109
SƏHRALAŞMA ÜZRƏ DÜNYA BIBLIOQRAFIYASI
(World Desertification Bibliography) – Arizona ştatı Universi-
teti yanında Arid torpaqların öyrənilməsi üzrə büroda hazır-
lanmışdır, 1991-ci ildə BMTİP tərəfindən çap edilmişdir. 38937
адда ədəbiyyat, coğrafi, мювзу və müəllif göstəriciləri ilə təmin
edilmişdir. Biblioqrafiyanın məqsədi universitetləri, kitаbxana-
ları, beynəlxalq təşkilatları və ətraf mühit üzrə tədqiqat insti-
tutlarıны və təşkilatlarını səhralaşma problemляри иля məlumat-
landırmaqdır.
SƏHRALAŞMA VƏ QURAQLIĞA QARŞI ÜMUM-
DЦNYA MÜBARİZƏ GÜNÜ (World Day to Combat
Desertification and Drought) – 17 iyun 2004-cü ildə Səh-
ralaşmaya qarşı mübarizə konvensiyasının gününün formal
olaraq bəyənilməsi ilə əlaqədar BMT BA-sı bu günü Səh-
ralaşma və quraqlığa qarşı ümumdünya mübarizə günü kimi
elan etmişdir. Bu gün ilk dəfə 17 iyun 1995-ci ildə qeyd edilib.
SƏHRALAŞMAYA QARŞI MÜBARİZƏ (Combat on
Desertification, Desertification control) – səhralaşmanın (bax)
qarşısının alınması, azaldılması və tamamilə aradan qaldırıl-
masına istiqamətlənmiş texniki, sosial və iqtisadi ölçülərin
məcmusu.
“SƏHRALAŞMAYA QARŞI MÜBARİZƏ
Ü
ZRƏ
BMTİP BÜLLETENİ” (Desertification Control Bulletin,
UNEP) – BMTİP-in elmi-məlumatlandırma buraxılışı, müxtə-
lif ölkələrdə səhralaşmaya qarşı mübarizə üzrə Fəaliyyət
planının yerinə yetirilməsi gedişini işıqlandırır. 1978-ci ildən
başlayaraq ildə iki dəfə buraxılır.
SƏHRALAŞMAYA QARŞI MÜBARİZƏ ÜZRƏ FƏA-
LİYYƏTLƏR PLANI (Plan of Action to Combat
Desertification) – səhraların hücumuna qarşı mübarizə və
2000-ci ilə qədər səhralaşmanın qarşısının alınması üzrə əhatəli
qlobal proqram. Səhralaşmaya qarşı mübarizə üzrə BMT
110
Konфранsında qəbul edilmiş və 1977-ci ildə BMT BA-nın 32-ci
sessiyasında təsdiq olunmuşdur. Səhralaşmaya qarşı mübarizə
планы uzunmüddətli siyasətin rəhbər prinsiplərindən ibarətdir.
Planın birbaşa məqsədi – səhralaşma prosesinin qarşısının
alınması və dayandırılması və mümkün olan yerlərdə səhrala-
şan torpaqların məhsuldarlığını bərpa etmək. Son məqsədi
“əhalinin həyat səviyyəsinin artırılması məqsədilə, ekoloji
imkanlar daxilində səhralaşmaйа гаршы тагятсиз olan, arid,
yarımarid və kifayət qədər rütubət чатышмамазлыьына малик
ərazilərin qorunması və inkişafı”.
Planın əsas məqsədi – qərar qəbul edilməsi сащясиндя
mövcud biliklərin və texnologiyaların dərhal mənimsənilməsi
və təcrübədə tətbiqi və səhralaşmaya qarşı mübarizə üzrə
tədbirlərin bu regionların əhalisi tərəfindən onların daha yaxşı
anlamaları məqsədilə təxirəsalınmaz icrası. Səhralaşmaya qarşı
uğurlu mübarizənin zəmini torpaqdan istifadənin yaxşılandırıl-
masıdır. Plana aşağıdakı qruplar üzrə birləşmiş 28 tövsiyə
daxildir:
A.
səhralaşmanın qiymətləndirilməsi və torpaqdan istifa-
dənin yaxşılaşdırılması.
B.
Sənayeləşmə və urbanizasiyanın kənd təsərrüfatının
inkişafı ilə uyğunlaşdırılması və onların arid ərazilərin ekologi-
yasına təsiri.
C.
Səhralaşmaya qarşı mübarizə üzrə düzgün tədbirlər.
D.
Sosial-iqtisadi aspektlər.
E.
Quraqlıq riskləri və onun nəticələrinə qarşı sığortalan-
maq.
F.
Milli elmi-texniki potensialın möhkəmləndirilməsi.
G.
Səhralaşmaya qarşı mübarizə proqramlarının ümumi
inkişaf planlarına inteqrasiyası.
H.
Beynəlxalq əməkdaşlıq əlaqələrində tövsiyələr.
I.
İlk növbəli təxirəsalınmaz fəaliyyətlər əlaqələrində töv-
siyələr.
Fəaliyyətlər planı tövsiyə xarakteri daşıyır və ona gələcəkdə
səhralaşmaya qarşı mübarizə üzrə konkret milli və regional
proqramların hazırlanması üçün əsas kimi baxılmalıdır. Bu-
111
nunla birgə, o, problemlərin həllinin beynəlxalq və regional
imkanlarının güclənməsinə istiqamətlənmişdir.
SƏHRALAŞMAYA QARŞI MÜBARİZƏ ÜZRƏ FƏA-
LİYYƏTLƏR PLANININ ÜMUMİ QİYMƏTLƏNDİRİL-
MƏSİ (Desertification General Assessment of Progress,
Desertification GAP) – Fəaliyyətlər planını yerinə yetirilməsini
ü
mumiləşdirən sənəd. Səhralaşma problemləri üzrə BMT
Konfранsı 2000-ci il üçün Fəaliyyətlər planını qəbul edərkən
1977-1984-cü illərдя yeddi illik dövrü Planın ilk növbəli
tövsiyələrinin yerinə yetirilməsi mərhələsi kimi təyin etdiyi
üçü
n qiymətləndirmə 1984-cü ilin mayında SU UNEP-in 12-ci
sessiyasında aparılmışdır. Qiymətləndirmə prosesiня üç qrup-
да material və tədqiqatын hazırlанмасы daxil ediлмишдир.
Birinci qrupa 10 seçilmiş ölkədə FAO/UNEP-in səhralaşmanın
qiymətləndirilməsi və xəritələşdirilməsi (bax) metodikaları
təcrübələrinin nəticələri; Konfрансda təqdim olunmuş 15 tam
tədqiqatdan ibarət hissənin yeniləşməsi; səhralaşmaya məruz
qalmış bütün ölkələrə paylanmış səhralaşma üzrə sorğulara
cavabın təhlillərinin nəticələri; iqlim və səhralaşma (WMO),
arid torpaqların tədqiqatı üzrə beynəlxalq proqram
UNESKO-MAB, və həmçinin BMT Universitetinin arid
torpaqlar alt proqramı üzrə məruzələr daxildir. İkinci qrupun
əsasını sorğulara cavabın istifadəsi ilə hazırlanmış regional
qiymətləndirmələr, milli məruzələr və həmçinin BMT-nin
(FAO və UNESKO) ixtisaslaşdırılmış idarələri və BMT-nin
regional komissiyaları tərəfindən təqdim olunmuş məlumat-
landırma materialları daxildir. Bundan əlavə, 1:5 mln miqya-
sında Afrikada ekvatordan şimala səhralaşma təhlükəsinin
xəritəsi, 1977-ci ildən demoqrafik dəyişikliklərin onların
Fəaliyyətlər planını yerinə yetirilməsi və səhralaşma problem-
lərinə təsiri бахымындан şərhi, səhralaşmaya qarşı mübarizə
sahəsində BMT sistemiндяки təşkilatlarının layihə və proqram-
larının xülasəsi.
Yuxarıda sadalanan çıxış materialları iki əsas köməkçi
sənədlərin (3-cü qrup) hazırlanması üçün əsas olmuşdur,
Dostları ilə paylaş: |