Tofiq Köçərli
- 132 -
Qarabağ: Yalan və Həqiqət
- milli problemlәr üzrә tanınmış tәdqiqatçı U.Pfaff, “Forin polis” jurnalının baş
redaktoru Ç.U.Mayno, “Ответственное общество” jurnalının naşiri A.Etsioni hesab
edirlәr ki, “milli öz müqәddәratını tәyin etmәyә ümumi hüququ dәstәklәmәk bugünkü
şәraitdә tarixi inkişafda geriyә doğru addımdır”;
- Etsioni daha qәtidir:
“Bu hәrәkatların (“Qarabağ hәrәkatı” kimilәrinin - T.K.) әksәriyyәtini mәnәvi
cәhәtdәn bәyәnilmәkdәn mәhrum etmәk vә onları neçә varsa elә dağıdıcı qüvvә kimi
görmәk vaxtı çatmışdır!”;
Nәhayәt, Zotov BMT-nin keçmiş baş katibi B.Butros Qaliyә istinad edir. Butros Qali
yazmışdır:
“Mütlәq vә müstәsna suverenlik dövrü keçmişdir, onun nәzәri konsepsiyası heç bir
zaman real hәyatla tәsdiqlәnmәyib ... әgәr hәr bir etnik, din ya dil qrupu dövlәtçiliyә
iddia etsә, parçalanmaya hәdd olmayacaqdır, ümumi sülh, tәhlükәsizlik, iqtisadi rifah
daha da çәtinliklә әldә edilә bilәcәk mәqsәd olacaqdır”.
SSRİ-dә “... ayrılmağa qәdәr virusu” (ifadә V.Zotovundur) Dağlıq Qarabağda
yarandı vә oradan da kәnara yayıldı. Yәqin, Rusiyada bu virusu dәstәklәyәnlәr belә
ümiddә idilәr ki, hәmin virus Rusiyadan yan keçәcәkdir. Lakin onlar bәrk yanılmışdılar.
Virus virusdur vә onun üçün sәrhәd, “sanitar zona” yoxdur.
Nәhayәt, hәmin virus Rusiyanı da yaxa-ladı vә silkәlәdi. Bәrk yaxaladı. Bәrk
silkәlәdi! ...
Keçmiş SSRİ әrazisinә әn çox sәpәlәnәn xalq rus xalqıdır. Deyәk ki, tәkcә Bakıda
200 min nәfәr rus yaşayır. MDB dövlәtlәri arasında elәsi dә vardır ki, orada milyonlarla
rus mәskunlaşıb. İndi ayrı-ayrı dövlәtin tәrkibindә mәskunlaşan bu ruslar, yaxud dikәr
xalqın hissәlәri öz müqәddәratını tәyin etmәk hüququnu bayraq edib ayrılmaq, müstәqil
dövlәt yaratmaq vә ya hansısa dövlәtlә birlәşmәk istәsә bu böyük fәlakәtlәrә aparıb
çıxarar. Bu nә qәdәr tez başa düşülsә, aqressiv separatizm nә qәdәr tez cilovlansa,
bütün xalqlar udarlar. Әlbәttә, çox yerlәrdә milli azlıqların kәskin problemlәri var: onlar
malalanmamalıdır, sivil yolla, demokratikcәsinә, әdalәtlә vә qanun çәrçivәsindә hәll
edilmәlidir. BMT Nizamnamәsinә, beynәlxalq hüquq normalarına, “o cümlәdәn
Tofiq Köçərli
- 133 -
Qarabağ: Yalan və Həqiqət
dövlәtlәrin әrazi bütövlüyünә aid hüquq normalarına uyqun surәtdә vә kәnardan
müdaxilә olunmadan hәll edilmәlidir.
Әks halda monomilli dövlәtlәr istisna olmaqla bütün qalan dünyada, birinci növbәdә
dә Rusiyada fәlakәt baş verәr, ümumbәşәri fәlakәt olar.
Bu real tәhlükәni nәzәrә alaraq BMT-nin Baş mәclisi müharibәnin qurtarmasının 50
illiyinin bayram edilmәsi haqqında bәyannamәdә bir daha elan etdi: “a) hәr hansı bir
dövlәtin әrazi bütövlüyünә ... qarşı zor işlәtmәkdәn ya zorla hәdәlәmәkdәn çәkinmәk
barәdә öhdәlik tәsdiq olunsun”
BMT-nin 50 illiyi ilә әlaqәdar bәyannamәdә isә bir daha vurğulandı: Biz “dövlәtlәrin
suveren bәrabәrliyi vә әrazi bütövlüyü prinsiplәrinә uyğun olaraq bütün dövlәtlәr
arasında әdalәt qurmaq vә himayә etmәk” әzmindәyik.
BMT müstәqillik hüququnu müstәmlәkә xalqları vә anneksiya olunmuş әrazilәr üçün
elan etmişdir! Hәmin hüquq heç bir vәchlә beynәlxalq cәhәtdәn tanınmış dövlәtlәrin
milli azlıqlarına aid deyil.
Ermәni xalqına gәldikdә isә, o da başqa xalqlar kimi öz müqәddәratını tәyin etmәk
hüququnu realizә edәrәk milli dövlәtini yaratmışdır. Dağlıq Qarabağ ermәnilәri dә
muxtariyyәt şәklindә öz müqәddәratını tәyin etmişdir.
Qonşuluq Azәrbaycan vә ermәni xalq larının qismәtidir, taleyidir. Xoşumuza kәlsә
dә, gәlmәsә dә belәdir. Bu hamılıqla Ermәnistanda başa düşülüb düşmәnçilik aradan
qaldırılmasa, nә ölkәlәrimizә әmin-amanlıq gәlәsidir, nә de evlәrimizә dinclik vә firavan
hәyat. Azәrbaycan vә Ermәnistan dövlәtlәrinin müstәqilliyinin qorunub saxlanması vә
möhkәmlәndirilmәsi dә, ümumiyyәtlә “Zaqafqaziya evi”ndә sülh dә nәticә etibarı ilә
ümumi dil tapıb düşmәnçiliyi, siyasi vә hәrbi qarşıdurmanı aradan qaldırmaqdan asılı
olacaqdır.
Ermәnilәrin Qarabağda “ermәni silahının ümumdünya tarixi qәlәbәsi” (ifadә
“Literaturnaya qazeta”nındır) şәrәfinә badә qaldırmalarından xәbәrdarıq.
Lakin bu vaxtından әvvәl edilәn bayramdır. Rusiyanın kömәyi, rus silahı olmasaydı,
ermәnilәr cıqqırlarını çıxara bilmәzdilәr, çıxarsalar da Azәrbaycan xalqı qarşısında,
Azәrbaycan ordusu vә silahı qarşısında duruş gәtirә bilmәzdilәr.
Tofiq Köçərli
- 134 -
Qarabağ: Yalan və Həqiqət
Hәrbi mәğlubiyyәtimizin daxili sәbәblәri dә çoxdur. Qeyri-sivil, qeyri-demokratik
hakimiyyәt davası zәminindә kәskin daxili didişmәlәrlә, o cümlәdәn milli orduda
parçalanma vә qarşıdurma ilә, amansız çәkişәn tәrәflәrin hakimiyyәtpәrәstlik,
mәnsәbpәrәstlik vә mәblәğpәrәstlik ehtirasının bir çox hallarda vәtәnpәrvәrliyi, milli
mәnafelәri üstәlәmәsi ilә özümüz-özümüzü hәrbi mәğlubiyyәtә uğratmışıq. Bәli,
özümüz-özümüzü!
Hәrbi mәğlubiyyәtimizin әlbәttә, başqa sәbәblәri dә var. Biz milli tariximizin
dәrslәrindәn ibrәt dәrsi almağa, qonşumuzun kimliyini, kәmfürsәtliyini, mәkrli
niyyәtlәrini dәrk etmәyә etinasız qalmışdıq. hәm dә özümüzdәn razılıq bәlasına tutularaq
“ermәnilәrin işinә barmaqarası, lağlağı bir nәzәrlә” (M.S.Ordubadi) baxmaqda davam
etmişdik. Nәticәdә biz müharibә aparmağa psixoloji cәhәtdәn hazır deyildik. Bir var
ömrün boyu, nәsildәn-nәsilә müharibәyә hazırlaşasan, bir dә var müharibәni heç ağlına
belә gәtirmәyәsәn, sabah sәnә әl qaldıracaq qonşuna sәmimilik göstәrmәkdә davam
edәsәn, ona inanasan vә inana-inana aldanasan.
Onsuz da 80-çi illәrin әvvәllәrin-dәn başlayaraq ümummilli lider sarıdan işimiz
sarımamışdı. Sonralar isә Azәrbaycanda böyük Sabirin 1911-çi ildә yazdığına bәnzәr
vәziyyәt yaranmışdı:
...Hәr yetәn keçdi cәmaәt başına,H
Hәr ötәn silsilәcünban oldu;
...Hәr kәs ancaq bacarıb aldı lәqәb,
Daxili-zümreyi-әrkan oldu;
Dürtülüb soxdu özün parlamana,
Parlaman mәcmәi-irfan (?) oldu.
Pah nә çoxdur bütün İranda lәqәb,
Kimi bәy oldu, kimi xan oldu ...
Çıxdı meydana mülәqqәb kişilәr,
Bәxtәvәrlәr hamı әyan oldu.
...Lәqәb iş görmәz, әfәndim,kişinin ,
Adı ya Samu Nәriman oldu.
Kişidәn istәnilәn işdi, iş,
Kim ki, iş yapdı, o zişan oldu!
De görәk şimdi müqәddәs vәtәnin
Hansı bir müşkülü asan oldu?
Ancaq iş gördü lәqәb “fabrikası”,
Bütün işlәr ona qurban oldu.
İndi qandınsa işin әngәlini,
Dostları ilə paylaş: |