Toshkent davlat stomatologiya instituti m. N. Israilova lotin tili va tibbiy farmatsevtik terminologiya asoslari



Yüklə 429,72 Kb.
səhifə13/107
tarix11.04.2022
ölçüsü429,72 Kb.
#85272
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   107
Lotin tili va tibbiy.farmat. Israilova M.N.

Yunon AE

Lotincha so‘zlar

Ma’nosi

kephalo-, cephalo-, -cephalia (kephale)

caput, itis, n

bosh

somato-, -soma (soma, atos)

corpus, oris, n

tana

osteo- (osteon)

os, ossis, n

suyak

acro-, -acria (akron)

membrum, i, n

qo‘l, oyoq

stetho- (stethos)

pectus, oris, n

thorax, acis, m /yun./



ko‘krak

ko‘krak qafasi



spondylo- (spondylos)

vertebra, ae, f

umurtqa

cardio-, -cardium (kardia)

cor, cordis, n

ostium cardiacum /PNA/



yurak

arthro- (arthron)

articulatio, onis, f

bo‘g‘im

stomato- (stoma, stomatos)

os, oris, n

og‘iz

glosso-, -glossia (glossa)

lingua, ae, f

til

rhino- (rhis, rhinos)

nasus, i, m

burun

odonto-, -odontia (odus, odontos)

dens, dentis, m

tish

cheiro-, chiro-, -cheiria,

-chiria (cheir)



manus, us, f

qo‘l

podo-, -podia (pus, podos)

pes, pedis, m

oyoq

gon- (gony)

genu, us, n

tizza

r(h)achi- (rachis)

columna vertebralis

umurtqa pog‘onasi

cheilo-, -cheilia (cheilos)

labium, i, n

lab

urano (uranos)

palatum, i, n /durum/

tanglay /qattiq/

ul-, ulo- (ulon)

gingiva, ae, f

milk

melo- (melon)

bucca, ae, f

lunj

gnatho-, -gnathia (gnathos)

maxilla, ae, f

yuqori jag‘

-genia (genys, genyos)

mandibula, ae, f

pastki jag‘

-genia (geneion)

mentum, i, n

iyak

splanchno- (splanchna, pl.)

viscera, pl.

ichki a’zolar

gastro-, -gastria (gaster, gastros)

ventriculus, i, m

oshqozon

entero- (enteron; entera, pl.)

intestinum, i, n

intestina, pl.



ichak

laparo- (lapare)

abdomen, inis, n

venter, ntris, m



qorin

procto- (proktos)

anus, i, m

rectum, i, n



orqa chiqaruv teshigi

to‘g‘ri ichak



pneumo-, pneumono- (pneumon)

pulmo, onis, m

o‘pka

nephro- (nephros)

ren, renis, m

buyrak

spleno- (splen)

lien, enis, m

taloq

pyelo- (pyelos)

pelvis renalis

buyrak jomchasi

cysto- (kystis)

vesica, ae, f

vesica urinaria



pufak

siydik pukagi



cholecysto- (chole – o‘t)

vesica fellae

seu vesica biliaris



o‘t pufagi

choledocho- (doche – oqim yo‘li)

ductus choledochus

umumiy o‘t yo‘li

metro-, -metra, -metrium (metra)

hystero- (hystera)



uterus, i, m

bachadon

omphalo- (omphalos)

umbilicus, i, m

funiculus umbilicalis



kindik

typhlo- (typhlon)

c(a)ecum, i, n

ko‘r ichak

cholangio- (angeion – tomir)

ductus biliferi

o‘t yo‘llari

dacryocysto- (dakryon – ko‘z yoshi)

saccus lacrimalis

ko‘z yoshi qopchasi

colpo- (kolpos)

vagina, ae, f

qin

oophoro- (oophoron)

ovarium, i, n

tuxumdon

oo- (oon)

ovum, i, n

tuxum

salpingo- (salpinx,salpingos)

tuba uterina

tuba auditiva



bachadon nayi

eshitish nayi



trachelo- (trachelos)

cervix, icis, f /uteri/

bachadon bo‘yni

orchi-, orchidi-, -orchidia,

-orchia (orchis, orchidion)



testis, is, m

moyak

2. Ilmni, diagnostik usullarni, davolashni, kasalliklarni ifodalovchi yunon AE lari.



Yunon AE

Ma’nosi

-logia (logos)

fan, ta’limot

-logo- (-logia)

nutqqa oid

-scopia (skopeo)

asbob yordamida tekshirish

-metria, -metr- (metreo, metron)

o‘lchash

-graphia (grapho)

grafik tasvirlash

-gramma (gramma)

yozish

-therapia (therapeia)

davolash

noso- (nosos)

dard, kasallik

patho-, -pathia (pathos)

iztirob, kayfiyat

alg-, -algia, -algesia (algos, algesis)

og‘riq

-odynia (odyne)

3. Organlardagi va to‘qimalardagi patologik o‘zgarishlarni, terapevtik va xirurgik usullarini ifodalovchi yunon AE



Yunon AE

Ma’nosi

-iatria, -iater (iatreia, iatros)

davolash, vrach

-ectasia, -ectasis (ektasis)

kengayish

-ptosis (ptosis)

pasayish, tushish

steno-, -stenosis (stenos, stenosis)

tor, torayish

sclero-, -sclerosis (scleros, sclerosis)

qattiqlash, zichlashish

-malacia (malakos, malakia)

yumshab ketish

-lysis, -lyt (lysis)

parchalanish

-plastica (plastike, plasso)

nafis operatsiyasi, qayta tiklash

-tomia (tome)

kesib organni ochish

tomo- (tomos)

qatlam, kesma

-ectomia (ektome)

olib tashlash

-stomia (stoma, stomatos)

sun’iy teshik ochish

-pexia (pexis)

biriktirish, mustahkamlash

-r(h)aphia (raphe)

chok qo‘yish

-schisis

parchalanish

-rhexis

yorilish

-desis

mustahkamlash

-eurysis (eurys)

kengaytirish

-eurynter (euryno)

kengaytiruvchi asbob

-clasia (klasis)

buzish

-centesis (kentesis)

igna sanchish

-privus

organni olib tashlashga oid


Mustahkamlash uchun mashqlar:

Quyidagi atamalarni tarkibiy qismlarga ajratib ma’nosini tushuntiring:

I. acidosis (acidum - kislota), coniosis (yun. konia - chang), pneumoconiosis, ascaridosis, mycosis (yun. mykos - zamburug‘), fibrosis (tolali biriktiruvchi to‘qimaning ortishi), osteofibrosis, tuberculosis, lymphologia, lymphocytus, lymphocytosis, lymphocytoma, lymphoma, morphynismus, mercurialismus (simobdan surunkali zaharlanish), prostatismus (sindrom), arthrosis (surunkali kasallik), artritis, nephrosis, nephritis, hepatosis (distrofik o‘zgarish), hepatitis, cholangitis, spondylosis (distrofik o‘zgarish), spondylitis, thrombocytosis, cretinismus (fr. crétin - kretin), amoebiasis, pyelitis, helminthosis, silicosis (silicium - kremniy), myocardium, myocardiosclerosis, myocardiofibrosis, myositis, myoma, myoblastoma, ventriculitis, thrombosis, rhinitis, thrombocytus, thrombocytosis, sarcomatosis (sarcoma, atis, n), papillomatosis, varicosis.

II. omphalitis, typhlitis, oophoritis, dacryocystitis, trachelitis. cervicitis, salpingitis, orchitis, gonarthrosis, diverticulosis, diverticulitis, mastoiditis, thyreotoxicosis, sigmoiditis, thyreocytus, thyreoiditis, gigantismus, ureteritis.

III. cheilosis, cheilitis, gingivitis s. ulitis, parodontitis, pulpitis, meloschisis, meloplastica, uranoplastica, geniohyoideus, genioglossus, odontoma, glossoptosis, papillitis, cheilognathouranoschisis, sinusitis maxillaris s. haighmoritis.
Ibratli so‘zlar
1. Asinus asinorum, in saecula Kuchuk boqsang it, xo‘tik boq-saeculorum. sang eshak bo‘lur.

2. Bene diagnoscitur, bene curatur. To‘g‘ri aniqlangan kasallik to‘g‘ri

davolanadi.
Nazorat savollari

1. logia AE ma’nosini tushuntiring.

2. ectasia va ptosis AE farqlari qanday?

3. Klinik AE qanday hosil qilamiz?


9.4. Klinik terminologiya. Negiz topish
1. A’zo, ajratma, jins va yoshni ifodalovchi yunon-lotin dubletlari.

Yunon AE

Lotincha so‘zlar

Ma’nosi

haemo-, haemato-, -aemia (haima, atos)

sanguis, inis, m

qon

histo-, histio- (histos, histion)

textus, us, m

to‘qima

myo-, -mysium (mys, myos)

musculus, i, m

mushak

cyto-, -cytus (kytos – ko‘za, bo‘shliq)

cellula, ae, f

hujayra

chondro- (chondros – don, tog‘ay)

cartilago, inis, f

tog‘ay

-cele (kele – ishish, churra)

hernia, ae, f

churra

neuro-, neuri- (neuron – pay, asab tolasi)

nervus, i, m

asab, asab tizimi

adeno- (aden – bez)

glandula, ae, f

nodus lymphaticus



bez,

limfa tuguni,

adenoidlar


angio- (angeion)

vas, vasis, n

vasculum, i, n



tomir (qon tomiri)

blasto-, -blastus (blastos)

germen, inis, n

kurtak

phlebo- (phleps, phlebos)

vena, ae, f

vena

teno- (tenon)

tendo, inis, m

pay

dermo-, dermato-, -derma (derma, atos)


cutis, is, f

teri

uro-, -uresis-, -uria (uron)

urina, ae, f

urinarius, a, um



siydik,

siydikka oid



chole-, -cholia (chole)

fel, fellis, n

bilis, is, f



o‘t, safro

chylo-, chylia (chylos – sutli sharbat)

lympha, ae, f

limfa

pyo- (pyon)

pus, puris, n

yiring

hidro- (hidros)

sudor, oris, m

ter

hydro- (hydor, hydatos)

aqua, ae, f

suv

toxo-, toxico-, toxi- (toxon – yoy, toxicon - zahar)

venenum, i, n

zahar

litho-, -lithiasis (lithos)

calculus, i, m

tosh

onco- (onkos – hajm, ishish; onkoma - shish)

tumor, oris, m

shish, hajm

carcino- (karkinos – rak, karkinoma – yemirilayotgan yara)

cancer, cri, m

rak, rakka oid shish

myelo-, -myelia (myelos – suyak iligi)

medulla spinalis

medulla ossium



orqa miya

suyak iligi



masto- (mastos - ko‘krak)

mamma, ae, f

sut bezi

oto-, -otia (us, otos)

auris, is, f

quloq

ophtalmo-, -ophtalmia (ophtalmos)

oculus, i, m

ko‘z

sphygmo-, sphygmia

pulsus, i, m

tomir urishi

gyno-, gynaeco- (gyne, gynaikos)

femina, ae, f

femininus, a, um



ayol

ayolga oid



andro-, -andria (aner, andros)

mas, maris, m

masculinus, a, um



erkak

erkakka oid



paedio-, paedo- (pais, paidos, paedion)

vir, i, m

infans, ntis, m,f



bola

bolaga oid



-paedia (paideia – tarbiya)

puer, eri, m

davolash usuli

geri-, gero-, geronto- (geron, gerontos)

senex, senis, m

senilis, e



qariya

qariyaga oid



topo- (topos)

locus, i, m

joy

pharmaco- (pharmakon)

medicamentum, i, n

dori

tricho-, -trichia (thrix, trichos)

capillus, i, m

soch

onycho-, -onychia (onyx, onychos)

unguis, is, m

tirnoq

dacryo- (dakryon)

lacrima, ae, f

ko‘z yoshi

sialo-, -sialia (sialon)

saliva, ae, f

so‘lak

copro- (kopros)

faeces, ium, f (pl)

stercus, oris, n



axlat, najas

galacto- (gala, galaktos)

lac, lactis, n

sut

lipo- (lipos)

adeps, ipis, m

yog‘, moy

optico-, -op-, -opt-, -opia, -opsia (ops, opos - ko‘z)

visus, us, m

visio, onis, f



ko‘z

ko‘rish qobiliyati



phaco-, -phakia (phakos)

lens, lentis, f

gavhar

blepharo- (blepharon)

palpebra, ae, f

qovoq

kerato- (keras, atos – shox)

cornea, ae, f

shox parda

phono-, -phonia (phone)

vox, vocis, f

sonus, i, m



tovush

ovoz


2. Funksional va patologik holatlarni ifodalovchi yunon AE lari.


Yüklə 429,72 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   107




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə