Toplumsal cinsiyet kavramını anlamak

Toplumsal cinsiyet kavramını anlamak

• Toplumsal cinsiyet kavramını anlamak

• Toplumsal cinsiyetin kadın sağlığı üzerinde etkisi anlamak

• Gelecek için yapılması gerekenleri saptamak

“Adın devam etsin ve bir oğlun olsun!”

• “Adın devam etsin ve bir oğlun olsun!”

• “ Geçen yıl köyümüzde sadece tek bir kız çocuğu doğdu. Tüm diğer ailelerin oğlu oldu.”

• Kristof, Nicholas D. 1993.

• "Peasants of China discover new way

• to weed out girls."

• The New York Times, 21 July, 1.

Günümüzde, büyük çoğunluğu Asya’da olmak üzere, çeşitli nüfuslarda, aksi takdirde hayatta olması beklenen en az 60 milyon kız, cinsiyet-seçimli düşük, bebek öldürme veya ihmal sonucunda kayıptır.

• Günümüzde, büyük çoğunluğu Asya’da olmak üzere, çeşitli nüfuslarda, aksi takdirde hayatta olması beklenen en az 60 milyon kız, cinsiyet-seçimli düşük, bebek öldürme veya ihmal sonucunda kayıptır.

• Bir çok toplumda, kadınların erkeklere göre sistematik olarak bazı temel insan haklarına ulaşamaması ya da kullanamaması şeklinde görülmektedir.

• Çoğu zaman, kadınların sağlık ile ilgili durum ve sorunlarını olumsuz yönde etkilemektedir:

• hastalık
• sakatlık
• ölüm

(Kadın genital mütilasyonu)

• (Kadın genital mütilasyonu)

• 100-140 milyon kadın ve kız, kadın sünnetinin herhangi bir formuna maruz kalmış durumdadır.

• Her yıl 2 milyon kız risk altındadır.

ACARLAR örneği..

• ACARLAR örneği..

• Her 3 gebeden 1’i genç

• İlk evlilik yaşı 14,1

• Her üç kadından biri 13 yaşında evli!

• Genç evliler 1 yıl içinde gebe kalıyorlar.

• Dünya ölçeğinde

• her 3 kadından biri bugün şiddetin değişik biçimlerine maruz kalmaktadır.

“cinsiyete dayalı ve kadınlarda fiziksel, cinsel, psikolojik herhangi bir zarar ve üzüntü sonucunu doğuran veya bu sonucu doğurmaya yönelik özel yaşamda veya kamu yaşamında gerçekleşebilen her türlü tehdit, davranış,baskı veya özgürlüğün keyfi biçimde engellenmesi”

• “cinsiyete dayalı ve kadınlarda fiziksel, cinsel, psikolojik herhangi bir zarar ve üzüntü sonucunu doğuran veya bu sonucu doğurmaya yönelik özel yaşamda veya kamu yaşamında gerçekleşebilen her türlü tehdit, davranış,baskı veya özgürlüğün keyfi biçimde engellenmesi”

• (Birleşmiş Milletler, ‘Kadına Yönelik Şiddetin Yok Edilmesi Bildirisi’-1994)

1986-1997 yılları arasında çeşitli ülkelerde yapılan araştırmalarda görüşme yapılan kadınların yüzde 16–41’i yakın ilişkide erkek eşleri tarafından fiziksel saldırıya uğradıklarını belirtmişlerdir.

• 1986-1997 yılları arasında çeşitli ülkelerde yapılan araştırmalarda görüşme yapılan kadınların yüzde 16–41’i yakın ilişkide erkek eşleri tarafından fiziksel saldırıya uğradıklarını belirtmişlerdir.

• Maruz kalınan şiddet, 15-44 yaş grubu kadınların 10.sıradaki ölüm nedenidir.

• Tüm dünyadaki kadın ölümlerinin %7’si şiddet ile ilişkilidir.

• DSÖ,1998

Aile içi şiddet

• Aile içi şiddet

• Kadınların

• %84’ü tokatlanmakta
• %70'i yumruklanmakta
• %43'ü hastanelik edilene dek dövülmekte
• %55'i ölümle tehdit edilmekte

• Ev, şiddetin en çok yaşandığı mekandır.

• Şiddet eylemlerinde saldırgan, çoğunlukla ya kocadır ya da kadınların yakın duygusal ilişkide olduğu erkeklerdir.

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003:

• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003:

• Kadınların %39’u, kadınların eşleri tarafından çeşitli nedenlerle dövülmelerini haklı bulmaktadır.
• kırsal bölgede %57
• düşük eğitim grubunda %62
• Şiddet nedenleri:
• Kadının
• Yemeği yakması
• Kocasına karşılık vermesi
• Cinsel ilişkiyi red etmesi

• Kadında yaşamları boyunca en az bir kez tamamlanmış tecavüz: ABD: %14-20

• Kanada: %40

• Tüm yetişkin kadınların yüzde 12-25’i,tecavüze teşebbüs ya da gerçekleşmiş tecavüz mağduru olduklarını belirtmişlerdir.

Güney Afrika’da her 83 saniyede bir kadının ırzına geçildiği

• Güney Afrika’da her 83 saniyede bir kadının ırzına geçildiği

• Uganda’da 250 000 (1994) ve Bangladeş’de 200,000(1971) sivil kadın ve kızın ırzına geçildiği

• Bosna 1992-1995: 20 000-50 000 Müslüman kadının tecavüze uğradığı

Genç kadınlar, CYBH hakkında pek az şey bilmektedir ve bilgi edinme yoluna, kendilerinin seksüel aktif olarak damgalanma korkusundan dolayı, hemen hemen hiç gitmemektedirler.

• Genç kadınlar, CYBH hakkında pek az şey bilmektedir ve bilgi edinme yoluna, kendilerinin seksüel aktif olarak damgalanma korkusundan dolayı, hemen hemen hiç gitmemektedirler.

• Kadının karar verici güçle donanmış olmaması, geç tanı ve tedavi ile sonuçlanmaktadır.

Dünyada 4 milyon kişinin seks istismarı amaçlı trafik içinde olduğu tahmin edilmektedir.

• Dünyada 4 milyon kişinin seks istismarı amaçlı trafik içinde olduğu tahmin edilmektedir.

• Organize suç örgütlerinin geliri 7 milyar dolar /yıl

• Avrupa Birliği ülkelerine 1995 yılında 500.000 kadın ve çocuğun seks ticareti amacıyla sokulduğu tahmin edilmektedir.

Ülkemizde doğuşta beklenen yaşam süresi (DİE-2000)

• Ülkemizde doğuşta beklenen yaşam süresi (DİE-2000)

• kadınlarda 71.0 yıl
• erkeklerde 66.4 yıl

• Dünyada en az 35 ülkede doğuşta beklenen yaşam süresi kadınlarda 80 yıla ulaşmıştır. Kadınlar erkeklerden ortalama 6-8 yıl daha fazla yaşamaktadır. (DSÖ)

Hastalıklarla uzun bir yol..

• Hastalıklarla uzun bir yol..

• Sağlık bakımına ulaşma sorunları

• Ülkemizde, tüm okuma yazma bilmeyenlerin % 24’ü 65 yaş üstü nüfustur ve bunun da %74’ü kadındır.
• Yaşlı kadınlar yaşlı erkeklerde göre daha fakir ve sosyal güvenceden yoksundurlar.

Körlüğün en önemli nedeni kataraktdır; ve beş ülkedeki çalışmaların sonuçlarına göre kataraktlıların %53-72’sini kadınlar oluşturmaktadır.

• Körlüğün en önemli nedeni kataraktdır; ve beş ülkedeki çalışmaların sonuçlarına göre kataraktlıların %53-72’sini kadınlar oluşturmaktadır.

• Katarakta bağlı körlük, sadece kadınların erkeklerle aynı ameliyat hızlarına sahip olmaları ile %12.5 oranında azaltılabilir.

Kadınlar,

• Kadınlar,

• daha düşük eğitim oranları ve eğitim yılları, daha çok evde çalıştıkları için, olağanüstü durumlara hazırlık eğitimlerine daha az katılabilirler; risk yaklaşımı ve hazırlık konusunda daha az bilgiye sahiptirler.

• Hedef: TOPLUMSAL CİNSİYETTE EŞİTLİK

• Strateji: "Toplumsal cinsiyet bakışının ülkenin ana plan ve programlarına entegre edilmesi" (Gender mainstreaming)

Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW)-Türkiye 1985

• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW)-Türkiye 1985

• Madrit-2001

• Politik ve teknik bir süreç
• Sağlık sistemleri kadın ve erkeklerin biyolojik farklılıkları ve toplumsal cinsiyetleri saptanarak yapılandırılmalı
• Toplumsal cinsiyet ile ilgili belirteçler saptanarak veri toplanmalı ve değerlendirilmeli
• Toplumsal cinsiyet üzerine araştırmalar desteklenmeli