Tövhid
qid
cmu si
24
Allah n o ludur. Xaçp stl r is deyirdil r ki, sa M sih Allah n o ludur. Uca Allah
O, n do mu , n d do ulmu dur!
ay si il bütün bu iddialar yalanlad ".
4 - Onun heç bir tay -b rab ri d yoxdur!”
Heç
k s Ona b rab r v ya ox ar
ola bilm z. Heç k s onun kamillik sif tl rin
rik ç xa bilm z.
l-F q (Sübh) sur si
1 - De: “P nah apar ram sübhün R bbin !
Ay nin m zi budur ki,
r
Allah t al bütün dünyan gec nin zülm t qaranl ndan i a qovu durma a
qadirdirs , dem k, ona p nah aparan v s nan insan qorxdu u r v
fitn
n qoruma a da qadirdir.
2 - Yaratd qlar n rind n;
Allah n yaratd h r bir m xluqun rind n
Ona s
ram.
3 - Zülm bürünm kd olan gec nin rind n;
Gec dü nd y rt
heyvanlar v h
ratlar yuvas ndan ç r. r m xluqatlar f sad v
r
tör tm
t sir.
4 - Düyünl
üfür n qad nlar n rind n;
Sehrbaz, cadug r qad nlar n
rind n Allaha s
ram. Çünki ad n bu i qad nlar m
ul olur, cadu
ed rk n düyün ba lay b ona üfürürl r.
5 -
bir d , h
d aparan zaman h
d ç
nin rind n!”
d Allah n
qar t
verdiyi nem tin onun lind n ç xmas arzulamaqd r.
n-Nas nsanlar) sur si
1 - De: “P nah apar ram insanlar n R bbin ;
nsanlar n R bbi, onlar
yaradan, i rini idar ed n v ya amlar islah ed ndir.
Tövhid
qid
cmu si
25
2 - nsanlar n ixtiyar sahibin ;
Kamil mülk v güclü hakimiyy t Ona
xsusdur.
3 - nsanlar n tanr na;
lah m buddur. Mülk sahibi ilah ola v ya olmaya
bil r. Bu ay
is , uca Allah bildirir ki, l- lah ad Ona m xsusdur. Heç k sin
bu ada rik olma a haqq yoxdur.
4 -
sv
ver n, qaç b gizl
n eytan n rind n-
Allah n ad zikr
olunanda eytan qaç b gizl
r, kiçil r. Allah n ad zikr olunmad qda is
böyüy r, v sv
si artar.
5 - O eytan ki, insanlar n ür kl rin v sv
sal r,
V sv
eytan n
özün ita ça rd insan n q lbin ötürdüyü s si e idilm
n gizli
tidir.
Sonra uca Allah v sv
ver nl rin iki qrupa ayr ld qlar bildirir.
Bir qrup insanlardan, dig ri is , cinl rd n ola bil r.
6 - Cinl rd n d olur, insanlardan da!
Cinl rd n olan eytan insanlar n
lbin v sv
verir. nsanlardan olan eytan da q lb v sv
verir. Amma
özünü n sih tçi, can yanan cildin sal r. Bel likl o, n sih t kimi göst rdiyi
sözl rini eytan n v sv
si kimi insan n ür yin sal r. B zi t fsirl rd is
deyilir ki, blis insanlar n ür kl rin v sv
verir. bn Abbas (Allah ondan v
atas ndan raz olsun) deyir:
"Do ulan h r bir u
n q lbind v sv
olar.
r o, Allah zikr ed rs , v sv
bo ular, zikrd n qafil olarsa, v sv
i
dü r". eytan n v sv
sind n Allaha s
q.
Tövhid
qid
cmu si
28
XÜTB TÜL-HAC
md ancaq Allaha m xsusdur. Ona h md edir, Ondan köm k v
ba lanma dil yirik. N fsl rimizin rind n,
ll rimizin pisliyind n Ona
q. Allah kimi do ru
yola yön ld rs , onu o yoldan azd ran tap lmaz,
kimi d azd rarsa, onu do ru yola yön ld n tap lmaz.
Allahdan ba qa ilah olmad na ahidlik edir m. O, T kdir v
riki
yoxdur! ahidlik edir m ki, Muh mm d Onun qulu v elçisidir!
“Ey iman g tir nl r! Allahdan Ona layiq olan t rzd ç kinin v
ancaq müs lman oldu unuz halda ölün!” (Ali- mran, 3/102).
“Ey insanlar! Sizi t k bir candan x lq ed n, onun özünd n zövc sini
yaradan v onlardan da bir çox ki i v qad n tör dib yer üzün yayan
bbinizd n qorxun! Ad il bir-birinizd n cürb cür eyl r ist diyiniz
Allahdan v qohumluq laq rini k sm kd n ç kinin! H qiq n, Allah
siz n zar t edir” (Nisa, 4/1).
“Ey iman g tir nl r! Allahdan qorxun v do ru söz dan n ki, O,
ll rinizi islah etsin v günahlar
ba las n. Kim Allaha v Onun
Elçisin ita t ets , böyük bir u ur qazanar” ( hzab, 33/70-71).
Daha sonra, Pey mb rimiz Muh mm d (
ona Allah n salavat v salam
olsun!) buyurmu dur:
“
qiq n, sözl rin n do rusu Allah n k lam , yollar n n xeyirlisi
Muh mm din (
ona Allah n salavat v salam olsun!)
yoludur.
ll rin n pisi
Tövhid
qid
cmu si
29
is sonradan uydurulanlard r. Sonradan uydurulub din g tiril n h r
l
bid t, h r bid t yolundan sapma v sapma da c
nn mlikdir”
*
.
MÜ LL N H YATI
mm d ibn bdülv hhab t-T mimi n-N cdi (1703-1791), Riyad
rin yax n Uyeyn adl m nt
do ulmu dur. lk t hsilini öz
rind alm
r. Atas ndan H nb li fiqhini, t fsir v h dis öyr nmi dir. On
ya nda olark n Quran art q zb rl mi di.
cc ziyar ti üçün M kk
getmi v oradan da elm öyr nm k üçün
din
yollanm
r. M din
mü llimi M
mm d H yat s-Sindinin
clisind elm öyr nm
ba lam v mü llimind n
xeyli yararlanm
r.
Sindi, Buxari S hihin ha iy
2
yazanlardan idi. M din
n Uyeyn
qay td qdan sonra 1724-cü ild
raqa getmi dir. B sr , Ba dad v Mosul
aliml rind n elm öyr nmi dir. M cburiyy t qar
nda B sr
n ayr laraq
hsaya, oradan da atas n hakim oldu u Hureymilaya getmi v 1730-cu
ild slama d
ba lam
r. Lakin hsa miri Urayir ibn Düseyn eyxin
t f aliyy tini qada an etm si üçün Uyeyn mirin m ktub gönd rmi di.
eyx miri ç tin v ziyy salmamaq üçün Uyeyn
n ç xd .
udun o ullar n idar etdikl ri m rk z olan Diriyy
yola dü dü.
1745-ci ild M
mm d ibn Suveylim l-Ureyninin evin qonaq g ldikd
r onu böyük hörm tl qar lad lar.
mm d ibn bdülv hhab çox z kal v igid bir insan idi.
Diriyy
1791-ci ild R bbin qovu mu dur.
* Muslim (867), N sai, (3/188).
2
Ha iy - h r
hans mü llifin kitab n m zmununu öz ifad ri v izahlar il yazan adam.
rc.
