Toshkent farmatsevtika instituti ijtimoiy fanlar kafedrasi

Asosiy qism: Fanning uslubiy jihatdan uzviy ketma-ketligi
Kadrlarni tarbiyalashda ilmiy, falsafiy dunyoqarashni shakllantirishda, “Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fani talaba-yoshlarni jamiyat taraqqiyoti to‘g‘risida ilmiy qarashlarni shakllantirishga yordam beradi.YOshlarni mafkuraviy immunitetini, siyosiy madaniyati, ogohligini oshirishda, ularning ijtimoiy jarayonlarni tahlil qilishga o‘rgatadi va amaliy ishlab chiqarishdagi faoliyatini samarali bo‘lishini ta’minlaydi
Ma’ruza mashg‘ulotlari

“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining predmeti: g‘oya - insoniyat taraqqiyotining harakatlantiruvchi omili, hayotiy maqsadlar ifodasi. Jamiyatning ijtimoiy-siyosiy jarayonlari ta’sirida g‘oyalarning differensiallashuvi. Milliy g‘oya tushunchasi, uning tuzilishi va namoyon bo‘lish xususiyatlari. Milliy g‘oyaning umuminsoniy mazmuni. O‘zbekiston mustaqilligini mustahkamlashda milliy g‘oya va mafkuraning roli. I.Karimov asarlari-milliy g‘oya va mafkuraning ilmiy-uslubiy asosi. O‘zbekistonda yashayotgan turli millat va etnik birliklarni yagona g‘oya atrofida birlashtirishning tarixiy zaruriyati. Milliy g‘oyada o‘z-o‘zini anglash, milliy g‘urur va iftixorning namoyon bo‘lish xususiyatlari. Milliy mafkuraning bosh g‘oyasi “Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot qurish”va uni amalga oshirishning asosiy g‘oyalari: yurt tinchligi, Vatan ravnaqi, xalq farovonligi, komil inson, ijtimoiy hamkorlik, millatlararo totuvlik, diniy bag‘rikenglik. Bosh va asosiy g‘oyalar o‘rtasidagi o‘zaro aloqadorlik. Milliy g‘oyaning gumanistik xarakteri.Milliy va umuminsoniy g‘oyalarning individualligi va umumiyligi, integratsiyasi va differensiatsiyasi.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q.1,Q.2, Q3,Q.4,Q.5,Q10.

“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining tarixiy ildizlari, shakllanish bosqichlari

Insoniyat tarixida g‘oya va mafkuralarning namoyon bo‘lishi, asosiy bosqichlari. Mifologiya, teologiya va xalq ma’naviy-madaniy qadriyatlarida milliy g‘oya va mafkuraning ifodalanishi. “Avesto” va Zardushtiylikda g‘oyalar takomili.

G‘arb mamlakatlarida ilk g‘oyaviy qarashlar va ularning takomil bosqichlari. Sokrat, Platon, Aristotel, Geraklit, Pifagor va boshqa mutafakkirlarning g‘oyalari va ularning ahamiyati. Afina va Rim imperiyasi g‘oyalar tizimi va mafkurasi.

SHarq va Markaziy Osiyoda g‘oyalarning namoyon bo‘lishi, ularning gumanistik mohiyati. O‘rta Osiyoda islom dini g‘oyalarining yoyilishi. Xorazmiy, Farobiy, Beruniy, Ibn Sino merosida g‘oyalar mavzui. Temuriylar davri g‘oyalari, Amir Temur, Ulug‘bek, Navoiy, Boburning milliy va umuminsoniy g‘oyalar to‘g‘risidagi fikrlari.

Sovet davrida kommunistik partiya g‘oyalarining gegemonligi va uning oqibatlari. Mustaqillik - milliy g‘oya fanining bosh mavzusi. Ma’naviy jasorat- millat g‘oyasi va ruhining ifodasi.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q2,Q.3,Q.4,Q.5,Q.7,Q.10,Q.14,Q.21.

Milliy g‘oya, ijtimoiy taraqqiyot va mafkuraviy jarayonlarning o‘zaro bog‘liqligi. G‘oyaviy tahdidlarning yo‘nalishlari
Ijtimoiy taraqqiyot, milliy g‘oya va, tarixiy jarayonlarning milliy g‘oyalar shakllanishi hamda amal qilishiga ta’siri Tarixiy xotira g‘oya va mafkuraning rivojlanishidagi ijtimoiy ma’naviy omil. Mentalitetning fikrlash uslubi va qadriyatlar bilan bog‘liq elementlari.

XXI asrda g‘oyaviy-mafkuraviy munosabatlar keskinlashuvining ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy sabablari. Jahon moliyaviy inqirozining mafkuraviy jarayonlarga ta’siri. SHovinizm, genotsid, fashizm, neofashizm, neokommunizm, irqchilik, diniy ekstremizm, fundamentalizm, terrorizm g‘oyalarining reaksion mohiyati va ularga qarshi kurashning tarixiy zaruriyati. Mahalliychilik, millatchilik, urug‘ aymog‘chilik, korrupsiyaga qarshi kurash mafkuraviy mustaqillik kafoloti.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q.1,Q.2,Q.3,Q.4,Q.19,Q.22

Mafkuraviy tajovuz va axborot xavfsizligi. Mafkuraviy faoliyat - milliy g‘oyani amalga oshirish vositasi
Mafkuraviy tajovuz va unga qarshi milliy xavfsizlikni ta’minlash zarurati. Jamiyatning mafkuraviy muqobillashish sabablari. Mafkuraviy gegemonizmning vujudga kelishi. Gegemonizmning shakllari. Muqobil mafkuraviy qarashlarning jamiyat rivojlanishiga ta’siri va ularni muvofiqlashtirish imkoniyatlari.

Axborot xavfsizligi va biologik xavfsizlikning mutanosibligi. Axborot komunikatsiyalarida mafkuraviy xurujlarning namoyon bo‘lishi va unga qarshi profilaktika vositalari. Axborot xavfsizligining lokal va global ahamiyati.

“Mafkuraviy munosabatlar” tushunchasi, uning mazmun –mohiyati va namoyon bo‘lish xususiyatlari. Milliy g‘oyaning ijtimoiy sub’ektlar orasidagi hamkorlik va hamjihatlikni mustahkamlashdagi ahamiyati. Mafkuraviy faoliyat tizimi, uning elementlari. Mafkuraviy faoliyatni tashkil qilishning usullari va yo‘llari. Mafkuraviy faoliyatni amalga oshirishning zamonaviy texnologiyalari. Ommaviy axborot vositalari, internet va boshqa axborot vositalarining mafkuraviy faoliyatdagi o‘rni.Hozirgi davrdagi mafkuraviy faoliyatning dolzarb masalalari. Milliy g‘oyani aholi ongiga singdirish, YUrt tinchligi, Vatan ravnaqi, xalq farovonligi g‘oyalarini amalga oshirishning ustivor vazifalari.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q.1,Q.2,Q.4,Q.13,Q.14,Q.21

Globallashuv jarayonida mafkuraviy immunitet

Hozirgi davrda dunyoning mafkuraviy manzarasi. G‘oyaviy-mafkuraviy tahdidlarga qarshi kurash usullari va vositalari. “Mafkuraviy poligon” tushunchasi, uning namoyon bo‘lish xususiyatlari. Mafkuraviy immunitetni shakllantirish omillari. Mafkuraviy immunitet va siyosiy madaniyat mutanosibligi. Mafkuraviy immunitetda aql teranligi va xulq atvorning namoyon bo‘lishi. Mamlakatdagi iqtisodiy barqarorlikning mafkuraviy immunitetni shakllantirishdagi o‘rni. Siyosiy hushyorlik va siyosiy madaniyat mafkuraviy immunitetning muhim omili.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q.2,Q.3,Q.4,Q.17,Q.18,Q.19,Q.21,Q.24

Jamiyat barqarorligini ta’minlashning ijtimoiy-g‘oyaviy asoslari
Jamiyat barqarorligini ta’minlashda iqtisodiy-siyosiy, ijtimoiy ma’naviy omillarning mushtarakligi. Mustaqillik va huquq, demokratiya va oshkoralik - milliy o‘z-o‘zini anglash, axloqiy yangilanish, milliy ma’naviy tiklanishning asosi. O‘zbekistonda milliy madaniy markazlarning tashkil qilinishi millatlararo barqarorlikni ta’minlash vositasi. Madaniy muloqot ko‘p millatli aholi orasidagi barqarorlik omili. Til madaniy muloqot va barqarorlikning muhim vositasi.

Dunyoda tinchlik o‘rnatishda barqaror demokratik taraqqiyot, erkinlik, ijtimoiy-siyosiy hamkorlik, milliy va diniy totuvlik g‘oyalarining ustuvor ahamiyati.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q.1.,Q.2,Q.4,Q.7,Q.8,Q.21,Q.24

Tafakkur o‘zgarishi va ma’naviy yangilanishda milliy g‘oyaning roli
Bozor munosabatlariga o‘tishning inson tafakkuriga ta’siri. “O‘zbek modeli”-evolyusion taraqqiyot g‘oyasining gumanistik xarakteri. Milliy g‘oya- ma’naviy yangilanishning nazariy va amaliy asosi. Milliy g‘oya va ma’naviy hayot. Istiqlol yillarida ma’naviy tiklanish va yuksalish sohadagi islohotlar jarayoni. Prezident Islom Karimovning “YUksak ma’naviyat - engilmas kuch” asarining yangi dunyoqarash va zamonaviy tafakkurni shakllantirishdagi ahamiyati. YUksak ma’naviyatni shakllantiradigan asosiy mezonlar.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q.1,Q.2,Q.3,Q.9,Q.10,Q.11,Q.19,Q.20

Milliy g‘oyani rivojlantirishning institutsional tizimi
“Mafkuraviy tarbiya” tushunchasi, uning mazmuni va namoyon bo‘lish xususiyatlari. Mafkuraviy tarbiyaning yo‘nalishlari va ijtimoiy funksiyalari. Ta’lim-tarbiya tizimida milliy g‘oyani rivojlantirish imkoniyatlari. Ijtimoiy institutlarning an’anaviy, individual jamoaviy mafkuraviy funksiyalari: Milliy g‘oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy tashkilotlarning, oila, mahalla, nodavlat-notijorat tashkilotlarning rolini oshirishning ahamiyati. Milliy g‘oya va mafkurani targ‘ib-tashviq qilishda mutaxassislar roli va mas’uliyati. Milliy g‘oyani ommaga transformatsiya qilishda kadrlar korpusini shakllantirish, ularning salohiyatini rivojlantirishda "O‘zbekiston Respublikasi Ta’lim to‘g‘risidagi Qonuni" va "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi"da belgilangan vazifalarni amalga oshirish masalalari.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q.3,Q.4,Q.7,Q.20,Q.24,Q.25
“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fani bo‘yicha ma’ruzalarning kalendar tematik rejasi

t\r	Ma’ruza mavzulari	Soati
1	“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari	2
2	“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining tarixiy ildizlari, shakllanish bosqichlari	2
3	Milliy g‘oya, ijtimoiy taraqqiyot va mafkuraviy jarayonlarning o‘zaro bog‘liqligi. G‘oyaviy tahdidlarning yo‘nalishlari	2
4	Mafkuraviy tajovuz va axborot xavfsizligi Mafkuraviy faoliyat - milliy g‘oyani amalga oshirish vositasi	2
5	Globallashuv jarayonida mafkuraviy immunitet	2
6	Jamiyat barqarorligini ta’minlashning ijtimoiy-g‘oyaviy asoslari	2
7	Tafakkur o‘zgarishi va ma’naviy yangilanishda milliy g‘oyaning roli	2
8	Milliy g‘oyani rivojlantirishning institutsional tizimi	2
	jami	16

Amaliy mashg‘ulotlarning tavsiya etiladigan mavzulari

“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari xususiyatlari

Milliy g‘oyaning predmeti, maqsad va vazifalari. Jamiyatning ijtimoiy-siyosiy jarayonlari ta’sirida g‘oyalarning differensiallashuvi. Milliy g‘oya tushunchasi, uning tuzilishi va namoyon bo‘lish xususiyatlari. Milliy g‘oyaning umuminsoniy mazmuni. Milliy mafkuraningbosh g‘oyasi.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1, Q.1,Q.2, Q3,Q.4,Q.5,Q10
“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining tarixiy ildizlari, shakllanish bosqichlari
Insoniyat tarixida g‘oya va mafkuralarning namoyon bo‘lishi, asosiy bosqichlari. Mifologiya, teologiya va xalq ma’naviy-madaniy qadriyatlarida milliy g‘oya va mafkuraning ifodalanishi. Afina va Rim imperiyasi g‘oyalar tizimi va mafkurasi.

SHarq va Markaziy Osiyoda g‘oyalarning namoyon bo‘lishi, ularning gumanistik mohiyati. O‘rta Osiyoda islom dini g‘oyalarining yoyilishi. Xorazmiy, Farobiy, Beruniy, Ibn Sino merosida g‘oyalar mavzui. Sovet davrida kommunistik partiya g‘oyalarining gegemonligi va uning oqibatlari. Mustaqillik - milliy g‘oya fanining bosh mavzusi. Ma’naviy jasorat- millat g‘oyasi va ruhining ifodasi.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1, Q2,Q.3,Q.4,Q.5,Q.7,Q.10,Q.14,Q.21.

Milliy g‘oya, ijtimoiy taraqqiyot va mafkuraviy jarayonlarning o‘zaro bog‘liqligi
Ijtimoiy taraqqiyot, milliy g‘oya va, tarixiy jarayonlarning milliy g‘oyalar shakllanishi hamda amal qilishiga ta’siri Tarixiy xotira g‘oya va mafkuraning rivojlanishidagi ijtimoiy ma’naviy omil. Mentalitetning fikrlash uslubi va qadriyatlar bilan bog‘liq elementlari.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q. Q2,Q.3,Q.4,Q.5,Q.7,Q.10,Q.14,Q.21.
G‘oyaviy tahdidlarning yo‘nalishlari
SHovinizm, genotsid, fashizm, neofashizm, neokommunizm, irqchilik, diniy ekstremizm, fundamentalizm, terrorizm g‘oyalarining reaksion mohiyati va ularga qarshi kurashning tarixiy zaruriyati. Mahalliychilik, millatchilik, urug‘ aymog‘chilik, korrupsiyaga qarshi kurash mafkuraviy mustaqillik kafoloti.

XXI asrda g‘oyaviy-mafkuraviy munosabatlar keskinlashuvining ijtimoiy, iqtisodiy,siyosiy sabablari. .I.A. Karimov g‘oyaviy-mafkuraviy tahdidlar, ularning mazmun-mohiyati va asosiy yo‘nalishlari haqida. (O‘zbekiston XXI asrga intilmoqda, xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolotlari asari asosida)

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q. 1,Q.2,Q.3,Q.4,Q.19,Q.22

Mafkuraviy tajovuz va axborot xavfsizligi
Mafkuraviy tajovuz va unga qarshi milliy xavfsizlikni ta’minlash zarurati. Jamiyatning mafkuraviy muqobillashish sabablari. Mafkuraviy gegemonizmning vujudga kelishi. Axborot xavfsizligi va biologik xavfsizlikning mutanosibligi. Axborot komunikatsiyalarida mafkuraviy xurujlarning namoyon bo‘lishi va unga qarshi profilaktika vositalari. Axborot xavfsizligining ijtimoiy madaniy meros bilan bog‘liqligi va uning yangi voqelikka mutanosibligi. Geosiyosiy manfaatlar axborot xavfsizligi omili.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q. 1,Q.2,Q.4,Q.13,Q.14,Q.21
Mafkuraviy faoliyat - milliy g‘oyani amalga oshirish vositasi
Mafkuraviy munosabatlar” tushunchasi, uning mazmun –mohiyati va namoyon bo‘lish xususiyatlari. Milliy g‘oyaning ijtimoiy sub’ektlar orasidagi hamkorlik va hamjihatlikni mustahkamlashdagi ahamiyati. Mafkuraviy faoliyat” tushunchasi, uning mazmun-mohiyati va namoyon bo‘lish xususiyatlari. Ommaviy axborot vositalari, internet va boshqa axborot vositalarining mafkuraviy faoliyatdagi o‘rni.Hozirgi davrdagi mafkuraviy faoliyatning dolzarb masalalari. Milliy g‘oyani aholi ongiga singdirish, YUrt tinchligi, Vatan ravnaqi, xalq farovonligi g‘oyalarini amalga oshirishning ustivor vazifalari.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q. 1,Q.2,Q.4,Q.13,Q.14,Q.21
Globallashuv jarayonida mafkuraviy immunitet
Hozirgi davrda dunyoning mafkuraviy manzarasi.Globallashuvning ijobiy va salbiy jihatlari. G‘oyaviy-mafkuraviy munosabatlarning texnologik va intellektual asoslari. G‘oyaviy-mafkuraviy tahdidlarga qarshi kurash usullari va vositalari. “Mafkuraviy poligon” tushunchasi, uning namoyon bo‘lish xususiyatlari. Mafkuraviy immunitetni shakllantirish omillari.Mamlakatdagi iqtisodiy barqarorlikning mafkuraviy immunitetni shakllantirishdagi o‘rni.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q. Q.2,Q.4,Q.7,Q.8,Q.21,Q.24
Jamiyat barqarorligini ta’minlashning ijtimoiy-g‘oyaviy asoslari
Jamiyat barqarorligini ta’minlashda iqtisodiy-siyosiy, ijtimoiy ma’naviy omillarning mushtarakligi.Milliy g‘oyaning etnosiyosat va etnomadaniyat rivojiga ta’siri. O‘zbekistonda milliy siyosatning amalga oshirilishi va unda etnik birliklar manfaatlari himoya qilinishining huquqiy va ijtimoiy asoslari. “O‘zbekiston - yagona vatan" g‘oyasi barqarorlikni ta’minlashning nazariy asosi.

O‘zbekistonda milliy madaniy markazlarning tashkil qilinishi millatlararo barqarorlikni ta’minlash vositasi. Dunyoda tinchlik o‘rnatishda barqaror demokratik taraqqiyot, erkinlik, ijtimoiy-siyosiy hamkorlik, milliy va diniy totuvlik g‘oyalarining ustuvor ahamiyati.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot: A.1,Q1.,Q.2,Q.4,Q.7,Q.8,Q.21,Q.24

Tafakkur o‘zgarishi va ma’naviy yangilanishda milliy g‘oyaning roli. Milliy g‘oyani rivojlantirishning institutsional tizimi.
Bozor munosabatlariga o‘tishning inson tafakkuriga ta’siri. Tafakkurga jamiyat, maktab, oila va tarbiyani amalga oshiruvchi boshqa omillar ta’sirining o‘zaro nisbati. Milliy g‘oyaning tafakkur konservatizmini bartaraf qilishdagi o‘rni.Taraqqiyotning milliy modellari va ularning mazmuni. “O‘zbek modeli”-evolyusion taraqqiyot g‘oyasining gumanistik xarakteri. Istiqlol yillarida ma’naviy tiklanish va yuksalish sohadagi islohotlar jarayoni. Prezident Islom Karimovning “YUksak ma’naviyat - engilmas kuch” asarining yangi dunyoqarash va zamonaviy tafakkurni shakllantirishdagi ahamiyati. Dunyoning elitar mafkuraviy tizimi. G‘oyaviy ta’lim-tarbiya va targ‘ibot-tashviqot ishlariga kompleks-sistemali yondoshish tamoyillari.

“Mafkuraviy tarbiya” tushunchasi, uning mazmuni va namoyon bo‘lish xususiyatlari. “Mafkuraviy ta’sir”, “mafkuraviy tarbiya” va “mafkuraviy profilaktika” tushunchalarining o‘zaro aloqadorligi. Ta’lim-tarbiya tizimida milliy g‘oyani rivojlantirish imkoniyatlari. Ijtimoiy institutlarning an’anaviy, individual jamoaviy mafkuraviy funksiyalari: Milliy g‘oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy tashkilotlarning, oila, mahalla, nodavlat-notijorat tashkilotlarning rolini oshirishning ahamiyati.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:dialogik yondashuv, muammoli ta’lim,aqliy hujum, vizual.

Adabiyot:A.1,Q1,Q.2,Q.3,Q.9,Q.10,Q.11,Q.19,Q.20

“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fani bo‘yicha seminarlarning kalendar tematik rejasi

t\r	Ma’ruza mavzulari	Soati
1	“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari	2
2	“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining tarixiy ildizlari, shakllanish bosqichlari	2
3	Milliy g‘oya, ijtimoiy taraqqiyot va mafkuraviy jarayonlarning o‘zaro bog‘liqligi.	2
4	G‘oyaviy tahdidlarning yo‘nalishlari	2
5	Mafkuraviy tajovuz va axborot xavfsizligi.	2
6	Mafkuraviy faoliyat – milliy g‘oyani amalga oshirish vositasi	2
7	Globallashuv jarayonida mafkuraviy immunitet	2
8	Jamiyat barqarorligini ta’minlashning ijtimoiy-g‘oyaviy asoslari	2
9	Tafakkur o‘zgarishi va ma’naviy yangilanishda milliy g‘oyaning roli Milliy g‘oyani rivojlantirishning institutsional tizimi	2
	jami	18

Mustaqil ishlarni tashkil etishning shakli va mazmuni
Mustaqil ta’limning turli xil shakllari mavjud bo‘lib, bunda asosiy e’tibor talabaning berilgan mavzular (amaliy masalalar, topshiriqlar va keys- auditoriyadan tashqarida bajarishi, o‘qib o‘rganishi vash u yo‘nalish bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarini chuqurlashtirishiga qaratiladi. Talaba mustaqil ishni tayyorlashda muayyan fanning xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:

- darslik va o‘quv qo‘llanmalarning boblari va mavzularini o‘rganish.

- tarqatma materiallar bo‘yicha ma’ruza qismini o‘zlashtirish.

- maxsus yoki ilmiy adabiyotlar (monografiyalar, maqolalar) bo‘yicha fanlar bo‘limlari yoki mavzulari ustida ishglash;

- mustaqil ishlar, keys-stadilar bilan ishlash;

- fanga oida statistk ma’lumotlarni o‘rganish, ularni tahlil qilish;

- talabaning o‘quv-ilmiy – tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog‘liq bo‘lgan fanlar bo‘limlari yoki mavzularni chuqur o‘rganish;

Faol va muammoli o‘qitish uslubidan foydalaniladigan o‘quv mashg‘ulotlari:

Masofaviy (diagnostik) ta’lim.

«Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar» fanidan talabalarning mustaqil ishlarini referat, seminar, ma’ruza tayyorlash. Prezident asarlarini konspektlashtirish va boshqa shakllarda tashkil etilishi tavsiya etiladi. Mustqil ish mavzularini belgilashda ma’ruza va seminar mashg‘ulotlari mavzularini to‘ldirishga harakat qilinishi lozim.

Talabalar mustaqil ta'limining mazmuni va hajmi

t\r	Mustaqil ta’lim mavzulari	Berilgan topshiriqlar	Topshirish muddati	Hajmi(soatda)
1	Milliy g‘oya va mafkurani rivojlantirishning ijtimoiy siyosiy, ma’naviy, huquqiy omillari	Referat,test	2-hafta	5
2	Terrorizmning shakllari: mintaqaviy va xalqaro terrorizmning g‘oyaviy maqsadlari	Referat, prezentatsiya	3-hafta	5
3	G‘oyaviy-mafkuraviy tahdidlarga qarshi kurash usullari va vositalari	Prezentatsiya, Test, krossvord	4-hafta	5
4	Axborot xurujiga qarshi axborot xavfsizligini ta’minlashning zaruriyati	Referat Test, klaster	5-hafta	5
5	O‘zbekistonda rasmiy tan olingan diniy konfessiyalar faoliyatining millatlararo totuvlikni ta’minlashdagi roli	Prezentatsiya, Test	6-hafta	6

Dasturning informatsion-uslubiy ta’minoti
“Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanini o‘qitishda zamonaviy (xususan interfaol) metodlar, axborot kommunikatsiya (mediata’lim, amaliy dastur paketlari, prezentatsion, elektron-didaktik) texnologiyalarining qo‘llanishi nazarda tutiladi. “Milliy g‘oya” fani kursida elektron darslikdan, mavzuga oid teledisklardan va boshqa ko‘rgazmali qurollardan foydalaniladi.Jumladan quyidagi multimediya materiallaridan foydalaniladi:

1.Ma'naviy yangilanish yo‘lida.

2.Ekologik xavfsizlik muammolari .

3.Iqtisodiyot xavfsizligi va barqaror rivojlanish asoslari .

4.Milliy xavfsizlikning xarbiy-strategik asoslari.

5.Barkamol avlod orzusi.

Fanni o‘qitishda kompyuter, axborot va boshqa zamonaviy

pedagogik texnologiyalar
«Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar» fani bo‘yicha ma’ruza jarayonlarini tashkil etishda va o‘quv amaliyoti davomida quyidagi informatsion hamda pedagogik texnologiyalardan foydalaniladi:

- ma’ruzalarning asosiy va muhim jihatlarini ko‘rgazmali yoritish hamda mavzularni talabalarga ta’sirini oshirish uchun zamonaviy elektron hisoblash vositalari, o‘qitishning texnik vositalari, proektor, kodoskop, video va audio uskunalar qo‘llaniladi;

- ma’ruzalar va amaliy mashg‘ulotlarni tashkil etishda mavzuni o‘rganishning samarasini oshirish uchun alohida sxemalar, kartalar, tarqatma materiallardan foydalaniladi.

Ta’limning zamonaviy interaktiv o‘qitish turlari seminar mashg‘ulotlari va davra suhbatlarini tashkil etishda ham keng qo‘llaniladi. Jumladan, “klaster”, “charxpalak”, “FSMU”, “o‘qituvchi-o‘quv guruhi”, “o‘qituvchi-tinglovchi”, “tinglovchi-o‘quv guruhi”, “tinglovchi-tinglovchi”, kabi o‘qitish usullaridan seminar va amaliy mashg‘ulotlarda foydalaniladi. Bundan tashqari o‘quv guruhlarida “kichik guruhlarda ishlash”, “savol-javob”, va boshqa metodlardan ham keng foydalaniladi (O‘quv tematik rejaga muvofiq)

Baholash mezonlari
1.Talabalar bilimini nazorat qilish va reyting tizimi orqali baholashdan maqsad ta’lim sifatini boshqarish orqali raqobatbardosh kadrlar tayyorlashga erishish, talabalarning fanlarni o‘zlashtirishida bo‘shliqlar hosil bo‘lishini oldini olish, ularni aniqlash va bartaraf etishdan iborat.

2. Reyting tizimining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

a) talabalarda Davlat ta’lim standartlariga muvofiq tegishli bilim, ko‘nikma va malakalar shakllanganligi darajasini nazorat qilish va tahlil qilib borish;

b) talabalar bilimi, ko‘nikma va malakalarini baholashning asosiy tamoyillari:

Davlat ta’lim standartlariga asoslanganlik, aniqlik, xaqqoniylik, ishonchlilik va kulay shaklda baholashni ta’minlash;

v) fanlarning talabalar tomonidan tizimli tarzda va belgilangan muddatlarda o‘zlashtirilishini tashkil etish va tahlil qilish;

g) talabalarda mustaqil ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirish, axborot resurslari manbalaridan samarali foydalanishni tashkil etish;

d) talabalar bilimini xolis va adolatli baholash hamda uning natijalarini vaqtida ma’lum qilish;

e) o‘quv jarayonining tashkiliy ishlarini kompyutrlashtirishga sharoit yaratish.

3. Fanlar bo‘yicha talabalar bilimini semestrda baholab borish reyting nazorati jadvallari va baholash mezonlari asosida amalga oshiriladi.

4. Talabalar bilimini 100 balli reyting tizimi orqali baholash fanlarni chuqur o‘zlashtirish, topshiriqlar va uy vazifalarga ijodiy yondashish, mustaqil fikrlash va ishlashni ko‘zda tutuvchi, umumiy o‘quv yuklamasini hisobga olish, o‘z bilimi va ko‘nikmalarini muntazam ravishda oshirishga intilish, hamda adabiyotlardan keng foydalanish kabi xususiyatlarni shakllantirishga erishiladi.
Baholash tartibi va mezonlari
1. Talabalarning fan bo‘yicha o‘zlashtirishini baholash semestr (o‘quv yili) davomida muntazam ravishda olib boriladi va quyidagi turlar orqali amalga oshiriladi:

- joriy baholash (JB)

- talabalarning mustaqil ishi (TMI)

- oraliq baholash (OB)

- yakuniy baholash (YAB)

Har bir fan bo‘yicha talabaning semestr (yil sikl) davomidagi o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 100 ballik tizimida baholanadi.

Ushbu 100 ball baholash turlari bo‘yicha quyidagicha taqsimlanadi:

№	Baholash turi	Maksimal ball	Saralash ball
1	Joriy baholash	55	30,2
2	Talabaning mustaqil ishi	5	1,7
3	Oraliq baholash	10	5,5
4	YAkuniy baholash	30	16,5
	JAMI	100	55

Talabalarning fan bo‘yicha to‘plagan umumiy bali har bir baholash turlarida to‘plagan ballar yig‘indisiga teng bo‘ladi.

Joriy baxolash (JB)
JB da fanning xar bir bo‘lim bo‘yicha talabaning bilimi va amaliy ko‘nikmalarini aniqlab borish ko‘zda tutiladi va u amaliy mashg‘ulotlarda amalga oshiriladi. Baholashda talabaning bilim darajasi, amaliy mashg‘ulot materiallarini o‘zlashtirishi, nazariy material muhokamasida va ta’limning interaktiv uslublarida qatnashishining faollik darajasi, shuningdek amaliy bilim va ko‘nikmalarni o‘zlashtirish darajasi xisobga olinadi. Har bir fan bo‘yicha o‘quv soatidan kelib chiqqan holda maksimal ball belgilanadi. Milliy g‘oya fanidan– 18 soat JBga ajratilgan , talaba 2-9 seminarlarda baholanadi va ball taqsimoti seminarlar bo‘yicha quyidagicha taqsimlanadi:2-8 seminarlarda maksimal ball “7”, 9-seminarda maksimal ball “6”.

JB har bir fanning xususiyatlaridan kelib chiqqan holda og‘zaki, yozma ish, test yoki ularning kombinatsiyasi shaklida amalga oshiriladi. Har bir mashg‘ulotda barcha talabalar baholanishi shart.

Talabaning ballarda ifodalangan o‘zlashtirishi quyidagicha baholanadi:

№	Ballar	Baho	Talabaning bilim darajasi
1	7-6	A’lo “5”	Talabalar uy vazifasini bajargan, og‘zaki savollarga aniq javob beradi, mavzu bo‘yicha mustaqil mushohada yurita oladi, mazmunini tushunadi mavzu bo‘yicha mustaqil fikrlay oladi. Vazifalarni mustaqil bajaradi, natijalarini rasmiylashtirib tahlil qila oladi.
2	5,9-5	YAxshi “4”	Talaba uy vazifasini bajargan, og‘zaki va test savollariga javob bera oladi. Ijtimoiy fanlar qonuniyatlarini va ta’riflarni yod biladi. Mavzuni tushungan, lekin ayrim masalalarni taxlil qila olmaydi.
3	4,9-3,8	Qoniqarli “3”	Talaba uy vazifasini bajarib kelgan, og‘zaki va test savollariga qiynalib javob beradi, ta’riflarni yod biladi, lekin mohiyatini yaxshi tushunmaydi.
4	3-2	Qoniqarsiz “2”	Talaba uy vazifasini daftariga yozib kelgan, lekin mavzu bo‘yicha savollarga javob bera olmaydi. Mohiyatini tushunmaydi.

Talaba darsga kelib unga mutloq tayyorlanmaganda va muhokamada mutloq ishtirok etmaganida 1 ball qo‘yiladi.
Talabaning mustaqil ishi (TMI)
Talabaning mustaqil ishi O‘zR oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 21.02.2005 yil 34-sonli buyrug‘i va institut rektori tomonidan 2005 yil 3 sentyabrda tasdiqlangan “Talaba mustaqil ishini tashkil etish, nazorat qilish va baholash tartibi to‘g‘risida Nizom” asosida tashkil etiladi.

Mustaqil ish bo‘yicha belgilangan maksimal reyting balining 55% dan kam ball to‘plagan talaba fan bo‘yicha yakuniy nazoratga qo‘yilmaydi.

Talabaning mustaqil ishi kafedra arxivida ro‘yxatga olinadi va 2 yil mobaynida saqlanadi.

Ijtimoiy fanlar kafedrasida talaba mustaqil ishi bo‘yicha kafedra nizomi ishlab chiqiladi. Bunda talaba mustaqil ishining shakl va turlari, har bir ish turiga soatlarni taqsimlash va aniq baholash mezonlari ishlab chiqiladi.

TMI ning o‘zlashtirishi quyidagicha baxolanadi. Maksimal ball 5.

Ballar	Baho
4,3-5,0	“5” a’lo
3,6-4,2	“4” yaxshi
2,8-3,5	“3” qoniqarli
2,8 dan kam	“2” qoniqarsiz

Talabaning mustaqil ishdan olgan bali JB baliga qo‘shiladi.
Oraliq baxolash (OB)
OB da fanning bir necha mavzularini qamrab olgan bo‘limi yoki qismi bo‘yicha mashg‘ulotlar o‘tib bo‘lingandan so‘ng, talabaning nazariy bilimlari baholanadi va unda talabaning muayyan savolga javob berish yoki muammoni echish qobiliyati aniqlanadi.

Bir semestrda o‘tiladigan fanlardan bitta OB o‘tkaziladi.

OBga o‘quv mashg‘ulotlarining qarzi bo‘lmagan talabalar qo‘yiladi.

Oraliq baholashning maksimal bali 10 ball

O‘zlashtirish	10 ball
A’lo	8,6-10
YAxshi	7,1-8,5
Qoniqarli	5,5-7
Qoniqarsiz	5,5

OB kafedra majlisi qarori bilan yozma ish, test, og‘zaki suhbat shakllarida yoki ularning kombinatsiyalarida o‘tkazilishi mumkin. OB bo‘yicha belgilangan maksimal reyting balining 55% dan kam ball to‘plagan talaba YAB ga qo‘yilmaydi.

Yakuniy baxolash (yab)
YAB da talabaning bilim, ko‘nikma va malakalari fanning umumiy mazmuni doirasida baholanadi. YAB fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlari tugagandan so‘ng o‘tkaziladi.

YAB ning maksimal bali - 30 ball.

O‘zlashtirish	30 ball
A’lo	30-25,8
YAxshi	25,5-21,3
Qoniqarli	21-16,5
Qoniqarsiz	16,5 dan kam

JB va OB ga ajratilgan umumiy ballarning har biridan saralash balini to‘plagan talabaga YAB ga ishtirok etishga huquq beriladi. JB, OB va YAB turlarida fanni o‘zlashtira olmagan (54 % dan kam ball to‘plagan) yoki uzurli sabablar bilan baholash turlarida ishtirok eta olmagan talabalarga quyidagi tartibda qayta baholashdan o‘tishga ruxsat beriladi:

- qoldirilgan amaliy mashg‘ulot kelgusi darsga qadar guruh o‘qituvchisiga qayta topshirish va maslaxat kunida topshiriladi. 3 ta mashg‘ulotni qoldirgan talaba fakultet dekani ruxsati bilan qayta topshiradi;

- OB ni 2 hafta muddatda qayta topshirishga ruxsat beriladi va bali koeffitsentsiz qayt etiladi;

- semestr yakunida fan bo‘yicha saralash balidan kam ball to‘plagan talabaning o‘zlashtirishi qoniqarsiz (akademik qarzdor) hisoblanadi;

- akademik qarzdor talabalarga semestr tugaganidan keyin dekan ruhsatnomasi asosida qayta o‘zlashtirish uchun – 2 hafta muddat beriladi. SHu muddat davomida o‘zlashtira olmagan talabaga belgilangan tartibda rektorning buyrug‘i bilan talabalar safidan chetlashtiriladi.

Talabaning reytingi quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:

R = bunda: Q-o‘zlashtirish darajasi (ball), V-umumiy o‘quv yuklamasi (soat)
Reyting natijalarini qayd qilish tartibi
Fandan reyting nazorati bo‘yicha yakunlovchi qaydnoma varaqasi (vedomost) fan tugagan kundan bir kun muddatda kafedra 2 nusxada to‘ldiradi va mas’ul xodim kafedra mudiriga imzolatib, 1 nusxasi dekanatlarga topshiriladi.

Talabaning fan bo‘yicha baholash turlarida to‘plagan ballari reyting qaydnomsiga butun sonlar bilan qayd qilinadi. Reyting daftarchasining “Umumiy soat” ustuniga fanga ajratilgan umumiy yuklama soatlari, “Ball” ustuniga esa talabaning mazkur mezonning 3.1 bandiga muvofiq 100 ballik tizimdagi o‘zlashtirish bali, “Reyting” ustuniga hisoblangan reyting ko‘rsatkichi qo‘yiladi.

Talabaning saralash balidan past bo‘lgan o‘zlashtirishi “Reyting daftarchasi” da qayd etilmaydi.

Dekanat va kafedralar tomonidan belgilangan tartibda fan bo‘yicha talabaning JB, OB hamda YAB turlarida ko‘rsatilgan o‘zlashtirish reyting ko‘rsatkichlarining monitoringi olib boriladi. O‘zlashtirish natijalari kafedra tomonidan reyting nazorati ekranida muntazam ravishda yoritib boriladi va belgilangan tartibda qaydnomalarga kiritiladi. Reyting nazorati ekranining tashkil etishi va uning belgilangan muddatlarda to‘ldirish vazifasi kafedra mudiri va fakultet dekani zimmasiga yuklatiladi .

SILLABUS

Fanning qisqacha tavsifi
OTMning nomi va joylashgan manzili:	Toshkent farmasevtika instituti						Oybek ko‘chasi, 45-uy
Kafedra:	Ijtimoiy fanlar						“Sanoat farmatsiyasi” fakulteti tarkibida
Ta'lim sohasi va yo‘nalishi:	510000 - Sog’liqni saqlash 5510500 Farmatsiya 5111000 Kasbiy ta’lim 5510600 Sanoat farmatsiyasi 5320500 Biotexnologiya
Fanni (kursni) olib boradigan o‘qituvchi to‘g‘risida ma'lumot:	katta o‘qituvchi Salimsakova Nilufar
Dars mashg‘ulotini o‘tkazish vaqti va joyi:	O‘quv bo’limi tomonidan ishlab chiqilgan jadval asosida institutning o‘quv binolarida			Kursning boshlanish va davom etish muddati: 2-sentyabr 2015 y. 15- yanvar 2016 yil				Ta'lim yo‘nalishlari o‘quv rejasiga muvofiq ikkinchi kurs, birinchi semestrida
Individual grafik asosida professor-o‘qituvchining talabalar bilan ishlash vaqti:	Haftaning chorshanba kuni tushdan so‘ng soat 15.00-16.20 gacha
Fanga ajratilgan o‘quv soatlarining o‘quv turlari bo‘yicha taqsimoti	Auditoriya soatlari					Mustaqil ta'lim:
	Ma'ruza	16	Seminar		18	26
Fanning boshqa fanlar bilan uzviy aloqasi (prerekvizitlari):	Falsafa, milliy g‘oya, madaniyatshunoslik, etika hamda estetika fanlari integratsiyasi asosida bilimlar shakllanadi
Fanning mazmuni
Fanning dolzarbligi va qisqacha mazmuni:	Fanning dolzarbligi: «Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar» fani umummetodologik fanlaridan biri hisoblanadi. Fanni o’rganish orqali egallangan bilimlar yoshlarning mafkuraviy immunitetini, siyosiy madaniyati, ogohligini oshirishda, ularning ijtimoiy jarayonlarni tahlil qilishga o’rgatadi va amaliy ishlab chiqarishdagi faoliyatini samarali bo’lishini ta'minlaydi. Fanni o‘qitishdan asosiy maqsad: talabalarda milliy g’oya va mafkuraning mazmun-mohiyatini tushungan holda ijtimoiy voqelikka mustaqil munosabatini shakllantirish, ozod va obod vatan, erkin va farovon hayot qurish g’oyasining ijtimoiy-ma’naviy mohiyatini yoshlar ongiga singdirishdan iborat.
O‘quv fanini prerekvizitlari	Talaba: milliy g‘oya asosiy: tushuncha va tamoyillar fanini o‘qitish metodikasiga oid dastlabki bilimlarga ega bo‘lishi, mantiqiy va tanqidiy fikrlash, tahlil qilish va xulosalar chiqarish ko‘nikmalariga ega bo‘lishi talab etiladi.
Fanni o‘rganish jarayonida talabalar quyidagi natijalarga erishadi	Bilib oladi: fanga oid tushunchalar: milliy g‘oyalar va mafkuralar tizimi, ”g‘oyaviylik”, “g‘oyasizlik”, “mafkuraviy faoliyat”, “mafkuraviy jarayonlar”, “mafkuraviy ta’sir”, “mafkuraviy maydon va poligonlar”, “mafkuraviy inqiroz”, “g‘oyaviy bo‘shliq”, “mafkuraviy profilaktika”, “mafkuraviy immunitet” [СПиТ: 1.Грант] Bilim, ko‘nikma va malakalarni nazorat qilinishi: milliy g‘oya asosiy: tushuncha va tamoyillar fani bo‘yicha joriy, oraliq va yakuniy nazorat o‘tkaziladi. Joriy nazorat uchun 60 ball, oraliq nazorat uchun 10 ball, yakuniy nazorat uchun 30 ball. (maksimal 100 ball) Fan bo‘yicha egallagan bilimlari asosida: ta’lim muassasasida o‘quv jarayonini tashkil etishning samarali shakl, metod va vositalarini qo‘llay oladi hamda innovatsion faoliyat va kasbiy kompetentligini rivojlantirish yo‘llarini egallaydi.
Postrekvizitlar	Ushbu o‘quv fanini o‘zlashtirish natijasida talabalardan: "Milliy g‘oya" fanining predmeti, maqsadi va vazifalari, “Milliy g‘oya” fanining tarixiy ildizlari, shakllanishi va takomillashish omillari, Milliy g‘oya, ijtimoiy taraqqiyot va mafkuraviy jarayonlarning o‘zaro bog‘liqligi ,G‘oyaviy tahdidlarning yo‘nalishlari,Globallashuv jarayonida mafkuraviy immunitetni shakllantirish vazifalari,Jamiyat barqarorligini ta’minlashning ijtimoiy asoslari,Milliy g‘oyani shakllantirish va rivojlantirishning institutsional tizimi haqida bilish talab qilinadi.
Talabalar uchun talablar	- professor-o‘qituvchiga hurmat bilan munosabatda bo‘lish; - institut ichki tartib-qoidalariga rioya qilish; -intitut uniformasini kiyish; - mobil telefonni dars davomida o‘chirish; - berilgan topshiriqlarni o‘z vaqtida bajarish; - guruhdoshlarga hurmat bilan munosabatda bo‘lish; - darsga o‘z vaqtida kelish; - 6 soatdan ortiq dars qoldirgan taqdirda, dekan ruxsati bilan darsga kirish.
Elektron pochta orqali munosabatlar tartibi	Professor-o‘qituvchi va talaba o‘rtasidagi aloqa elektron pochta orqali ham amalga oshirilishi mumkin, telefon orqali baho masalasi muhokama qilinmaydi, baholash faqatgina institut hududida, ajratilgan xonalarda va dars davomida amalga oshiriladi. elektron pochtani ochish vaqti soat 15.00 dan 20.00 gacha

t/r	Nazorat turlari va topshiriqlarning nomlanishi	Nazorat turlari bo‘yicha maksimal ball		O‘tkazish vaqti
I. Joriy nazorat uchun ballar taqsimoti			60 ball	Semestr davomida
II. Oraliq nazorat			10 ball
III. YAkuniy nazorat			30 ball	Semestrning oxirgi haftasi
1.	Umumiy o‘quv kursi bo‘yicha tuzilgan topshiriqlar asosida o‘tkaziladi
JAMI:			100 ball

Talabaning fan bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari namunaviy mezonlari

t/r	Talabaning fanni o‘zlashtirish (bilim, ko‘nikma va malaka) darajasi	Ballar
A)	Xulosa va qarorlar qabul qilishi	86-100 ball
	Ijodiy fikrlay olishi
	Mustaqil mushohada yuritish
	Olgan bilimlarini amaliyotda qo‘llay olishi
	Mohiyatini tushunish
	Bilish, aytib berish
	Tasavvurga ega bo‘lish
B)	Mustaqil mushohada yuritish	71 -85 ball
	Olgan bilimlarini amaliyotda qo‘llay olishi
	Mohiyatini tushunish
	Bilish, aytib berish
	Tasavvurga ega bo‘lish
V)	Mohiyatini tushunish	55 - 70 ball
	Bilish, aytib berish
	Tasavvurga ega bo‘lish
G)	Aniq tasavvurga ega bo‘lmaslik	0 - 54ball

Asosiy adabiyotlar:	Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. –T.: O‘zbekiston, 2005.
Qo‘shimcha adabiyotlar:	1. Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushunchalar va tamoyillar T.:YAngi asr avlodi, 2001. Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushunchalar, tamoyillar va atamalar (qisqacha izohli tajribaviy lug‘at).. T.:YAngi asr avlodi, 2002. Milliy istiqlol g‘oyasi. –T.: Akademiya, 2005. Milliy g‘oya nazariy manbalar. Xrestomatiya. T.: «Akademiya», 2007. Milliy g‘oya targ‘ibot texnologiyalari va atamalar lug‘ati. T.: «Akademiya», 2007 Millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglik – taraqqiyot omili. T.: Fan va texnologialar, 2003. Musaev F. Demokratik davlat qurishning falsafiy-huquqiy asoslari.T.: O‘zbekiston 2007 Mustaqillik mafkurasi va O‘zbekistonda demokratik jamiyat qurishning iqtisodiy, ijtimoiy va ma’naviy negizlari. –T. : Universitet, 2001. Mustaqillik izohli ilmiy-ommabop lug‘at. –T.: SHarq nashriyot- matbaa kompaniyasi, 2006. Nazarov Q.. G‘oyalar falsafasi. T., Akademiya, 2011. Ortiqov N. Ma’naviyat: Milliy va umuminsoniy qadriyatlar.- T.: Fan. 1994 Ochildiev A. Milliy g‘oya va millatlararo munosabatlar.-T.: O‘zbekiston, 2004. Ochildiev A. Globallashuv va mafkuraviy jarayonlar. T.: Muharrir, 2009. To‘raev B., Ramatov J. Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy xususiyatlari, falsafiy va tarixiy ildizlari. T. , «Ijod dunyosi», 2002. To‘raev SH. Demokratik jarayonlar va milliy g‘oya. T.: Ma’naviyat, 2008. Falsafa qomusiy lug‘at. T. : O‘zbekiston faylasuflar milliy jamiyati. SHarq. 2004. Qahharova SH. Global ma’naviyat – globallashuvning g‘oyaviy asosi.T., Tafakkur, 2009. G‘oya va mafkura. – T., «Ijod dunyosi» nashr uyi, 2002 yil. Diniy ekstremizm va fundamentalizm: tarixi, moxiyati, bugungi xavfi. – T., G‘ofur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1999 yil. Taraqqiyotning o‘zbek modeli. – T., «Ijod dunyosi» nashr uyi. 2002 yil. Bunyodkor g‘oyalar. – T., «Ijod dunyosi» nashr uyi, 2002 yil. Bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi. – T., «Ijod dunyosi» nashr uyi, 2002 yil. Tarix, mustaqillik, milliy g‘oya.-T., “Akademiya, 2001 y”
Internet saytlari:	1.    www.bilim.uz. 2.    www.philosophy.ru. 3.    www.history.ru. 4.    www.philosophy.com. 5.    www.gov.uz - Xukumat sayti 6.    www.ziyo.edu.uz - Vazirlik sayti

FANNI O‘QITISHDA FOYDALANILADIGAN INTERFAOL METODLAR

“Blits-o‘yin” metodining qo‘llanilishi

“Blits-o‘yin” metodining maqsadi: talabalarda tezlik, axborotlar tizimini tahlil qilish, rejalashtirish, progno‘zlash ko‘nikmalarini shakllantirishdan iborat. Mazkur metodni baholash va mustahkamlash maksadida qo‘llash samarali natijalarni beradi.

Bu metoddan maqsad, talabalarda ma’lum bir faoliyat yoki tushunchalarning ketma-ketligi, uzluksizligi, bog‘liqligi, bosqichma-bosqichligi hamda tartibini aniqlash malaka va ko‘nikmalarini rivojlantirishdan iborat.

Buning uchun pedagog tomonidan ma’lum ketma-ketligi mavjud bo‘lgan faoliyat yoki tushunchaning o‘rinlari almashtirilgan holda beriladi. Talabalar ushbu ketma-ketlikni topishi, tartibga keltirishi, o‘z o‘rniga qo‘yib chiqishi lozim. Bu topshiriqda talabalar o‘z javoblarini va guruhiy javobni berish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. To‘g‘ri javob e’lon qilingandan so‘ng talabalarni baholash mumkin. Bunday topshiriq talabalarni fikrlashga undab, mavzu bilimlarini mustahkamlashga, aniqlashtirishga va tafakkurni rivojlantirishga yordam beradi

Metodni amalga oshirish bosqichlari:

1. Dastlab ishtirokchilarga belgilangan mavzu yuzasidan tayyorlangan topshiriq, ya’ni tarqatma materiallarni alohida-alohida beriladi va ulardan materialni sinchiklab o‘rganish talab etiladi. SHundan so‘ng, ishtirokchilarga to‘g‘ri javoblar tarqatmadagi «yakka baho» kolonkasiga belgilash kerakligi tushuntiriladi. Bu bosqichda vazifa yakka tartibda bajariladi.

2. Navbatdagi bosqichda trener-o‘qituvchi ishtirokchilarga uch kishidan iborat kichik guruhlarga birlashtiradi va guruh a’zolarini o‘z fikrlari bilan guruhdoshlarini tanishtirib, bahslashib, bir-biriga ta’sir o‘tkazib, o‘z fikrlariga ishontirish, kelishgan holda bir to‘xtamga kelib, javoblarini «guruh bahosi» bo‘limiga raqamlar bilan belgilab chiqishni topshiradi. Bu vazifa uchun 15 daqiqa vaqt beriladi.

3. Barcha kichik guruhlar o‘z ishlarini tugatgach, to‘g‘ri harakatlar ketma-ketligi trener-o‘qituvchi tomonidan o‘qib eshittiriladi, va talabalardan bu javoblarni «to‘g‘ri javob» bo‘limiga yozish so‘raladi.

4. «To‘g‘ri javob» bo‘limida berilgan raqamlardan «yakka baho» bo‘limida berilgan raqamlar taqqoslanib, farq bulsa «0», mos kelsa «1» ball quyish so‘raladi. SHundan so‘ng «yakka xato» bo‘limidagi farqlar yuqoridan pastga qarab qo‘shib chiqilib, umumiy yig‘indi hisoblanadi.

5. Xuddi shu tartibda «to‘g‘ri javob» va «guruh bahosi» o‘rtasidagi farq chiqariladi va ballar «guruh xatosi» bo‘limiga yozib, yuqoridan pastga qarab qo‘shiladi va umumiy yig‘indi keltirib chiqariladi.

6. Trener-o‘qituvchi yakka va guruh xatolarini to‘plangan umumiy yig‘indi bo‘yicha alohida-alohida sharhlab beradi.

7. Ishtirokchilarga olgan baholariga qarab, ularning mavzu bo‘yicha o‘zlashtirish darajalari aniqlanadi.

Keys-stadi

Keys-stadi interaktiv ta’lim metodi sifatida tinglovchilar tomonidan eng afzal ko‘riladigan metodlar qatoriga kirmoqda. Ushbu texnologiya asosan farmatsevtika fanlaridan dars beruvchi o‘qituvchi va tinglovchilarning umumiy intellekual va kommunikativ salohiyatini rivojlantirishga qaratilgan.

Buning sababi sifatida ushbu metod tinglovchilarga tashabbus bildirish, nazariy holatni o‘zlashtirishda hamda amaliy ko‘nikmalarni shakllantirishda mustaqillikka ega bo‘lish imkoniyatini berishida ko‘rish mumkin. O‘z navbatida vaziyatlarning analizi (tahlili) tinglovchilarning kasbiy shakllanish jarayoniga kuchli ta’sir o‘tkaza olishi, ularning kasbiy jixatdan “ulg‘ayishiga” xizmat qilishi, ta’lim olishga nisbatan qiziqish va ijobiy motivatsiyaning shakllantirishi alohida ahamiyatga ega. Keyslar metodi o‘qituvchining tafakkur turi sifatida, alohida paradigma ko‘rinishida gavdalanib, ijodiy salohiyatni rivojlantirish, noan’anaviy tarzda fikrlash imkoniyatini beradi.
“Keys metodi” ni amalga oshirish bosqichlari

Ish bosqichlari	Faoliyat shakli va mazmuni
1-bosqich: Keys va uning axborot ta’minoti bilan tanishtirish	yakka tartibdagi audio-vizual ish; keys bilan tanishish(matnli, audio yoki media shaklda); axborotni umumlashtirish; axborot tahlili; muammolarni aniqlash
2-bosqich:Keysni aniqlash-tirish va o‘quv topshirig‘ni belgilash	individual va guruhda ishlash; muammolarni dolzarblik ierarxiyasini aniqlash; asosiy muammoli vaziyatni belgilash
3-bosqich: Keysdagi asosiy muammoni tahlil etish orqali o‘quv topshirig‘ining echimini izlash, hal etish yo‘llarini ishlab chiqish	individual va guruhda ishlash; muqobil echim yo‘llarini ishlab chiqish; har bir echimning imkoniyatlari va to‘siqlarni tahlil qilish; muqobil echimlarni tanlash
4-bosqich: Keys echimini echimini shakllantirish va asoslash, taqdimot.	yakka va guruhda ishlash; muqobil variantlarni amalda qo‘llash imkoniyatlarini asoslash; ijodiy-loyiha taqdimotini tayyorlash; yakuniy xulosa va vaziyat echimining amaliy aspektlarini yoritish

Klaster (axborotni yoyish) usuli

Bu usulning asosiy vazifasi o‘rganilayotgan ob’ekt talabalar faoliyatini pedagogik voqelikni qismlarga ajratgan holda o‘zlashtirishga yo‘naltiriladi, unda ko‘p variantlilik asosida tushuncha hamda hodisalarning o‘zaro ichki va tashqi bog‘lanishlarini aniqlash ko‘nikmalarini shakllantiradi, mavzu bo‘yicha fikr-mulohazalarni erkinlashtirishga yordam beradi.

Mavzu bo‘yicha klasterlarni tuzish o‘quv maqsadiga qarab bosqichma-bosqich harakatlanishini taqazo etadi, oxir-oqibatda yakuniy natija – yangi bilimlarni o‘zlashtirish, fikrlar xilma-xilligini yaxlitlash asosida qo‘lga kiritiladi.

Klaster usulidan foydalanish uchun talabalarni kichik guruhlarga (3-5 ta) ajratish talab etiladi. Har bir guruhda mavzuga oid alohida o‘quv elementlari tanlanadi. Buning uchun auditoriyada darslik, o‘quv qo‘llanmalari, ma’ruza matnlari va boshqa axborot manbalari bo‘lishi lozim. O‘qituvchi alohida o‘quv elementlarini o‘zlashtirishi uchun 15-20 daqiqa vaqt ajratadi.

“Aqliy hujum” usuli

Dars jarayonida “aqliy hujum”dan maqsadli foydalanish ijodiy, andozasiz tafakkurlashni rivojlantirish manbai hisoblanadi. “Aqliy hujum”ni uyushtirish sodda bo‘lib, undan ta’lim mazmunini o‘zgartirish jarayonida, ishlab chiqarish muammolari echimini topishda ham foydalanish mumkin. Dastlab guruh yig‘ilib, ular oldiga muammo qo‘yiladi. Bu muammo echimi to‘g‘risida ishtirokchilar o‘z fikrlarini bildirishadi. Bu bosqichda hech kimning o‘zgalar g‘oyasiga “hujum” qilishi yoki baholashiga haqqi yo‘q. Demak, “aqliy hujum”da qisqa vaqtda o‘nlab g‘oyalarning yuzaga chiqish imkoniyatlari mavjud bo‘ladi. Aslida, g‘oyalar soni maqsad emas, ular muammo echimi uchungina asos bo‘ladi. Bu metod shartlaridan biri qatnashuvchilarning har biri tashqi ta’sirsiz faol ishtirokchi bo‘lishi kerak.

Vazifasi . “Aqliy hujum” qiyin vaziyatdan qutulish choralarini topishga, muammoni chegarasini kengaytirishga, fikrlar xilma-xilliga erishishga va tafakkur doirasini kengaytirishga imkon beradi. Eng asosiysi, muammoni echish jarayonida ijodiy hamkorlik kuchayib, guruh (auditoriya) yanada jipslashadi.

Qo‘llash usuli. “Aqliy hujum” ishtirokchilari muammo bo‘yicha mulohaza – takliflarni bildirishlari mumkin. Aytilgan fikrlar yozib olinadi. Metod samarasi fikrlar xilma-xilligi bilan tavsiflanadi va ular tanqid qilinmaydi, qaytadan ifodalanmaydi. “Aqliy hujum” tugagach, eng yaxshi takliflar birlashtirib, muammoni echish uchun zarurlari tanlanadi.

Vaziyatli masala

Toshkent shahridagi OTMdan birining auditoriyalaridan biriga dars jarayonidan tashqi ko‘rinishi shubhali bir yosh yigitning kirib qolgani kuzatilgan. Dars olib borayotgan o‘qituvchi uning darsda o‘tirishiga ruxsat bergan. Notanish yigit dars asnosida o‘qituvchiga diniy savollar bilan murojaat qilgan, ayrim savollarga o‘qituvchi javob olmasligi o‘zaro kelishmovchilikka sabab bo‘lgan. Mazkur yigitning vaziyati ekspertlar tomonidan prozelitizmning olib keluvchi holat deb baholangan.

SAVOLLAR

1. Bu vaziyatda o‘qituvchining tutgan yo‘li to‘g‘rimi?

2. Prozelitizm haqida nimalarni bilasiz?

3. Bu o‘rinda notanish yigit tomonidan qaysi me’yoriy-huquqiy xujjatlarning talablari buzilgan?

4. Agar siz ushbu ushbu vaziyatda bo‘lsangiz nima qilgan bo‘lar edingiz?

«FSMU» usuli

Darsning borishi: 1. Tashkiliy qism: Har bir talabaga yoki kichik guruhlarga FSMU texnologiyasining 4 bosqichi yozilgan qog‘ozlar tarqatiladi.

2. Asosiy qismda: Talabalar qog‘ozga bosqichma – bosqich quyidagilarni yozib beradilar:

F – fikr bayon etiladi;

S – fikr bayoniga sabab ko‘rsatiladi;

M – mulohaza, mushohada, misol va dalillar;

U – umumlashtiruvchi fikr.

Mashg‘ulot reglamentiga ko‘ra talabalar yoki kichik guruhlar yozib bo‘lgach, fikrlarini o‘qib himoya qiladilar.

1. 
   YAkuniy qismda: O‘qituvchi tomonidan berilgan mavzu, muammo bo‘yicha fikrlar umumlashtiriladi. Talabalarga ball qo‘yiladi.
   

Mashg‘ulot reglamenti:

1. Tashkiliy qismga tahminan – 5 minut;

2. Talabalar yoki kichik guruhlarning o‘z fikrlarini aniq va qisqa holatda ifoda etib berilgan qog‘ozda bayon etishlari uchun (5-10 minut);

3. Har bir talaba yoki kichik guruh o‘z fikrlarini bosqichma – bosqich yoritadilar, tasdiqlovchi yoki inkor etuvchi misollar, dalillar keltiradilar (2-5 minut);

4. Bahs – munozara: talabalararo, guruhlararo (5-10 minut);

Izoh: Mashg‘ulot reglamentini belgilashda guruhda talabalarning soni nechtaligini e’tiborga olish shart.
“Munozara” usuli

Bu metod yordamida talabalarga ma’lum mavzu bo‘yicha axborot etkaziladi, munozara uchun tanlangan mavzuni talabalar “shturm” qiladilar, natijada, unga oid ma’lumot atroflicha o‘rganiladi.

Munozarani o‘tkazish metodikasi

1. Munozara olib boruvchi – o‘qituvchi mavzuni tanlab, talabalarga taklif etadi.

2. O‘qituvchi talabalarga “aqliy hujum” topshirig‘i qoidalarini tushuntiradi:

- “hujum”dan maqsad – muammo echimiga oid variantlarni ko‘proq taklif etish;

- o‘z bilimingizni umumlashtirib, e’tiborni muammo echimiga qaratib, fikrlar bildiring. Bildirilgan g‘oyalar umumiy fikrga zid bo‘lsa-da, hech biri rad etilmaydi;

- boshqa talabalar g‘oyalarini ham qo‘llab-quvvatlang;

- taklif etilganlarni baholash bilan keyinroq shug‘ullanasiz.

3. O‘qituvchi kotib tayinlaydi va u aytilgan barcha g‘oyalarni yozib boradi. Muhokama vaqtida so‘zga chiquvchilar aniqlanib, munozarada barcha talabalar qatnashadi, o‘z fikrlarini ifodalash imkoni beriladi.