopuszczalności wniesienia skargi do NSA ( nawet przez prokuratora lub Rzecznika Praw Obywatelskich) jest więc „uostatecznienie się’’

danego aktu lub czynności.

* Przesłanką negatywną dopuszczalności wniesienia skargi jest toczenie się

postępowania w celu zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważności aktu albo

innej czynności.

Skargę do NSA można wnieść zatem dopiero po wydaniu nowego aktu lub podjęciu nowej czynności w wyniku takiego postępowania i wyczerpaniu środków odwoławczych, jeżeli ustawa przewiduje takie od nowego aktu lub czynności.

* Skarga do NSA, w przeciwieństwie do odwołania czy zażalenia w postępowaniu administracyjnym, jest środkiem prawnym sformalizowanym tak co do formy, jak i co do treści.

* Skargę wnosi się na piśmie i powinna ona zawierać:

-oznaczenie skarżącego, jego miejsce zamieszkania lub siedziby,

-wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności,

-oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy.

-określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego

-podpis osoby wnoszącej skargę, a w przypadku wniesienia jej przez pełnomocnika – jego podpis z załączeniem do skargi pełnomocnictwa.

* Skarga do NSA jest środkiem niesuspensywnym, tzn. jej wniesienie nie

wstrzymuje wykonania aktu ani nie powoduje zawieszenia czynności.

Sąd może jednak na wniosek strony lub z urzędu wstrzymać wykonanie aktu lub zawiesić czynność, zwłaszcza jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia skarżącemu znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

Wykonanie zaskarżonego aktu lub czynności ulega wstrzymaniu z mocy

prawa, jeżeli organ administracji nie przedstawi Sądowi odpowiedzi na skargę

wraz z aktami sprawy w terminie 30 dni od dnia doręczenia mu odpisu skargi.

4. Przebieg postępowania.
Po otrzymaniu przez Sąd skargi przewodniczący wydziału NSA (ewentualnie prezes ośrodka zamiejscowego) bada, czy skarga nie zawiera braków i wzywa skarżącego do uiszczenia wpisu ( czyli opłaty od skargi ), chyba, że strona uiściła już wpis bez wezwania albo zgłosiła wniosek o zwolnienie jej od kosztów sądowych lub nie ma obowiązku uiszczenia wpisu.

Jeżeli skarga wymaga poprawienia lub uzupełnienia, wezwanie do uiszczenia wpisu łączy się z wezwaniem do usunięcia braków skargi.

Jeżeli skarżący nie uiści w wyznaczonym terminie wpisu albo nie uzupełni takich braków skargi, które uniemożliwiają nadanie jej dalszego biegu,

wówczas Sąd odrzuci skargę na posiedzeniu niejawnym ( w drodze postanowienia).

Ponadto Sąd odrzuci skargę, jeżeli jest ona niedopuszczalna, tzn. (zwłaszcza), gdy:

- wniesiono ją po upływie terminu do jej wniesienia, a termin ten nie został

przywrócony,

- zachodzi brak drogi sądowej(właściwości NSA), tzn. zaskarżony akt dotyczy

jednej ze spraw w art. 19 ustawy o NSA albo na mocy przepisów szczególnych

podlega kontroli innego Sądu,

- wnosi ją osoba nieuprawniona,

- nie wyczerpano środków odwoławczych w postępowaniu administracyjnym

(chyba, że skargę wnosi prokurator albo Rzecznik Praw Obywatelskich).

- właściwy organ administracji państwowej wszczął postępowanie w celu zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważności aktu albo innej czynności

(przeszkoda czasowa),

- zachodzi zawiłość sporu lub powaga rzeczy osądzonej.

Gdy nie zachodzą okoliczności uzasadniające odrzucenie skargi, przewodniczący wydziału NSA ( lub prezes ośrodka zamiejscowego) zarządza doręczenie odpisu skargi stronie przeciwnej (organowi administracji publicznej)i zobowiązuje go do przedstawienia odpowiedzi na skargę ( wraz z aktami sprawy) w terminie nie przekraczającym 30 dni.

Jeżeli w tym terminie organ nie prześle Sądowi odpowiedzi na skargę

i akt sprawy, Sąd może orzec w sprawie jedynie na podstawie stanu faktycznego

i prawnego przedstawionego w skardze, jeżeli nie budzi ona wątpliwości.

Od wydanego w ten sposób orzeczenia organ może wnieść do Sądu sprzeciw w terminie 14dni od dnia doręczenia mu orzeczenia, jeżeli jednocześnie doręczy odpowiedzi na skargę wraz z aktami sprawy.

Wniesienie sprzeciwu w terminie powoduje ponowne rozpatrzenie sprawy.

W orzeczeniu wydanym po rozpoznaniu sprzeciwu Sąd może:

-utrzymać w mocy wyrok wydany na podstawie samej skargi,

-uchylić wyrok i rozstrzygnąć sprawę co do istoty,

-odrzucić sprzeciw i umorzyć postępowanie.

Organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może uwzględnić

skargę w całości do dnia wyznaczenia przez Sąd terminu rozprawy, dokonując oceny zaskarżonego działania lub bezczynności jedynie w oparciu o to samo kryterium co Sąd, tj. kryterium zgodności z prawem.

W razie uwzględnienia przez organ skargi w całości, postępowanie przed NSA umarza się.

Akt wydany (lub czynność podjęta) przez organ w toku postępowania sądowo-administracyjnego, w trybie samokontroli, można zaskarżyć bezpośrednio do NSA.

Zasadniczo Sąd rozpoznaje sprawę co do jej istoty na rozprawie. Wyjątkowo przewodniczący wydziału ( ewentualnie prezes ośrodka zamiejscowego) może skierować sprawę na posiedzenie niejawne.

Chodzi tu mianowicie o przypadki, gdy decyzja:

-wydana została przez niewłaściwy organ,

-wydana została w sprawie rozstrzygniętej już inną decyzją ostateczną,

-skierowana została do osoby nie będącej stroną.

Każdy uczestnik postępowania (tj. skarżący, organ administracji państwowej, którego decyzja była przedmiotem skargi, a także każda osoba, której interesu prawnego dotyczy wynik postępowania i która z tego względu bierze w nim udział na prawach strony) może zgłosić sprzeciw od wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym w terminie 14 dni od daty doręczenia mu go.

Wniesienie sprzeciwu w tym terminie powoduje rozpoznanie sprawy na rozprawie.

W orzeczeniu wydanym po rozpoznaniu sprzeciwu sąd może:

-utrzymać w mocy wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym,

-uchylić wyrok i rozstrzygnąć sprawę co do istoty,

-odrzucić sprzeciw i umorzyć postępowanie.

Skarżący może cofnąć skargę aż do momentu wydania przez Sąd orzeczenia kończącego postępowanie.

Cofnięcie skargi nie wiąże Sądu, chyba że rozpatrzenie sprawy stało się bezprzedmiotowe lub wydanie orzeczenia stało się z innych przyczyn zbędne.

Uwzględnienie przez Sąd cofnięcia skargi skutkuje umorzenie postępowania.

W razie cofnięcia skargi przed rozprawą, skarżącemu zwraca się cały wpis; w razie cofnięcia skargi na rozprawie – połowę wpisu.

5. Orzeczenie

A.Uwagi ogólne
Sąd wydaje orzeczenie po niejawnej naradzie sędziów, z reguły bezpośrednio po zamknięciu rozprawy lub zakończeniu posiedzenia. Ogłoszenie orzeczenia kończącego postępowanie Sąd może odroczyć do 2 tygodni, podając uczestnikom postępowania termin i miejsce ogłoszenia.

(Jeżeli wyniki narady to uzasadniają, Sąd może otworzyć rozprawę na nowo, wyznaczając termin rozprawy.)

W terminie 30 dni do dnia ogłoszenia sentencji orzeczenia kończące go postępowanie Sąd obowiązany jest sporządzić z urzędu jego uzasadnienie. Orzeczenie wraz z uzasadnieniem doręcza się uczestnikom postępowania. Orzeczenie NSA dzielą się na wyroki i postanowienia.

B. Wyrok

Wyrokiem Sąd rozstrzyga sprawę co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia – uwzględnia skargę lub ją oddala.

Chodzi tu oczywiście o istotę sprawy sądowoadministracyjnej, której nie należy mylić z istotą sprawy administracyjnej!

Istotą (meritum) sprawy sądowoadministracyjnej jest naruszenie lub nienaruszenie prawa przy wydaniu zaskarżonego aktu (czynności) lub też przy zaniechaniu jego wydania. Każdy wyrok Sądu jest orzeczeniem co do istoty sprawy sądowoadministracyjnej.
Istotą sprawy administracyjnej jest istnienie lub nieistnienie uprawnienia lub obowiązku, którego dotyczy zaskarżony akt lub co do którego organ „milczy”. Sąd może (od 1995 r.) w wyroku sam orzec co do istoty sprawy administracyjnej jedynie w pewnych wyraźnie określonych przypadkach.

Sąd nie jest związany granicami skargi, tzn. bierze pod rozwagę z urzędu także naruszenie prawa materialnego i procesowego nie podniesienie przez oskarżonego.

Jest jednak związany zakazem reformationis in peius, tzn. nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkującego stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu.

Podstawę faktyczną wyroku NSA stanowi stan faktyczny wynikający z akt sprawy, tzn. ustalony w postępowaniu administracyjnym (chyba że Sąd orzeka

Tylko na podstawie skargi – art. 39 ust. 1 ustawy o NSA).

Sąd może jednak przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to potrzebne, a nie spowoduje nadmiernego przedłużania postępowania. W przeciwnym razie uchyli zaskarżony akt lub czynność i zwróci akta organowi administracji państwowej, wskazując mu zakres postępowania dowodowego, które ma uzupełnić.

Podstawę prawną wyroku NSA stanowią przepisy prawa powszechnie obowiązującego, wraz z przyjętą przez ten sąd wykładnią oraz wykładnią Sądu Najwyższego.