Toshkent farm atse vtikainstituti

Teshik dalachoyni o‘stirish texnologiyasi
Teshik dalachoy ko‘p yillik o ‘t o ‘simligi bo‘lib, asosan 
urug‘idan ko‘paytiriladi. 0 ‘simlikni ekishdan oldin yerni kuzda 
25-28 sm qilib haydaladi. Haydashdan oldin gektariga 20-25 
tonna go‘ng va 50 kg dan superfosfat o‘g ‘iti beriladi.
Dalachoydan yuqori hosil yetishtirish uchun erta bahorda 
tuproqning yuqori qatlamini urug‘ yaxshi ko‘miladigan, normal 
unib chiqishi va rivojlanishi uchun qulay sharcit yaratiiadigan qilib 
yumshatish, havo almashinishini yaxshilash, pastki qatlamlardan 
uruqqa nam kelishini ta’minlash va begona o‘tlarni yo‘qotishga 
qaratish kerak bo‘ladi.
Erta bahorda yerni ekin ekishdan oldin boronalab tekislanadi, 
o‘sib kelayotgan bir yillik begona o‘tlar yo‘qotiladi. Mart oyining 
oxiri va aprel oyining boshlarida urug‘lar sertifikatsiya qilinib 
sabzavot ekadigan seyalkalarda qator oralarini 60 sm li va umg‘ni 
0,5-1 sm chuqurlikda ekiladi. Urug‘i juda mayda bo‘lganligi 
uchun uni qumga aralashtirib (1 : 50) ekiladi. Gektariga 4-5 kg 
dan urug‘ sarflanadi. Uning u rug‘lari 5-6°S da 12-16 kundan
124

---

keyin ko‘karib chiqishi mumkin. Lekin urug‘laming yerdan tez 
ko ‘karib chiqishida tuproq harorati 18-20°S bo ‘lishi maqsadga 
muvofiq bo ‘ladi.
Agar teshik dalachoy urug‘lari kuzda ekilgan bo ‘lsa ular erta 
bahorda tez rivojlanadi va hosildorligi bahorda ekilgan urag'larga 
nisbatan yuqori b o ‘ ladi. 0 ‘simlikning maysalari noziq bo ‘lganligi 
sababli uni begona o ‘tlardan tozalab, tezlik bilan qator oralari 
kultivatsiya qilinib yumshatiladi.
Agar o'sim lik qalin joylashgan bo ‘Isa uni yagana ham qilinadi 
va 1 m yerga 10 tadan o ‘simlik qoldiriladi. Birinchi yili o ‘simlikni 
10-12 marta sug‘oriladi, qator oralari 4-5 marta kultivatsiya bilan 
yumshatiladi va 3-4 marta oralari qo‘lda o ‘toq qilinadi. 0 ‘suv 
davomida gektar hisobiga 40 kg dan azot, 30 kg dan kaliy o ‘g ‘iti 
beriladi. 0 ‘simlikni oziqlantirish. sug‘orishdan oldin amalga 
oshiriladi. Iyun va iyul oylarida dalachoy to‘liq gullaganda uning 
yer usti qismini gulli shoxlari shonasi 30 sm dan oshmasdan silos 
o ‘radigan mexanizmlar yordamida yoki qo‘lda o ‘rib olinadi va 
xom-ashyosini tezlik bilan maxsus moslamalarda quritiladi. 
Birinchi o‘rimdan keyin o ‘simliknmg yaxshi rivojlanishi uchun 
dalachoy ekilgan maydonlaming har gektariga 80-100 kg dan 
ammofos o‘g ‘iti bilan oziqlantiriladi. Oradan 30-40 kun o ‘tgandan 
keyin dalaehoyni ikkinchi marta о ‘rib olish mumkin.
Uning hosildorligi birinchi o ‘rimga nisbatan k o ‘proq ham 
b o ‘iishi mumkin. Dalachoy birinchi yili meva bermaydi. 
Ikkinchi yili erta bahorda dalachoy ekilgan maydonlami o ‘simlik 
qoldiqlaridan tozalab uzunasiga va k o ‘ndalangiga borona qilinib, 
azotli, fosforli va kaliyli o ‘g ‘itlar bilan oziqlantiriladi.
Teshik dalachoy ekilgan yerlarda to ‘liq ko‘chat saqlansa o‘z 
vaqtida oziqlantirilsa, sug‘orilsa va begona o ‘tlardan tozalansa 
har gektar yerdan o ‘rtacha 3-4 tonna xom-ashyo va 500-600 kg 
urug1 yig‘ib olish mumkin bo ‘ladi.
M ah su lo t tayyorlash. 0 ‘simlik gullaganida yer ustki 
qismining yuqorisidan 15-20 sm uzunlikda о ‘rib olinadi. Soya 
yerda quritib, poyadan barglar va gullami yanchib, ajratib olinadi.
125

---