Tövh d V cmu

Tövhid
qid
cmu si
 
 
30
 
mm d ibn  bdülv hhab a
dak  aliml rin yolu il  getmi dir: 
-
 
hm d ibn H nb l 
-
 
eyxülislam  bn Teymiyy  
-
 
bn Qeyyim  l-Cövziyy  
 
 
SAS DÜ ÜNC
 
- M
mm d ibn  bdülv hhab t hsil ald  vaxtlarda H nb li 
zh bin  üstünlük verirdi. Ancaq fitvalar nda ba qa bir d lili daha üstün 
hesab etdikd , m zh binin  ksin  fitva verirdi.  
-  Qurani  K rim  v   Sünn
  qay
n  z ruri  olmas na  t kid  edirdi.  
qid  m
rind  Quran v  Sünn
 h qiqi v  aç q d lil tapmay nca h r 
hans  bir n
r nöqt sinin q bul edilm
yi üçün s y göst rirdi. 
-  D lili  ba a  dü
k  h
t  ed n   hli  Sünn   v   camaat n  üsulunu  
(metodunu)  sas götürdü. 
- Tövhid m fhumunun t mizl nm sini ist
k müs lmanlar n 
ad t  srind ki dövrün t bl rin  riay t etm rini arzulay rd . 
- Allah n Özün  dair bildirdiyi, Elçisinin (ona Allah n salavat  v  salam  
olsun!) t sbit etdiyi ad v  sif tl rini b nz tm
n, onlara keyfiyy t verm
n, 
yozma etm
n t sbit etm k z ruriyy tind  t kid edirdi. 
-  eyx cihad n f rz olmas  canland rmaq üçün ölk ri f th edib mü-
bariz ni geni ndir n v  insanlar n batd
irki aradan qald ra bil n bir 
r nöqt si t
fdar  idi. 
- C hal t v  geril
 üzünd n o zaman yay lm  bid t v  xurafatlar n 
tezlikl  aradan qald lmas  t
fdar  idi ki, ba calar  a
dak lard r: 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
31
 
a) Möht
m s hab rd n Dirar ibn  zvar n q bri oldu u say lan yer 
ziyar tgaha çevrilmi di. Müs lmanlar n müxt lif ehtiyaclar n onu ziyar t 
etm kl  yerin  yetirilm si;  
b) Ox ar m qs dl rl
bu Dücar  v  Tarfiyy  deyil n a aclar n ziyar t 
edilm si;  
c) Zeyd ibn  l-X ttaba aid oldu u söyl
n bir qübb  il
mirin 
n ma aras  deyil n yerin köm k umulan yerl r kimi q bul edilm si; 
ç) Q birl rin üstünd  tikilil r sal nmas , damla örtülm si, ( lam tl rl ) 
tan lmas  v  ba qa bid t olan i rin görülm si. 
d) Sufi t riq tl rinin ifratç
 v
vv ll r olmayan  eyl ri din  daxil 
etm ri. 
) Bir m
nin d lill rini bilm
n onun Allah n dinin  aid edilm si. 
e)  Quran n  ayd n  d lill rini  bir  k nara  qoyub,  onun  müt abeh
3
 
lm rinin d lil kimi göst rilm si.  
f) Allah n Elçisinin (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!) 
fli 
disl rind  halal v  haram  ayd n  kild  göst rdiyin  v  bunlar n ikisinin 
aras nda m
rin oldu unu bildirm sin  baxmayaraq, bu qaydalara diqq t 
yetirm
n h r m
 haqq nda q ti q rar ç xar lmas . 
 
mm d ibn  bdülv hhab  irkin növl ri v  d
ri haqq nda 
dak lar  bildirmi dir: 
1. Böyük  irk – Allahdan ba qas na ibad t, müraci t v  ita t etm kdir. 
2. Kiçik  irk – riyad r.  
                                                             
3 Qurani K rimd  m nas  qapal , bir çox anlamlar ks etdir  bil n, t fsirind  ç tinlik ç kil n 
ay  v  k lm r. T rc.  

---

Tövhid
qid
cmu si
 
 
32
 
3.  Gizli   irk  –  Mömin  bu  cür   irk   özü  d   bilm
n  düçar  ola  bil r.  
Allah n Elçisi (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!) bel  buyurmu dur: Bu 
ümm td  olan  irk qara qar qan n gec  qaranl nda qara qaya üstünd  
yeri ind n d  s ssizdir”.  
 
 
MÜ LL N 
RL
ND N B
 
1.
 
Tövhid kitab  
2.
 
f  ubuhat 
3.
 
Dind  üç  sas 
4.
 
Muxtasarus Siratinn
viyye 
5.
 
Muxt
ri  nsaf 
6.
 
rhul-K bir fil-Fikhi 
7.
 
Nas hatul-Muslimin bi  hadisi Hatemil-Murs lin 
8.
 
Kitabul-K bair 
9.
 
Adabul-Me yi  las-salat 
10.
 
Usulul- man 
11.
 
Muxt
r Zadul-M ad 
12.
 
Muxt
r S hihi Buxari 
13.
 
sailul-Cahiliyy  
14.
 
l- stinbatu-min l Kuran (2 cild) 
15.
 
hadisul-Fit n 
 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
33
 
himli v  M rh
tli Allah n ad  il
 
ND  ÜÇ  SAS 
Möht
m oxucu!  
Allah s
 r hm etsin! Onu da bilm lis n ki, müs lmanlar n a
dak  
dörd m
ni öyr nm si onlar üçün f rzdir
4
.  
BU DÖRD M
: 
1.
 
Elm - d lill rl  Allah , Onun pey mb rini tan maq v slam dinini 
bilm kdir. 
2.
 
l – bu elm  riay t etm kdir. 
3.
 
t – insanlar  Allaha ça rmaqd r. 
4.
 
br – d
t zaman  yaranacaq  ziyy tl
 dözm kdir. 
 
Buna sübut Uca Allah n a
dak  k lam r: “And olsun ax am ça na! 
qiq n, insan ziyan iç risind dir. Yaln z iman g tirib yax  i r 
gör nl r, bir-birin
dal tli olma  m sl
t gör nl r v  bir-birin  s birli 
olma  m sl
t ed nl r istisnad r”  sr, 103/1-3). 
mam  afii (Allah ona r hm t etsin!) demi dir: 
r Allah (c.c.) qullar na bu sur
n ba qa bir d lil nazil etm
ydi, 
bu onlara kifay t ed rdi”. 
mam Buxari (Allah ona r hm t etsin!) is  bel  deyir: 
“Elm söz v
ld n  vv l g lir. Bu deyil
 d lil Uca Allah n a
-
dak  ay sidir: 
“
(Ya R sulum!) 
Bil ki, Allahdan ba qa heç bir ilah yoxdur. 
(Ondan) 
m öz günahlar n, h m d  mömin ki il rin v  qad nlar n 
                                                             
4 Y ni, vacibdir. T rc. 

---