94
o‘rovchi kapillyar to‘rini hosil qiladi. Mushak tolalariga payning
kollagen tolalari tutashadi. Bu yerda mushak tolalarining uchlari
barmoqsimon o‘simtalari hosil qiladi va ular orasiga kollagen tolalar
o‘sib kiradi.
Mushak to‘qimasida shu go‘qima uchun xos bo‘lgan mioglobin
pigmenti joylashadi. Mioglobin ikki qismdan - Gem (temir) va oqsil
komponenti – globindan iborat. Mioglobin mushak fiziologiyasida katta
rol o‘ynaydi. Uning asosiy vazifasi o‘zida kislorod saqlash xususiyatidir.
Mushak qisqargan paytda kislorodning mushak to‘qimasiga kirishi
qiyinlashadi, lskin ko‘p miqdorda sarf qilinadi. Bu holda mioglobin
o‘zida ushlagan kislorodni sarflaydi. Sarkoplazmada mioglobin qancha
ko‘p bo‘lsa, mushak kislorodga shuncha boy bo‘ladi.
Ayrim sut emizuvchi hayvonlar mushagida juda ko‘p miqdorda
jamlangan kislorod bo‘ladi. Masalan, tyulenlarda 47% kislorod
mioglobin bilan bog‘langan holda bo‘ladi, faqat 38% i qonda bo‘ladi.
Mioglobin mushakka qizil rang berib turadi. Rangiga qarab qizil va oq
mushaklar tafovut qilinadi. Qizil mushaklar oq mushakka nisbatan sekin
qisqaradi, lekin ayrim hollarda oq mushak (masalan, tovuqning ko‘krak
mushagi) qizilga nisbatan sekinroq qisqarishi mumkin. Bundan tashqari
har bir qizil mushak tolasida oz miqdorda oq tolalar ham uchrab turadi.
Qizil mushak tolalarida oksidlanish jarayoni juda yuqori rivojlangan
bo‘lib, oq mushak tolalarida esa, modda almashinuv jarayoni qo‘proq
anaerob glikoliz shaklida boradi.
Dostları ilə paylaş: