Toshkent farm atse vtikainstituti

Mahsulotning tashqi ko‘rinishi. 
T ayy or m ahsulot tozalangan 
u ru g ‘dan iborat. Q ovoq u ru g ‘i oq rangli, yapaloq-ellipssim on, bir 
tom onga b ir oz toraygan, uzunligi 1,5 -3,5 sm, eni 0 ,8 -1 ,4 sm 
ga teng. U ru g ‘ 2 qavat p o ‘st bilan qoplangan: tashqi tom ondagi 
oq rangli yog'o chlang an va ichki tom ondagi yashil-kulrang tusli 
pardasim on qavatlardan iborat. M ahsulot yoqim li m azaga ega.
X I DF ga k o ‘ra u ru g ‘ nam ligi 13%, um um iy kuli 5%, meva 
tevaragi va qovoqning yum shoq qism ining qurigan qoldiqlari
0,2% , iclii b o ‘sh (m ag‘izsiz) va zararlangan u ru g ‘lar 2% , organik 
aralaslim alar 0,5% va m ineral aralashm alar 0,1% dan oshiq 
b o ‘lm asligi kerak.
K im yoviy 
tarkibi. 
Qovoq u ru g ‘i tarkibida 50% gacha y o g ‘, 
vitam in С va B l, organik kislotalar, karotinoidlar v a boshqa 
m oddalar b o ‘ladi. M evasining etli qism i tarkibida qandlar (4- 
11%), vitam in C, B l va B2 16 m g % gacha karotinoidlar, nikotin 
kislota va boshqa birikm alar bor.
Ishlatilishi. 
Tibbiyotda qovoq u ru g ‘i lentasim on (b a’zan 
yum aloq) gijjalam i haydash uchun ishlatiladi.
Q ovoq m evasi siydik haydash ta ’siriga ega. Shu bilan bir 
qatorda u organizm dan xlor tuzlarini chiqib ketishini tezlashtiradi. 
Shuning uchun ham m evasining yum shoq qism i jig a r v a buyrak 
kasalliklarini davolashda q o ‘llaniladi.
Q ovoq m evasidan olingan karotinning y o g ‘li eritm asi terining 
b a ’zi surunkali kasalliklarini (ekzem a, qiyin bitadigan yaralar), 
yiringli yara, kuygan va sovuq olgan yerlam i ham da shilliq 
pardaning zararlangan yerlarini davolashda ishlatiladi.
Dorivor preparatlari. 
Q ovoqning tozalangan u ru g ‘i (butun 
voki laikim (poroshok) holida, u ru g ‘dan tayyorlangan qaynatm a.
Q ovoq m evasining etli qism idan karotin olinadi. K arotinning 
y o g ‘dagi eritm asi (em ulsiya holida ishlatiladi).
41

---

G ijjalam i tushirish uchun 300 g (bolalar uchun 
3 -4
yoshgacha 
75 g, 5 -7 yoshgacha 100 g, 10-12 yoshgacha 150 g) qovoq u m g ‘ini 
xovonchada ezib, 5 0 -1 0 0 g asal yoki m urabbo bilan aralashtirib 
ertalab nahorda (ovqat em asdan oldin) iste ’m ol qilinadi. B em orga 
3 soatdan keyin tuzli surgi dori beriladi v a yarim soat o ‘tgandan 
keyin klizm a qilinadi. S o ‘ngra ovqat iste ’m ol qilishga ruxsat 
etiladi.
Q ovoq u ru g ‘i qaynatm asini tayyorlash uchun 500 g tozalangan 
va xovonchada ezilgan u ru g ‘ga 1000 g (5 stakan) suv q o ‘shib, 
suv ham m om i ustida 2 soat davom ida qizdiriladi (qaynam asligi 
lozim). Q aynatm ani doka orqali suziladi, ustidan m oy pardasini 
olib tashlab, 20—30 daqiqa davom ida ham m asi iste’m ol qilinadi,
2 soat o ‘tgach tuzli surgi beriladi.