Toshkent pediatriya tibbiyot instituti

34-rasm. Mielinli nerv tolasi. 
 
        Bajaradigan  vazifasiga  qarab  sezuvchi  (retseptor  yoki  afferent), 
assotsiativ  va  harakatlantiruvchi  (effektor  yoki  efferent)  neyronlarga 
bo‘linadi. Birinchilari tashqi yoki ichki muxit ta'sirida asab impulslarini 
hosil  qiladi.  Effektor  neyronlar  qo‘zg‘alishni  turli  a'zolarning 
to‘qimalariga  o‘tkazib,  ularni  harakatga  undaydi.  Assotsiativ  (oraliq) 
asab xujayralari neyronlarni o‘zaro bog‘lash vazifasini o‘taydi.  
       Neyronlarning  sitoplazmasi  va  o‘simtalarida  neyrofibrillalar  bo‘lib, 
ular  ingichka  iplar  shaklida  aniqlanadi.  Neyrofibrilyar  apparat  juda 
uyg‘un  bo‘lib,  xujayraning  turli  holatiga  qarab  tez  o‘zgarishi  mumkin. 
Elektron  mikroskop  ostida  olingan  dalillar  neyrofibrillalarning  diametri 
6-10 nm keladigan neyro iplar (neyrofilamentlar) tutamidan va diametri 
25  nm  bo‘lgan  neyrotubulalardan  iborat  ekanligini  ko‘rsatadi.  Bu 
tuzilmalar  yadro  atrofida  (perikarionda)  to‘r  shaklida,  dendrit  va 
aksonda o‘zaro parallel joylashadi.