Torpaqlarin səhralaşmasi üZRƏ İzahli lüĞƏT

 
34 
iqtisadi, texniki və strateji xarakterli məlumatların toplanması  və 
yayılması; ölkə-üzvlərə  məsləhət köməkliyinin göstərilməsi üzrə 
tədbirləri həyata keçirmək üçün yaradılmışdır. QAİK 14 dövləti 
əhatə edir. Sovet İttifaqı AİK-in işlərində müşahidəçi kimi iştirak 
etmişdir. Səhralaşmaya qarşı mübarizə üzrə BMT konfransı 
çərçivəsində 1977-ci ildə Alqravi, 
Porтuqaliyada QAİK və AİK-
lə  əməkdaşlıqla Aralıq dənizi ölkələri üçün hazırlıq iclası 
keçirilmişdir.  
Baş qərargah: Bağdad, İraq. 
 
BMT-nin LATIN AMERİKASI VƏ KARİB REGİON-
LARI ÜÇÜN İQTİSADİ KOMİSSİYASI (LAKİK)  (United 
Nations Economic Commission for Latin America and the 
Caribbean, ECLAC) – 1948-ci ildə Latin Amerikası üçün İqtisadi 
Komissiya kimi yaradılmışdır. 1951-ci ildə daimi regional 
komissiyaya çevrilmişdir. LAKİK latınamerikası ölkələrinin 
iqtisadi inkişafına köməklik göstərmək, verilən  
бюлэянин ölkələri 
arasında və digər ölkələr arasında əlaqələrin möhkəmləndirilməsi 
üçün yaradılmışdır. Komissiya ümumiqtisadi məlumatların 
toplanması  və  təhlili, iqtisadi şərhlər və xüsusi məruzələri tərtib 
edir və buraxır, iqtisadi əməkdaşlığın təkmilləşdirilməsi üzrə 
əlaqələndirilmiş siyasətin hazırlanmasında iştirak edir. LAKİK 
üzvləri Latın Amerikasının 40 dövləti, ABŞ, Kanada, Böyük 
Britaniya, Fransa, Niderland, İspaniya, Sovet İttifaqıdır. Sovet 
İttifaqı LAKİK-in işlərində müşahidəçi kimi iştirak etmişdir. 
1977-ci ildə Santyaqo, Çilidə  səhralaşmaya qarşı mübarizə üzrə 
BMT  Konfransına hazırlıq iclası keçirilmişdir və bu iclasda
 бюл-
эянин inkişafının ümumi strategiyası  çərçivəsində  səhralaşmaya 
qarşı mübarizə üzrə yerli proqramlara baxılmışdır.  
Baş qərargah: Santyaqo, Çili.
  
 
 
 

---

 
35 
C 
 
 
CİDDİ  ŞƏKİLDƏ QURAQLIQ VƏ YA SƏHRALAŞ-
MAYA MƏRUZ QALMIŞ ÖLKƏLƏRDƏ, XÜSUSƏN 
AFRİKADA SƏHRALAŞMAYA QARŞI MÜBARİZƏ; 
SƏHRALAŞMAYA QARŞI MÜBARİZƏ ÜZRƏ BMT 
KONVENSİYASI (United Nations Convention to Combat 
Desertification in those countries experiencing serious drough 
and/or desertification, particularly in Africa) – Konvensiyanın 
məqsədi (maddə 2) ciddi şəkildə quraqlıq və/və ya səhralaşmaya 
məruz qalmış ölkələrdə, xüsusən Afrikada, 
нязярдя  тутулан 
бюлэялярдя (bax) dayanıqlı inkişafa nail olmağа йюнялтмяк, 21-ci 
əsrin gündəliyinə uyğun, Beynəlxalq əməkdaşlıq haqda razılaşma 
və kompleks yanaşma çərçivəsində  əməkdaşlıq ilə  əlaqəli bütün 
səviyyələrdə 
сямяряли  тядбирлярин  qəbul edilməsi yolu ilə  
quraqlığın nəticələrinin yumşaldılması  və  səhralaşmaya qarşı 
mübarizədən ibarətdir.  
Bu məqsədə nail olmaq üçün eyni zamanda torpaqların 
məhsuldarlığının artırılmasına, həyat səviyyəsinin, xüsusən də 
ictimai səviyyədə artırılması  məqsədi ilə torpaq və su sərvətlərin 
bərpası, qorunması  və onlardan dayanıqlı  və  səmərəli 
istifadəyə 
йюнялдилмиш,  нязярдя  тутулан  бюлэя  üçün uzunmüddətli 
kompleks strategiya lazımdır.    
Konvensiya 40 məqalə  və “Konvensiyanın Afrika, Asiya, 
Latın Amerikası, Karib hövzəsi üçün, Şimali Aralıq dənizi üçün 
бюлэя  səviyyədə  həyata keçirilməsi haqda vəziyyət” üzrə 4 
Əlavədən, 6 hissədən ibarətdir. Qeyd olunan əlavələrя ayrı-ayrı 
subregionlar və regionlar üçün fəaliyyət proqramlarının hazır-
lanmasının rəhbər prinsiplə  və 
конкрет йюнцмлц proqram daxil 
ediлиr.  
Konvensiyanın imzalanma mərasimi 14-15 oktyabr 1994-cü 
ildə Parisdə baş vermişdir. Onun qüvvəyə minməsi üçün 50 dövlət 
tərəfindən ratifikasiya olunması
 нязярдя тутулмушдур.  
 

---

 
36 
CİDDİ  ŞƏKİLDƏ QURAQLIĞA VƏ/VƏ YA SƏH-
RALAŞMAYA MƏRUZ QALAN ÖLKƏLƏRDƏ, XÜSU-
SİLƏ  DƏ AFRİKADA SƏHRALAŞMAYA QARŞI MÜBA-
RİZƏ KONVENSİYASININ 
HAЗIRLANMASI ÜÇÜN 
DANIŞIQLARIN APARILMASI ÜZRƏ HÖKUMƏTLƏR-
ARASI KOMİTƏ  (Intergovernmental Negotiating Committee 
for the Elaboration of an International Convention to Combat 
Desertification in those countries experiencig serious drough 
and/or desertification, particularly in Africa, INCD) – BMT BA-
nın 47-ci sessiyasının 47/188-ci qətnaməsi ilə  təyin edilmişdir. 
Konvensiyanın mətninin hazırlanması üzrə 13 aylıq işlər zamanı 5 
sessiya təşkil olunub: 1993-cü ilin mayı Nayrobidə, 1993-cü ilin 
sentyabrı Cenevrədə, 1994-cü ilin yanvarı Nyu-Yorkda, 1994-cü 
ilin martı Cenevrədə, 1994-cü ilili iyununda Parisdə, 1995-ci ilin 
yanvarı Nyu-Yorkda, 1995-ci ilin avqustu Nayrobidə. 
1995-ci ilin yanvarında Nyu-Yorkda Konfransda Konvensiya 
və onun ratifikasiyalarını imzalamış statuslu tərəflərin (bax) 
hazırlanması  və büdcədənkənar maliyyələşmənin vəziyyətinin 
şərhi ilə əlaqədar məsələlərə baxılan altıncı sessiya keçirilmişdir.   
 
 
Ç 
 
ÇAY AXIMLARININ APARILMASI (River flow transfer) 
– hər hansı bir su qovşağı hövzəsindən istənilən su mənbəyindən 
suyun ayrılması və onun təbii və ya süni tikilmiş yollar vasitəsilə 
su çatışmazlığının aradan qaldırılması  məqsədilə (və ya digər su 
qovşağı hövzələrində ifrat sudan azad olmaq məqsədilə) 
istehlakçılara verilməsi. Adətən çay axımının  ərazi üzrə yenidən 
bölünməsi kimi şərh edilir. 
 
ÇƏMƏNLƏRİN YANDIRILMASI (Vegetation burning) –
якинaltı sahələrin  алаг  биткиляриндян  təmizlənməsi və  həmçinin 
otluğun yaxşılaşdırılması, onun məhsuldarlığının artırılması  və 
meşə  və ya ot bitkilərinin təbii bərpasına köməklik məqsədilə 
çəmənlərdə, otlaqlarda və  qırılacaq meşə sahələrində bitki 

---