Toshkent pediatriya tibbiyot instituti
Yüklə 2,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Neyron sitoplazmasi
– neyroplazmani o‘rganishda quydagilarga ahamiyat berish lozim: 1. Xromatofil substansiya (Nisslya tanachasi, tigroid modda) u faqat sitoplazma va dendritlarda bo‘ladi, bazofil bo‘yaladi, chunki uning tarkibida RNK, donador endoplazmatik to‘r va ribasomalar ko‘p bo‘ladi. Neyron tanasi Mielinli tola Ishchi a’zo va nerv oxirlari 101 2. Neyrofilamentlar va neyrotubulalar sitoplazma skeletini tashkil etadi. Ularga neyrofibrillarlar sifatida maxsus organellalar deb ham qaraladi. 3. Golji apparati yaxshi taraqqiy etgan, mitoxondriya, lizosomalar ham yetarli. Qari odamlarda lipofutsin pigmenti to‘planadi. 4. Akson boshlangan joyda akson tepaligi bo‘lib, u yerda organellalar bo‘lmaydi va och bo‘yaladi. Neyronlarda moddalarni o‘siqlardan tanaga siljishi - retrograd, tanadan o‘siqlarga siljishi antiretrograd oqimi deyiladi. Nerv hujayralarining o‘simtalari, ya'ni neyrit va dendritlar nerv tolalarini hosil qiladi. Nerv tolalari ikki xil bo‘ladi: Mielinli va mielinsiz nerv tolalari 32-rasm. Yorug‘lik va TEM ostida nerv tolalari. A1-V-mielinli tola B1-G-mielinsiz tola 1. O‘q silindr 2. Mielin parda 3. Biriktiruvchi to‘qima 4. Gliotsit yadrosi 5. Ranve bo‘g‘imi 6. Mayda naychalar 7. Neyrofilamentlar 8. Mitoxondriy 9. Bazal memrana Neyrotsitlarning nerv tolasidagi neyrolemma bilan qoplangan o‘simtasi o‘q silindr deb aytiladi, qobiqni hosil qiluvchi glial elementlar esa gliotsitlar (neyrolemmatsit) deb yuritiladi. Gliotsitlar chegarasida Ranve bo‘g‘imi – bo‘g‘im tuguni bo‘ladi. Mielinli nerv tolalari o‘q silindr va uning aksolemmasi-mielinli parda, Shvann qobig‘i, tashqi tomondan bazal membrana va biriktiruvchi to‘qimadan iborat. Mielinli nerv tolasi mielinsizga nisbatan nerv impulsini bir necha baravar tez o‘tkazadi. Mielinsiz tolalarda impuls tezligi 1-2 m/sek bo‘lsa, mielinli tolalarda impuls tezligi 5-120 m/s bo‘ladi. Yüklə 2,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|